Nr. 127 i gazetës në print

28 qershori, dita e zgjedhjeve parlamentare, po afron. Të gjithë burrat e fortë dhe Amazonat e bukura, janë turrur drejt ishullit që tash 70 vjet sundohet nga komunistët. Në këtë Itakë të vogël, në parlament, asnjëherë qysh në kohën e mbretit Zogu i Parë, nuk “sunduan” intelektualët e vërtetë, burrat e burrneshat që shkruajnë histori e ndrijnë në përjetësi. Aty, shqiptarët kanë parë e dëgjuar hajdutë, komunistë me kostume të qepura me pe të zi mbi rroba të bardha e pe të bardhë mbi rroba të zeza, matrapazë votash e besimi, burra të çburrëruar që vetëm një herë, kur u bë një seancë për të drejtat e homoseksualëve, e patën brisk.. gojën, diskutuan me kompetenca e profesionalizëm, boksierë e hamenj, analfabetë që kanë blerë diplomat dhe kanë shkuar në parlament me erë përç dhie e kollare të blera tek Gabi, gra me taka të larta, hijerënda e fytyrëegra. Kësi monstrash e kanë pamundësi të jenë të butë, të njerëzishëm, edhe brënda llojit të tyre. Kurse të dobëtin e “mbysin”, e sakatojnë, duke e mashtruar e duke e vjedhur si në 12 të ditës, ashtu edhe në 12 të natës.

Parlamentarët, të gjithë, madje edhe ato pak të gjitha, pra të shtatëtat Amazona, janë pasuruar çmëndurisht shumë, sa kudo, gjithkush, edhe lypsarët që shtrijnë shaminë në trotuar, tregojnë me gisht bizneset e pronat e tyre, që i kanë ngritur nga hiçi. me teknikalitet, pse jo edhe femëror. Se edhe burrat e këtij parlamenti nuk kanë shfaqur deri tash burrëri. Mënçuri jo që jo. Ata dhe ato kanë gjithandej SHPK, ( Shoqëri me Përgjegjësi të Kufizuara), por të pakufizuar kanë spekullimin e injorancën.

Rraca e politikanëve komunistë është bërë problemore për gjithë sjelljen, për gjithë shijet, për tërë interesat; edhe për perëndimorët bile.A ma thotë dikush vetëm një që nuk ka pasuri sa 10 000 e më shumë votues të thjeshtë, a ma thotë dikush vetëm një që nuk e ka çuar kartonin me urdhër, si dikur para Enver Hoxhës? Dhe, të gjithë e “shajnë “ dhe e “mallkojnë “ diktatorin. Kur nuk shajnë Enverin, ose njëri-tjetrin, nuk thonë asgjë prej gjëje. Askurrkusah nuk e di se cili deputet i djathtë voton majtas e cili i majtë voton djathtas, sa zëmra u ban tak-tak votuesve, tashmë të çorientuar, jo vetëm politikisht.

Në ishullin ku sundojnë komunistët, të gjithë kanë në të vërtetë një qëllim, ta mbajnë në gojë bibëronin dhe, kur kolegu përbri ia merr edhe të vetin, dalin e bërtasin, i nxjerrin sytë njëri-tjetrit. Kështu ka ngjarë me Ilir Metën, me Neritan Cekën, Paskal Milon, Skënder Gjinushin, Sabri Godon, Lufter Xhuvelin, Fatmir Gërdec Qipro Mediun, Genc Pollon, Petro Koçin, Nikollën, Braçen e vockel, Ekremin e zi dhe gjithë komunistët që duan ta bëjnë edhe Tiranën si Kukësin a Tropojën, që edhe kryebashkiak do donin një si Brojkën, ku kioskave të shiten diploma e drogë, armë e kontraceptivë. Disa përdorin retorika folklori, si burra zamani e gra zakoni, disa kërcënojnë si vagabondë e rrugaçë. Ilir Meta për shëmbull, u tregon grushtin të gjithëve, deklaron se do abrogoi edhe Kushtetutën, sa të kujton Mehmet Shehun që në momente depresioni vrau veten. Kur shkon fshatrave veshet me xhakovente me ngjyrën e peliçes së Mehmetit dhe fton ca kalemxhinj injorantë skutave, ku mbledh zakonisht nga katër-pesë grabitës, pesë-gjashtë gangsterë, dy-tre Amazona, ku më të bukurës i stampon edhe portretin dhe e vë në gjoks dhe pasi i mërzitet zgjedh një me të përshtatshme, si dhe dymbedhjetë-trembëlljetë mitingashë me pagesë. Të gjithë këta, sado të fitojë Iliri, prapë mbeten të tillë, barkëthatë e me gisht në gojë.

Ata që përdorin retorika folklorike, janë ca katundarë që kanë braktisur ajrin e shëndetshëm të bjeshkëve dhe u thonë hallave, tezeve, dajave, gjithkuj që njohin “Votoje x parti se jam unë aty”. Ata që janë gënjyer deri tash, kanë qënë asish që kënaqen edhe tu blesh nje shishe raki dhe nuk e kanë kuptuar se pretendentët për parlamentarë dhe çakejtë që paguajnë pas vetes, e kanë mëndjen vetëm të sulen mbi tendera, afera korruptive, trafiqe.

Kryetarët e partive të vockla, megjithëse të shumëpërfolur edhe për pseudonime, me ligjin e ri, hyjnë në parlament. Themi hyjnë në parlament, pasi vetëm koalicioni i shpëton, se po të ishte për ta, zor se ndonjëri do grumbullonte aq vota sa duhen në një Qark.

Të marrim shëmbull Metën me koalicion. Kë mund të renditë në listë ish kryeministri.

-Ç profesion ke patur?

-Kam mbaruar shkollën e partisë.

-Po, bën për deputet.

-Po ti, ç ke bërë tash 18 vjet?

-Mitingash më shumë, por edhe në kohë fushatash kam vjedh vota boll.

– Bën, bën për deputet, edhe ti.

Tjetri… kush është, se e dua nga 99 –a.

Kështu, edhe në parlamentin e ardhshëm, nga disa parti duket se nuk do ketë prurje të pastra. E vetmja “pastërti” është se në parlamentin që do “ngrejë duvakun” mëngjesin e 29 qershorit, shqiptarët do shohin 30 për qind femra. Rama e Meta elementin femër betohen me dorë në… zëmer, se do e kenë shtyllë kurrizore të partisë e qeverisë. Rama do ketë 50 për qind femra e 50 për qind bura, për ta mbarështuar mbarë partinë.

Vetëm ai vetë e prish balancën. Ku të deklarohet,andej rëndon kokrra. O tek femrat e qeveria, o tek meshkujt e bashkia.

Po ku do i seleksionoi kjo parti kaq shumë femra sa i duhen? E thjeshtë. Në fshatra. Edhe nënë Ferideja do merrte ca vota, pse jo. Në Shqipëri kultivohet gjithandej drogë. Kurse meshkujt janë akoma të pabesuar. Lista mund të mësohet vetëm ditën e fundit. Kështu, burrat Rama i pret me pak fjalë, pasi ka frikë se mëndimet e tij ia çojnë Berishës, e ky i fundit ia “vjedh” e me to i mashtron votuesit!

Megjithatë, burat rrinë në rrallë.

-Për ç farë erdhe?

-Këtë herë dua të ma futësh emrin në listë, o kryetar. E meritoj.

– Herën tjetër do ta fusim ty, këtë herë kam punë me gra. Kush është në radhë…

Eshtë koha e ndryshimit të Shqipërisë kjo. Amazonat e shumta duhet të dalin në “mejdan”, të mbushin sutienat me “barut”, të ngjeshin armët (politike) në brez e të “lufttojnë” me burat që prej dekadash rrinë në “Itakën” e Enverit, njëlloj si ish “burrat” e tyre kur ishin “gjallë”.

Pra, parlamenti duket se sërish do jetë ishull. Ishull ku do hyjnë edhe ca Amazona.

Sokol Pepushaj

TË ZGJOHESH NGA NJË ËNDËRR E BUKUR PËR TË JETUAR ËNDRRËN

Sot, zgjohesh në agun e asaj Shqipërie kaherë e mot të përvujtun, lënguese, të nëpërkëmbur, hekakeqe e shpresëvrarë, ndryshe sot. Sot e mot, dita do të rrezellitë shqip, pa u përthyer në kurrnji syprinë bunkeri dhe paniku asimilimi nga armiqt që “na kishin në grykën e pushkës dhe ne i kishim në grykën e topit”. Iluzionet e vigjilencës, sintetizuar nga proverbi “uji fle, hasmi s’fle”, i përkasin të shkuarës. Imperializmi amerikan, socialimperializmi sovjetik, puçistët, këto zhargone të ideologjisë së izolimit, këto maska ndjellakeqe të murtajës komuniste, janë varri pa nekrologji. Kuja e asaj vajtoreje është një makth, është një shpirt i keq, prej të cilit sot çlirohemi. Jemi të dlirë nga kjo mbarsje që zvargej në vetëdijen tonë. Sot kaplimi i agut shqiptar është drita shpirtit tonë liridashës, paqekungues. Sot përulemi me mirënjohje dhe respekt para emrit dhe kontributit vullnetmirë të të gjithë atyre, që bënë çmos për agun e kësaj ditë, zgjimin nga një ëndërr e bukur për të jetuar ëndrrën. Për këtë prag të lyer me ambrozin e lirisë duhet të falenderojmë në kryeherën e tana mirënjohjeve atë bekim të krijuesit, Amerikën. Shqiptarët duhet të falënderojnë për stretiherë Amerikën, bijtë e saj dhe të lutemi Zotit për këtë mik të madh të shqiptarëve dhe paqes.

Spariherë e falënderuam, asokohe kur Fuqitë e Mëdha desh na ndanë për të joshur orekset babëzitëse të fqinjëve tanë. Sdytiherë e falënderuam për Pavarësinë e Kosovës. Tash, e kemi për ndër ta falënderojmë për stretiherë, për pranimin në familjen e paqes në tryezën e madhe të kombeve të lira. Kurrëçka nuk duhet të na bëjë me drojë ta bëjmë këtë. Se ishte dhe është Amerika dhe burrat e saj të shtetit, që njohën dhe vlerësuan identitetin dhe dinjitetin tonë. Janë ata, që shtërnguan duart tona dhe besuan nër ne, kombin që meriton të jetë ai që gëzojmë ne sot dhe që do të krenohen brezat që do të vijnë.

Anëtarësimi i Shqipërisë në Aleancën e Atlantikut të Veriut, ndër të vetmet grupime supërfuqishë dhe vullnetesh për paqen, njëzëshëm mund të pohohet se është një nga momentet më të rëndësishme historike të kombit shqiptar. Askurrë, askush, në qasjet e tija më optimiste dhe në synimet më euforike, nuk do ta mendonte se ajo që tashmë është realitet, të mund të ushqente fantazinë e tij më të zhvilluar. Shqiptarët zgjohen nga një ëndërr e bukur për të jetuar ëndrrën. Brezi ynë, ka fatin që breza të tjerë nuk e patën, të shkruajmë në memorien historike bërjen realitet të një arritjeje që përafrohet me mrekullinë. Tash ne jemi të barabartë mes të barabartëve. Dinjiteti dhe personaliteti i identitetit tonë kombëtar, nuk është më një faktor i parëndësishëm një njollë e zezë dhe shkas për t’u nëpërkëmbur dhe referim për krahasime negative. Tashmë, ne, jo vetëm ulemi në një tryezë me më të fuqishmit e botës, por dhe shprehim njëherazi, njëzëshëm me ta vullnetin e një bote ku paqja është e shenjtë dhe ajo duhet garantuar me çdo mjet. Krenarisë sonë kombëtare i kthehen atributet, ata që piknisën me Kalorësin e Krishtërimit, Gjergj Kastrioti, Skënderbeu. Për një vend të vogël si Shqipëria, një vlerësim i tillë është një meritë, që vjen natyrshëm për gjënezën tonë nacionale. Fatet e kombit shqiptarë kanë kaluar sa e sa herë në tehun e mprehtë të fataliteteve historike. Identiteti ynë kombëtar e ka gjetur veten sa e sa herë para shpërbërjes. Lukunitë e kohës kanë tentuar disa herë të na çapërlojnë në copa-copa, duke mundur t’ia arrijnë të na gjymtojnë, por falë Zotit mbijetuam. Jemi për të jetuar këtë ditë, ditë e paprekshmërisë tëritoriale, ditë e garantimit të paqes dhe kontributit për botën, tokën e të gjithëve.

Ndër të shkuaren kujtesa historike përcjell vendin tonë si një portë nga ku mund, hynë dhe dolën dreqi dhe biri. E çnuk bërë ata me Shqipërinë dhe shqiptarët, me dinjiteti dhe identitetin tonë. Erdhën dhe ikën, hynë dhe dolën të gjithë kujt i ra rruga këndej. Ndërsa sot, ajo është një e kaluar fatkeqe, një kujtesë që e ruajmë në memorie si një e shkuar që nuk do të përsëritet askurrë. Megjithëse vend i vogël, në tash jemi një. Jemi njësi dhe realitet, jemi botëkuptim dhe ndërgjegje, vullnet dhe aspiratë e paqes dhe dinjitetit. Sot e mbas, kurrqysh nuk do të mund kush të tregojë me gisht shqiptarët. Kudo që ai jeton dhe aspiron, është shqiptar dhe duhet ta mbajë me nder dhe krenari emrin e tij.

Me anëtarësimin në NATO, kombi ynë, ne qytetarët shqiptarë dhe vetë Shqipëria, fitoi një emër, fitoi nder dhe dinjitet të ri, duke lënë pas kujtimin e hidhur. S’do mbahemi më mend si kombi i pushtimeve të gjata, diktaturave dhe historive më të egra, eksodeve, skamjes dhe mjerimit, por si kombi i NATO-s, kombi i së ardhmes, kombi i lirisë, kombi i dinjitetit.

Anëtarësimi i Shqipërisë në NATO është rikthim definitiv, më sublimi i mundshëm i kombit tonë në gjirin e familjes perëndimore, është garanci e re dhe e madhe për zhvillim dhe jo vetëm siguri, të integritetit e sovranitetit territorial të Shqipërisë, por edhe të shtetit të Kosovës dhe të trojeve shqiptare në Maqedoni, Mal të Zi dhe Serbi. Shqiptarët, janë më të sigurt se dje, shqiptarët janë më me perspektivë perëndimore se që ishin dje, shqiptarët, mbarë kombi ynë jemi me një të ardhme më të ndritur, më perspektive se mund të mendohej. Duke qenë pjesë, anëtare e NATO-së, Shqipëria dhe kombi ynë mbarë është para një të ardhme të re, është në rrugëtimin e faktorizimit në rajon dhe më gjerë, është më afër hyrjes në BE. Ne, si komb, së bashku me Shqipërinë, prej nesër jemi aty, ku ishte dashur të ishim para shumë dekadash, në NATO, pra në djepin e Perëndimit, të vlerave të qytetërimit i cili është streha e jonë më e sigurt, më e ngrohtë dhe më e dashur. Po kthehemi përfundimisht, si kombi më i vjetër i këtyre hapësirave në gjirin e familjes së madhe të Perëndimit të qytetëruar.

