koka

nr. 5

alukit

numrat

 

 

                Sa ėshtė shteti faktor stabiliteti?

                Dy muej para votimit Meta, Mejdani me gėrshanė e shirita nė dorė ngjanin me konkuistatorėt qė me pasqyra e objekte vezulluese kėmbenin arin me indigjenėt e Amerikės kur pritnin shirita inaugurimesh nė punime qė ishin promovue nga dy - tri herė pėrpara. Kjo, sipas mendjes sė tyne, ishte sapuni qė do tė shitej pėr djathė.

                Niveli psikologjik, konstitucioni shpirtnor kishin mbetė nė atė tė ngjizjes sė tij kur baballarėt me Mugoshėn, Popoviēėt etj. hapnin honet pėr fundosjen e vlerave kombėtare dhe projektonin skėterrėn shqiptare tue u kthye nė xhelat tė kombit dhe zbatonin pa hezitim detyrat e padronėve.

                Nė brezin e tretė tė kėsaj specie kishin ndryshue vetėm mjetet pėr realizimin e qėllimeve, nga modernizimi i tė cilėve kishin mėsue atė qė nuk duhej tė mėsonin. Shkenca nė dorėn e vazhdimėsisė sė tribuve, kėtyne - robinhudėve - siē u kėndonte me pathus shoku Agolli nė 1997 lehtėsonte thellimin e honeve qė do tė ndante botėn shqiptare nga ajo perėndimore. Pinjoj komunistėsh punonin me pėrkushtim e “Ndershmėri” ashtu si i mėsonte partia dhe shoku Nano.

                Hiqeshin tė gjallė tė dyshimtė nga listat e votimit, shėnoheshin tė vdekun tė sigurtė. Krijoheshin lista me shpirtė tė vdekunish. Menēunia komuniste ban mrekulli.

                Shqipnisė i takonte autorsia e zbatimit tė Klonimit. Pėr dekada pėr qelizat e sėmuna tė shpirtit tė satanit krijoheshin individė identikė me tė. Me kėto specie ishin krijue “institucionet” qė i ati i fėmijėve tė Monika Kokėmadhes do t’i quente: “Qeveria qė unė drejtoj”.

                Gumėzhinin - institucionet - nga kllounė qė luenin parodinė e shtetit. Tė ngjeshun nė klane tė ngushta tė ish bllokut, nga frika, mungesa e emancipimit, tolerancės, me cinizmin e tyne zbatonin politikėn e pėrjashtimit tė opozitės. Tė paaftė pėr punė tė mbara dhe tė dobishme qė rridhte nga gjeneza dhe xhelozia, perfeksiononin ato negative si demagogjia, servilizmi, ēvatja, makutėria, sa arritėn deri te vjedhja e thesarit tė shtetit.

                Nė gjithė botėn shteti asht faktor stabiliteti e sigurie pėr qytetarėt. Tek ne ishte kthye nė tė kundėrtėn e saj, gjeneronte pasiguri.

                Thirrjet: - ruhuni nga hajdutėt, vrasėsit, mashtruesit ishte kthye nė: - Ruhuni nga shteti...

                Mobilizimi i institucioneve pėr vjedhjen e votės vihet nė siktet, pasi mekanizmat punojnė me zhurmė tė madhe kur ėshtė fjala pėr shokėt:

E. Ruka - hajdut tenderash, shkatėrrues i arsimit.

A. Angjeli - hajdut, shkatėrrues i sistemit financiar nė dobi tė Greqisė.

S. Braho - hajdut e sadist.

I. Gjoni (Kapo) - Kryetar bandash.

L. Rama - hajdut, llafollog.

M. Kryemadhi - nėna e fėmijėve tė Ilir Kokėmadhit.

A. Bufi - hajdut tenderash. Po kėshtu edhe sa tė tjerė tė kėsaj kategorie, si Hajdaraga apo Hajdarpilafi etj., etj.

Qelibash - komisioni pėrzgjedhė me kujdes nga Komiteti Qendror social - komunist, punon me kapacitet tė plotė pėr shkatėrrimin e procesit zgjedhor. Nji ditė do tė dalin para drejtėsisė figurat dhe - Bėmat - e tyne.

                Qėndrimi dinjitoz dhe kurajoz i Z. Zguri dhe Gaspėr Koka, jo vetėm qė nderon figurėn e tyne, por do tė jetė faktor pėr demaskimin e tė padrejtės.

                Gjithsesi, edhe shqiptarėt, edhe bota demokratike, e kanė tė qartė se institucionet e drejtėsisė nuk funksionojnė sa kohė tė krimineli Avdia tė jetė nė krye.

                Shkelja e tė drejtave tė njeriut, individit nė pėrmasa kombėtare me mekanizmin e vjedhjes sė votave nga nji Klikė e Inkriminuar, ēon nė heqjen e tė drejtės prė zgjedhjen e shtetit dhe uzurpimin e tij, shkeljen e dinjitetit tė sovranit popull.

Kjo asht baraz me pushtimin e hordhive tribale, qė me procedura mashtruese, kamuflue me mjete legale, qė nga formulimi i ligjeve, pėrbėrja e KQZ etj., etj., tė krijojė pak mjegullnajė politike.

                Njohja e kėsaj farse, nėse komuniteti ndėrkombėtar nuk ven dorė, ashtu si i takon, do tė ishte vdekjeprurėse prė fatet e kombit, vrasja e shpresės tė tij, vulosja e regresit tė pandalshėm.

                Uragani popull do ta marrė para kėtė skotė pėrbindėsh, llomin e shoqnisė shqiptare qė i rri varun si gurė nė qafė kėsaj bote.

Duhet tė gjėmojė e fuqishme kudo zemėrimi i popullit me parullat: - “Mashtruesit para ligjit”, “Poshtė kusarėt”, “Poshtė uzurpatorėt”.

                Koj asht beteja mes kombėtares e antikombėtares, mes sė vėrtetės dhe mashtrimit, luftė pėr tė drejtat jetike dhe dinjitetin e nėpėrkambun, luftė pėr shkėputjen nga vargojt e komunizmit bizantin, luftė kundėr kolerės sė kuqe dhe mjerimit.

                Ēdo hezitim asht i pafalshėm.

                Alban Grashi

 

                Nga: Fejzi Gushta

                Rajonin e destabilizon ekstremiteti Islam

                - 1 -

                Vetėm disa ditė para ekstradimit tė Millosheviēit nė Hagė Presidenti Rus V. Putin  bėri njė vizitė nė Beograd. Nuk dihet nėse kjo vizitė e programuar tė kishte lidhje me kėtė fakt.

                Por ajo qė na befasoi ishte vizita e tij e papritur nė Prishtinė.

                Z. Putin me tė zbritur nė aeroport i kėrcėnoi shqiptarėt duke thėnė se: “Stabiliteti i rajonit ėshtė i kėrcėnuar nga njė rrezik serioz si ai i ekstremit kombėtar fetar si dhe nga intoleranca qė e ka burimin nė Kosovė.”

                Por ajo qė tėrhoqi vėmendjen e masmediave elektronike e tė shkruara nė Europė dhe mė gjerė, ishte propozimi i tij, - pėr njė konferencė rajonale me njė suport ndėrkombėtar (pa Shqiptarėt), qėllmi i sė cilės do tė ishte sanksionimi i paprekshmėrisė sė kufijve dhe tė integritetit territorial tė Jugosllavisė.

                Dihet se kush do tė jetė nė kėtė konferencė rajonale Serbia, Mali i Zi, Maqedonia, Bullgaria, Greqia etj... Pikėrisht kėto qė me 1913, gjithmonė tė mbėshtetur nga Cari dhe patriarkana Ruse gllabėruan territore tė tėra qė akoma mbahen padrejtėsisht nga kėto vende, dhe tani frika qė Kosova mund tė shkėputet, e nga qė nuk duan ta besojnė kėtė realitet, duan ta rigllabėrojnė, e ta ligjėrojnė si tė tyren pėrfundimisht.

                Njė propozim i tillė i z. Putin jo vetėm qė pėrkėdhel por edhe inkurajon revanshistėt e Beogradit, tė cilėt nėpėrmjet Koshtunicės i deklaruan edhe njė herė strukturave politike Europiane se: “Kosova duhet tė mbetet nėn sovranitetin e Jugosllavisė.”

                Z. Putin me qėllim qė tė parandalonte proēeset demokratike nė Kosovė deklaroi: “... Zgjedhjet e pėrgjithshme nė Kosovė janė tė parakohėshme.” Mendoj se kėto deklarata, Kėshilli i pėrkohshėm administrativ nė Prishtinė duhet t’i marrin me rezervė, pastaj gjėrat kanė llogjikėn e tyre.

                1 - Si mund tė mbahet njė konferencė rajonale, ku tė vendoset pėr fatin e Kosovės, pa pjesmarrjen e pėrfaqėsuesve legjitim tė kėsaj krahine?!... Dihet se kėto pėrfaqėsues dalin vetėm nga zgjedhjet e lira dhe demokratike, pasi vetėm kėshtu kanė mandatin pėr tė pėrfaqėsuar krahinėn e tyre.

                2 - Ajo konferencė nuk mund tė jetė ekskluzivitet i vendeve tė rajonit, pjesmarrja ndėrkombėtare duhet tė jetė mė e gjerė sepse dihet se nė Kosovė janė disllokuar trupat, dhe strukturat politike ndėrkombėtare qė kontribuan nė zgjidhjen e krizės.

                3 - Praktikat e zgjedhjeve tė problemeve tė kėtij lloji nė Ballkan, kanė traditėn e tyre politike, me pėrjashtim se logjika e zgjedhjeve ka evoluar nė drejtim tė demokratizimit dhe e tė drejtės pėr vetvendosje.

                Tani edhe nė tė kaluarėn kėto probleme nuk janė zgjedhė kurrė nga vendet e rajonit.

                - 2 -

                Prognozat dhe parashikimet sinoptike mbi klimėn e mbrendshme politike tė Kosovės janė tepėr tė luhatshme dhe pak a shumė nė mvartėsi tė konjukturave politike nė rajon, qė herė - herė janė tė dėmshme e denigruese, por edhe tė favorshme dhe vendimtare nė arritjen e qėllimit pėr tė cilin kanė punuar. Dihet se pas dorėzimit tė Millosheviēit nė tribunalin e Hagės, si rezultat i kontradiktave nė mes Koshtunicės dhe Kryeministrit Xhinxhiē, ky i fundit dha dorėheqjen, duke shkaktuar njė krizė qeveritare. Por me sa duket nuk ishte serioze. Xhinxhiē sė shpejti do bėjė njė vizitė nė Kosovė. Nė Republikėn e Malit tė Zi filluan pėrgatitjet pėr njė referendum qė synon shkėputjen nga Serbia.

                Nė Shkup po punohet pėr ndryshime kushtetuese nė favor tė shqiptarėve. Por gjithsesi faktori pėrfundimtar pėr ardhmėrinė e Kosovės, janė strukturat Euro - Atlantike tė vendosura aty dhe nė rajon, dhe mbi tė gjitha kėto, janė zgjedhjet e pėrgjithshme nė Kosovė, dhe ky fakt do tė jetė testimi mė i mirė i njė populli i cili pasi pėsoi tėrė ato krime monstruoze nga milicia dhe paramilitarėt serbė, aspiron pėr pamvartėsi, dhe do tė kundėrshtojė ēdo pėrpjekje pėr tė imponuar njė bashkjetesė me serbėt, tashma tė armiqėsuar pėr vdekje!

                - 3 -

                Nė rrugėn e Kosovės drejt pamvartėsisė dhe statusit tė saj pėrfundimtar ka shumė vėshtirėsi: Flitet se nė zgjedhjet e nėndorit do votojnė edhe serbėt e disa eklavave nė veri tė Kosovės. U fol pėr rindarje tė saj, pėr ngritjen e njė muri nė Mitrovicė nė mes dy etniteteve, Shqiptar dhe atė Serb.