Albert Vataj

ESHTE KOHA PER NATO!

Ështe faza e zakonshme e delirit. Delir i kuptueshem per nje kombd qe historikisht vetem ka ecur. Ka ecur dhe madje ne shume raste, duke formuar thjeshte nje rreth ne vend te nje drejtëze. Per here te pare ne historine tone moderne, mund te ndjehemi krenar per nje finish te arritur. Kemi kërkuar dhe po vazhdojme serish te kerkojme drejtime te nevojshme per tu rritur si komb, me pas edhe si shtet. Tashme ne krahun tone, kemi edhe rreth 27 te tjere, shume me te fuqishem, me te pasur se ne, por edhe ushtarakisht me te afte. Megjithatë, nga 4 prill 2009, jemi pjese e NATO-s, flamuri yne po valevitet ne mes 28 flamujve, te unifikuar ne nje te vetem- ngjyre, te ngjashem ne logo me busullen.

Eshte momenti kur secili kërkon te tërheq nga vetja meritat. Edhe pse, kane kaluar mese 12 vite nga rrenimi i nje shteti, i nje ushtrie e cila sot krenohet me antaresimin ne NATO. Nuk ka patur, nuk ka dhe sipas gjasave, asnjehere nuk do te kete fajtore per nje kolaps te mirefillte, qe te pakten na humbi 8 vite rrugëtim drejt objektivave te fillim ’90-es. Sot eshte dita te tregojme, madje te rrahim gjoksin. Nganjehere kujtohemi edhe per popullin, i cili ne fakt pagoi dhe shpagoi me gjak jo vetem kolapsin e 1997-es, por edhe antaresimin ne Aleancen e Atlantikut te Veriut. Slogani “Eshte nje mrekulli e lirise” tashme eshte ngulitur ne cdo mendje, edhe pse duhet kujtuar se liria gjate 19-20 viteve te demokracise, ka ecur shume ngadale, duke u penguar, rrezuar, ngritur, ecur rene e ringritur. Sigurisht, faji nuk eshte i popullit.

Eshte koha e festes, por edhe koha te kthejme koken pas. Fillojme me Skenderbeun apo Gjergj Kastriotin, por vetem kaq. Pjesa tjeter e historise, eshte me shume e mbushur me pushtime, rrenime, tjetërsime e konvertime. Nga njs sistem tek nje tjeter, nga nje diktator tek nje tjeter, nga nje “demokraci” ne nje tjeter palo- demokraci. Jemi pushtuar pa mundur asnjehere te mbrohemi. Kemi lene fushat per t’iu ngjitur maleve. Madje, kemi shpyllëzuar edhe malet per te hapur toke buke, ne kërkim te sigurimit te saj ne vend, teksa drithërat i hanin minjte ne shume hangare gjigante, te mjaftueshem per te ç’uritur nje popullsi shume me te madhe se e Shqiperise. Sot duket se eshte ndryshe. Nese nuk do t’ia “fusim vetes”, eshte e veshtire qe dikush te na kercenoje. Gjithmone, nese “sigurimet sekrete” te vendeve fqinje, nuk do te vijojne te kene interesa te “destabilizojne” vendin tone. Ne fakt, sot jemi me te mbrojtur se asnjehere: Greqia eshte me ne ne NATO, ne Veri eshte Mali i Zi qe “nuk guxon” te matet apo “te kruhet” me nje Shqiperi ne NATO, si dhe Kosova, pjesa tjeter e trungut ame. Maqedonia me shqiptaret atje, eshte nje tjeter siguri e integritetit, teksa deti na ndan nga rreziqet e ajri shpresojme te ruhet nga NATO tashme.

Eshte viti 2009, rreth 41 vite me pare, u larguam nga nje tjeter aleance ushtarake komuniste: traktati i Varshaves. Ne vitin 1992, trokitem per here te pare ne NATO, vendi i pare ish- komunist i Ballkanit e Evropes Lindore. Ndersa sot, 17 vjet me pas, jemi nder te fundit qe jemi bere pjese, duke “u krenuar” me lenien mbrapa vetem te Serbise (me kriminelet e luftes), Maqedonise (me konfliktet e emrit me Greqine) dhe Bosnje- Hercegovines- shtetit eksperiment multietnik ne Ballkan. Ne kete liste, nuk mund te përfshihet kurrsesi Kosova, e sapolindur, por edhe e shume përkrahur nga antaret e NATO-s. Sigurisht, jemi shume vone, por ngushëllohemi nga vete fjalet e popullit tone: me mire vone se kurre!

Eshte koha kur NATO duhet te vendoset ne mes qytetareve dhe politikes. Jo thjeshte per te marre meritat, por per tu përgatitur per ate qe na pret. Askush nuk e ka thene se vetem anteresimi ne NATo na sjell nje tarife prej 740 mije euro ne vit si kuote. Nuk eshte nje shifer shume e madhe, por ne fakt as shume e papërfillshme per nje shtet te vogel dhe te varfer, qe te pakten na komentojne deri tani. Sigurisht, jane para qe duhen paguar direkt ose indirekt nga qytetaret dhe jo politikanet. Tashme, eshte detyrim qe buxheti i ushtrise nuk duhet te jete me pak se 2% e GDP (Prodhimit te Brendshem Bruto) dhe progresivisht duhet rritur nga viti ne vit. Do te thote se shqiptaret do te heqin “para menjane” nga shume sektore, per t’ia dhene ushtrise si antare ne NATO. Ka edhe dicka tjeter, jo shume e kendshme, qe shpresojme te mos verifikohet, por mund te ndodhe. Ushtaret shqiptare duhet te derdhin gjakun e tyre nen uniformen e NATO-s, mbase edhe ta falin jeten ne emer te saj. Deri tani, ushtaret tane kane qene ne vijen e dyte apo te trete te “frontit”, te mbrojtur nga ushtri te vendeve te tjera. Mbase edhe per disa kohe mund te vijoje, por me pas ushtare shqiptare, amerikane, gjermane, britanike, turq e te tjere, do te duhet te perballen me te njëjtin rrezik, tashme si ushtare profesioniste. Te jeni te sigurte se ata nuk do te jene politikane, pushtetare apo femije te tyre, por qytetare te thjeshte shqiptare! Si pjese e NATO-s, vendi yne mund te jete edhe shenjester e sulmeve te rrezikshme terroriste, duke marre persiper keshtu nje tjeter risk.

Eshte koha e meditimit, përsiatjeve por edhe bilanceve. Po te vihen ne nje peshore, askush nuk mund te thote nga mund te anoje: pozitivja apo negativja, me shume per qytetaret shqiptare. Gjithsesi, jemi ne NATO, nga shumëkush e konsideruar edhe si paradhoma e Bashkimit Evropian, nje tjeter teme qe ia vlen te diskutohet.

Eshte koha globale e diskutimit, jo vetem e krizes ekonomike!

BLERTI DELIJA

1001 PËRRALLAT E TRANZICIONIT – ZGJEDHJET E 28 QERSHORIT

Si të rrini aty ku jeni, se ne mirë jemi!

Sa më shumë që po afrohet data e zgjedhjeve kuvendore në shtetin shqiptar, aq më shumë po ndizet debati tradicional për listat, deputetët, personalitetet, koalicionet, firmat konsultuese, analizat e elektoratit, parullat e radhës, si dhe për meritat dhe sukseset e të gjithë parisë politike dhe të segmenteve të saj të rreshtuara në partitë politike të prijatarëve përkatës. Debati është i ethshëm dhe përplasja midis të ashtuquajturve personalitete politike të parisë së Tiranës është e karakterizuar nga një egërsi e pashoqe dhe e frikshme si dhe nga një paturpësi karakteristike për rrugaçët e dorës së fundit. Por, me gjasë, nuk ka shumë arsye për t’u shqetësuar sepse, kur iu duhet, duket se të ashtuquajturit personalitete politike merren vesh shumë mirë me njeri-tjetrin. Kjo sjellje mbulon qëllime të tjera.Paria e Tiranës janë më të lidhur me njëri-tjetrin se sa lënë për të kuptuar kacafytjet televizive. Nga një anë, politika është biznesi i familjeve respektive të të ashtuquajturve personalitete politike. Të gjithë ato vetë kanë qenë të përfshira në politikë që nga kohë të vjetra që s’mbahen mend. Në politikën aktive në shtetin shqiptar ka ish-partizanë të Luftës së Dytë Botërore, ish-sekretarë të PPSH-së, ish-Ministra të kohës së Enver Hoxhës e të Ramiz Alisë e me radhë, të gjithë në krye të partive kryesore e në organet drejtuese. Duhet thënë se edhe pse paria e Tiranës është një çorbë shumë e përzier origjinash klasore, etnike e me radhë, shumë prej tyre vijnë nga shkolla e vjetër e PPSH. Ato kanë qenë të edukuar me shumë kujdes për të funksionuar në atë sistem dhe prandaj e gjejnë gjuhën shumë më lehtë me njeri-tjetrin. Si atëherë edhe sot, objektivi i tyre mbetet I njëjtë. Ato duan për tu bërë pari sunduese me zor, edhe pse rruga e tyre ka qenë dhe është e shtruar me mjerimin e vuajtjen e të gjithë shqiptarëve, dhe në këtë aspekt, asgjë nuk ka ndryshuar. Ato e njohin mirë njëri-tjetrin, ndajnë të njëjta interesa, vlera, e qëllime dhe pavarësisht partive politike, janë dy anët e të njëjtës medalje. Duke gjykuar nga sjellja e pandryshuar e parisë së Tiranës, duket sikur tranzicioni për to do të mbarojë vetëm kur ato të kenë nën këmbët e tyre të gjithë shqiptarët, siç i kishin për disa dhjetëravjeçarë nënë udhëheqjen e Enver Hoxhës. Por ky qëllim, edhe pse i dallueshëm në veprimet e tyre, nuk përmendet hapur si dikur sepse tashmë ato e dinë që nuk mjafton të sundosh dikë vetëm me forcë. Sundimi më I mirë është kur tjetri bindet se gjendja ku është nuk mund të ndryshohet dhe ose ikën e lë vendin ose nënshtrohet. Forca më e madhe e pushtetit është rezinjata e njerëzve dhe kjo arrihet me dështimin e njëpasnjëshëm të zgjidhjeve, të rrugëdaljeve e të të gjitha përpjekjeve për të ndryshuar drejtim. Prandaj, jemi e do të jemi në tranzicion të vazhdueshëm derisa paria e Tiranës të arrijë objektivat e saj.

Nga ana tjetër, pra, parisë I duhet mbështetja e popullit. Për këtë arsye, të gjithë prijatarët partiakë po luftojnë që të mbajnë të lidhur mbas qerres së vet, militantët e tyre, tifozë fanatikë e klientë që shiten e blihen për një kafshatë buke por që besojnë verbërisht në të ashtuquajturin lider; ato nuk besojnë në vlera apo në ide, por në liderin e, natyrisht, edhe në interesin e në kuletën e tyre. Këtyre iu bëhen premtimet për policë e doganierë se, ndryshe, të ashtuquajturit personalitete politike nuk i marrin dot votat e shumta që i mbledhin militantët respektivë dhe i sjellin në kutitë e votimit.

SHINASI RAMA

USA, ish student i dhjetorit ‘90

NATO NË 60 VJETORIN E SAJ

NATO në moshën 60 vjeçare nuk e ka fatin që të ulë ritmet dhe të nisë një periudhë pushimi.

Aleanca pas 60 vjetëve ende rritet. Ajo ka tani 28 anëtarë dhe i mbijetoi Luftës së Ftohtë.

Me ritme të reja, organizata po shndërrohet në një aktor global në fushën e sigurisë.

Por pavarësisht nga kjo, problemet për të po shtohen. Qëllimi i përbashkët i organizatës, i cili kuptohej dhe s’kishte dhe aq nevojë të theksohej gjatë viteve të Luftës së Ftohtë, tani duhet të përforcohet.

Jaap de Hoop Scheffer është sekretari i përgjithshëm i Aleancës.

“Nga NATO, thotë ai, pritet që ta vendosë Afganistanin në rrugën e duhur. Pritet që organizata të pajtojë dëshirën e vazhdueshme të disa vendevve për anëtarësim, me nevojën për të arritur një marrëveshje të qendrueshme me Rusinë. Përveç kësaj, aleanca pritet të dalë me një përgjigje ndaj kërcënimeve të reja jokonvencionale.”

Kështu, si thotë dhe z. Scheffer, NATO tani e ka ka pjatën të mbushur.

Çështja kryesore për të është Afganistani. Atje po vihen në sprovë kapacitetet politike dhe ato ushtarake të aleancës në një konflikt të gjithanshëm i cili kërcënon të zgjasë me vite.

Dhe si thotë ministri kanadez i Punëve të Jashtme, Peter McKay, Afganistani është sprova kyçe për aleancën.

“Dështimi në Afganistan, thotë ai, as që shtrohet si mundësi.”

Afganistani nxjerr në sipërfaqe një seri problemesh nga e cila organizata vuan nga brenda. Një nga më të rëndësishmit është ai i ndarjes së peshës së detyrimeve të anëtarëve.

Një grup i vogël vendesh, mes tyre dhe Kanadaja, po mbajnë peshën më të madhe të luftimeve më të rënda dhe pësojnë numrin më të madh të viktimave në jug të Afganistanit. Dhe si e bën të qartë ministri kanadez McKay, ka ardhur koha që të tjerët tani të bëjnë më shumë.

“Vendet duhet të shohin se çfarë kapacitetesh kanë dhe cili është kontributi që japin dhe t’i krahasojnë ato, thotë ai. Nëse ato nuk dërgojnë trupa në terren kanë arsye financiare? Apo ka të bëjë kjo me aftësinë e tyre për të bërë më shumë në anën humanitare? Vetëm një qëndrim i tillë, i dykahshëm, shton ai, do të siguronte suksesin në Afganistan.”

Por sipas sipas disa kritikëve, ajo që nevojitet, është një mënyrë e re krejtësist e re e bërjes së biznesit me Aleancën.

Radek Sikorski, ministri i jashtëm polak, thotë se kjo nuk do të thotë asgjë më pak sesa një vendosje e Aleancës në rrugën e luftës.

“Duhet të vendosim nëse jemi seriozë për të siguruar fitoren në Afganistan dhe nëse na nevojitet udhëheqje luftarake dhe kjo, shton ai, ndoshta do të thotë një rishikim i procedurave që kemi trashëguar nga e shkuara.

Na duhen rregulla për ta ndarë në mënyrë të drejtë barrën e trupave dhe të kostos dhe në të njëtën kohë, shton minsitri polak, na duhen procedura për dërgimin e trupave në fushën e betejës dhe përdorimin e tyre sipas logjikës ushtarake, jo asaj politike.

Një gjë e tillë, arrin në përfundim z. Sikorski, është shumë e vështirë që të bëhet por nëse nuk bëhet, rrjedha e zhvillimeve në Afganistan që për momentin nuk janë të favorshme, nuk ka për të ndryshuar.”

Por sipas shumë zyrtarëve dhe kritikëve, në të njëjtën kohë, duhet bërë dhe një përpjekje shumë më e madhe për t’ia shpjeguar situatën elektoratit në vendet anëtare të aleancës.

Elaine Tauscher, është anëtare e Kongresit nga Kalifornia.

“Na duhet një narrativë për të shpjeguar me saktësi atë që po ndodh në Afganistan dhe pse është ajo me rëndësi,” thotë z. Tauscher. “Kjo duhet bërë, shton ajo, jo vetëm për popullin amerikan, por nga gjithë partnerët në NATO për t’ia shpjeguar situatën gjithë atyre që po mbështesin përpjekjet amerikane në Afganistan. “

Vetëm pak kohë më parë, presidenti Barack Obama u përpoq ta bënte këtë, duke u fokusuar tek kërcënimi i vërtetë që përbën Al-kaida.

“Ata e kanë përdorur këtë terren malor si bazë për t’u fshehur, për të stërvitur terroristët, për të komunikuar me aktivistët, për të komplotuar sulme, për të dërguar luftëtarë për të përforcuar kryengritjen në Afganistan. Për amerikanët, tha presidenti Obama, ky rajon kufitar është bërë vendi më i rrezikshëm në botë.”

Por nëse Al-Kaida përbën një sfidë të re në fushën e sigurisë, sfidat e vjetra nuk janë tejkaluar.

Ridalja në skenë e Rusinë së fuqishme po preokupon shumë mendje në Aleancë.

Të gjithë shpresojnë për një përmirësim në marrëdhëniet mes administratës së Obamës dhe Moskës. Askush nuk kërkon rikthim të ndasive të vjetra në Evropë, më shumë nga të gjithë ministri polak.

“Polonia është vendi i fundit në Evropë që kërkon të jetë në një lloj vije të parë të re të frontit dhe që nuk ndjehet rehat në këtë pozitë. Kështu që ne punojmë shumë për të përmirësuar marrëdhëniet me Rusinë dhe ministri i jashtëm polak shpreh keqardhje për faktin se ne, si thotë ai, dhe intelektualisht nuk mendojmë më për marrëdhënie më të ngushta me Rusinë. Por në të njëtën kohë, ai rreshton dhe arsyet për këtë: Kur NATO u zgjerua deri pranë kufijve tanë, kur Gjermania u ribashkua në fillim të viteve 1990, thotë z. Sikorskim, ne nuk e pamë këtë si kërcënim. Pse? Sepse ne e kishim përkufizuar marrëdhënien si një aleancë të mundshme. Rusia tani, shton ai, e ka përkufizuar NATO-n deri në një shkallë si “një organizatë jomiqësore”, por ky ishte vendimi i saj.”

Dikur, pas rënies së BS, kishte nga ata që hamendeshin nëse Rusia, një ditë edhe vetë mund t’u bashkohej radhëve të NATO-s. Kjo është pothuajse e pamundur të imagjinohet sot.

Sidomos pas pushtimit të Gjeorgjisë prej saj në verën e vitit të kaluar. Nato tani duhet ta pranojë se duhet të përballet me një Rusi që herë është e vështirë, herë është e pakënaqur, për të diskutuar dhe për tlë zgjidhur çështje të ndjeshme, si janë mbrojtja raketore apo zgjerimi i mëtejshëm i saj drejt Lindjes.

Dhe padyshim, NATO do që të mbijetojë dhe të zhvillohet në të ardhmen, për të mbetur një institucion relevant në një botë që ndryshon me shpejtësi marramendëse.

Jaap de Hoop Scheffer tha kështu në një konferencë në Bruksel se e ardhmja e NATo-s do të varet nga tre faktorë.

“I pari- zhvillimi i mjedisit global të sigurisë- e thënë ndryshe- cilat janë sfidat me të cilat duhet të përballemi gjatë viteve në vijim dhe si do të ndikojnë ato tek ne. Faktori i dytë, sipas z. Scheffer është qëllimi i përbashkët i aleatëve- apo i thënë ndryshe- a i perceptojmë ne njësoj krëcënimet dhe reagimet dhe nëse po, a kemi vullnet politik për të reaguar? Dhe faktori i tretë ka lidhje me NATO-n si institucion, tha z. Scheffer. A mundet organizata që të gjenerojë influencë të mjaftueshme politike dhe mbështetje të duhur ushtarake për të bërë atë në ne presim prej saj?”

Këto janë pyetjet kyçe për të ardhmen e Aleancës. Sepse NATO është një amalgamë e çuditshme diplomacie dhe veprimi ushtarak.

Por ajo është një organizatë aktive në të vepruar dhe ndoshta sot po bën më shumë nga ç’ka bërë gjatë 60 viteve të historisë së saj.

Ndërsa NATO zgjerohet, shtohen debatet për misionin dhe ndarjen e përgjegjësive në gjirin e saj- nëse ndarja është e drejtë a jo.

Samiti i ri do të rikonfirmojë aleancën ekzistuese mes anëtarëve, por për t’u zhvilluar më tej, ai duhet të shërbejë si pedanë për të bërë një rishikim thelbësor të mënyrës se si funksionon organizata në këtë botë të re të shekullit të 21-të.

Presidenti Obama përshëndet Shqipërinë dhe Kroacinë për hyrjen në NATO

Presidenti Obama uroi Shqipërinë dhe Kroacinë për anëtarësimin në NATO. Ai tha se do të donte që sa më shpejt edhe Maqedonia të futej në aleancë. Presidenti Obama i bëri komentet sot në takimin e nivelit të lartë të Aleancës në Strasburg të Francës.

Ndërkohë, Franca dhe Gjermania dhanë mbështetjen e plotë për strategjinë e re të Presidentit amerikan Barak Obama për luftën në Afganistan, por vazhduan t’i rezistojnë kërkesave amerikane për më shumë trupa, gjë që i la disi në hije simbolet e bashkimit në takimin e nivelit të lartë me rastin e 60 vjetorit të aleancës.

Presidenti Obama u tha udhëheqësve të NATO-s se aleanca duhet të mbtetet e hapur për anëtarë të rinj, një tjetër qëndrim që mund të hasë rezistencë nga aleatët e tij. Gjermania, Franca dhe shumë vende të tjera të NATO-s besojnë se zgjerimi i mëtejshëm drejt lindjes do të dëmtojë më tej marrëdhëniet me Rusinë, të cilat alenca po përpiqet me vështirësi t’i përmirësojë.

[insert caption here]

Në një ceremoni në fillim të takimit të NATO-s në kufirin franko-gjerman presidenti Obama, së bashku me kancelaren gjermane Angela Merkel dhe krerët e tjerë shtetesh dhe qeverish ecën në një gjest simbolik nga ana gjermane e lumit Rin në anën franceze përmes një ure.

Udhëheqësit u takuan me Presidentin francez Nikola Sarkozi që vinte nga ana franceze.

Bisedimet e ditës po mbahen në Strasburg të Francës. Diskutimet priten të përqendrohen në strategjitë e reja për t’u përballur me kërcënimin e al-Kaidës në Afganistan dhe Pakistan, si edhe në zgjedhjen e sekretarit të ri të përgjithshëm në NATO-s.

Gjatë një fjalimi dje, Presidenti Obama bëri thirrje për një botë pa armë bërthamore si edhe për përpjekjet për t’i dhënë fund terrorizmit.

Udhëheqësit kryesorë evropianë u angazhuan të ndihmojnë me më shumë trupa dhe trainim në Afganistan krahas përpjekjeve diplomatike.

Obama: Gjendja në Ballkan më e qëndrueshme, por arritjet ende të brishta

Në një konferencë shtypi pas takimit të NATOs, duke folur për Ballkanin, presidenti Obama shprehu shqetësim për ndikimin që mund të ketë kriza ekonomike globale tek konsolidimi i paqes në Ballkan.

“Falë NATO-s, ndihmës së Evropës dhe punës së vetë popujve të këtij rajoni, gjendja sot është më e qëndrueshme. Por një pjesë e arritjeve janë ende të brishta”.

Presidenti Obama shprehu shqetësim për ndikimin që mund të ketë kriza globale për aftësinë e këtyre vendeve për të qëndruar të fokusuara në forcimin e paqes dhe zgjidhjen e mosmarrëveshjeve përmes negociatave. Kjo nuk është tipike vetëm për Ballkanin, tha ai, ndodh kudo në botë.

Siç u tha në takimin e 20-shes, vazhdoi ai, ajo që fillon si krizë financiare mund të shndërrohet në një krizë më të gjerë ekonomike, sociale, por edhe politike. Për Bakllkanin, theksoi presidenti Obama, duhet që ekonomitë e vendeve të tij të stabilizohen gjatë kësaj kohe krizash, pasi kjo do të ndihmojë për procesin e pajtimit politik.

Strategji e re e NATO-s në Afganistan

Aleatët e Nato-s do të dërgojë 5 mij trupa shtesë në Afganistan

Samiti i udhëheqësve të Nato-s ka rënë dakort për një strategji të re në përpjekje për të mposhtur talebanët në Afganistan.

Shefi i Nato-s, që po largohet nga detyra, Jaap de Hoop Scheffer, tha se Nato do të dislokonte forcat e nevojshme për të mbështetur zgjedhjet e ardhshme në Afganistan.

Aleatët e Nato-s do të ofronin fonde dhe trajnim për një forcë policore dhe ushtri të zgjeruar afgane.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës thanë se aleatët e Nato-s kanë rënë dakort të dërgojnë 5 mijë trupa shtesë në Afganistan.

Kancelarja gjermane Angela Merkel, e cilësoi konfliktin afgan si një rast prove për NATO-n.

Ajo tha se Afganistani kishte nevojë për ndihmë për të marrë përsipër përgjegjësitë për sigurinë e vet si dhe për të garantuar se asnjë kërcënim i ardhshëm terrorist nuk vinte nga brënda kufijeve të këtij vëndi.

Presidenti francez Nikolas Sarkozi tha se NATO nuk mund të kishte lluksin e humbjes.

Kryeministri danez, Rasmussen, do të jetë shefi i ri i NATO-s.

Obama u jep Presidentëve të Shqipërisë dhe Kroacisë Traktatin e Uashigtonit

Është konfirmuar se Kryeministri danez, Anders Fogh Rasmussen, do të jetë Sekretari i ri i Përgjithshëm i NATO-s.

Turqia e kundërshtonte kandidaturën e z.Rasmussen për shkak të mënyrës sesi e trajtoi ai polemikën me kakarikaturat daneze për Profetin Muhamet.

Ndërkohë Udhëheqësit e Aleancës së Nato-s në samitin e tyre në Strasburg të Francës po diskutojnë për mënyrën se si të mposhtin një kryengritje të Talebanëve në Afganistan.

Kancelarja gjermane Angela Merkel, e cilësoi konfliktin afgan si një rast prove për NATO-n.

Ajo tha se Afganistani kishte nevojë për ndihmë për të marrë përsipër përgjegjësitë për sigurinë e vet si dhe për të garantuar se asnjë kërcënim i ardhshëm terrorist nuk vinte nga brënda kufijeve të këtij vëndi.

Presidenti francez Nikolas Sarkozi tha se NATO nuk mund të kishte lluksin e humbjes.

Sipas korrespondentit të BBC, Xhonëthën Markus, në një ditë simbolizimi Presidenti Barak Obama i paraqiti në samit Presidentëve të Shqipërisë dhe Kroacisë, dy vëndeve më të reja të NATO-s, kopjet e origjinalit të Traktatit të Uashingtonit të përpara 60 vjetëve.

Z.Obama tha se “dera e Natos do të mbetej e hapur për anëtarë të rinj në të ardhmen”

Mesiç: Kosova e pavarur është realitet

Presidenti i Kroacisë, Stjepan Mesiç, në një intervistë ekskluzive për BBC-në thotë se e vetmja rrugë për normalizimin e marrëdhënieve në Ballkan është individualizimi i fajit për krimet e bëra gjatë luftërave të viteve nëntëdhjetë në hapësirat e ish-Jugosllavisë.

Zoti Mesiç thotë po ashtu se Kosova është një realitet të cilin Serbia duhet ta respektojë edhe pa e njohur pavarësinë e saj.

Me presidentin kroat bisedoi Seladin Xhezairi dhe fillimisht e pyeti se si e komentonte aderimin e Kroacisë e të Shqipërisë në NATO?

BBC: Kroacia dhe Shqipëria edhe praktikisht janë anëtarë të rinj të NATO-s. Komenti juaj, ju lutem?

Presidenti Mesiç: Kroacia dhe Shqipëria shprehën dëshirën e tyre që të përfshihen në integrimet euroatlantike dhe këtu, gjithësesi, bën pjesë edhe NATO-ja. Që ta realizonin këtë dëshirë, këtë synim të vetin, të dyja vendet ishin të detyruara të plotësin disa kushte dhe standardet e kërkuara. Me plotësimin e këtyre kushteve dhe me aderimin në NATO, ne kemi të garantuar sigurinë tonë, por njëherësh sigurojmë edhe një përparim më të mirë ekonomik, sepse hyrja në aleancën e NATO-s u garanton anëtarëve edhe shtimin e angazhimit në industrinë e mbrojtjes. Në këtë aspekt, ne shikojmë edhe hapje të vendeve të reja të punës dhe, si të them, një impuls për zhvillimin e ekonomisë.

BBC: Zoti president, si e shikoni perspektivën e marrëdhënieve mes vendit Tuaj dhe Sllovenisë fqinje. Rikujtojmë dëgjuesit tanë se midis dy vendeve ekzistojnë mosmarrëveshjet shumëvjeçare lidhur me kufirin detar..

Presidenti Mesiç: Kjo është një mosmarrëveshje dypalëshe. Pra, është një çështje dypalëshe që nuk ka nevojë të lidhet me negociatat kroate për hyrje në Bashkimin Evropian. Në fakt, fjala është për vijën kufitare në Detin e Adriatikut, konkretisht në Gjirin e Piranit.

Dihet se Komisioni i Badenterit konkludoi se të gjithë kufijtë e ish-republikave jugosllave u bënë kufij të shteteve të sapokrijuara dhe ne tani këtë po e respektojmë. Sllovenët kanë vërejtje për këtë pjesë të vijës kufitare. Ne jemi angazhuar që kjo të zgjidhet përmes negociatave. Meqenëse kjo nuk ishte e mundur të arrihej përmes negociatave dhe fjala është për përcaktimin e një pjese të vijës kufitare, ne propozuam që këtë çështje ta zgjidhë gjykata, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë në Hagë ose Gjykata Ndërkombëtare për të Drejtat mbi Detet me seli në Hamburg.