                Rasti solli qė ato tė ngrinin akuza nga ma tė ndryshmet kundėr U.Ē.K. si pėr veprimet luftarake tė saja nė Luginėn e Preshevės, dhe nė fund pėr ngjarjet nė Maqedoni. Edhe kėtu u fol pėr kėmbim territoresh, nga akademikėt e Shkupit. “O Tempera, o Mores!” dhe asnjėherė nuk pati njė ndėrgjegjėsim politik dhe kombėtar mbi krimet dhe dhunėn e pėrgjakshme qė ushtruan serbėt mbi popullsinė e pambrojtur tė Kosovės. Ato gjithnjė kėrkojnė tė ēvasin dhe tė terrizojnė. Por kohėt kanė ndryshuar. Por edhe ekspansioni i tyre gjithnjė bėhet mė kėrcėnues. Tani nuk flitet pėr ndarjen e Mitrovicės, por shtrohet me shumė urgjencė bashkimi i territorit nė njė tė vetėm, dhe nė tė dy anėt e Ibrit.

                Gjithashtu ideja se nė zgjedhjet e nėndorit do merrnin pjesė vetėm disa enklava, tani shoqėrohet me kthimin e 170 000 serbėve tė inkriminuar. Tė cilėve nuk u lejohet tė shesin pronat e tyre shqiptarėve. Jam i bindur se ky rikthim nuk do tė realizohet nga revanshizmi Serb.

                Por edhe nė caqet e njė kėrkese jo vetėm qė do ishte irracionale e absurde, por mbi tė gjitha e pamoralshme.

                Pėrpjekjet pėr njė rikthim janė tė qėllimta, intriguese dhe tendencioze, pėr tė nxitur incidente tė reja, nė mėnyrė qė tė pėrligjet me ēdo kusht ideja se tė gjitha tė kėqijat dhe prirjet pėr destabilizimin e rajonit vijnė nga shqiptarėt e Kosovės. Ky ėshtė morali Serb. Ata kėrkojnė tė rikthehen nė njė kohė kur edhe pas dy vjetėsh, (nė mungesė tė territoreve pėr varrime nė fushė - Kosovė) u zbuluan varre tė pėrbashkėta edhe nė periferi tė Beogradit. Burra, gra dhe fėmijė, tė masakruar nga milicia dhe paramilitarėt serb.

                Ato flasin pėr procese demokratike, dhe mbajnė nė burgje dhe kampe me qindra tė burgosur shqiptar tė dėnuar si kundėrshtarė politik.

                Ato qė nxisin kėtė rikthim tė trupshėm e skandaloz, janė projektuesit e masakrave nė Kosovė tė vitit 1999.

                Janė ata qė pas ekstradimit tė Millosheviēit nė gjyqin ndėrkombėtar tė Hagės, dolėn nėpėr rrugėt dhe sheshet e Beogradit duke  protestuar kundėr vendimit “arbitrar” tė Kryeministrit Xhinxhiē. Dhe nuk ka dyshim se ato janė mbeturinat e fantaksura tė Arkanit dhe tė Sheshell - it.

                Janė llumi i njė kombi qė nuk i bashkon asgjė me qytetėrimin Europian. Pas asaj disfate, kėto janė pėrpjekjet mė tė dėshpruara dhe mjerane tė atyre qė ruajnė akoma idetė dhe pasionet e vjetra historiko - ortodoksale se: “Kosova ėshtė zemra e Serbisė!”

                Ata , nėse vazhdojnė t’i qėndrojnė besnik tė kėtyre ideve fikse, nuk bėjnė tjetėr vetėm se denoncojnė vehten pėrpara botės, duke treguar se trembėdhjetė shekujt e vendosjes sė tyre nė territoret e lashta tė Ilirisė, nuk ishin tė mjaftueshme pėr t’ju pėrshtatur mentalitetit dhe civilizimit Europian. Dhe kjo e vėrtetė do tė eksplodojė nga analet e historisė duke denoncuar qėndrimet e tyre tė shpifura me njė histori tė fallsifikuar mbi Kosovėn.

                Kosova gjatė tėrė historisė ka qenė dhe mbetet Sopranoja e parė nė Operėn e Ēėshtjes Kombėtare. Ajo ėshtė zemra dhe shpirti historik i Kombit Shqiptar.

                Nga: Fejzi Gushta

 

                Dėnim i rrallė, 20 vjet burg

                20 vjet burg pėr tė pandehurin Genc Tafili akuzuar si vrasės me cilėsi tė veēanta ndaj kolonelit Arben Zylyftari, vrarė me 2 Gusht 2000 pas 3 muajsh, me afėrsisht 9 seanca gjyqėsore, nė seancėn e fundit Gjykata e shkallės sė I tė rrethit Shkodėr vendosi deklarimin fajtor tė tė pandehurit Genc Tafili pėr veprėn penale tė vrasjes me dashje tė kryer ndaj punonjėsit tė policisė nė bashkėpunim me tė jatin Bahri Tafili, vrarė edhe ai nė shtetrrethimin e 2 Gushtit. Parashikuar kėto nga nenet 79 shkronja c dhe 25 tė Kodit Penal tė cilat e deklarojnė fajtor nė bashkėpunim dhe dėnimin e tij me 20 vjet burg.

                Pėrveē kėsaj trupi gjykues me drejtues gjyqtarin Sandėr Simoni deklaruan fajtor tė pandehurin Genc Tafili edhe pėr veprėn penale tė armėmbajtjes pa leje parashikuar nga neni 278 / II KP dhe dėnimin e tij me 3 vjet burgim. Nė bashkėpunim tė dėnimeve nė zbatim tė nenit 55 / I KP dėnimet e tė pandehurit Genc Tafili kanė pėrfunduar nė 20 vjet burgim (heqje lirie). Vuajtja e dėnimit fillon qė nga data e arrestimit 2. 8. 2000.

                Nevila Berdica

 

                Rikthim tek tradita e politikės shqiptare

                Rezultati i partisė demokrate ishte njė surprizė pėr politikėn shqiptare por edhe pėr vetė drejtuesit mė tė lartė tė saj. 5% e elektoratit zgjodhėn kėtė parti qė t’i pėrfaqėsojė nė parlamentin e ri shqiptar. Nga ana e vet, pozita aktuale, nxitoi tė pėrshėndesė lindjen e opozitės sė vėrtetė demokratike qė do tė pėrfaqėsohej nga reformatorėt e Pollos. Premisat, duke parė edhe statutin tejet liberal tė kėsaj partie, ishin pėr njė fytyrė tė re politike nė vend. Kėtė e forcoi mė tepėr edhe asnjėanshmėria e kėsaj partie gjatė turit tė dytė, ku ajo nuk mbėshteti haptas anjė parti apo grupim politik. Ajo u duk e ndėrgjegjshme edhe kur pohoi se do tė mbėshteste zgjedhjet e njė presidenti pas njė viti, pėr tė mos krijuar krizė institucionale. Sigurisht qė kjo do tė vinte pas njė kompromisi ku demokratėt do tė pėrfitonin. Deri kėtu, gjithēka vazhdon tė jetė normale, siē ėshtė normale qe reforma tė jenė kundėr votimit nė proporcional nė zonėn 60 tė Lushnjės, prej sė cilės ata humbasin direkt nė vend qė tė pėrfitojnė ndonjė deputet. Por, mbi tė gjitha, i rriti vlerat e kėsaj partie fakti i dorėzimit krejt tė bardhė nė listėn proprocionale nė Komisionin Qendror tė Zgjedhjeve, qė do tė thoshte se ai kandidat qė merr mė shumė vota, do tė futej nė parlament. Kjo u trumpetua me tė madhe nga liderat - sekretarė tė reformatorėve si njė shkallė e lartė demorkracie brenda partisė sė re. Ndryshe po ndodh kėto ditė. Duke parė qė kanė mbetur jashtė listės sipas rregullit tė mėsipėrm, tre ish - kryetarėt e grupimeve qė lindėn partinė demokrate Genc Pollo, Dashamir Shehi dhe Petrit Kalakula, po pėrpiqen tė gjejnė njėmėnyrė qė t’i fusin nė parlament tė lartpėrmendurit. Me sa duket tre liderėt - sekretarė, nuk mund tė bėjnė dot politikė pa mandatin dhe imunitetin e deputetit, kėshtu qė duhet tė sakrifikohen 3 koka mė tė vogla brenda partisė, tė shkelet marrveshja e listės sė bardhė tė proporcionalit ose e thėnė ndryshe, tė kthehemi nė traditat e vjetra tė politikės shqiptare. Shembulli mė i spikatur ėshtė ai i S. Berishės, qė nė zgjedhjet e 97 edhe pse ishte president i depolitizuar qė paraqet unitetin e popullit, ishte i pari nė listėn proporcionale tė partisė sė vet. Demokratėt reformatorė pritej qė fusnin nė parlament 7 - 8 deputetė dhe sipas rezultateve do tė ishin Nard Ndoka, Jak Ndokaj, Arben Lika, Saimir Ēurri dhe tre tė tjerė qė me sa duket do tė zėvendėsohen nga Pollo, Shehi, Kalakula. Kėshtu shqiptarėt kanė parė tė avullohet para syve tė trye edhe ėndrra pėr njė parti ndryshe shqiptarėve. Parti e re, avaz i vjetėr. Vetėm sa thamė mė lart do tė mjaftonin qė nė zgjedhjet e tjera kjo parti tė humbiste tė paktėn gjysmėn e elektoratit, qė flitet se e ka marrė nga ngjashmėria me partinė nėnė, tė paktėn nė sigėl.

                Blerti Delija

 

                Zgjedhjet nė Shqipėri, viktimė e sistemit tė shumėpėrfolur gjyqėsor

                Nuk ka mė as dyshimin mė tė vogėl qė zgjedhjet nė Shqipėri pėrditė e mė shumė po kthehen nė njė tragji - komedi. Ishte menduar tė kishte njė tur tė parė, njė tur tė dytė dhe mbase njė tur tė tretė. Por qė tė arrinim nė njė tur tė katėrt, askush nuk e kishte menduar. Jo vetėm pėr kėtė fakt kėto zgjedhje shėnojnė njė rekord. Paditja nė gjykata e shumė kandidatėve tė humbur nė kėto zgjedhje tė fituesve nė zonat pėrkatėse, ėshtė njė risi qė do tė kujtohet gjatė. Janė mbi 30 paditė, nga tė cilat mė e fituara ka dalė PS dhe mė e humbur PD dhe koalicioni BF. Pa dėshirė, apo ndoshta edhe si nė gjetje e KQZ pėr tė lėnė tė vendosin tė tjerėt, gjykatat shqiptare kanė marrė nė dorė procesin zgjedhor, duke dhėnė madje edhe mandate deputetėsh. Kjo ndodh sepse kėshtu e parashikon edhe kodi zgjedhor. Kėshtu nėse je i pakėnaqur nga rezultati pėrfundimtar i votimit tė njė zone, mund t’i drejtohesh pėr rinumėrim Gjykatės sė Faktit. Nėse ke ankesa pėe procesin zgjedhor mund tė ankohesh direkt nė KQZ, por edhe nė Gjykatėn e Apelit. Ndėrsa tjetėr pozicion ka Gjykata Kushtetuese. Ajo i ka vendimet e formės sė prerė dhe mund tė pėrmbysė ēdo vendim tė KQZ, Gjykatės sė Faktit apo Apelit. E thėnė ndryshe, ajo jep mandate deputeti, ashtu siē edhe i ka dhėnė deri tani. E pra kemi arritur nė njė pikė kyēe, ku e drejta themeltare e shtetasve, ajo e votės, pėrballet me njė sistem gjyqėsor tė shumėpėrfolur pėr korrupsion, ryshfete, tė politizuar etj. Nė tė gjitha proceset, edhe nė ato mė ordineret, gjykata ėshtė vėnė nė shėnjestėr. E njėjta gjė mund tė thuhet edhe nė raportet me policinė, ku kjo e fundit akuzon prokurorinė dhe gjykatat pėr lirimin e atyre qė kap policia. Gjithsesi, kjo ėshtė njė gjė e thjeshtė para faktit tė kėtyre ditėve. Gjykatat janė vėnė nė vijėn e parė tė caktimit tė fateve tė politikės shqiptare, duke pjellur deputetė. E ēuditshmja ėshtė se si PS ashtu edhe PD + BF janė tė pakėnaqur nga Kushtetuesja, edhe pse deri tani PS ka marrė rreth 4 deputetė prej saj. Ndėrkohė, PD + BF kanė njė argument nė dorė. Kryegjykatėsi kushtetues Fehmi Abdiu, arrit nė atė post si figurė e spikatur politike brenda PS. Rrjedhimisht ai dhe kolegėt e tij paragjykohen, pavarėsisht nga aftėsitė juridike qė mund tė kenė. E njėjta gjė mund tė thuhet edhe pėr Gjykatat e Faktit dhe tė Apelit, qė janė shumė tė pėrfolura pėr procese tė montuara politike si ai i “6 tė arrestuarve ish funksionarė tė PD pėr genocid”, “14 shtatori”, “ēėshtja Hajdari” si dhe gjyqet e hapura pėr drejtuesit e shtetit gjatė trazirave tė 97. Tė gjitha kėtyre u shtohen edhe vetė eksperiencat e pakėndėshme qė shumė qytetarė kanė patur nė raportet direkte me gjykatat shqiptare. Opozita aktuale, qė me sa duket nuk po pajtohet me humbjen dhe kėrkon kthimin e votimeve nė tė paktėn 33 zona, ėshtė kapur fort pas argumentit “Gjykata” duke lėnė nė heshtje KQZ. Pavarėsisht nga sa thamė mė lart, procesi i stėrzgjatur i votimit po vazhdon, duke shėnuar ndoshta njė rekord. Ka tė ngjarė qė edhe pse me vėshtirėsi, pas ndėrhyrjes sė vėzhguesve ndėrkombėtarė qė i pranuan zgjedhjet, do tė konstituohet Parlamenti i ri (duke shpresuar qė ngjarjet tė mos precipitojnė “alla shqiptarēe”). Nėse parlamenti i viteve 97 - 2001 u mbiquajt nga opozita “i kallashnikovėve”, parlamenti qė pritet tė kostituohet po fiton emrin si i dalė nga gjykatat. Pėrsėri nė skenė po del drejtėsia shqiptare. E shumėpėrfolura drejtėsi.

                Blerti Delija

 

                Malėsi e Madhe

                Shkreli mes demokracisė dhe “drogės” sė qeverisė

                Pas 24 qershorit 2001 kur Malėsia e Madhe nė vijim tė traditės sė saj votoi furishėm nė favor tė forcave tė djathta demokratike, hakmarrja socialiste nuk po njeh kufi. Rasti mė flagrant ėshtė komuna Shkrel (pjesė e Zonės nr. 2) e cila fillė pas kėsaj po pėrballet me njė akuzė sa absurde aq fyese, duke u quajtur Kolumbia e Shqipėrisė. Ku policia socialiste trumbeton se paska zbuluar plantacione tė tėra me bimė narkotike, madje jep shifra rreth 500 mijė bimė. E kėtė trumbetim e ndihmuan nė fillim disa media elektronike qė i ushqen vetė shteti socialist (nuk thonė kot qeni ku han leh). Pas kėsaj tymnaje u arrestuan disa fshatarė qė kėto bimė i kishin tė mbjella tė tokat e tyre, si Maliē Memēas, Qamil Sela, Gjeto Lumaj, Brahim Maleci (edhe si drejtues i kultivimit tė bimės, si dhe u kėrkuan disa tė tjerė pėr tu arrestuar, duke pėrfshirė edhe kryetarin e komunės z. Martin Pėllumbi, e pėr ēudi tė gjithė kėta janė vetėm veprimtarė tė partive tė djathta antikomuniste. Gjithė kjo zhurmė ishte aq e fuqishme sa tingujt e vjedhjes e manipulimit tė votave nė raundin e dytė e tė tretė nė zonėn nr. 2 thuajse nuk u dėgjuan fare, ku me sa duket ky paska qenė qėllimi i inskenimit tė kėtij “zbulimi” qė u ngjan zbulimit tė kapjes tė grupeve armiqėsore qė mėma e PS i prodhonte me bollėk, nė historinė e saj gjysėm shekullore, (e kot nuk thonė bėmė lopė se tė pėllas; e bėmė nėnė se tė ngjas). Por pas kėsaj intrige nė shėrbim tė shtetit tė dhunshėm socialist si qėndron e vėrteta:

                Fillimisht duhet sqaruar se mbjellė quhet Kerp me emrin shkencor Canabis Sativa L, e cila ėshtė e licensuar nė Europė edhe nga Komuniteti Europian, por sot nė botė mbillen rreth 8 milion Hektarė (kujtojmė se sipėrfaqja e vreshtarisė ėshtė vetėm pak mbi 9 milion Ha), madje kjo bimė ka tė dhėnė se mbillej qė 15 shekuj para lindjes sė Krishtit.

                Kerpi ėshtė bimė industriale qė kultivohet kryesisht pėr fijet e fibrat e saja qė pėrfitohen nga trupi i bimės, tė cilat vlejnė pėr tė prodhuar Qylyme, Sixhade, Tapiceri, Tapete e tjerė qė ne i pėrdorim nė shtėpi e mjetet tona, duke i blerė pasi vijnė nga larg. Farėrat e kėsaj bime i ka sjellė njė shoqatė bamirėse Angleze, e cila ka marrė miratimin edhe nga Ministria e Bujqėsisė, si dhe kaluar farėrat nėpėr doganat shqiptare. Duhet theksuar se kjo shoqatė Angleze ka kultivuar kėtė bimė mė parė nė zona tė varfra si nė Rumani, Hungari, Poloni, ish Jugosllavi e tjerė, ku nuk ka pasur asnjė problem. Pėr kėtė bimė kjo shoqatė ka dhėnė edhe emisione nė mediat elektronike qė nė muajin prill. Gjithsesi ja vlen tė sqarohet se kjo bimė industriale ėshtė mbjellė nė vendin tonė edhe gjatė regjimit komunist, ku pėr ironi tė “fatit” nė Koop. Bujq. Dedaj (sot Komunė Shkrel) nė vitin 1988 ka qenė planifikuar qė nė vijim tė mbillej Kerp, por qė nuk u arrit pasi vitet 90 - tė suallėn demokracinė e ėndėrruar. Por nuk ka dyshim se shteti i sotėm di tė dallojė Kėrpin industrial (Canabis Sativa L) qė ėshtė kultivuar nė Shkrel, me Canabis Sativa Indiana qė kultivohet pėr drogė, e cila natyrisht ėshtė e ndaluar. Dallimin nė fakt e bėn edhe njė fshatar qė i ėshtė mėsuar syri, pasi Canabis Sativa Indiana rritet me degėzime tė shumta si shkurre, dhe ka kėrkesa tė tjera si pėr tokė e teknologji, ndėrsa Kerpi industrial rritet pa asnjė degėzim. Por duhet tė nėnvizohet se nė pėrbėrjen kimike edhe Canabis Sativa L (Kerpi) ka pėrmbajtje tė lėndėve qė pėrmbledhen nė THC (lėndė narkotike), por me pėrqindje tepėr tė vogėl 0080 - 0090 %, ku po t’i llogaritėsh nė bazė tė prodhimit tė sasisė sė luleve apo farės (qė nxirret lėnda) e ti shumėzosh me 500 mijė bimė narkotike rezulton se nga kėto bimė mund tė prodhosh vetėm 142 gram drogė tė pastėr, e kush do tė ishte ai budalla qė do tė tentonte qė tė pėrdorte tėrė atė volum mase pėr asgjė. Kur dihet se nė Shqipėri qarkullojnė kg drogė tė pastėr ēdo ditė, madje vetėm pak ditė pas kėsaj nė makinėn e djalit tė njė socialisti me rėndėsi rezultonin mbi 1. 5 kg drogė, e cila u la e lirė pėr tu tregtuar... nėn siglėn mos tė preket se ėshtė i joni. Pra duhet ditur se ēdo bimė nė pėrmbajtjen e saj kimike ka alkoloide qė nė pėrgjithėsi janė baza e drogave, ku sa pėr kulturė kokrrat (farat) e misrit kanė tre herė mė shumė lėndė qė shėrbejnė si bazė pėr prodhimin e drogave tė ndryshme. Por qėllimi nuk ėshtė ky, ai ėshtė padyshim politik, qė kėrkon tė ndėshkojė kėtė trevė sė kurrė nuk iu nėnshtrua komunizmit qoftė ky edhe i mbuluar me pelerinė Rozė. Sepse po tė donte tė zbulonte bimė tė vėrteta droge ato igjen nė jug kudo pa as mė tė voglėn vėshtirėsi. Gjithashtu qėllimi tjetėr ėshtė edhe ndėshkimi i shoqatės Angleze e cila zgjodhi tė ndihmojė Veriu e Shqipėrisė e jo Jugun e “Qeverisė”, si dhe kjo shoqata ėshtė e vendeve perėndimore kapitaliste (se ndryshe do tė ishte po tė qe nga Kuba apo Kina). Gjithashtu kjo bimė (Kerpi) ka rreth katėr muaj qė kultivohet hapėt nė tokat e Shkrelit, ku ēdo ditė ėshtė parė nga organet policore e shtetėrore. Natyrisht Policia vetėm zbatoi urdhrat e atyre, qė duan fitoren me ēdo ēmim, qoftė kjo edhe si e Pirros...

                Korrik 2001

                (Ndue Bacaj)

 

                Shqipėria Etnike nga realiteti nė... “ėndėrr”...

                Tashma shekulli i 21 - tė, si pėr tė gjithė botėn e qytetėruar edhe pėr ne shqiptarėt ka trokitur nė portat tona, duke paralajmėruar pėr njė epokė tė re, pėr njė jetė mė tė mirė, mė dinjitoze e mė tė ngjashme me atė qė predikonte Mesia jonė Jezu Krishti rreth dymijė vjet mė parė. Gjithsesi Historia e Shqipėrisė (Ilirisė) ėshtė e gjatė sa vetė jeta, ajo dėshmon se tė parėt tanė kanė tė paktėn gjashtė mijė vjetė nė kėto troje (tė Shqipėrisė Etnike), ku natyrisht u pėfshinė nė Baticat e Zbaticat e shekujve, aq sa Shqipėria e sotme politike ėshtė e reduktuar nė vetėm rreth 28 mijė km2, nga 110 mijė km2 qė ėshtė nė fakt Shqipėria Etnike, e pranuar deri nga fundi i shekullit 19 - tė e fillimi i shekullit 20 - tė. Ku ne jemi i vetmi shtet nė Botė qė nuk kufizohemi me asnjė nga shtetet fqinje, por me tokat tona tė grabitura nga fqinjėt Sllavė, qė nė fakt janė thjeshtė ardhacakė tė shekujve tė VI - IX - tė pas lindjes sė Krishtit; tė zbritur diku nga stepat e akullt tė Rusisė sė largėt. Pėr hir tė realitetit duhet pohuar se Iliria (Shqipėria) ka qenė vend i lakmueshėm pėr pushtues tė ndryshėm, madje qė para 2170 vjetėsh kur perandori (Mbreti) i fundit Ilir, Genti u kap rob nga Romakėt dhe Iliria u pushtua nga kjo perandori, e qė nga ajo kohė kanė kaluar pushtime Romake, Bizante (vazhdimi lindor i perandorisė Romake), mė pas u vėrsulėn Gotėt, Hunėt, Avarėt, Normanėt e Anzhuinėt e tjerė, por tė gjitha mė shumė ishin sundime Politike e ushtarake e jo ngulmime qė tė tjetėrsonin autoktoninė dhe trojet Etnike tė Ilirisė. Por rreziqet mė tė mėdha Shqipėrisė i erdhėn pas shekujve VI - IX - tė kur Turma apo mė saktė Kope tė tėra Sllavėsh zbritėn nga shpellat e akullta tė Uraleve, pėr tė kėrkuar njė fat mė dinjitoz nė kėtė pjesė tė bekuar tė Europės, e ku ne shqiptarėve (Ilirėve) na kishte falur Zoti prej mijėra vjetėsh mė parė. Gjithsesi lėvizje e ēvendosje popujsh ka pasur ndėr shekuj, por ama fati i autoktonėve dhe ardhacakėve ka qenė normal pėr tė dyja palėt, por fatkeqėsisht mes nesh e Sllavėve nuk ndodhi kėshtu. Kjo jo pėr fajin tonė, pasi Sllavėt zbritėn jo si njerėz nė kėrkim tė fatit tė ri, larg shpellave qė u kishte rezervuar deri atėhere jeta, por si Kope Arinjsh (mbase me arinj nėpėr shpella kishin jetuar) qė kėrkonin Gjah e Gjak, e ku preja e parė u bėmė ne Shqiptarėt. Por gjithsesi nė dokumentet e asaj kohe thuhej se Shqipėria (Iliria) pėrbėhej nga njė territor prej 110 mijė km2. Dokumente ka me shumicė edhe pas shekullit IX - tė, pra edhe nė shekujt nė vijim, shek.X, XI, XII, XIII - tė e deri nė atė tė XV - tė kur pushtimi i perandorisė Osmane po shtrihej nė tėrė Ballkanin e mė gjerė, e tė gjitha kėto dokumente, tuj pėrfshi edhe ato tė Stefan Dushanit e pranonin se Shqipėria shtrihej nė njė territor prej 110 mijė km2, por qė kjo perandori i kishte pushtuar (1330 - 1335).