Kjo për shkak se fjala është për një mosmarrëveshje rreth fakteve dhe faktet nuk duhet t’i verifikojnë politikanët. Neve kufijtë nuk duhet të na i përcaktojnë politikanët. Ne na duhet një zgjidhje thelbësore, kurse thelbin, kur është fjala për konflikt rreth fakteve, duhet ta zgjidhë gjykata. Në këtë kuptim, ne respektojmë parimin – nëse Kroacia duhet të funksionojë dhe po funksion si shtet ligjor, si vend i sundimit të së drejtës ku para ligjit të gjithë janë të njëjtë dhe nuk ka zbatim selektiv të së drejtës, atëherë po këtë e kërkojmë edhe në marrëdhëniet ndërkombëtare, që subjektet ndërkombëtarisht të njohura të funksionojnë konform të drejtës ndërkombëtare.

Kjo është esenca e qëndrimit tonë, por Sllovenia dëshiron që kjo të zgjidhet ad hoc, në një mënyrë tjetër. Sepse ne kemi një bregdet shumë të madh, ata kanë bregdet shumë më të vogël, por kështu nuk mund të zgjidhet çështja e së drejtës.

BBC: Zoti president, a do të thotë kjo se Kroacia përjashton rolin e Brukselit, të Bashkimit Evropian, për kapërcimin e mosmarrëveshjes?

President Mesiç: Ata mund të propozojnë vetëm rrugën drejt zgjidhjes në atë institucion që do të zgjidhë çështjen sipas meritës. Pra, ose njëra gjykatë ose tjetra, kur është fjala për kufirin. Ndërsa për peshkimin, për daljen në det të hapur, për këtë mund të bisedohet.

BBC: Qeveria sllovene duke instistuar në zgjidhjen e konfliktit , paralajmëron se do të bllokojë aderimin e Kroacisë në Bashkimin Evropian. Pyetja ime është – nëse është e mundshme arritja e një zgjidhjeje kompromise?

Presidenti Mesiç: Shikoni, kur Serbia e vogël, e plasaritur, Serbia e Millosheviqit, keqtrajtoi të gjitha republikat dhe krahinat, në ish-Jugosllavi, Evropa heshtte dhe e pamë se cili ishte rezultati. Patëm një luftë të shkurtër në Slloveni, luftën e përgjashme në Kroaci, luftën brutale në Bosnjë e Hercegovinë, kurse më vonë Kosova u la në gjak. Evropa e kuptoi vonë se cilat ishin rreziqet nga Millosheviqi. Sot ne nuk frikësohemi nga ndonjë luftë e re, por Sllovenia me këtë jo vetëm që synon të pengojë Kroacinë në rrugën e saj në Evropë, por ajo pengon gjithë procesin e bashkimit evropian.

Pra, tani Sllovenia është bërë problem i Evropës, sepse Evropa po bashkohet, juglindja e Evropës duhet patjetër të integrohet në Bashkimin Evropian. Ne duhet të fitojmë atë që ka sot Evropa, që të jetë njësoj për një kroat, për një serb, për një shqiptar, për një kosovar, nëse është nga kjo apo ajo anë e kufirit, nëse do të kemi një regullativë të balancuar, të cilën do ta harmonizojmë dhe do ta miratojmë përmes mekanizmave evropianë, me një procedurë demokratike. Dua të them se Evropa e tillë që do të përjashtojë luftën si mjet politik, kjo Evropë i duhet botës, si faktori më i madh i paqes, kurse Sllovenia po e ndal këtë proces.

BBC: Edhe Maqedonia, së bashku me vendin Tuaj dhe Shqipërinë, ishte kandidate për t’u bërë anëtare me të drejta të plota në NATO, mirëpo nuk ia doli për shkak të mosmarrëveshjeve me Greqinë fqinje për shkak të emrit të saj kushtetues, i papranueshëm ky për Athinë zyrtare. Keni ndonjë rekomandim për qeverinë në Shkup për të tejkaluar këto mosmarrëveshje?

Presidenti Mesiç: Po, kjo tani është një çështje e hapur dhe po ashtu një çështje dypalëshe. Do të ishte mirë që ajo të lihej anash dhe të veçohej nga negociatat për hyrjen e Maqedonisë në integrimet euroatlantike. Në fakt, për Greqinë kjo çështje është çështje politike, kurse për Maqedoninë është një çështje thellësisht kombëtare. Dhe kjo mund të zgjidhet vetëm përmes negociatave. Mirëpo, nuk do të ishte mirë që kjo çështje e hapur të pengonte integrimin evropian të Maqedonisë, sepse me këtë ndalet një proces që është i rëndësishëm edhe për Greqinë edhe për të gjithë të tjerët, që procesi të përfundojë, që Evropa të bashkohet, që të bëhet faktori më i fuqishëm i paqes në botë.

BBC: Zoti president, si njohës i mirë i rrethanave në hapsirat e ish Jugosllavisë, si e shikoni çështjen e Kosovës – edhe një vit pas shpalljes së pavarësisë së saj, Beogradi zyrtar flet për Kosovën si për një pjesë të patjetërsueshme të shtetit serb…

Presidenti Mesiç: Pas gjenocidit që bëri regjimi i Millosheviqit në Kosovë, dhe aksionve të aleancës së NATO-s, në Kosovë u rivendosën institucionet. Dhe, meqenëse Kosova ishte element konstituiv i Federatës jugosllave, duhej përcaktuar statusi i ri i Kosovës. Për hir të së vërtetës, Kosova ishte e lidhur edhe me Serbinë, por në thelb Kosova ishte element konstituiv i Federatës, sepse në institucionet e Federatës edhe republikat edhe krahinat ishin të përfaqësuara në mënyrë të barabartë.

Dhe, duke marrë parasysh se Serbia nuk kishte më kapacitet për vendosjen e pushtetit në Kosovë, e nuk kishte kapacitet as për vazhdimin e negociatave, duhej përcaktuar statusi. Pra, Kosova shpalli pavarësinë e saj dhe në këtë hapsirë u krijua një realitet i ri, realitet të cilin ne e njohëm. Edhe një numër i madh vendesh të tjera e kanë njohur këtë realitet.

BBC: Sipas disa analistëve, por dhe politikanëve, marrëshëniet shqiptaro-serbe dhe kroato-serbe janë çelës i qëndrueshmërisë së rajonit të Ballkanit. Çfarë duhet bërë për normalizimin e plotë të këtyre marrëdhënieve?

Presidenti Mesiç: E vetmja rrugë për normalizimin e këtyre marrëdhënieve është individualizimi i fajit për krimet e bëra gjatë luftës së kaluar, kusht ky edhe për hapjen e bashkëpunimit mes të gjithë subjekteve ndërkombëtarisht të njohura në këto hapësira. Kur them këtë konsideroj se edhe Serbia duhet ta njohë realitetin e sotëm.

Por nëse nuk dëshiron të njohë Kosovën si subjekt ndërkombëtar, ajo duhet të hapë komunikimin, duhet të lejojë fluturimin e aeroplanëve, të lejojë komunikimin e qytetarëve, qarkullimin e kapitalit e kështu me radhë. Me fjalë të tjera, duhet të normalizojë marrëdhëniet. Se a do ta njohë apo jo Serbia Kosovën, kjo është më pak e rëndësishme sepse, siç e dini, Gjermania Perendimore kurrë nuk e njohu Gjermaninë Lindore, edhe pse bota e kishte njohur atë. Gjermanoperendimorët thanë se kurrë nuk do ta trajtonin Gjermaninë Lindore si shtet tjetër dhe nuk e njohën.

Por e hapën komunikimin në nivel të qeverive, në nivel të përfaqësuesve të qeverive e jo në nivel ambasadorësh. Këtë mund ta bëj sot edhe Serbia, por duhet t’u lejojë të gjithë të tjerëve të bashkëpunojnë me Kosovën, sepse kjo do të shënonte një siguri më të madhe dhe gjithë juglindja jonë e Evropës do të kthehej nga integrimet evropiane.

BBC: Kur është fjala për marrëdhëniet shqiptaro-kroate, historianët rikujtojnë të kaluarën e hershme. Gjithësesi se edhe komuniteti shqiptar në Kroaci, edhe arbëreshët e Zarës, kanë rolin e vet. Cili është mendimi juaj për nivelin aktual dhe perspektivën e këtyre marrrëdhënieve?

Presidenti Mesiç: Marrëdhëniet shqiptaro-kroate kanë qenë gjithmonë të mira. Sikurse e thatë dhe vetë, ne kemi grupe të mëdha shqiptarësh të cilët në të kaluarën u shpërngulën në Kroaci e të cilët janë qytetarë besnikë të Kroacisë. Kemi edhe ata shqiptarë të cilët erdhën këtu më herët, para apo pas Luftës së Dytë Botërore. Është ky një korpus bukur i rëndësishëm i integruar në shoqërinë kroate. Ata, kur Kroacia u rrezikua, e mbrojtën si atdheun e tyre. Një pjesë iu përgjigj thirrjes për mbrojtjen e Kosovës. Kjo pra është një fije e fortë që na lidh me të gjithë shqiptarët, e veçmas me shqiptarët në Kosovë.

Obama përshëndet samitin ‘historik’

Obama foli për një samit ‘shumë produktiv’

Presidenti amerikan Barack Obama e ka përshkruar samitin e 20 vedneve më të zhvilluara të botës, G20, si një kthesë historike drejt ripërprtëritjes ekonomike botërore.

“Përfunduam një samit shumë produktiv dhe besoj se ai shënon një kthesë historike në rrugën tonë drejt rimëkëmbjes ekonomike globale,” tha z. Obama.

“Nga cilido aspekt, Samiti i Londrës ishte historik”, shtoi ai.

“Historik për shkak të përmasave e gamës së gjerë të sfidave me të cilat përballemi dhe për shkak të afatit kohor dhe fuqisë me të cilat reaguam”.

Reagime pozitive

Bursat reaguan pozitivisht dhe ndanë optimizmin – vlerat e aksioneve shënuan rritje.

Bursat reaguan pozitivisht dhe ndanë optimizmin. Vlerat e aksioneve shënuan rritje.

Megjithatë disa analistë thonë se samiti dha sinjalet e fillimit të disa ndryshimeve thelbësore në ekonomiks.

Ata thonë se nënshkrimi i marrëveshjes për të ashpërsuar regullat në sektorin financiar sinjalizon rënien e kambanave e vdekjes për doktrinën anglo-amerikane se tregjet financiare funksionojnë më mirë pa ndërhyrje.

Ata thonë se samiti shënon dhe një kthesë vendimtare të pushtetit financiar nga vednet e pasura, drejt Azisë dhe botës në zhvillim.

Megjithatë ka shqetësim se vendet më të varfëra do të duhet të mbështeten ende tek vednet e zhvilluara dhe në zhvillim.

Për çfarë u ra dakord

Komunikata e samitit përcakton angazhime të mëdha për të përballuar menjëherë krizën.

G20 ra dakord që të trefishohen fondet për FMN-në.

Në afat të gjatë, përcaktohet një axhendë për të parandaluar kriza të ngjashme.

Në këtë fushë, komunikata ravijëzon pamjen e një ekonomie globale që duket shumë ndryshe nga ajo që ka mbizotëruar gjatë dhjetëvjeçarëve të fundit në disa aspekte kyçe, thotë korrespondenti i BBC-së për Çështje Ekonomike, Andrew Walker.

Ajo sugjeron se tregjeve financiare të mbikëqyrura sipërfaqësisht, po u vjen fundit.

G20-a ka ndërmarrë megjithatë një angazhim të fuqishëm për të mos kufizuar tregtinë globale.

Korrespondenti ynë thotë se është çështje tjetër nëse udhëheqësit e këtyre vendeve do t’i përmbahen këtij angazhim.

Por ai shton se deri në një farë mase, ata ia lidhën duart vetes me kërkesën që i bënë OBT-së për t’i mbajtur në vëzhgim.

Me këtë, nëse ndonjë prej tyre do të shndërrohet në proteksionist, të gjithë të tjerët duhet ta marrin vesh.

REDAKSIA

PËR SHQIPËRINË ERDHI DITA E BARDHË E MREKULLISË SË LIRISË

Qytetare dhe qytetarë të Tiranës,

vëllezër dhe motra,

zonja dhe zotërinj,

Sot, ne festojmë së bashku në ketë shesh 4 prillin, ditën e parë të anëtarësimit tonë në NATO; ditën e bardhë, ditën më të madhe për ne, për Shqipërinë, që nga pavarësia e saj.

Gëzuar ditën e anëtarësimit të Shqipërisë në NATO!

Më 4 prill, ju qytetarët shqiptarë, me përfaqësuesit tuaj më të lartë kaluat së bashku me Presidentin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barack Obama, me Presidentin e Francës, Nikolas Sarkozy, Kancelaren e Gjermanisë, Angela Merkel dhe të gjithë udhëheqësit e Aleancës së Atlantikut të Veriut, Urën e Evropës; urën që bashkon Kehlin me Strasburgun, urën që bashkon Francën me Gjermaninë, urën që simbolizon më shumë se çdo gjë tjetër shpirtin dhe vizionin e Aleancës së Atlantikut të Veriut.

Dje, ju dhe përfaqësuesit tuaj më të lartë, u ulën për herë të parë në historinë e këtij kombi në Samitin e Strasburgut si të barabartë me liderët e vendeve anëtare të Aleancës së Atlantikut të Veriut. Prandaj sot, urimi im për ju, qytetarët e Tiranës dhe të mbarë Shqipërisë, por edhe për shqiptarët kudo që janë sot, është: Gëzuar ditën e madhe të krenarisë kombëtare, ditën e bardhë të mrekullisë së lirisë!

Zoti e bekoftë NATO-n!

Zoti e bekoftë Shqipërinë!

Anëtarësimi në NATO shënon për ne sigurinë e lirive tona, shënon arritjen më të madhe për liritë tona, të fëmijë tanë dhe të gjeneratave që vijnë. Ky anëtarësim shënon fundin e një udhëtimi shekullor; epik në qëndresë, legjendë në dhimbje, sakrifica dhe vuajtjesh më të mëdha se të çdo kombi tjetër. Ky anëtarësim shënon një fillim të ri të ndritur, në të cilin shqiptarët do të kenë NATO-n mburojë të lirive të tyre, epokë në të cilën ata do të mund të ndërtojnë të lirë, të ardhmen e munguar dhe të ardhmen që meritojnë. Që nga kjo ditë ne, fëmijët tanë dhe fëmijët e fëmijëve tanë, do të kemi NATO-n, Aleancën më të fuqishme të të gjitha kohërave, si parzmore të së ardhmes sonë.

Qytetare dhe qytetarë të Tiranës, qytetare dhe qytetarë shqiptarë kudo që jeni,

Në dekada, por edhe në shekuj, pa praninë tuaj dhe pa praninë tonë, u morën qindra e mijëra vendime për sigurinë, për fatin, për territoret dhe për identitetin tonë. Që nga 4 prilli e tutje, për ne dhe për vendin tonë, liritë dhe fatin tonë, siguritë tona dhe të Shqipërisë, do të vendosim ne si të barabartë mes të barabartëve me aleatët më të fuqishme të tokës.

Me anëtarësimin në NATO, kombi ynë, ne qytetarët shqiptarë dhe vetë Shqipëria, fitoi një emër, fitoi nder dhe dinjitet të ri, duke lënë pas kujtimin e hidhur. S’do mbahemi më mend si kombi i pushtimeve të gjata, diktaturave dhe historive më të egra, eksodeve, skamjes dhe mjerimit, por si kombi i NATO-s, kombi i së ardhmes, kombi i lirisë, kombi i dinjitetit.