                Gjithashtu nė kėto dokumente shėnohen territoret e skajshme tė Shqipėrisė (qė ishin brenda saj), ku nė Veri shėnohen (skaji) Prijepolje, Senicė e vazhdon me Novi Pazar, Rashkė, Bllacė, Nish, e zbret nė Lindje qė nga Nishi, Leskova, Vranja, Bujanovc, Preshevė, Kumanovė, pėrfshin Shkup, Bistricė, Perlep, Musin, Manastir, Follorinė, Kostur, Greben, Meēovė, Janinė, Artė e deri nė Jug fare nė Prevezė, vazhdon duke u ngjitur nė Perėndim me Detin Jon sė bashku me Korfuzin, Detin Adriatik, tuj pėrfshi Ulqin e Tivar e ngjitet nė territoret e Tuzit e Podgoricės me rrethinat Shpuzė, emė lart Kolashin, Beranė e drejt deri nė skajin verior qė shkruam mė sipėr.

                Duhet theksuar se nėse Serbėt, Malazezėt, e Grekėt u pushtuan nga Pernadoria Turke fill pas betejės sė humbur nga Ballkanasit nė vitin 1389 nė fush - Kosovė, Shqiptarėt filluan tė pushtohen vetėm nga fundi i shekullit XV - tė, ku edhe pas kėsaj kjo perandori e stėrmadhe e kohės nuk gjeti rehati kurrė nė trevėn e Ilirisė, pėrveē dredhive politike, fetare, ekonomike e ushtarake e Ndau Shqipėrinė nė katė njėsi administrative, qė nė gjuhėn e saj i quante Vilajete, tė cilat ishin:

                1. Vilajeti i Janinės me njė sipėrfaqe prej 17. 900 km2

                2. Vilajeti i Shkodrės me njė sipėrfaqe prej 10. 970 km2

                3. Vilajeti i Manastirit me njė sipėrfaqe prej 28. 500 km2

                4. Vilajeti i Kosovės me njė sipėrfaqe prej 32. 900 km2

                Ku Shqipėria gjithsej kishte njė sipėrfaqe 90. 270 km2, dhe njė Popullsi Totale 2. 697. 960 banorė, e kjo njihej nga tė gjitha shtetet e kohės deri nga fundi i shekullit 19 - tė. Gjithsesi deri nė vitin 1878 Shqipėrisė Etnike i ishin grabitur rreth 24. 000 km2, ku kėto toka u ishin dhėnė Greqisė 9275 km2, Malit tė Zi 4683 km2 dhe Serbisė 10. 500 km2. Por shkatėrrimi i mėtejshėm i Shqipėrisė Etnike fillon mė saktė pas vitit 1820 kur perandoria Osmane detyrohet tė njohė “pamvarėsinė” e Serbisė, Greqisė e Malit tė Zi, si rezultat i presionit tė Rusisė, ku luftrat e gjata e kishin dobsuar disi perandorinė Turkoshake, ku nėn pretekstin se ku ka Ortodoksė janė toka Serbe, Greke, Malazeze apo Maqedone. Por kulmi i pazarllėqeve tė fuqive Europiane mbi trojet shqiptare Etnike filluan tė “ligjėrohen” nė vitin 1878, nė tė ashtuquajturin Kongresi i Berlinit (13 qershor - 13 korrik) ku Shqipėria Etnike u kėrkua tė zvogėlohej thuajse nė kufijtė e sotėm, por qė pėrpjekjet e shqiptarėve dhe organizimi mė i lartė i tyre, Lidhja e Prizrenit (1878) bėnė qė ky kongres famėkeq tė mos zbatohej tėrėsisht. Nė kėtė periudhė nė dokumentet Osmane, por edhe tė tjerė pranohej se Shqipėria nė Ballkan zinte njė sipėrfaqe prej 86 mijė km2, me njė shtrirje gjatėsore prej 430 km dhe gjėrėsi 200 km. Por pas kėsaj erdhi viti fatal i 1913, qė quhet Konferenca e Londrės e cila “ligjėroi” grabitjen e trojeve shqiptare si mė poshtė:

                1. Serbia u zgjerua me 34 mijė km2 tokė, duke lėnė kėtu edhe rreth 1. 4 milion banorė (shqiptarė tė sllavizuar ose jo), kėtu pėrfshihet edhe Kosova.

                2. Mali i Zi u zgjerua me 7 000 km2, duke lėnė kėtu edhe 260 mijė banorė (tė sllavizuar ose jo, por tė gjithė shqiptarė).

                3. Maqedonia u zgjerua me 9 700 km2, duke lėnė kėtu edhe njė popullsi tėrėsisht shqiptare prej 500 mijė banorėsh.

                4. Greqia u zgjerua me plot 10. 794 km2, duke marrp ne vehte rreth 500 mijė banorė autoktonė shqiptarė. Pra pėrveē trojeve tė grabitura deri nė vitin 1913 qė i cilėsuam mė sipėr, tani nė vitin 1913 u grabitėn nga Shqipėria Etnike plot 61. 524 km2, duke ngushtuar kufijtė e shtetit shqiptar nė rreth 1/4 e atij qė i kishte falur Zoti, duke e lėnė nė vetėm 28. 746 km2, e kjo pėr ironi tė fatit tashma quhej Shqipėria “Londineze”. Por me sa duket grykėsia Sllavo - Ortodokse edhe pas kėtyre nuk u shua, ajo u shfaq pėrsėri nė vitin 1915 kur fuqitė e Mėdha “Vendosėn” qė Shqipėria tė cungohej me kufijtė Veriorė lumin Mat dhe me atė Jugor lumin Vjosa, e qė do tė mbetej vetėm rreth 13. 500 km2. Por pėr fatin tonė kjo nuk u realizua jo vetėm pėr qėndresėn e shqiptarėve, por edhe se e pengoi lufta e parė  Botėrore. Ajo qė nuk u realizua me 1915 u kėrkua tė realizohej nė konferencėn e “paqes” nė Paris nė vitin 1919 (pas pėrfundimit tė luftės sė parė Botėrore), por vetė Zoti dhe Presidenti Amerikan Z. Wilson e ndaloi kėtė masakėr tė pashoqe tė grykėsisė tė klyshėve tė Rusisė, tentativa kishte edhe nė vitin 1920, por ato dėshtuan mbi tė gjitha edhe me luftėn e pėrpjekjet e pashoqe tė vetė shqiptarėve. Pėr tė parė mė qartė koston e lartė qė pagoi populli shqiptar nė qėndresėn e tij pėr liri e mvehtėsi po japim disa shifra si mė poshtė:

                1. Nė vitin 1878 Shqipėria humbi rreth 70 mijė luftėtarė tė lirisė, si edhe armiqtė sllavė i rrėnuar plot 600 lokalitete e fshatra Etnike.

                2. Nė vitin 1913, si dhe nė luftėn e parė Botėrore (1914 - 18) u eleminuan rreth 350 mijė shqiptarė, si dhe u larguan me dhunė nga vatrat e tyre mbi 500 mijė tė tjerė, si dhe ju grabitėn rreth 800 lokalitete e fshatra safi shqiptare. Nė kėtė kohė nė Shqipėrinė “Londineze” numėroheshin vetėm 833 mijė banorė, ndėrsa nė territoret e grabitura numėroheshin 950 mijė banorė, mjerisht nė kėtė regjim u spekullua shumė me atė qė kush ishte ortodoks tė regjistrohej Sllav e ai musliman turk.

                3. Nė vitet 1919 - 1939 pėrsėri u zhdukėn rreth 800 mijė shqiptarė, u dėbuan nga trojet e tyre mbi 500 mijė, ku vendin e parė e zė Kosova martire, ku shteti Serb kėrkoi tė zėvendėsojė nė kėto kohė shqiptarėt me 165 mijė kolonė sllavė. (Vetėm nė 80 vitet e fundit nga Kosova u dėbuan me forcė mbi 1. 2 milion shqiptarė tė cilėt emigruan nė vende tė ndryshme e veēanėrisht nė Turqi).

                Mjerisht nė kėto kohra shqiptarėt kishin pak miq e shumė armiq, por unė dua tė shėnoj vetėm njė mik tė madh qė ka mbetur nė hije, dhe njė armik akoma mė tė madh qė dhunshėm u respektua nga komunistėt pėr mbi gjysėm shekulli. Sė pari mikun e shqiptarėve Lordin Anglez Beakonfield i cili me 13 qershor 1878 i dėrgon Kongresit tė Berlinit njė memorandum, ku ndėr tė tjera shkruan: “...Indipendenca e Shqipėrisė pėrveēse ėshtė nė interesin e shqiptarėve ėshtė edhe ekuilibri i Europės, ku duke ndihmuar indipendencėn e Shqipėrisė Etnike Europa e qytetėruar ka formuar murin mbrojtės tė Europės Perėndimore kundrejt invazionit sllav”. E kjo me sa duket ėshtė kuptuar tepėr vonė, mbase vetėm nė vitin 1999, kur barbaria Sllavo - Ortodokse rrezikoi jo vetėm Shqiptarėt e Kosovės, por edhe vetė qytetėrimin perėndimor tė Europės e mė gjerė.

                Sė dyti armikun e shqiptarėve dhe filozofin e mikun e proletarėve (horave) Karl Marksin i cili nė vitin 1878 do tė shkruante pak para Kongresit tė Berlinit: “Arnautėt (shqiptarėt) janė pjesėrisht tė krishterė tė ritit ortodoks Grek dhe pjesėrisht musliman, ku duke gjykuar pėr sa i njohim janė pak tė pėrgatitur pėr t’u qytetėruar. Prirjet e tyre grabitqare duhet ta detyrojnė ēdo qeveri fqinje t’i mbajė ato nėn trysni tė rreptė ushtarake, pėrderisa pėrparimi industrial nė vendet fqinje tė mos u sigurojė punė atyre si Drurėprerės e Ujėmbartės... Nuk mund tė mohohet fakti se gadishulli i quajtur Turki Europiane ėshtė pasuri natyrore e trashiguar nga stėrgjyshėrit e racės sllave tė jugut... Rivalė tė sllavėve janė vetėm barbarėt arnaut dhe turqit tė cilėt prej kohėsh duhen dėnuar si kundėrshtarėt mė tė egėr tė qytetėrimit e pėrparimit, pėrkundrazi sllavėt janė tė vetmit bartės tė qytetėrimit...”. fatkeqėsisht ky antishqiptar u dėgjua jo vetėm nė ato vite kur fati i Shqipėrisė dergjej nė “spitalet” e Parisit, Londrės, Berlinit, Moskės apo gjetkė, por edhe pas luftės sė dytė Botėrore, kur rendi i ri Komunist premtonte liri, pėrparim e deri vetvendosje tė popujve, por me ne ndodhi e kundėrta kur sundimtarėt e rinj komunistė nė vitin 1945 jo vetėm nuk bėnė asgjė pėr Shqipėrinė e coptuar ndėr vite, por pėrkundrazi prė t’u dukur sa mė sahanlėpirės e tė pėrulur para Titos e “Baba” Stalinit i bėnė hallall Serbit, Grekut, Malazezit e Maqedonit gjitha mizoritė njerėzore e toksore qė kishin grabitur ndėr vite.

                Fatkeqėsia e Sshqiptarėve kudo qė ndodheshin pas kėsaj u shtua pasi nuk kishin vetėm armiqtė Sllavė - Ortodoksė fqinj, por kishin armiqtė komunistė - internacinalistė qė pretendonin se janė shqiptarė pa Shqipėri...

                Gjithsesi edhe pas rėnies sė kėtij sistemi gjakatar qė u bazua nė filozofinė e Marksit, pėr ne shqiptarėt hallet s’kanė tė sosur, pasi vėllezėrit tanė nė trojet e tyre Etnike diskriminohen, denigrohen, madje dhunohen nė tė gjitha tė drejtat e tyre kombėtare, fetare e njerėzore, shembulli mė sinjifikativ ishte spastrimi etnik i kriminelėve Serb nė Kosovė nė vitin 1999 ku pėr rreth 1 milion banorė u torturuan, dhunuan, masakruan e dėbuan nga trojet e tyre etnike, pėr tė vetmin faj se kėrkonin tė jetonin tė lirė nė trojet e tyre qė i fali Zoti, pa pushtues Serb. Me sa duket pas 121 vjetėsh Europa plakė u kujtua pėr memorandumin e lordit Anglez, duke ndaluar kėtė masakėr nė mes tė Europės. Por nuk duhet tė harrojmė se kishte mė shumė “Europianė” qė ende lexonin K. Marksin, madje e komentonin se kjo ishte njė luftė e qytetėrimit Sllav, ndaj barbarėve Shqiptarė, e ku kėta ishin edhe me pasaportė shqiptare, madje edhe nė majė tė shtetit tė grabitur me ndihmėn e po Serbo - Grekėve nė vitin e zi 1997, tamam si nė vitin 1945.

                Por tashma kohėt me sa duket kanė ndryshuar, e pėr kėtė protagonistė po bėhen vetė shqiptarėt kudo qė janė, pasi ata po zgjojnė ndėrgjegjen e tyre Kombėtare tyre tė mohuar, madje me tė gjitha mjetet, tuj pėrfshi edhe atė mė sublimen luftėn, aq sa tingujt e saj kanė filluar tė zgjojnė Europėn e Botėn e cila fillmisht duket ende e pėrgjumur, por qė duke u shtuar muzika e luftės qė bėjnė shqiptarėt pėr ēlirim kombėtar, madje edhe shoqėror tė atyre do t’u ikė pėrgjumja e gjatė pėr tė mos u vonuar mė kurrė.

                Mbase ata duhet ta dinė se ne shqiptarėt sot jemi plot 16. 5 milion, ndonėse tė ndarė nė: Shqipėrinė “Londineze” 3. 5 milion, nė territoret e grabitura nga Serbia tuj pėrfshi edhe Kosovėn tashma tė ēliruar 2. 2 milion banorė, nė greqi 2. 1 milion banorė, nė Maqedoni rreth 1 milion banorė, nė Mal tė Zi 80 mijė banorė, e tė gjithė kėta nė trojet e tyre etnike tė grabitura nga fqinjėt Sllavė. Gjithashtu shqiptarė ka nė Bosnjė, Kroaci, Rumani, Turqi e Bullgari me rreth 3 milion tė tillė (pra nė Ballkan), ndėrsa nė pjesėt e tjera tė botės janė edhe rreth 4. 6 milion, e tė gjithė bashkė japin shifrėn qė shkruam mė sipėr. E qė padyshim nė kėtė fillim shekulli tė Ri tė gjithė sa jemi e kudo qė jemi ka ardhur koha tė mendojmė e veprojmė qė shekulli i 21 - tė tė jetė shekulli i aspiratave tona, i ėndėrrave tona tė bukura e tė trishta, pse jo ta themi pa frikė pėr Shqipėrinė tonė tė dashur atė etnike qė na e fali Zoti e na e Mohoi Robi... Shpresojmė.

                (Ndue Bacaj)

 

                Fronti katolik dhe Fronti turkoman: Shqipėria as Evropė, as Azi

                Pa dyshim, periudha mė e lavdishme e Kombit Shqyptar, asht ajo periudhė qi mundet me u qujetė “Kastriotiane”. Me t’drejtė Abaz Ermenji n’historinė e tij shkruen: “Qė kur Shqipėria quhet Shqipėri, Gjergj Kastrioti ėshtė ai burrė qė e tregoi atėsi Komb e Shtet mė vehte, nga mė tė fortėt nė Europėn e asaj kohet, gjatė njė lufte tė pandėrprerė prej 25 vjetėsh; dhe formoi nujen e kreut ku mund tė lidhej filli i historisėsė saj pėr kohėn e pastajme!” (A. Ermenji “Vendi qė zen Skėnderbeu nė Historinė e Shqipėrisė”, faqe 507). Mbas vdekjes sė Gjergj Kastriotit (1468), Osmanėt ia dolėn tė shkatėrronin kėtė strukturė shtetėrore. Fillimisht, duke asgjėsue njė e nga njė Bujarėt e Arbrit, prej tė cilėve, edhe ata qė s’u vranė nė luftė, u larguan nė Itali, Venedik, Napoli, Raguzė e gjetiu. Mandej me kalimin e kohės, duke ndėrhyrė nė atė infrastrukturė qė u kish dhėnė shqiptarėve bashkimin nė mungesė tė shtetit: nė fenė. Tė mos ishin mė tė njė feje tė vetme e sidomos jo tė njė feje perėndimore, shqiptarėt nuk do tė formonin dot njė kulturė kombėtare tė tyren, e cila t’i mbante tė lidhur rreth vetes si Komb, por nuk do tė kishin as edhe njė bosht politik tė tyrin, sepse pėr kohėn pėr tė cilėn bėhet fjalė “jetė fetare” do tė thoshte njėkohėsisht edhe “jetė kulturore” dhe “jetė politike”. Megjithė kėtė, Pushtimi Osman nuk arriti tė shkatėrrojė e tė asgjėsojė gjithēka, dihotominė shqiptare sundimi pesė - shekullor nuk e neutralizoi dot. Lufta pėr tė gjetur e rigjetur vehten, si nėpėr njė mjegullnajė nėn vetdije, aty nė Gadishull, nė kapėrcyell midis dy boshtesh, do tė mbresonte fort mėnyrėn e jetesės, historinė, konstitucionin shpirtėror, universin zakonor e doktar tė shqiptarėve. Me ndryshimin se tanimė kėsaj lufte i shtoheshin specifikat qė lidheshin me ndėrfutjen e njė feje tė re. Ndeshjen nė mes kėtyre dy botėsh do ta ndinte edhe Kontinenti nė tė gjitha ēastet kur shqiptarėt do punonin pėr bashkimin kombėtar dhe autonominė e tyre. Duhet pranuar se refleksi ikėsaj ndeshjeje krijoi nė “Lidhjen e Prizrenit” dy rryma ideologjike, tė cilat vepruan si “dy fronte” nė gjirin e kėsaj lėvizjeje: Fronti qė shpejtonte pėr shpėtimin e Kombėsisė Shqiptare, dhe pjesmarrjen e lirė tė saj nė qytetėrimin europian, dhe Fronti ēiltas turkoman, qė politikisht ishte i orientuar nga Lindja. Nė Kongresin e Dibrės (Korrik 1909), organizuar prej xhonturqve me qėllim qė ta lidhnin pas politikės sė tyre klasėn drejtuese shqiptare, pėrplasja e dy rrymave u vu re nė mėnyrė tė shėmtuar; nė kėtė Kongres shkėlqyen me mungesėn e tyre pėrfaqėsuesit e popullsisė katolike tė Veriut qė nuk qenė ftuar. Ky Kongres u shtie nė punė prej propagandės antishqiptare, edhe si kundėrpeshė prej Kongresit tė Manastirit (Nėndor 1908), ku shqiptarėt qenė paraqitur tė ndėrgjegjėsuar se shpėtimin nuk e kishin nga e prisnin, veēse prej Perėndimit. (A. Plasari, “Vija e Teodosit”). Duke folur pėr dobitė qė i erdhėn Arbėrit prej Katoliēizmit, Fan Noli shkruen kėshtu: “Katoliēizma nga njėra anė i jepte Shqipėrisė bashkimin qė i mungonte si shtet dhe nga ana tjetėr e lidhte me Botėn e Krishterė Europiane”. Me sa duket pra n’historinė e Arbnit ka ekzistue edhe njė periudhė ku asht shfaqė edhe rreziku i sllavizmit, dhe kjo padyshim prej se Arbni ka provue me ba jetė shpirtnore e politike me perėndimin. Rreziku i ri i shfaqun n’Ballkan, ai i truqve Osmanllinj, bani qi nji pjesė e madhe e bujarve t’Mėdhaj tė reflektojshin e t’lidheshin n’aleancė. Ata qi asnjiherė nuk patėn gjetė rrugėn e pėrbashkėt dhe qė patėn luftue sa kundėr princave Serb, Grek e Kroat, po aq edhe kundėr njeni - tjetrit, tash nėn komandėn e Gjergj Kastriotit mblidhen nėn nji shtet t’vėrtetė: nė nji shtet t’krishtenė ma t’madhin n’Ballkan. E kte e mbėrrijnė nė idenė e Katoliēizmit, e n’aleancė me Kishėn Katolike Perėndimore. I ngujuem diku atje, n’Kuvend t’qytetit t’vet, krrusun pėrmbi libra, vritte mendjen Frati i Madh e numronte dallimet thelbsore n’mes sistemit “kulturor” aziatik, e kulturės prendimore Europiane. N’nji artikull me titullin “Kur do t’bashkohen shqyptar’t” rreth 80 - vjet ma parė, ai i caktonte kushtet: “...Kur shumica e tyne t’mendojė e t’veprojė mbas parimeve t’nji kulture t’vetme. Pėrndryshe, kurrė s’ka me u vėrtetue nji bashkim kombtar ndėrmjet shqyptarve. Sot nuk asht besimi qi ndan zemrat e njerzve n’shekull, por asht kultura e ndryshme qi nuk i len me u bashkue.” Sa aktual tingllon mendimi filozofik i Fratit t’Madh e Poetit Kombtar At’Gjergj Fishta. N’Manastir kultura prendimore pat korrė fitoren ma t’plotė. Kuptohet roli i Katoliēizmit dhe i klerit tė tij nė ktė Kongres, ku kryetar i Komisionit t’Alfabetit dhe i njisimit t’Gjuhės Shqype kje Frati i Madh At’Gjergj Fishta, dhe nėn - kryetar Luigj Gurakuqi. Pėr ktė zgjidhje prendimore t’alfabetit t’shqypes, u patėn prononcue edhe nji pjesė e mirė e muslimanėve shqyptarė. Pamvarsisht prej demostratave qi organizuen fanatikėt n’Manastir apo n’Shkup, kundra shkronjave latine, pėr ABECENĖ arabe, Hafiz Ali Korēa i bekoi shkronjat latine para popullit. Protestat kundra ABECESĖ arabe n’gjuhėn shqype, iu drejtuen Kryeministrit e Ministrit t’Arsimit n’Stambollė, prej Klubit t’Janinės e prej qyteteve t’tjera t’Ēamėrisė. Protesta e Klubit t’Filatit drejtue Portės sė Naltė pėrfundonte me fjalėt: “Atė gjak qė na ka mbetė do ta derdhim pėr ABECENĖ latine”. Nė kjoftė se do t’bajshim nji retrospektivė e t’ktheheshim n’shekullin e XV - tė, do t’shofim se si Kryeipeshkvi i durrėsit qysh nė v. 1462, i ēonte famullitarve t’Matit “Formulėn e Pagzimit” t’pėrkthyem n’shqyp, nji shembull domethanės qi vėrteton se gjuha shqype u mbronte me konseguencė edhe n’ritet e n’shėrbesat fetare prej Klerikve t’nderuem e patriotė katolikė. Nuk duhet harrue se Gjergj Kastrioti e Ballaban Pasha janė dy pika kulmore qi e pėrcaktojnė shqyptarizmin e anti - shqyptarizmin: patriotizmin, besėn e burrninė e Princit Gjergj Kastrioti dhe pabesinė e tradhėtinė e Ballabanit; tė dy shqyptarė por me polaritet t’kundėrt e me fe t’kundėrta... N’fushėn e kulturės duhet vue theksi pėrmbi Marin Barletin, nji ndėr figurat e shqueme t’Rilindjes Europiane. Qe si do t’u shprehte F. Noli me 1922 pėr figurėn e Barletit: “I paisur me njė kulturė tė thellė, dhe qė e njihte latinishten me rrėnjė, ai e bėri Heroin tonė kombėtar Gjergj Kastriotin tė njohur nė tė gjithė Botėn duke u pėrkthyer nė gjuhėt kryesore tė europės.” Shembulli i Pjetėr Bogdanit asht ndėr shembujt ma t’shkėlqyeshėm n’mbrojtjen e gjyhės kombtare, t’kulturės, t’fesė e t’identitetit, t’cilat pėr kohėn patėn kuptim unikal. At’Shtjefėn Gjeēovin, shkenctarin e apostullin e Fesė e t’Shqyptarizmit, do ta vritnin serbėt vetėm se pėrhapte gjuhėn shqype e mbronte kulturėn kombtare. Patėr Anton Harapi do t’u torturonte e t’u pushkatonte prej Rregjimit Komunist bashkė me dhetna e qindra klerikė t’tjerė. Poetit tonė kombtar At’Gjergj Fishta, do t’iu dhunonte vorri ashtu si Bogdanit, e eshtnat do t’iu hidhnin n’Drin!... T’parit, prej pushtuesve osmanė, ndėrsa t’dytit pre vetpushtimit komunist. Pa n’ktė kontekst, cilido mundet me konstatue ngjashmėninė e pushtuesit aziatik, me dhunuesit e Fesė e Shqyptarizmit t’cilėt si pėr ironi t’fatit, pushtimit pesė shekullor osman i shtuen afro edhe pesė dekada (me t’njajtėn monedhė), tue na lanė nji shekull mbrapa botės sė qytetnueme!... Shekullin e XX e kena humbė, tash duhet me mendue me hy n’shekullin e ri si europianė ose t’shpėrbahena si Komb. Fjalėn e kanė politikanėt dhe ata qė kanė nė dorė fatet e Kombit. Asnji abuzim nuk duhet ba me historinė. Kot mundohen pushtetarėt kur pretendojnė se janė pro prendimit dhe se do ta bajnė Shqypnin si gjith’Europa, kur atyne qė i qindruen besnik qytetnimit, kulturės dhe fesė europiane, i konsiderojnė si qytetarė tė klasit tė II - tė!... Mos harroni se Europa na e njef mirė historinė dhe reagimi i saj nuk ka me kenė favorizues, pėr sa kohė qė pushtetarėt tonė, nėn “frakun” europian kan me ruejtė mentalitetin xhonturko - bizantin, ashtu siē bane paraardhėsit e tyne... Kush nuk dishron me nxjerrė mėsim prej historisė, ka me ra pre e sfidave t’saja. Shqypnia ndodhet n’mes Lindjes e Prendimit, ēka pėrban nji shans pėr me fitue ose pėr me humbė. “Ēelėsin magjik tė ktij shansi e pati gjetė Gjergj Kastrioti; ēuditėrisht mbas vdekjes sė tij asnji tjetėr nuk arriti me e gjetė. Kush ka me gjetė ktė “ēelės” ka me kenė shpėtimtari. Por pėr me gjetė “ēelėsin”, mendoj se ma parė duhet me gjetė Gjergjin... Presidenti i jonė, ma parė se t’vendoste buqetėn me lule pėrmbi arkivolin e Nanė Terezės, ma parė se t’i puthte dorėn Shejtnisė sė Tij, Papa Vojtilės, ma parė se sa t’zbulonte bustin e Gjergj Kastriotit, duhet t’mendonte se cilės pėrkatsi fetare i pėrkasin kto figura. Sa ministra dhe sa ambasadorė kja prej ksaj pėrkatsie fetare?! Dalja “apendisit” e pėrkatsisė katolike nė shoqninė e jetėn kulturore shqyptare u manifestue n’mėndyrėn ma t’pa skrupullt me manipulimet nga dy partitė e mėdha PS e PD, gjatė zgjedhjeve t’pushtetit lokal. Hipokrizia e orientit bizantino - aziatik asht rranjosė thellė n’ēdo ēelizė t’pushtetarve tonė. Pa u zhveshė prej ktyne mendsive, pa u respektue ēdo pėrkatsi fetare, asht e kotė t’flitet pėr unitet e pėr pajtim kombtar. Nuk mundena me pasė bashkim e unitet kombtar pa nji respektim rigoroz tė t’gjitha komuniteteve fetare. A mundet me u folė pėr mbrojtjen e tė drejtave t’shqyptarve n’Kosovė, Maqedoni e Mal tė Zi, kur ato iu mohohen shqyptarve t’besimit katolik prej vetė Shtetit Shqyptar, dhe konkretisht: n’Maqedoni ku pėrkatsisht 30 - 35 % janė shqyptarė, Shteti maqedon iu ka dhanė hapsinė n’qeverisjen e vendit tue i vendosė nė poste si: nji zv - kryeministėr e pesė - apo gjashtė ministra (megjithėse t’besimit musliman)!? Vallė e i njef kto fakte Presidenti i jonė? N’kjoftė se Shteti shqyptar (aktual), do t’zbatonte me qytetarėt e tij, kriteret e Shtetit maqedon, pa dyshim duhet t’kishim t’pakten dy - tre ministra dhe katėr ambasadorė. Ky aspekt thellsisht politik duhet me u pa me shumė kujdes e pėrgjegjsi, sepse ka t’bajnė me Pajtimin Kombtar. Nė kjoftė se sinqerisht aspirojmė me u integrue n’Europė, at’herė duhet me iu pėrmbajtė ktyne tezave europiane: e para, “Vepro gjithmonė nė mėndyrė tė atillė qi sjellja e jote me kenė shembull dhe rregull mbarėvajtjeje pėr t’gjithė. - Kshtu flet imperativi kategorik, neni i parė i detyrės sė pėrditshme t’nji europiani oksidental” (Emannuel Kanti). Simbas tezave Europiane, paaftėsia nuk asht ēėshtje qi mundet me iu “faturue” asnji pėrkatsiet fetare, asnji krahinet apo ēėshtje seksit, por vetėm ēėshtje t’paaftit. N’kjoftė se aspirojmė pėr kulturėn dhenormat morale e etikėn europiane, kjo aspiratė duhet me u kthye n’vepėr e jo me mbetė n’letėr. Europa nuk e han mashtrimin. Politikanėt dhe pushtetarėt duhet me i ndėrpre “eksperimentet”, se Shqypnia nuk asht ma nji parcelė eksperimentale, por pėr fat t’keq, nji popull i armatosun ose i thanun me shqyp: nji rrezik i madh potencial. N‘kjoftė se dikush e armatosi pėr me e vetasgjėsue (ashtu siē ndodhi n’gjasht - mujorin e parė t’v. 1997), ai “kushi” do t’pėrgjigjet para Kombit dhe historisė. N’Shqypni, t’pakten t’ishte zbatue ligji romak i v. 212 e.s. kur Perandori Karakalia kreu nji akt madhor, tue nxjerrė “ediktin” (cives romani) nėpėrmjet t’cilit u nepte qytetarinė romake t’gjithė banorve t’Perandorisė. Ēuditnisht n’ktė fushė ndodhena 18 shekuj mbrapa Romės sė Lashtė!... Gjergj Kastrioti, Luigj Gurakuqi e Nanė Tereza kanė vdekė dhe nukmundena me u mburrė para Botės me emnat famėmdhej t’tyne nė kjoftė se nuk bahena pjesė e veprės sė tyne.