Qytetare dhe qytetarë shqiptarë;

Sot, për ne dhe për të gjithë shqiptarët është dita e mirë njohjes tonë të madhe dhe të pafundme, para së gjithash për ata qindra e mijëra shqiptarë që ranë për lirinë dhe dinjitetin tonë në të gjitha kohërat. Ranë ata – mbijetuam ne, ranë ata – jemi të lirë ne; i përjetshëm qoftë kujtimi i tyre.

Sot, në emrin tuaj, dua t’u shpreh mirënjohjen më të pakufishme dhe nderimin më të madh aleatëve tanë, miqve tanë në Aleancën e Atlantikut të Veriut. Unë ju bëj thirrje nga ky shesh, ku së bashku 17 vjet kremtuam fitoren e demokracisë, që të ndalemi për një moment dhe të kujtojmë; sheshi “Skënderbej” dhe rrugët e Tiranës, sheshet e qyteteve tona dhe rrugët e Shqipërisë ishin të mbushura si kurrë ndonjëherë me gëzim dhe entuziazëm. Por, në rrezet shkëlqimtare të diellit të ditës së parë të pranverës sonë të demokracisë rrëzëllenin së bashku me to skamja dhe mjerimi i jashtëzakonshëm, rrëzëllenin bunkerët, ky simbol i shëmtuar i së shkuarës, izolimit dhe shtypjes sonë.

Sot, 17 vjet më pas ne mblidhemi sërish në këtë shesh, por kësaj radhe mblidhemi si një vend që 17 vjet më parë ishin jo dekada, por vite drite larg NATO-s, ndërsa sot ne jemi anëtarë të saj. Kjo u bë e mundur sepse në këtë periudhë ne njohëm dhe provuam solidaritetin, bujarinë dhe mbështetjen më të madhe të të gjitha kohërave.

Vëllezër dhe motra,

Në këto 17 vjet, asnjë komb nuk ka pasur mbështetjen që kemi pasur ne nga vendet e lira. I shprehim atyre mirënjohjen tonë të thellë. Bujaria dhe ndihma e tyre u shndërrua në një levë Arkimedi për ne, për t’u mbledhur sot në këtë shesh si anëtarë të Aleancës së Atlantikut të Veriut. Një mirënjohje të pakufishme le t’i shprehim sot së bashku mikut tonë më të madh, kombit të madh amerikan, qeverisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Presidentit, Senatit, Kongresit, taksapaguesve të këtij vendi. Një mirënjohje të pakufishme le t’i shprehim sot edhe miqve më të shquar të kombit shqiptar, Presidentit Xhorxh W. Bush, qeverisë së atij që themeloi në Tiranë Kartën “Adriatik 3”dhe që do të sillte në 10 qershor të vitit 2007 misionin historik; “Shqipëria në NATO!”, që sot është realitet.

Mirënjohje të thellë e të pakufishme dua ti adresoj në emrin tuaj Presidentit Barack Obama, i cili përshëndeti me ndjenjat më miqësore anëtarësimin e Shqipërisë në NATO. Ai vlerësoi si të jashtëzakonshme reformat që ne bëmë për të anëtarësuar vendin në NATO. I shpreh mirënjohje të thellë dhe të pakufishme Aleancës së Atlantikut të Veriut, Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, për mbështetjen e madhe. Të gjithë këto vende mike, këta burra të mëdhenj, liderë të kombeve aleate dhe anëtare të NATO-s, bënë që ne shqiptarët të shndërrojmë në realitet njërën prej dy ëndrrave më të mëdha kombëtare, njërin prej projekteve më të mëdha të historisë sonë; anëtarësimin e Shqipërisë në NATO.

Së bashku, le t’i sigurojmë ata se këtë mbështetje të madhe dhe këtë besim të jashtëzakonshëm që vendosën mbi ne, do ta shndërrojmë në një energji të pashtershme, në një vendosmëri të palëkundur për të ndërtuar dhe konsoliduar në këtë vend vlerat dhe parimet e mëdha, mbi të cilat NATO është ndërtuar, qëndron dhe vepron.

Le t’i garantojmë ata se me reformat e mëdha dhe të gjithanshme, ne shqiptarët do t’i përgjigjemi me besnikëri të madhe të gjitha kërkesave të Aleancës, do marrim pjesë në të gjithë misionet e saj civile dhe ushtarake, të çdo lloj. Ne do të shkojmë drejt zgjedhjeve të 28 qershorit me qëllimin për të zhvilluar zgjedhje të lira të ndershme. Ne do të shkojmë të sigurt drejt projektit të dytë të madh historik kombëtar; integrimit të plotë të Shqipërisë në Evropë.

Rroftë Shqipëria!

Zoti ju bekoftë ju, fëmijët tuaj, fëmijët e fëmijëve tuaj dhe gjeneratat që vijnë!

Faleminderit!

Nga Sali Berisha

Kryeministër

PAPA BENEDIKTI XVI MIRËPRITI VIZITËN DHE FTESEN E ZV/MINIOSTRIT TË PUNEVE TE JASHTME ANTON GURAKUQI PER TE VIZITUAR SHQIPERINE

Me 1 prill 2009, Zv/Ministri i Punëve të Jashtme, z. Anton Gurakuqi, në një vizitë pune në Vatikan, mori pjesë në audiencën e zhvilluar nga Papa Benedikti XVI. Zv/Ministri Gurakuqi, pasi e falënderoi Atin e Shenjtë për mundësinë e kësaj audience, theksoi se Misioni dhe përpjekjet e Papës do të hyjnë në histori si mesazhe paqeje, larg dhunës dhe ndarjeve të çdo forme dhe si kontribut i vyer në forcimin e lidhjeve mes popujve dhe dialogut te qytetërimeve në mbarë botën.Nga ana e tij, Ati i Shenjtë nënvizoi shembullin e bashkëjetesës harmonike midis komuniteteve të ndryshme fetare në Shqipëri,vlerësoi progresin e Shqiperise dhe politiken  e paqes dhe stabilitetit ne rajon te ndjekur nga vendi yne.

Zv/Ministri i Punëve të Jashtme Gurakuqi, e ftoi Atin e Shenjtë për një vizitë në Shqipëri dhe Papa Benedikti i XVI e mirëpriti ftesën duke theksuar mundësinë  e një vizite së shpejti në vendin tonë.

Me datë 2 prill 2009, Zv/Ministri Gurakuqi u takua me Zëvendës Sekretarin për Marrëdhëniet me Shtetet, Monsinjor Pietro Parolin.  Z. Gurakuqi ndër të tjera  theksoi kontributin e madh që ka dhënë dhe jep Selia e Shenjtë për ringjalljen shpirtërore, morale dhe edukative të popullit shqiptar dhe popujve tjerë në botë.
Në në lidhje me Kosovën z. Gurakuqi tha se pavarësia e saj ka qenë zgjidhja që i përgjigjej aspiratës shekullore të popullit të Kosovës, se kjo zgjidhje ofron standardet më të larta për minoritetet, siguron stabilitet dhe paqe në Kosovë, rajon e më gjerë, dhe e orienton përfundimisht Ballkanin drejt integrimit europian dhe euroatlantik.

Po në kuadër të vizitës në Romë, më 31 mars 2009, Zv/Ministri Gurakuqi, zhvilloi një vizitë në Urdhërin Sovran të Maltës, ku u prit nga z. Jean Pierre Mazery – Gran Cancelliere. Bashkëbiseduesit ndanë të njëjtin mendim për zgjerimin dhe thellimin e mëtejshëm të marrëdhënieve të mira dypalëshe. Z. Gurakuqi shprehu mirënjohjen për ndihmën e vazhdueshme të Urdhrit Sovran të Maltës dhënë vendit tonë.

Bleri Delija

ITALI: TERMETI MË TRAGJIK I 29 VITEVE TË FUNDIT LËNDOI EDHE ZEMRAT E SHQIPTARËVE

ITALIA PËRCJELL NË BANESËN E FUNDIT VIKTIMAT E TËRMETIT

Rajoni i Abrucos në Italinë Qëndrore, që nga tragjedia së 6 prillit të zi, zë faqet e para të gazetave dhe çelë edicionet informative në gjithë stacioneve televizive të Botës. Humbja është shumë e madhe, deri dje 287 të vdekur,tashmë të shëndërruar në Engjej, të percjellur per ne benesen e fundit kolektivisht dje, 1000 të plagosur, 100 të shtruar në spitale në gjëndje të rëndë, 17 000 të pastrehë dhe mijëra banesa të rrënuara. Gjithë Globi jetoi me dhimbjen italiane. Por pikëllimin e solidaritetin më të madh për Italinë dhe italianet e vëren tek shqiptarët. Shqiptarët janë shumë më të afërt se rusët, rumunët, moldavët, bullgarët, marokenë, kinezët…, me të lënduarit.Takon shumë prej tyre me sy të përlotur, takon shumë prej tyre që shkojnë drejt zonave të goditura nga termeti për tu interesuar për miqtë e të njohurit, takon shumë prej tyre që i ndihmojnë vellezërit e motrat italiane që shpëtuan gjallë, jo vetëm financiarisht, por edhe duke u bërë vënd në banesat ku ata jetojnë.

Dje, me dhjetra shqiptarë dhuruan gjak për të plagosurit e tragjedisë.

– U jemi borxh italianëve, pasi na kanë pritur si në familjen tonë dhe jemi një kontigjent prej rreth gjysëm milioni këtu, – na thotë Alban Kraja, mik e bashkpunëtor gazetës “Shqipëria Etnike” dhe figurë tashmë e njohur në jetën shoqërore dhe krijuese në Itali. Kraja na thotë se mbi 70 000 nxënës e studentë shqiptar vazhdojnë shkollat në gadishullin e shkatërruar nga tërmeti. Kraja na shoqëron kudo dhe komunikon me të mbijetuarit, duke u dhënë kurajo. Nga Shqipëria drejt gadishullit të lënduar rëndë, kanë vërshuar kameramane e reporter nga të gjitha mediat e shkruara e vizive autoritare kombëtare.

Lëkundjet sizmike në qytezën Onna vazhdojnë. Herë pas here ndihen lëkundje. Kjo qytezë është shpërfytyruar. Edhe Kolimentos dhe Villa Grande ngjajnë si të bombarduara. Janë shëmbur monumente shumëshekullore, është shëmbur historia. L`Aquila, qytet i shekullit të 13-të , nuk ka më shtëpi të lashta me mure prej guri, nuk ka më kisha të stilit romanesk, nuk ka më gjurmë të epokës së rilindjes, nuk ka më ndërtesa. Ky qytet i vogël malor është rreth 100 kilometër larg Romës dhe përgjatë një shekulli vetem njëherë është regjistruar termet në Italinë Qëndrore, pikërisht më 13 janar 1915 në Avexanon, kur një goditje 7 ballëshe vrau, duke çuar në jetën e përtejme, 32 600 persona. Veçse, kjo trashëgimi italiane me vlera kulturore, ka qënë tepër e rrezikuar në vitin 1703, pikërisht nga termeti. Sot L`Aquila është gërmadhë, por shumë shpejt, sipas mediave italiane do jetë një qytet model, ku objektet e kultit dhe gjithë vlerat do marrin sërish jetë. Vetëm njerëzit do mungojnë.

Italia në të vërtetë është një pozicion ku tërmetet kanë regjistruar dëme shumë rënda. Më 8 shtator 1905, goditja prej 7.9 ballëshe në zonën e Kalabrisë ka shëmbur 25 fshatra dhe sjellë vdekjen e 5000 vetëve, tre vjet më vonë, më 28 dhjetor 1908 , 82 000 persona kanë vdekur nga tërmeti prej 7.2 ballësh që rrënoi Mesinën, në Siçili. Kurse më 27 korrik 1930 në Irpinias të Italisë së Jugut kanë vdekur 1400 vetë nga lëkundja prej 6.5 ballësh. Italia kaloi dekada pa njohur goditje sizmike, sa dukej sikur rreziku nga natyra nuk do ta “mesynte” më. Por pikërisht pas 46 vitesh, më 6 maj 1976, qyteza e Friulit rrafshohet nga goditja prej 6.5 ballëshe, ku humbën 976 jetë e mbetën pa strehë 70 000 të tjera. Që aso kohe Italisë i kanosen tërmete të shpeshta. 13 dhjetori 1980, regjistron 2735 të vdekur e 7500 të plagosur nga tërmeti 6.5 ballësh në Ebolin, ndërkohë dhjetë vjet më pas, më 13 dhjetor 1990 në Siçili gjetën vdejken 13 persona dhe u plagosën 201. Tërmeti tjetër mban datën 26 shtator 1997, ku tronditja 6.4 ballëshe vrau 11 persona dhe shkaktoi dëme të mëdha në Asisi. Edhe shekulli i ri për Italinë ka qënë i “pamëshirshëm”. Goditjet kanë bërë kërdinë. Më 26 shtator 2001, tërmeti prej 5.2 ballësh vrau një femër në zonën Alto Adixhe, duke vazhduar me 6 shtatorin 2002, ku dy persona vdiqën nga infrakti, si shkak i tërmetit të asaj dite prej 6 ballësh në Siçili. Më pak se dy muaj më vonë më 31 tetori 2002, ku u vranë 30 persona pas goditjers 5.9 balleshe në Kampo Bason, u vranë 30 persona. Shumica prej tyre ishin fëmijë nga Pulia.

Kjo pra ishte kronologjia er zezë e tragjedisl Italiane nga tërmetet në këto 104 vitet e fundit. Kjo e fundit, qoftë e fundit.

Nga Sokol Pepushaj

HISTORIA E NDRITUR 81 VJEÇARE E MBRETËRISË SHQIPTARE

Mbreti Zog ishte në lartësinë e duhur dhe njeriu i cilësuar për ta udhëhequr vendin që natyra dhe traditat e popullit shqiptar e kërkonin”. Kështu ka deklaruar Hug H. Grant, ish-ministër i SHBA-së në Oborrin Mbretëror Shqiptarë. Më 1 shtator 1928 Kuvendi Kushtetues vendosi që Shqipëria të shpallet mbretëri demokratike parlamentare dhe e trashëgueshme, me mbret të shqiptarëve naltmadhërinë e tij, Zogu I.

Një fron mbretëror shqiptar do të thoshte autonomi dhe pavarësi e shtetit. Referuar librit të Ilir Ushtelencës, këto ishin probleme që diskutoheshin që në 1924 nga deputetët e asamblesë kushtetuese, të cilët u ndanë në dy grupe, republikanë dhe përkrahës të mbretërisë. Në qershorin e vitit 1928 pas krijimit të qeverisë së re, Presidenti Zog në emër të qeverisë dhe deputetëve, me qëllim që shtetit shqiptar t’i jepej forma definitive në përputhje me kushtet e brendshme dhe rrethanat e jashtme, nxori dekretin që më 5 gusht 1928 të mblidhej Kuvendi Kushtetues për të rishikuar ndryshimet e mundshme në Kushtetutë. Zgjedhjet e deputetëve në Kuvend u bënë në rregull, ndërsa Pandeli Evangjeli ishte Kryeministër.

Dita e madhe 1 shtator 1928

Mbledhja u hap në orën 9 të mëngjesit, ndërsa seanca u hap nga kryetari Pandeli Evangjeli. Deputetë nga treva të ndryshme mbajtën fjalime në këtë ditë, ndërsa Ahmet Zogu u quajt stërnipi i Skënderbeut. Pasi delegatët biseduan me njëri-tjetrin ligjëratat e ndryshme kuptimplota, zgjodhën një komision që t’i paraqiste Ahmet Zogut një vendim të posaçëm me këtë përmbajtje: “Asambleja Kushtetonjëse e mveshur me fuqitë sovrane të kombit, e aspinuar prej dëshirës së shquar të popullit, për interesat vitale t’Atdheut, në mbledhjen me datë 1 shtator ditën e shtunë në orën 9 e 12 minuta, me një zë e me një shpirt zgjedh e proklamon: Mbret të Shqiptarëve (Zogu I) birin të dalur prej gjirit të vet, Shpëtimtarin e Kombit, “Ahmet Zogun”, i zbritur prej familjes së famshme Shqiptare “Zogu”. Komisioni u përbë prej 17 vetash nga dy për çdo rreth elektoral. Në orën 5 pasdite të 1 shtatorit paraqitet Nalt Madhnija e Tij, Zog I-Mbret i shqiptarëve para asamblesë Kushtetuese dhe në mes të brohoritjeve të pandaluara betohet sipas Statutit të shtetit shqiptar: “Unë Zogu I, mbreti i shqiptarëve, në çastin që kam hipur në fron të mbretërisë shqiptare dhe kam marrë në dorë pushtetin mbretëror, betohem para Zotit fuqiplotë se do ruaj bashkimin kombëtar, pavarësinë shtetërore dhe tërësinë tokësore, do respektoj me besnikëri Kushtetutën dhe do veproj në përputhje me kushtet dhe ligjet në fuqi, duke pasur gjithnjë parasysh të mirën e popullit. Perëndia më ndihmoftë”.

Pas betimit, mbreti mbajti një fjalim të shkurtër: “Nuk është aspak e vërtetë, që shqiptari i ka humbur cilësitë e tij dhe se s’meriton të ekzistojë, siç kanë kujtuar e kujtojnë disa. Ndërsa kombeve të tjera kur krijuan shtetet e tyre s’u mungoi ndihma e jashtme, kombi ynë e fitoi lirinë e tij me mundim, sakrifica e gjak. Shqiptari në kohë të lashta e të afërta ka treguar se në çastin e duhur është bashkuar për mbrojtjen e atdheut. Kjo u vërtetua edhe pas Luftës Botërore, kur kombi ynë në vitin 1913 u cungua me një vendim që ne s’e kemi njohur e s’do ta njohim kurrë. E pranoj mbajtjen e kurorës mbretërore, që më besoi populli dhe premtoj se nëse nuk do jem në gjendje të mbaj premtimet do i lëshoj vendin një tjetri më të përshtatshëm.

Zogu e deklaronte veten e tij mbret i shqiptarëve dhe jo mbret i Shqipërisë.

Fjala Mbretni dhe Mbret ishte një besim, një kurajë, njerëzit filluan me besuar se pas asaj apatie dhe plogështie me intriga dhe me përçarje koha erdhi më në fund me u kthye së mbari dhe me filluar një jetë të re me optimizëm se së shpejti dhe shqiptarët do të krahasoheshim me të tjerët dhe do të ecnim në rrugën e përparimit dhe të civilizimit.

Ndërsa sot më datën 1 shtator 2008 plot 80 vjet më pas në Pallatin Mbretëror do festohet 80-vjetori i mbretërisë, 80 vjetori i moderimit të Shqipërisë dhe 80 vjetori i epokës më të artë në historinë e vendit të shqiponjave”.

Edhe 80-vjetori i ndërgjegjes kombëtare shqiptare

Ndryshe nga e zakonshmja kur një mbretëri falënderon vendin e saj për kurorën, Shqipërisë i duhet të falënderoj kurorën për ndërgjegjen kombëtare të shtetasve të saj. Për vetë triumfin e idesë kombëtare duhet të gërshetohen tre faktorë kryesore, që janë vetëdija popullore e të qenit një komb i vetëm, propaganda kombëtare dhe veprimi patriotik për arritjen e qëllimeve.

Padyshim që duke u bazuar te çfarë na ka treguar historia realiste dhe jo ajo idealiste tre kanë qenë burrat e shtetit që dinin të ndërthurnin harmonikisht këto tre karakteristika të vendit tonë. Dhe ata ishin: Skënderbeu, Ismail Qemali dhe Ahmet Zogu. Ahmet Zogu apo Mbreti i Shqiptarëve siç njihet nga ne dhe nga gjithë bota iu dhuroi shtetasve të tij edhe pse jo për shumë kohë “kohën e artë” ose “Pax Albania”, kohë kjo e cila edhe sot kësaj dite kujtohet me nostalgji nga ata që rrojnë ende dhe ëndërrohet nga ata shqiptarë që e dëgjojnë ato vite të lakmuara të Shqipërisë.

Në atë kohë falë mbretërisë sonë, qetësia brenda vendit ka qenë proverbiale dhe jo e vendosur me terror, por me ligje të drejta, moderne dhe vepruese, që siguronin jetën e personit, lirinë e veprimtarisë ekonomike, të drejtën e lëvizjes së lirë të njerëzve e të ideve dhe shumë liri të tjera që edhe sot pas 80 vitesh nuk i kemi siguruar siç duhet. Për t’u përmendur dhe për t’u kopjuar madje është edhe politika e jashtme, e cila ishte më se e matur dhe e ekuilibruar. Nxënësit për më tepër në shkolla formonin idenë kombëtare të tërësisë së trojeve etnike dhe të popullit shqiptar përfshirë Kosovën dhe Çamërinë ndryshe nga sot, kohë ku ideja kombëtare tek të rinjtë shqiptar, por edhe tek të rriturit është venitur sikur të mos kishte ekzistuar kurrë dhe kur fjala atdhe nuk të jep më asnjë emocion, apo ndjenjë dhe ndodh madje që dhe nëse përmendet, të fillojnë të tallen me të.

Në Shqipëri me ardhjen e mbretërisë ndryshe nga vendet e tjera të Ballkanit erdhën edhe idetë perëndimore. Idetë reformatore erdhën jo vetëm nga të diplomuarit e universiteteve të Harvardit dhe të Parisit, por mbi të gjitha dhe nga Statuti Themeltar i Mbretërisë Shqiptare që do të jepnin shumë shpejt garancitë ligjore për një jetë demokratike në vend dhe për zhvillimin e reformave, por që për fat të keq u ndërprenë nga Lufta e Dytë Botërore. Monarkia Shqiptare duke qenë e tipit kushtetues ishte e përshtatshme edhe për zhvillimin e demokracisë dhe falë saj u sigurua edhe stabiliteti politik brenda vendit një problem gangrenë ky për politikën shqiptare për vite me radhë.

Në kohën e mbretërisë, shqiptarët gëzonin liri të plotë duke punuar shumica pronën e tyre, duke e siguruar jetesën me punë të ndershme dhe duke u ndjerë zotër të vendit të tyre pa pasur dëshirën e emigrimit masiv kurrsesi. Suksesi në luftën dhe përpjekjet për bashkimin e kombit dhe për ndërtimin e shtetit modern të qendërzuar i dedikohen mbi të gjitha Mbretërisë Shqiptare.

Në atë kohë ideja e bashkësisë nuk ishte ende e pjekur si duhet dhe kjo shpjegohet me sundimin e huaj qindravjeçar. Nga të gjitha qeveritë shqiptare, Mbretëria e Ahmet Zogut ishte më shumë se kurrë në shërbim të atdheut e të kombit, për formimin, forcimin dhe mbrojtjen e shtetit shqiptar të pavarur dhe të së drejtës së shqiptarëve për bashkimin kombëtar brenda tërësisë së trojeve të tyre etnike nga udhëheqja jo vetëm e një njeriu me ideale, karizmatik dhe mbi të gjitha një atdhetari të madh, por edhe nga udhëheqësit e tjerë të kësaj qeverie që ishin njerëz të zotë, të zgjuar, energjikë, të pastër moralisht dhe të përkushtuar për vendosjen në Shqipëri të një demokracie të vërtetë të bazuar në drejtësi e të siguruar me ligje e të drejta vepruese për të rivendosur dinjitetin e nëpërkëmbur të shqiptarëve. Të drejtat e tyre të mohuara pa dallime të prejardhjes klasore, të përkatësisë krahinore, të anësive partiake dhe atyre fetare roli i Ahmet Zogut tek të cilat do të mbetet i pakontestueshëm.

I bindur në idetë e tij se besimi në Zot, ruan dhe forcon pareshtur ndjenjën kombëtare, biri i Matit, që në ditët e para kur duhej të merrte në duar e veta qetësinë dhe rendin në shtetin amë (në Shqipëri, në ditët e Kongresit të Lushnjës) u përpoq të hyjë në lidhje të drejtëpërsëdrejta, të sinqertë, me besimet fetare, duke dashur t’u sigurojë atyre një dimension jo vetëm institucional por edhe kombëtar. Dhe në këtë mision, idetë e Mbretit Zog kanë ngadhënjyer kurdoherë në kahe të nacionalizmit shqiptar.

Në vitet ‘30 të shekullit të kaluar, atëherë kur vendet ballkanike e përtej tyre ishin përleshur dhe përlesheshin etnikisht për shkak të besimeve të tyre fetare, në Shqipëri mbizotëronte ideja e madhe se feja e shqiptarit është shqiptaria.

Mbreti i shqiptarëve, Ahmet Zogu dhe Mbretëria Shqiptare u bënë shembull për shumë shtete evropiane. Kushtetuta Mbretërore ishte ndër më të përmendurat dhe ajo mbetet edhe sot e kësaj dite, aty jo vetëm që rregullohet e drejta e besimeve fetare, por përmes tyre përcillen edhe mesazhet e dashurisë për Atdheun dhe Kombin shqiptar.

“Atdheu mbi të gjitha” ishte porosia e Mbretit Zog dhe kjo porosi synonte realizimin e ëndrrës së rilindasve tanë për një Shqipëri të shqiptarëve. “Atdheu mbi të gjitha” duhet të rizgjohet, po sot dhe si datë le të jetë sërish data 1 shtator, dita kur monarkia jonë bën 80 vjeç dhe dita kur shqiptari para 80 vitesh u bekua si i tillë.

LORENA KOLLOBANI

GJAKMARRJA, KY VRASËS MESJETAR I KOHËVE MODERNE

E tashmja dhe e ardhmja, në sensin e vetëgjyqësisë, nuk ka patur, nuk ka dhe nuk ka premisa pozitive për të ndryshuar në dobi të qytetërimit, tolerancës dhe bashkëjetesës në paqe dhe në harmoni mes njerëzve. E hedhur ndër shqiptarë, jo dhe aq si formë gjyqësie në kushtet e mungesës së shtetit, se sa për të vënë në zbatim filozofinë “di vida di mpera”, (përç e sundo), gjakmarrja erdhi dhe mbeti duke predikuar vrasjen si të vetmen formë të mbijetesë së ndërit. Kudo ku jetojnë dhe aspirojnë shqiptarë, Kosovë, Malin e Zi, Maqedoni, Shqipëri, ky amok vazhdon të vrapojë nëpër natë, vazhdon të mbjellë kuja, të hapë varre. Ajo që e bën imperative për të tashmen e funksionimit të gjakmarrjes, si një vetëgjyqësi, që buron nga Kanuni i Lekë Dukagjinit, i ashtuquajtur si Kanuni i Maleve, dhe në të njëjten kohë ajo që shqetëson çdo shtetformim, në rrugën e përpjekjeve të integrimit në strukturat euroatlantike, NATO dhe Bashkimin Evropian është vënia nën fre e këtij gjakatari mesjetar. Teorikisht dhe praktikisht të gjitha iniciativat kanë rezultuar të dështuara. Sado që dora e shtetit është përpjekur të jetë e pamëshirshme, për të ndëshkuar krimin, sipas zbatuesve të të drejtave zakonore, ajo është ndëshkimi i ligjit, kurse ata kanë ndëshkimin e Kanunit.

Jeta e familjeve në gjak i ngjan një Purgatori brenda Ferrit. Lotët dhe dhimbja janë mozaiku që përplotëson tabllonë e trishtë, atë tablo që rri varur në ndërgjegjen tonë civilizuese. Kuja dhe vajet ndjekin bashkë me hijet, të kaluaren, dhe të tashmen e shumë familjeve shqiptare. Të gjitha nismat e grupimeve joqeveritare dhe dora e fortë e shtetit për të ndëshkuar vrasjet, kanë rezultuar të dështuara. Sipas tyre Kanuni është e drejta e vetme legale, pavarësisht se vjen nga mesjeta, që bën “drejtësi”. Kuadri ligjor është i pamjaftueshëm në të gjithë shtetformimet, ku jetojnë shqiptarët. Gazeta “Shqipëria Etnike” e ka trajtuar disa herë këtë fenomen, ka qenë një tribunë e predikimit të tolerancës dhe bashkëjetesës, faljes dhe dëbimit në të shkuaren të këtij fenomeni. Por gjakmarrja duket se është dhe do të jetë e vetmja “drejtësi”, pavarësisht aspiratave të qytetërimit të brezit të sotëm. Të flasësh për viktimat e këtij vrarësi mesjetar, më mirë se vetë viktima nuk do të mund të thoje asgjë.

Rruga për në Kosovë na çon në shtëpinë e familjes Sollova, në Komunën Kastriot, të Obiliqit. Ishim për të përcjellë këtë mesazh te disa familjarë të ngujuar, dhe ja ç’na thotë Sofije Sollova, gruaja e Murat Sollovës: “Ju lutem dëgjojini këto fjalë, ju lutem se kemi ngelur në ditë të hallit. Jo vetëm që jemi bërë gjysëm njerëzish, por dhe familjet janë shpërndarë nëpër botë si zogjt e korbit”, shpreh ajo këto fjalë duke qarë me dënisë dhe duke fshirë lotët. Dhe duke folur për djalin, që e ka për zemër, Fadil Sollovën, shton se “gjaku që kemi me familjen Haki Krasniqi, që prej vitit 1997” është bërë shkak që ta dëshirojë ta kishte pranë. “Në fillim të atij viti”, citon ajo, “për arsye prone, tokë, vritet mixha i Fadilit dhe që prej atëherë familjet tona, ajo e Murat Sollovës hyn në gjak me familjen e Haki Krasniqit. Sipas Kanunit të Lekë Dukagjnit, gjaku lahet me gjak, e plumbi me plumb, djalë pas djali e burrë pas burri, deri sa shtëpitë të mos kenë meshkuj në votër”. “Në këto kushte”, shton Sofiaja, dhe ndërsa sytë i përhumb diku në kënd të dhomës ku ndodht e varur në murë një fotografi e familjes, “Djali është detyruar të largohet. Fundja mes dy të këqijave i’u desh të zgjidhte të keqen më të vogël. Po të ishte këtu, familja Krasniqi do të ma kishin vrarë për të marrë gjakun. Sado që ai nuk do të dëshironte që kjo të vazhdonte të ndodhte, ai do ta kishte të pamundur të qëndronte mbi zakonet, mbi Kanunin”, thotë për gazetën Sofija. “Në këto kushte, nuk do të gjente zgjidhje tjetër vetëm të emigronte, për vete, katër fëmijët dhe bashkëshorten” përfundon Sofija, e ndërsa në duart që i dridhen mban një shami të bardhë, me të cilën fshin lotët që tashmë i kanë zbritur deri në cepat e buzëve.