 

                Mark Bregu

                “Paradė” kandidatėsh... pa njolla

                Nė tubėn e “zambakėve” dhe “karajfilave” tė bardhė tė Shkodrės, tė cilat do tė pėrfaqėsojnė elektoratin Demokristian nė Parlamentin e ardhshėm Shqiptar bann pjesė edhe kandidati pėr deputet i zonės nr. 5 z. Agim Lera, student i vitit tė tretė “Fakulteti Histori - Gjeografi” Universiteti “Luigj Gurakuqi”.

                Kush ėshtė Agim Lera?

                Agimi u lind me 16. 04. 1974 nė fshatin Plan tė Dukagjinit, nė nji familje bujare dhe tė shquar patriotike. Asht pasardhės i denj i Mark Lulės sė Shalės, i cili dijti tė shpalosė plot madhėshti vlerat e tij nė “Lidhjen Shqiptare tė  Prizrenit” (1878).

                Agim Lera, do tė ngjitė shkallėt e Parlamentit Shqiptar si nji “Maratonomak” pėr tė pėrcjellė nė kėtė Tribunė, problemet dhe hallet e mėdha me tė cilat pėrballohet zona nr. 5 e Shkodrės, (tė cilat z. Lera do ti pėrfaqėsojė denjsisht). Shpatullat e gjera tė djaloshit trim, fisnik e bujar do tė mbajnė mbi supe peshėn e rėndė qė i ka ngarkue elektorati, dhe ēdo premtim dhe angazhim do pėrmbushė me nderė ashtu siē i ka hije nji Demokristiani tė devotshėm. Z. Lera nuk premton shumė por atė qė e premton e mban, ai nuk flet shumė por thotė shumė... Nė takimet qė ka ba me elektoratin, ka qenė mjaft transparent, bindės dhe mbresėlanės. Natyra e tij e qeshur (si vetė mosha e tij), shpirti i tij kristal, pa njolla e “gjynahe”, e kaluara e shkėlqyer e paraardhėsve e bajnė mjaft tė besueshėm e konkret. Ai solli nė Shkodėr aromėn e kandėshme tė luleve tė bjeshkėve qė e rritėn, bujarinė, besėn dhe trimėrinė e trashiguar nė breza, pėr t’i gėrshetuar me butėsinė e kulturės sė qytetit 2700 vjeēar tė “Rozafės”. Gėrshetimi i kėtyre elementeve e bane ma tė plotė portretin e deputetit tė ardhshėm, e bajnė atė ma tė besueshėm nė realizimin e aspiratave Demnokristiane e zbardhojnė ma shumė Parlamentin Shqiptar i cili me siguri do tė jetė ma cilsor, ma paqėsor, ma qytetar, pa krisma pistoletash, pa fyerje banale dhe pa gjak... Z. Agim Lera, nė kėtė Parlament do tė jetė pėrkrar Liderit Demokristian politikanit tė suksesshėm, pranė qytetarit tė vėrtetė (qė pėrmbush ēdo kriter tė qytetarit dhe politikanit Europian), - Zotit Zef Bushati. Z. Lera do tė jetė pėrkrah zonjės Mimoza Vreto, pėrkrah mjekut dhe bashkqytetarit - Anton Gurakuqi, dhe padyshim pėrkrah Admiralit tė “hekurt” z. Vladimir Beja. Jemi tė bindur se nė kėto zgjedhje, Demokristianėt Shqiptar do tė pėrfaqėsohen nga nji grup parlamentarėsh me figura tė shquara: Shkodra do t’i “dhurojė” Parlamentit, agronomin dhe intelektualin plot reputacion - Rrok Gavoēi, pedagogun e njohur dhe intelektualin kapacitiv (njohėsin e tri gjuhėve tė huaja) - Luc Agraja (dekoruar me medaljen e artė) nga Ministria e Arsimit. Pra siē e thamė ma lart, pėrkrah z. Lera do tė jetė edhe nji “kor” i fuqishėm me zėra tė armonishėm tė cilėt asnjiherė nuk do tė “stonojnė” gjatė mandatit katėr vjeēar. Tė gjitha zonat qė mbulohen me kadidat Demokristian kanė pėrfaqėsues tė denjė, njeri prej tė cilėve ėshtė edhe intelektuali dhe demokrati i orėve tė para, z. Kolec Gjergji. Fitorja e kandidatėve Demokristianė, ėshtė fitorja e Shkodrės dhe e mbarė Shqipėrisė, ėshtė e ardhmja e ndritur e brezave, garantja e unitetit Kombėtar.