Dhe largohemi nga ajo shtëpi, nga ato sy që vetëm lotonin dhe ai zë që vaji e kishte ashpërsuar. Fantazma e jetës jetonte brenda atyre mureve të ftohta. Nga dritaret e atyre shtëpive të dukej se, jo sy por tyta pushke të përgjonin.

Ky është një nga shumë realitetet e trishta shqiptare në Kosovën e pasluftës, në Kosovën e saporilindur, në Kosovën që aspiron të njihet nga shtetet që nuk e kanë njohur ende, në Kosovën që kërkon të vendosë bashkëjetesën me serbët, si i persekutuari me persekutonin.

Në fund të fundit fatin e popujve jo gjithnjë e vendosin vetë ata. Gjakmarrja erdhi për të mbetur si një dëshmi e të shkuares, si një e drejtë zakonore që trumbetohej se kishte lindur për vetëgjyqësi në mungesën e shtetit. Ajo erdhi për të vrarë paqen në gjirin e këtyre njërëzve, për të përçarë ata, për të shuajtur familje e fise, diku për tokë, e diku për nder, diku për një fjalë e diku për një vijë uji. E megjithatë rrobet e të vrarit të gjakut i ruajnë nënat në sunduqet e tyre, rrobe që do të lahen kur të lahet gjaku. Burrat tymosin duhan dhe vajisin armët deri në ditën kur nga tytat e tyre të lind vdekja. Fëmijët dëgjojnë histori gjaku e vdekjeje, bëma luftrash e burrash, nga gjyshërit e tyre.

A nuk ju ngjan si një tablo mesjetare “Gjakmarrja”, pa dritë dhe e ashpër, pa kolorit dhe e ftohtë, pikëdhuese, një tablo që nuk do të dëshironit ta shihnin në asnjë ekspozitë. Në fakt ky është realiteti i dhjetra e qindra familjeve shqiptare në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi e Maqedoni.

Redaksia

RADOFARMA- MEDIKAMENTE VETERINARE

Mjafton edhe nje individ qe te shenjoje historine jo vetem te nje komuniteti apo qyteti, por edhe vete globit. E ne fakt, shembujt ne historine njerezore jane te shumte, kur njerez me vizion i kare paraprire shoqerise, duke sjelle me heret ne kohe ato qe mungonin apo duheshin shpikur.

Tashme emri i Paulin Radovanit, nuk eshte i lidhur vetem me punesimin e qindra njerezve, duke u bere burim punesimi dhe shprese per mijera familje shkodrane e me gjere ne rajonin e Veriut te Shqiperise. Bisnesmen i suksesshem, pioner i ekonomise se tregut ne vendin tone, human dhe i kujtogjendshem, Radovani tashme eshte edhe “babai” i kompanise farmaceutike shqiptare “Radofarma”. Nje kompani, natyrshem nje tjeter arritje e bisnesmenit Radovani, e cila ka zene tashme vendin e merituar ne farmacite e Shqiperise, ku si rezultat i teknologjise por edhe i profesionalizmit, i bashkohet komponenti cilesi!

Nuk eshte e lehte qe nje bisnesmen te vendose te shtoje investimin, sidomos tanime qe po flitet gjithandej per “krize ekonomike”. Pervec guximit, ne nje situate te tille duhet shume profesionalizem dhe njohje e mire e parimeve ekonomike te tregut. Keto jane bashkuar serish ne emrin e mirenjohur tashme, “Radofarma”. Serish, bisnesmeni Radovani kerkon qe per here te pare ne Shqiperi, te prodhohen medikamente veterinare. Brenda nje kohe te shkurter, gjithcka behet realitet. Vete personalisht, duke perzgjedhur specialistet me te mire te fushes, sic eshte Paft Lohja- drejtor teknik, ndjek nga afer te gjitha etapat. Lind keshtu i pari dhe i vetmi repart qe prodhon medikamente veterinare ne Shqiperi. Ajo cfare e dallon kete bisnes, eshte teknologjia e larte e perpunimit dhe prodhimit, permes aparaturave qe ne vendon tone jane shume me pak se gishtat e nje dore. Respektimi i kushteve te ndertimit, te punes, i mjediseve komode dhe te pershtatshme per punonjesit, jane parim qe shoqeron fjalen e fundit te shkences ne pajisje, bashke me nje lavorator vertete modern. Cili eshte matesi i suksesit te ketij investimi me te ri? Jane disa, por ne po permendim vetem pak prej tyre. Sic ndodh gjithmone me investimet e Radovanit, licensimi nga strukturat e specializuara te shtetit shqiptar, eshte hapi i pare, tashme i kaluar me sukses. I gjithe reparti eshte kontrolluar dhe verifikuar per plotesimin e te gjitha kushteve nga Sherbimi Veterinar Kombetar i Shqiperise por edhe ai i Greqise. Keta te fundit, pasi kane vizituar mjediset, kane pare kushtet, teknologjine, profesionalizmin e perkushtimin e stafit, kane krijuar bindjen se ne Shqiperi medikamentet veterinare jane te standarteve shume te larta cilesore. Reparti i medikamenteve veterinare “Radofarma” prodhon 13 artikuj. Ne fakt, jane medikamentet baze dhe me te domosdoshme per te gjithe fermeret qe mbareshtrojne bageti te ndryshme, qofte privatisht, qofte edhe ne ferma. Keto medikamente, deri me sot importoheshin te gjitha nga jashte Shqiperise, ndersa tani, gjithcka prodhohet ne vendtin tone, ne Shkoder- kryeqender e farmaceutikes shqiptare me emrin “Radofarma”. Ka edhe nje detaj tjeter shume domethenes. Medikamentet e prodhuara nga “Radofarma” jane shperndare tashme me 61 farmaci te te gjitha rretheve, nga Veriu ne Jug, nga Lindja ne Perendim. Nuk mund te diskutohet me per cilesine e prodhimeve pasi ato tashme jane testuar. Mbetet vetem vijimesia e prodhimit dhe shperndarjes, per te plotesuar te gjitha nevojat e veterinarise shqiptare.

Prej vitesh tashme, Paulin Radovani ka krijuar dimensionin e tij, te dallueshem nga te gjithe bisnesmenet e tjere shqiptare. Investimet e tij nga viti ne vit, kane sjelle me shume vende pune, me shume te ardhura, me shume sfida por edhe me shume emer te mire per Shkodren e shkodranet. Gjeografia e investimeve eshte zgjeruar ndjeshem ne te gjithe qarkun e Shkodres e pertej tij. Nga prodhimi i kepuceve, eshte kaluar edhe ne krijimin e nje shkolle te mirefillte profesionale. Me pas, eshte vijuar me celjen e nje bisnesi ambicioz sic eshte ai i prodhimit te medikamenteve. Tashme, krijohet edhe reparti i medikamenteve veterinare prane “Radofarma”. Eshte nje njeri qe i pelqen sfida, deri diku edhe rreziku por qe deri tani ka rezultuar shume i suksesshem. Mund te konsiderohet sfida e rradhes, por suksesi i rradhes i bisnesmenit Radovani por edhe i krijeses se tij “Radofarma”.

Sokol Pepushaj

POLITIKA VETËM KUR TË KUPTOJË “SISTEMIN NJERI” MUND TË PLANIFIKOJË SAKTË E GJATE

inamizmi i natyrës njerëzore rrënjoset kryesisht për të shprehur zotësitë e tij ndaj botës, më tepër sesa zotësi për ta përdorur botën si mjet (E. Fromm). Në fakt, kështu duhej të funksionojë, nëse do të flisnim për një ecuri normale procesi, ku njeriu është edhe objekt edhe subjekt aktiv. Përmbysja e këtij raporti kaq të brishtë brenda nesh, na sjell përpara një historie tragjike, ku, sigurisht, viktimat jemi po ne vetë. Po të bëjmë një pyetje të thjeshtë se çfarë do të fitonte një njeri sikur të fitonte gjithë botën dhe të humbte shpirtin, përgjigjja duhej të ishte edhe më e thjeshtë: shpirti nuk shitet! Por, rëndom ndodh që pikërisht ata që kërkojnë më me ngulm të kenë të gjithë botën për veten e tyre, duke e konsideruar këtë si një arritje të pakrahasueshme, krejt vetanake, të mos arrijnë dot të kuptojnë atë çka është me të vërtetë e vërtetë – se plangprishja, luksi, pasuria dhe varfëria janë njëlloj. Ky prototip i politikës infantile ndërkohë vuan nga ideja se është krejt i shëndetshëm dhe se qëllimi i ardhjes së tij mes nesh nuk mund të jetë gjë tjetër veçse të rrotullohet rreth vetes së tij, pra rreth diellit të tij, që padyshim prej tij konsiderohet si i vërtetë. Tragjikja e gjithë këtij procesi qëndron në faktin se ky prototip i kësaj politike, nuk ka fare diell të tij, dhe aq më pak të ketë të vërtetën. Ky njeri-prototip, na dikton të besojmë në një njësi vlerash, ndërkohë që vepron në një drejtim tjetër dhe kjo për të është normale. Ky njeri-prototip i kësaj politike, duke qenë kaq infantil i mbart me vete edhe të gjithë veçoritë e kësaj periudhe të rritjes së një qenieje njerëzore, pra është infantil në të gjitha aspektet. Njëlloj si fëmijët është fragmentar, njëlloj si ata përzien realitetin dhe ëndrrën, njëlloj si ata përplas këmbët për çdo kapriço e tekë, njëlloj si ata i do të gjitha, njëlloj si ata shtresëzon brenda vetes së tij ankthin dhe frikën e mospranimit nga të mëdhenjtë, njëlloj si ata bëhet servil e frikacak, njëlloj si ata nuk mund të parashikojë pasojën e një veprimi që ndodh në të tashmen, për të vetmin shkak biologjik e psikik – ai nuk arrin të ndajë Kohën në elementët bazë të saj, në të shkuarën, të tashmen e të ardhmen. Dhe së fundmi, njëlloj si ata, ai nuk arrin të pozicionohet në raportin e të mirës me të keqen, duke mbetur kësisoj përfundimisht i papjekur. Kësisoj, ai nuk di se çfarë të bëjë me planifikimet, pjesë e së cilës mund të jetë ecuria dhe e ardhmja, jeta e një kombi të tërë. Planifikimet e tij mbeten krejtësisht iluzioniste për faktin se ai kurrë nuk është i gatshëm të braktisë kushtet nën të cilat bëhen të nevojshme iluzionet. Në këtë çast e gjithë retorika e tij drejtohet nga i ashtuquajturi sistem vlerash tradicionale, duke menduar se vetëm kështu do të ketë mbështetje të plotë prej një shtrese të gjerë të popullit, i cili nga ana e tij beson se ka në krye të paktën një njeri të pjekur, që përkon me imazhin e tij të udhëheqësit historik dhe, në fakt, nuk ka bërë gjë tjetër veçse e ka braktisur përfundimisht atë, sistemin e vlerave, traditën, njeriun, bartësin e kësaj tradite – popullin. Ai beson se lundron në botën e ngritur prej tij drejt porteve e tokave të reja gjithnjë imagjinare, njëlloj si në një anije, së cilës në mesin e stuhisë e uraganit i humbasin nocionet e kiçit e bashit, sepse në atë çast ajo shkon nga fryn era dhe kurrë nuk e di në do gjejë pakëz qetësi.

Nëse kombet e tjerë, nëse shtetet e tjerë, nëse politika dhe njerëzit e politikës së vërtetë e dinë rrugën e tyre, atë nga vijnë, ku janë dhe ku do të shkojnë me ekzaktësi, kjo ndodh se për ata kiçi është kiç dhe bashi është bash, ndaj anija e tyre lundron e sigurt dhe gjithsecili mund të shpalosë vlerat e veta, sepse gjithsecili, e aq më shumë politika, e ka kuptuar “sistemin njeri”, ndaj tashmë është në gjendje të planifikojë saktë dhe gjatë. Po ne ç’bëjmë? Ne ende përkëdhelim dhe i plotësojmë tekat e kapriçot asaj që na lë vetëm në mëshirën e erës në mes të detit të tërbuar. Sikur të ishim joshur fatalisht nga infatiliteti i politikës sonë!

Mimoza Erebara

MEDITIME DHE REFLEKSIONE DUKE LEXUAR NJË ARTIKULL TË BOTUAR AFËR 9 DEKADA MË PARË!

Duke ngulmuar në gjetjet e materialeve, shkrimeve në të kaluarën e largët, në hershmëri për mënyrën e të ushqyerit në Shkodër, duke shfletuar botime të ndryshme në arshiva e në Bibliotekën “Marin Barleti” të qytetit në një moment befasues më tërhoqi vëmendjen shkrimi i dr. Farmacist Seit R. Pipës: “Këlbaza e Bagëtive” në revistën “Bagëti e Bujqësi” Shkodër, Tetor 1921.

Leximi i imtë qe shtysë për të hedhur në letër disa mendime. Një zë farmacisti, në atë kohë, që me forcën e pendës, me aftësi e dituri, me kapacitet shkencor dhe intelektual, me ndjeshmëri qytetare – ulet dhe shkruan me vullnet e me dëshirë të brendëshme, një shkrim kushtrim, udhërrëfyes, shpjegues, analizues, vlerësues kritik të gjendjes së blegtorisë në vend. Autori paraqet propozime dhe rrugët e zgjidhjes, për të parandaluar katastrofën, humbjet, apo siç e quan “farimin” e bagëtisë, të ndalojë “hovin e rrënimit” të blegtorisë, çka autori e lidh ngushtësisht me përkeqësimin e jetës ekonomike të popullit në Shqipëri në atë kohë, 1921!

Po kush ishte Seit Refik Pipa? Shkurtazi, në dy tre rrjeshta Prof. K. Kërçiku, në librin “Zhvillimi i Shëndetësisë në Shkodër gjatë shekullit XVIII-XX-1962”, faqe 240 (libër që absolutisht është gur shumë i rëndë themeli dhe kurdoherë busull orientuese dhe pikëreferimi për Shërbimin Shëndetësor në Shkodër) e rreshton në pleiadën e ndritur të farmacistëve që shërbyen në Shkodër në mote.