                Le tė jetė kandidati - Agim Lera, lajmėtari i nji agimi tė ri, mbas “muzgut” tė nji tranzicioni tė tejzgjatur dhjetė vjeēar.

                Udhė tė mbarė o “pėllumba tė bardhė” qė udhėtoni drejtė kaltėrsive tė qiellit Shqiptar.

                Shkodėr 22 Qershor 2001

 

                Mark Bregu (Vatnikaj)

                Pasha qiellėn e pasha tokėn dieg nė kullė ma kanė nanloken

                Deli Pjetėr - “Thaēit”

                (Peng nderimit)

Vikatė “zana” e Miliskaut

Dridhet toka e ushton bjeshka

Si rrufe shkrep mbi xhandarėt

Trimi i Thaēit - Deli Pjetra.

                Hypė si shqipe n’mej t’krepit

                L’shon nji za qė ka dridhė tokėn

                Po ku janė xhandarėt e Mretit.

                Djegė nė kullė, ma kanė, Nanėloken.

Nuk ka “pritė” me ia ndalė turrin

S’e ndal pushka as gjylja e topit

Mbi xhandarė ka shpėrthye vrullin

Deli Thaēi - “ujku” i hordopit... (lagje e fshatit - Miliska -Pukė) 1)

                Idhėt i sheh muret e kullės

                Mbrendė nanė - loken, djegun zharė

                Si rrufe del n’shtek tė rrugės

                Ballė pėr ballė me i togė xhandarė

Bash si ujku mbi kope

Qė s’len dele, dash as skjap

Shumė xhandarė ka shtri pėr dhe

E’ nji ma tė fortin n’fyt e kapė

                Mbasi e shtrinė pėr tokė, Qelia

                Me i nxjerrė shpirtin per gazep

                N’krah e ven, niset te shpia

                N’mullarė t’dushkut don me djegė

Ndalė e kanė burrat e fisit

Afėr kullės n’at breg zallit

Ndal: Deli, pėr hater t’Krishtit

Mos e digj at’djalė pėr s’gjallit.

                Me i herė turrin e ka ndalė

                Siē ndal shkambi dallg’t e detit.

Pėr ju burra, jam tuj e falė

Ē’ka i panė sytė, t’ja kallxojnė Mretit...

Kur ti mledhin mercenar’tė

Me “kullotė” ndėr kneta e fusha

Mos t’i lshojnė bjeshkėve “zagarėt”

Se ktu ka “ujq” e “harusha”.

                Kushtue trimit patriot, Deli Pjetėr Thaēit, njenit prej kundėrshtarėve ma tė rrebtė tė Monarkut - Ahmet Zogu.

                I tillė ishte pinjolli i Pashait tė Matit i cili nuk kursente as plakat por i digjte si nė mesjetė, nė kullat e tyne. Inkuizitor i vėrtetė.

                Populli trim e bujar i zonave tė thella tė Pukės, asnjiher nuk u pajtue me sundimtarėt, ai qe kurodherė nė opozitė, me monarkėt e diktatorėt. Pasardhėsit e Deli Pjetrės, u burgosėn, u torturuan dhe u vranė nga krye krimineli dhe sadisti Mehmet Shehu, gjatė ekspeditave tė tij ndėshkimore, nė kėto zona ku jetojnė “Shqiptarėt e vėrtetė”...

                P. S. Fshati i Miliskaut ndodhet nė thellėsitė e Maleve tė Pukės, ndėr fshatrat ma tė varfra tė Shqipėrisė ku prodhimi bujqėsor nuk pėrballonte as tre muaj bukė nė vit. Zogu kėrkonte taksa por populli i pėrgjigjej me pushkė. Deli Pjetėr Thaēi e kundėrshtonte rregjimin e satrapit nė emėn tė tė gjithė bashkėfshatarėve tė tij.

                Duhet theksue se A. Zogu ishte kundėr zhvillimit tė arsimit tė kėsaj zone. Asht mjaft sinjifikativ fakti qė ai nė v. 1933 - 1934, mbylli shkollėn e Iballės tė cilėn me aq mundė e sakrifica e kishte ngritė kleriku patriot - Dom Ndre Mjeda (me ndihmė tė Austriakėve) qė nė Nandorin e v. 1903.

                Autori

 

                Malėsia e Madhe, nėna qė po e braktisin “fėmijėt”

                Malėsia e Madhe po braktiset, atė po e braktisė rinia, hovi e energjia, e sotmja, por edhe e ardhmja mjaft e zymtė qė po i pregatitė pushteti i dhunshėm i bolshevikėve tė rinj me emrin socialistė, tė instaluar me forcėn e armėve qė nė vitin 1997. Qė nė fakt nuk ėshtė asgjė tjetėr veēse vijim apo mė saktė rikthim i diktaturės komuniste qė pushtoi vendin e shqiponjave qė nė janar tė vitit 1945. E qė pėr tė majtur pushtetin ajo nuk njeh kufinj njerzorė, duke detyruar kundėrshtarėt e tij politikė, ose tė bėhen skllevėr tė pushtetit tė tyre, ose pėrndryshe jeta nė Shqipėri ėshtė gjithnjė e rrezikuar.

                E njė fat tė tillė tė keq e ka pasur kėto ditė edhe demokrati nga fshati Bzhet - Dedaj Z. Nik Mirash Ivani. Zoti nik ishte njė ndėr anėtarėt e rinj tė Partisė Demokratike qė luftoi e punoi me tėrė forcėn e tij shpirtėrore e fizike pėr fitoren e alternativave tė PD mbi ato tė komunistėve tė “rinj”. Aktiviteti i tij ėshtė i hershėm qė nė fillimet e pluralizmit, kur ai nė moshė tė re ka marrė pjesė nė tė gjitha mitingjet e protestat paqėsore pėr rrėzimin e shtetit tė vjetėr bolshevik, ku vlenė tė theksohen edhe mitingjet e viteve tė zjarrta 1991 - 1992, e kėto e kishin burimin edhe nga familja e Z. Nik qė e kishte pėsuar gjatė rregjimit tė vjetėr komunist, ku i ishte dėnuar i vėllai Nush nė vitin 1988 me nenin famėkeq propagandė e agjitacion e tentativė arratisje me 23 vjet burg, por edhe burgos e torturuar edhe i ati Mirashi, i cili nuk duroi torturat ēnjerėzore e komunistėt nuk arritėn ta dėnonin... Gjithsesi Nika deri nė vitin 1997 punoi e jetoi me shpresėn pėr njė jetė mė tė mirė, se bashkė me komunizmin u lanė mbrapa edhe vuajtjet e tmerret e familjes sė tij, por kjo nuk paska qenė e thėnė tė vazhdojė gjatė, se pas vitit tė zi 1997 filloi pėrsėri kalvari i vuajtjeve e tmerreve pafund, ndonėse nga bijtė e komunistėve tė rinj tashma tė kthyer ma me vrull nė pushtetin e dhunshėm. Pas kėsaj Zoti Nik disa herė ėshtė kėrcėnuar me letra anonime e nga njerėz me maska qė ose tė heqė dorė nga bindjet e tij antikomuniste ose do ta pėsonte mė keq se vėllai  e babai i tij. Megjithatė demokrati i orėve tė para nuk hoqi dorė nga bindjet e tij, por punoi me vrull pėr fitoren e alternativave shpresėdhėnėse tė P. Demokratike. Vlen tė theksohet puna  e tij propaganduese e mbėshtetėse nė zgjedhjet lokale tė Tetorit 2000 ku nė komunėn e tij e Malėsi tė Madhe fituan nė shumicė kandidatėt e PD, e pėr kėtė me dt. 10 Nėndor komunistėt nė pushtet u hakmuarėn edhe ndaj demokratit Nik Ivani, tė cilin policia e shtetit socialist nuk u mjaftua vetėm me rrahjen e torturat barbare tė vetė Nikės, por edhe tė familjes sė tij, ku edhe u fyen e pėrdhunuan, duke u thėnė hapėt se mė keq do ta paguash. Megjithatė Z. Nuk qėndroi madje ai dha njė kontribut tepėr tė ēmuar duke mbėshtetur edhe kandidatin demokrat nė zjgedhjet e 24 Qershorit 2001, ku fitoi si gjithnjė nė Malėsi kandidati i bashkimit pėr fitore Z. Gjovalin Bzheta. Por fillė me datėn 25 Qershor nė mbrėmje Z. Nik ėshtė arrestuar e torturuar nė mėnyrė ēnjerėzore pėr 24 orė  nė qelitė e policisė sekrete, aq sa ai edhe sot nuk mban mend gjė veēse ca kapuēon tė zinj tė cilėt e kapėn i mbyllėn sytė dhe e dėrguan nė njė vend qė sa herė e godisnin i thonin do tė shkosh mė pas demokratėve o kėlysh i Berishės se mė keq do ta bėjmė, pasi herėn tjetėr mos heqėsh dorė nga bindjet antikomuniste do tė bėjmė copa copa e s’do tė dijnė kush se ē’dreqi tė ka marrė. E pas kėsaj ky demokrat, si disa tė tjerė ėshtė detyruar tė marrė rrugėn e vėshtirė tė largimit nga vendi i tij, diku pėr nė dhe tė huaj, me qėllimin e vetėm ruajtjen e jetės sė tij tė re, nga bishat e kuqe qė kanė dhėnė prova se nuk bėjnė kurrė shaka.

 

                Ndue Bacaj

                Nė Kosovė plagėt e “vjetra” kullojnė gjak tė ri

                Pas sakrificash tė panumėrta, morale e materiale, pas pėrballimit tė pa shoq tė njė xhenocidi tė pa parė qė para mijėra vjetėsh, Kosova heroike tashma ėshtė ēliruar pėrfundimisht nga barbarėt serb, ajo tani drejtohet nga njė administratė e Kombeve tė Bashkuara. Nė pamje tė parė nga larg gjithkush mendon se plagėt e luftės e krimeve antinjerėzore tė Serbisė Millosheviējane dalėngadalė po shėrohen, por pėr fat tė keq po tė njohėsh nga afėr realitetin Kosovar kupton se nuk ėshtė kshtu, pasi plagėt e shkaktuara nga mizoritė serbe nė Kosovė jo vetėm ende kullojnė gjak, por hapėn plagė tė reja. E pėr fat tė keq ku gjak safi shqiptar derdhet nga dora e vetė shqiptarėve. E shkaku ėshtė veprimtaria e dorės sė zezė tė UDB - sė Jugosllave e cila nėpėrmjet rrjetit tė sajė tė vjetėr dizinformon e inskenon spiunllėqe tė paqena nė mes shqiptarėsh nė vitet e stuhishme tė luftės 1998 - 1999, ku element ekstremist e Marksist qė kishin deportuar nė radhėt e UĒK vazhdimisht i kanė fryrė kėtij zjarri. Duke bėrė qė kjo plagė mizore e hakmarrjes, tė marrė ēdo ditė jetė tė pafajshme njerėzore, ose tė ēuhet siē ėshtė njė realitet njėminė me sahat qė po pėlcet atėhere kur Kosova ka mė nevojė se kurrė pėr pajtim e bashkim, siē bėri dikur plaku i urtė patrioti Anton Ēeta., por aktualisht nė Kosovė po mungon ky patriot shqiptar qė do tė bėnte tė mundur kėputjen e zinxhirit tė krimeve e vrasjeve. Shembulli mė sinjifikativ m’u paraqit mua si gazetar qė para pak ditėsh vizitova Komunėn e Pejės, ku tė afėrmit e Z. Tonin Kelaj me lotė nėpėr faqe mė treguan kėtė histori tė dhimbshme:

                Nė fshatin Ēyshk tė Pejės vėllai i Asim e Muhamet Zenelaj, Besim Zenelaj nisur nga njė akuzė absurde vrau tė ndjerin Kel Kelaj me pretekstin se i afėrmi i tij, Tonin Kelaj qė sot ėshtė larg Kosovės, paska paditur vėllezėrit e tij nė kohėn e luftės nė Sup tė Pejės, tek pushtuesi Serb. Vdekja e kėtij tė riu 32 vjeēar jo vetėm mban me vehte shuarjen e njė jete tė pafajshme, por hap siparin e njė tragjedie qė nuk i dihet fundi. Madje ahsmėria nė mes kėtyre dy familjeve vetėm sa ka filluar, pasi familja Zenelaj i kishte ēuar fjalė se do t’u vrasim krejt ju familjen Kelaj nėse nuk sillni nė Kosovė pėr ta vrarė Tonin Kelajn, qė sipas tyre i kishte paditur tek serbi. Natyrisht familja Kelaj u ėshtė pėrgjegjur me tė njėjtėn monedhė duke ēuar fjalė se na keni vra kot e pėr kėtė do tė hakmerremi rėndė. Forcat e UNMIK - ut ndoshta duke mos njohur si duhet traditat e shqiptarėve nuk i merr shumė seriozisht kėto paralajmėrime qė ndjellin Zi, e deri tani nuk ka marrė masat e duhura, e themi kėtė pasi vrasėsit e Kel Kelajt shetisin thuajse tė lirė nė pritje tė rastit pėr tė vrarė Tonin Kelėn apo tė tjerė tė kėtij fisi. Unė si gazetar shqiptar u dėshpėrova pa masė pėr kėtė plagė qė ende kullon gjak tė pastėr shqiptar, kur Kosova ka ma nevojė se kurrė pėr njė jetė tė qetė e dinjitoze pėrkrah Europės sė qytetėruar...

 

                Ikje nga Kosova pėr tė shpėtuar jetėn

                Arian Haxhi Alija, i datėlindjes 28 Mars 1979 ka humbur pa shenj e pa nishan qė nė kohėn e luftės. E ėma Hajrie, mban nė gji fotografinė e djalit dhe na e jep pėr ta botuar vetėm pasi merr vesh se ka tė bėjė me drejtorin e gazetės “Shqipėria Etnike” me kusht pėr t’ia kthyer sėrish. Bashkė me kryetarin e Shoqatės Humanitare Bamirėse “Nėnė Tereza” tė Kosovės Dr. Dom Lush Gjergji shetitėm nė shumė familje kosovare. Rasti i kosovarit Arjan Haxhi Alija ėshtė vėrtetė paradoksal. Ai dhe familja e tij janė dhunuar nga serbėt mizorisht. Vetė Ariani ka qenė nė radhėt e UĒK - sė dhe ka luftuar pėr ēlirimin e Kosovės. Por njė ditė detyrohet tė braktisė radhėt e Ushtrisė Ēlirimtare, pasi kish tė dhėna se serbėt do i pushkatonin njerėzit e afėrm, pra ish dekonspiruar nga dikush. Kėshtu, ai braktis fshatin e lindjes, Hasin e Kosovės dhe merr udhėt e perėndimit, ku siē mėsojmė nuk ka asnjė haber nė ėshtė i gjallė apo jo. Sidoqoftė, ai iku nga Kosova e dashur pėr tė shpėtuar jetėn qė e kishte mes dy zjarresh, pra tė rrezikuar edhe nga serbėt edhe nga UĒK - ja. Njė rast i ngjashėm ėshtė edhe ai i kosovarit tjetėr Arben Alija. Nė kėtė kuadėr, pra Kosova ka shumė tė larguar.

                Atje mėsojmė se njė vajzė nga Komuna e Deēanit, e quajtur Zoj Vatnika, ish kapur nga katėr policė serb dhe ish pėrdhunuar. Kish mbetur shtatzėnė. Pas pėrdhunimit dy policė kishin dashur ta vrasin dy ta falin. Arsyetimi ka qenė banal sipas njė dėshmitari qė e takuam nė Prishtinė. Dy policėt qė donin ta falnin gjykonin qė ėshtė mirė qė nėbarkun e njė shqiptareje tė rritej njė serb, dy tė tjerė mendonin pėr tė kundėrtėn. Kėshtu, ajo vetėm ishte rrahur dhe nė grindje e sipėr njė serb vrau shokun e vet serb. Zojė Vatnika shfrytėzon momentin dhe largohet. Po pėr ku? Vete nė Maqedoni ku mjekohet privatisht. Pas gjashtė javėsh torturohet sėrish nga serbėt dhe nė spitalin e Deēanit dėshton njė fėmijė gjashtė javėsh.

                Raste tė tilla gjen shumė nė Kosovė. Gazeta jonė herė pas here do tė botojė rastet e terrorit antinjerzor dhe do publikojė botėrisht genocidin e pashembullt mbi popullin e pafajshėm kosovar qė nuk kėrkon asgjė tjetėr veēse tė jetojė i lirė nė trojet e veta.

                Sokol Pepushaj

 

                Personalitetit tė madh tė islamizmit shqiptar Z. Bujar Shehu

                Megjithė konsideratat tona pėr njėrėn ndėr figurat mė tė ndritura tė Shqipėrisė, si bari i mirė i fesė muslimane, zotni Bujar Shehun, i cili ka shkruar shumė libra e botuar mijra shkrime, i cili drejton me aq autoritet edhe njė emision fetar nė televizion, duke menduar se ai na kupton drejt, i themi vetėm njė herė qė tė mos gabojė tė kritikojė tjetėr gazetėn “Shqipėria Etnike”, se ashtu e len me dashje udhėn e Allahut. Hartėn e Shqipėrisė Etnike ai thotė se e kemi shumė tė vockėl. Po ē’tė bėjmė ne, aq ėshtė trualli shqiptar; Nga Tivari e deri nė Prevezė. Ai, mund tė bėjė njė hartė tjetėr, edhe njė gazetė tjetėr, pa verė e raki.

                Gazeta “Shqipėria Etnike” nuk ka mision kėrkesėn pėr bashkimin e Shqipėrisė sė Madhe. Kjo, nuk na vjen kush pas pėrveēse ca fondamentalistėve injorantė, argatė tek ndonjė Zabit i komunizmi tė Enver Hoxhės. Ne jo qė jo, por Shqipėrinė e Madhe nuk e do as Amerika, as Evropa, bile as Kosova e as Tirana. Si thua Bujar, Allahu ynė i Gjithpushtetshėm do e ndalte sherrin, pra grushtat, koburet, pisllėqet sikur edhe Kosova edhe Shqipėria tė kishin tė drejtėn vetėm pėr njė kryeministėr, vetėm pėr njė president, vetėm pėr njė parlament etj., etj?! Na e thuaj dhe ne do ta botojmė me respekt kėtė version pėr tė vetmin fakt se je njeri i Zotit. Nė fakt, Zoti ka krijuar edhe paqen, edhe luftėn, edhe kulturėn edhe antikulturėn, edhe pushtuesin edhe paqėsorin, edhe tė menēurin edhe tė trashin. Si njeri i Zotit, duhet ta dini se Misticizmi Islamik ose Tesavufi ėshtė njė sistem i veēantė tė menduari, gjerėsisht metodė e bashkimit dhe afrimit me Zotin (Allahun) qė ne e respaktojmė dhe e dėgjojmė, pavarėsisht se nuk jemi kurrsesi pėr bashkim kufijsh. Ne do i thonim tė shumėrespektuarit Bujar Shehu qė tė mos tregohet tjetėr aq i nxehtė, se mėpastaj do na bėjė tė mendojmė ia vlen apo jo ta marrim nėpėr duar. Ne e dimė qė 22 marsi i ēdo viti ėshtė dita e lindjes sė Hazretit Ali, trashėgimtarit tė parė tė Hazretit Muhamed, por Bujari, si njė ndėr korifejtė e muslimanizmit, nuk ka tė drejtė tė shfaqet si dervish nė gazetėn tonė, aq mė tepėr kur na dikton pėrmes “Rimėkėmbjes” si tė shkruajmė nė gazetėn tonė qė e botojmė me paratė tona. Kujdes Bujar dhe ēoje mendjen tek Allahu se ne nuk e botojmė gazetėn me para nga Arabia Saudite. Ti po, mund tė vesh tė lutesh nė Mekė qė ne tė mos dimė tė shkruajmė apo qė Amerikės dhe Evropės t’i marrė Allahu mendėt e tė vijė nė piketat tuaja.

                Objektivi i gazetės “Shqipėria Etnike” ėshtė tė pėrpiqemi sinqerisht tė bashkojmė shqiptarėt nė kulturė, nė tradita, nė doke e zakone, tė mos nėpėrkėmben askėrkund nė trojet shqiptare tė drejtat e liritė njerėzore se gjithēka e kemi tė shenjtė si kristianėt ashtu edhe muslimanėt. Zoti ėshtė njė dhe i ruan besimtarėt e mirė. Kėshtu na mėson edhe Kur’ani edhe Bibla.

                Drejtori i gazetės “Shqipėria Etnike”

 

                10 ditė para vrasjes Azemi porositi avion privat nė Gjermani tek kosovari Enver Idrizi

                Vrasja e deputetit demokrat Azem Hajdari ėshtė futur nė labirinthe qė zor tė dritėsohen ndonjėherė. Vrasja i ka rrėnjėt nė mafien shqiptare, ashtu sikundėr katėr dėshmorėt e demokracisė tė vrarė me 2 Prill 1991 qė tashmė janė harruar. Edhe akti makabėr i deputetit Hajdari duket se do tė pluhėroset pas ca kohėsh. Filli i Arjanės nuk kapet nga askush, me pėrjashtim tė zhurmave politike pėr kredibilitet postesh. Nė kėtė cikėl, do merret nėpėr gojė e dosje penale edhe ajo pjesė tjetėr e Tropojės sė nuk ėshtė lakuar ende, apo nuk ėshtė vrarė ende. Vrasja e Azem Hajdarit ka edhe shumė kamikaze tė tjerė. Pra, kjo vrasje u bė e studiuar hollė dhe Azemi ka qenė viktimė jo vetėm e politikės shumė tė ashpėr asokohe, viktimė e Trimave tė Tropojės qė zėri i tyre kaloi kufijtė e Evropės, por edhe e agjenturave tė huaja. I ndjeri Azem Hajdari, 10 para se tė ekzekutohej i ka kėrkuar kampionit tė Botės nė karate, kosovarit Enver Idrizi, tė vijė me njė avion privat e ta largojė nga Shqipėria, pasi e dinte se do tė vritej. Enver Idrizi, pėr herė tė parė deklaron pėr gazetėn “Shqipėria Etnike”, se Azemin, pasi ishte njė Shqipe i mirė, njė politikan kalibri, njė mik i tij si i tėrė shqiptarėve, u bė gati tė vinte e ta merrte nė Tiranė me njė avion special. Por, siaps Enver Idrizit, ka qenė vetė Azem Hajdari qė ka kėmbėngulur qė tė mos vinte personalisht Enveri, pasi kishte rrezik pėr eleminim fizik. Duke qenė i ditur dhe evident njė rrezik i tillė, ekstradimi i Azem Hajdarit dėshtoi. Dhe Azemi u vra.

                Por kėtu dalin disa fakte qė flasin nė shėrbim tė errėsimit tė zbulimit tė ēėshtjes, pasi ėshtė jashėt ēdo logjike qė Azemi nuk e pėrmendi emrin e atij personi qpo tė atij grupi qė do e vriste, tek ndonjė mik i tij tė paktėn, pasi ai paska paralajmėruar edhe Enver Idrizin nė Gjermani! Ėshtė afėr mendsh qė tė paktėn ish ministri Perikli Teta, i cili pak para vrasjes sė Azemit deklaroi botėrisht se nuk merrte pėrsipėr sigurinė e Azemit nė Tropojė, tė jetė diku afėr thelbit tė ngjarjes. Po nė fund tė fundit, cili budalla beson se tropojanėt me nė krye njė analfabet si Jaho Salihi, mund tė realizonin njė vrasje tė tillė nė mes tė Tiranės, pa patur njė kapobandė diku nė strukturat e shtetit, kur ky shtet po kontrollon tėrė rrjetin e drogės, tė prostitucionit, tė kontrabandės?!

Me pak fjalė, Azemi u vra nga njė shtet qė di jo vetėm tė vrasė, por edh ti tėrkuzojė ēėshtjet nė pafundėsi.

Sokol Pepushaj