Është e kuptueshme krejt mirë, pengesa, kufizimi in extremis, nga barriera e pakapërcyeshme ideo – politike e kohës, prandaj edhe Prof. K. Kërçiku ishte shumë i rezervuar në trajtimin lirëshëm të figurave dhe ndihmësave të vyera të specialistëve të fushave të ndryshme të shëndetësisë që i shërbyen me devotshmëri popullit të Shkodrës në tërësi, në atë periudhë të gjatë që rrok e trajton libri.

Në punën me përkushtim, me zellin e pasionin e studiueses së kujdesshme për përgatitjen e dipllomës: “Historiku dhe zhvillimi farmaceutik në Shkodër” nga diplomantja universitare Silvana Alija në vitin 2005, caktuar nga autoriteti Shtetëtor – Departamenti i Farmacisë të Universitetit të Tiranës – grumbullon dhe jep të dhëna të reja edhe për dr. Farmacist Seit Pipën.

U lind në Libohovë më 1883, në një familje të njohur dhe me emër. Babai i vdiq i ri. Për mirërritjen e pesë vëllezërve dhe dy motrave, nëna e tyre Asime u përkujdes dhe nuk u la asgjë mangut, siç i thonë fjalës “shkriu tërë pasurinë” që kishte për shkollimin e tyre të plotë. Disa nga djemtë u shkolluan për jurisprudencë, gjinekolog dhe dr. Seiti për farmaci në Universitet e Turqisë. Nga vëllezërit pat që shërbyen në ofiqet e larta të Perandorisë Turke.

Pas kryerjes së plotë të studimeve Universitare më 1908, dr. Seit Pipa për rreth një dekadë radhazi gjendet pedagog i kimisë dhe i biologjisë në gjimnazin e mirënjohur të rilindasve tanë në Zosimea të Janinës – Greqi. Në vitin 1917, hap në Shkodër farmaci (diku në rreshtin e njësive të ndryshme që vinin njëri pas tjetrit nga Bashkia sot drejt ish pedagogjikes së dikurshme – përballë Prefekturës sot) duke patur pranë edhe avokaturën e vëllaut Mustafa. Krijon edhe familje në Shkodër.

Ndërkohë, me shkëputje ka shërbyer dhe në Burrel dhe Prizren.

Ka vdekur në Shkodër, në vjeshtën e vitit 1946 duke lënë një djalë dhe gjashtë vajza, që vijuan jetën mes vështirësive të panumërta, nën peshën e rëndë të mbiemrit Pipa, përmes vuajtjesh, persekutimesh, humbjes ndonjërit dhe burgimit të vajzës Agime për lëvizjen e Postribës (1946).

Është fjala e mençur nga dijet e gjëra dhe të thella shkencore të fituara nga studimi serioz universitar, shqetësimi vërtetë qytetar me ndjenja atdhedashurie të lartë e përkushtim patriotik, që shpalos e paraqet ky shkrim intelektuali, që e paraqet lart profesionalisht dhe me përgatitje brilante shkencore, me vlera për kohën, dëshmues dhe me nivel në anën shkencore, ekonomike, sociologjike. Vetë shkrimi i dr. Seit Pipës edhe sot flet, ndonse nga fëmijët e tij: Ikbali, Agimja, Lumnija, Fiqireti, Gjylteri, Asimja dhe Luani nga vitet e rënduara që kaluan me shumë peripecira, copëzat e jetës, dëshmitë e punës së babait të tyre janë mbajtur disi ndërmend deri në kufijtë e harresës së plotë.

Përmes librave të shumtë që përdorte dhe udhëhiqej gjatë shërbimit ndaj të sëmurve, në farmaci në punën e përditshme, që ruhen me fanatizëm e kujdesshëm në shtëpitë e djalit, vajzave, nipave dhe mbesave tanimë si kujtime relike të babait, gjyshit (farmakologji, kimi, receptor, botanikë, fjalorë, fiziologji, farmokognozi, etj) dëshmohet që ka zotëruar: turqisht, greqisht, frëngjisht, gjermanisht.

Disa nga fëmijët tanimë nuk jetojnë më, por lanë dhe ata emër. Luani (inxhinier elektrik) me të motrën Gjylter (kimiste teknologe) diplomuar përmes një kalvari të mundimshëm në vitin 1963 ideuan dhe prodhuan në Tiranë (ish kimike) materialin gërryes me fortësi të madhe: karburundumin (karburi i Siliciumit). Në atë kohë këtë e prodhonin vetëm 13 shtete në botë. Gjithashtu, djali i tij Luani ideoi, projektoi transofrmatorë me fuqi të ndryshme dhe këto merita iu njohën vetëm në vitet e para të demokracisë, mjeshtrit në fushën e energjitikës në vitin 1995 Komisioni i Kualifikimit Shkencor pranë Këshillit të Ministrave i akordoi gradën: “Doktor i Shkencave” ing. Luan Seit Pipës.

Rikujtimi dhe sjellja e plotë në vëmendje për herë të parë e këtij shkrimi të moçëm prej 9 dekadash dhe jetëshkrimit të autorit të tij në tribunën “Shqipëria Etnike” që del në Shkodër, sot mendoj se përbën edhe homazh, edhe rrespekt dhe vlersim të veçantë për doktor Seit Pipën edhe për ndjenjat e atdhedashurisë që kishte. Ndofta duke kaluar ca caqet e këtij shkrimi përkujtues të një figure të spikatur të shërbimit farmaceutik në Shkodër, do rreshtoj kalimthi se edhe nipat, mbesat, stërnipat, stërmbesat e dr. Seit Pipës që rrezatojnë dije, mençuri, dëshmues të genit intelektual.

Kanë kryer studimet e larta apo dipllomohen në vende të huaja për fusha të ndryshme: inxhinieri (Suzana, Hansi, Paridi); juriste e efilologe (Odeta); ekonomiste-menazhere: (Silva, Eni, Juri); gjuhëtar-përkthyes (Keti, Sara, Aroni, Frida, Eni, Elsa); mjekë (Eva, Einar); antropolog (Marti); informaticien (Devi); muzikologe – master (Blerta); ushtarak – akedemist (Vilsoni).

Këto i rendisim në nderim të Dr. Farmacist Seit Pipës, përpjekjeve të tija me aftësi profesionale e kulturore me i dalë për zot situatës së rëndë në blegtori krahas kryerjes së shërbimit me etikë, humanizëm dhe nivel shkencor ndaj popullit të Shkodrës si farmacist me përkushtim qytetar me njohuri të thella, me vizione dhe ide në fushën e veprimtarisë dhe jetës së përditshme.

Me vlerat e njëmendta që nxirren nga shkrime të hershme të kolegëve profesionistë mendoj se duhet të merremi pandarë, mbasi përbëjnë trashëgimi të vyer, shpalosin vlera shumëplanëshe edhe për shërbimin farmaceutik të vendit sot e kurdoherë.

Farm. BASHKIM L. LAÇEJ

Anëtar i Këshillit Kombëtar të Urdhërit të Farmacistëve të Shqipërisë

KËLBAZA E BAGËTIVE (smundje bagtije)

Këlbaza asht nji smundje, e cila shkaktohet prej nji fluture qi hynë ndër mushknitë e zeza. Kjo flutur asht në trajtë të njij gjethi ose të njij thumati shigje e ka i herë edhe si njij kokërr mandi i shtypun në nëgjyrë të mbyllët, e ka nji gjatësi prej 20 deri më 30 m-m, e nji gjanësi prej 4-12. Kuer moti ban i lig e me shijna të shpeskta, këto flutura gjinden me shumicë, edhe lëngata e lindun nga këto rendohet ma tepër mbi bagti, tue shkaktue, po thue, farimin e tyne. Sëmundja e këlbazës asht edhe ngjitëse e kështu damin e ka të math. Krymbi së parit ngjitet në mushknit’ e zeza edhe në “canal hepatique”, ku fillon me ushqyem vehten e tij, tue e rjepun e qiruem atë vend. Sasija e të këtyne krymbavet nuk mundet të dihet me nji mënyrë të caktueme, por mundet m’u numruem me nji sasi prej 100 deri më 600, e at herë shkaktojnë pa dyshim humbjen e bagtis. Flutura këlbaze asht e ngjitun ndër gjeth e barishta e nuk shifet me sy; gjindet ma tepër nder vende e kullosa të largështueme e bagtija e ngranë tue kullotë, pa dijtun se ajo flutur do t’a bëgajnë e do t’i mbysin mbas pak kohe.

Shenja e lëngatës – Nji shtazë e këlbazës nisë, së pari, të japë shenjat e smundjes nder muejtë e Janarit e të Shkurtit, due u ligështue e dobtue nder gjymtyrë në mëngjes sytë i ngëdhihen t’ajtun, shijimi me ngranë vjen tue i u paksue e fillon të lëshojnë gushë ma tepër se e ka mbas zakonit, e merr nji ngjyrë si të zeshkët.

Mënyra shërimi – Rrokull vjetavet 1910-1911 në Francë kje përhapun këjo smundje në bagti edhe nisi t’i damtojnë keqas. Qevërija e përkujdes mjaftazi tue kenë se jeta ekonomike sidomos atje në Francë, mvaresh prej Bulqësis degë e së cillës e randësishme asht pa dyshim bagtija. Përveç Qeveris edhe dijetarët Bulq e mjeksit e saja ma në za i kapi nji tmerë, ndaj kjo smundje poshtuese e seicilli nder këta i paraqiti Qeveris nga nji mënyrë kompozimi barnash për me mujtë e me i baem ball këti reziku. Profesori Z. Mousso propozoj përdorimin e Extrait Ethere Fugermal, i cili ishte përdorë edhe në Greqi me kohës.

Profesori i sipërpërmendun me raportin e tij porositte si ma poshtë: Njij bagtije me nji peshë prej 6 kg, t’i u epshin pes dit me radhë, në mëngjes e në t’esull, gr. 1 më ditë prej atij bari, e 5 gr. Më ditë njij bagtije qi peskonte 25-30 kg., tue u përziem ky barë me nji sasi 5 fishësh e ma tepër me vaj ullini të mirë. Nder ato ditët qi do t’u epte ky barë, bagtija do t’u lente pa ngranë për 2-3 orë. Përveç kësaj, për me e baem bari veprën e dishrueme, do t’i u shtonte 15, 16 Philsin, Tharmë Phelsiku, Aspirin, e po i munguen këta, apo kjenë ma pak në sasi, d.m.th. prej 9-12 për qint, bari nuk munt t’ka ken atë dobi.

Qe më sa përmblidhen porosinat e Profesorit; e un, me qëllim që me i baem një shërbim vendit t’im, mejtova me i a zbuluem këta porosina popullit e gjith atyne qi merren me rritjen e mbajtjen e bagtis, e kështu qi të munden pa pasun nevojë me baem shpenzime të randa me e përdorë barin e këlbazës për me ndalue hovin e rrenimit qi asht tue përtriem smundjen e saja në jetën bulqësore të vëndit t’onë, ku shijnat e lagshtinat nuk mungojnë, e ku populli nuk i a ka kujdesin.

Deri më tash ky barë asht mbajtun si nji mëshefsi e mrekullueshme e asht baem si monopol në dorë të pak njerzvet.

Qeverija duhet të përkujdeset me doemos qi të sjellin në Shqypni nga ky bar edhe t’i a dajë popullit me çmime fare të lira. Vetëm kështu këmi me mujtë edhe na Shqyptarët me e ruejtë bagtin prej nji katastrofi qi kishte për të vuem në rrezik jetën t’onë bulqësore nga e cila mvaret shpëtimi i kombit.

Seit Pipa

Shkodër, Tetuër 1921

KRYENGRITJA ANTIOTOMANE E VITIT 1911, OSE PERMBUSHJA E AMANETIT TE GJERGJ KASTRIOTIT NGA MALESIA E MADHE ETNIKE…

(98 vjetori i ngritjes se Flamurit ne nje IN MEMORIUM)

Flamuri i rezistences antiosmane te shqiptarise , 11 vite pas vdekjes se Kryeheroit tone dhe Europes perendimore ,Gjergj Kastrioti Skenderbeu (17 janar 1468), e c’vendosi cerdhen e lirise nga Kruja ne Malesin e Madhe Etnike. Qendresa dhe luftrat e banorve te trojeve tona bene qe perandoria aziatike jo vetem te mos gjejne kurre “rehati” ne keto troje ,por ti njohe Malesise Madhe nje autonomi ,qe troje te tjera te Shqiperise e te Ballkanit , e me gjere as ne enderr nuk guxonin ta shohin…Kujtojme se Malesia e Madhe gjate shekujve kishte fituar te drejten qe neper luftra te mbante flamurin e kuq ,ku ne vend te Shqiponjes dy-krenore kishte ne mes te flamurit shpaten e trimerise ** ,qe ne fakt ishte shpata simbol e Gjergj Kastriotit.. E megjithate per idealet e lirise ,flamurit e mvehtesie ,qe ishin amaneti i pa mort i Shpates mbrojtese te Arberise Mocme dhe qytetrimit te Europes se sotme ,Gjergj Kastriotit ,Trojet tona kishin derdhur lumej gjaku e dekada sakrificash ,duke bere qe cdo kater vite “Paqe” te kene nje vite lufte, qe megjithe kete stuhi qendrese e shpesh mbijetese amanetin nuk kishin arritur ta conin ne vend , por kishin arritur ta ruanin si syte e ballit… Ne vitet e stuhishme 1910 -1911 , ne Potgoricen e kohes , Malsoret ,por edhe Shkodran ,Shaljan e Shoshjan e me gjere , te strehuar ne Mal te Zi per ti shpetuar dhunes hileqare te Xhonturqeve ,kishin krijuar paraprakisht Komitetin e kryengritjes ,qe ne histori njihet si Komiteti i Potgorices ,me Sokol Bacin ,Ded Gjon Lulin ,Gjon Nik Pllucin,Gjek Marash Gjeloshin,Nik Gjelosh Lulin,Tom e Lek Zolin ,Luc Muc Elezin ,Kol Marash Vaten ,Nikoll Sokol Bacin , Mehmet Shpendin ,Ndoc Shoshin e tjere nga Shkodra e me gjere…*1*. Kryengritja e mvehtesise ,lirise e Flamurit, ne baze te kronologjise te dekumenteve *** e gojdhenave ka numrin 100 ,dhe date te fillimit 24 marsin (1911),me vend Rapshen e Hotit ,ku Dede Gjon Luli ,Kol Marsh Vata ,Zef Lani,Gjon Pllumi * 2 * , Pjeter Vogli ,Prel Nika ,Luc Nik Shabi ,Gjok Kol Shabi ,Gjelosh Gjok Mihaj,Tom Llesh Dragu ,e burra te tjere te Hotit,por edhe te Grudes ,Kelmendit e me gjere nisen pushken me asqer te mbretit ,duke mesyre kaushat ushtarake . Ky sulm luftarak i Malsoreve ishte i sukseseshem ,jo vetem se u moren dhjetra arme ,e mijera fishek, por mbi te gjitha ishte fillimi i sukseseshem i nje kryengritje qe zyrtarisht vazhdoi deri me 4 gusht 1911 ,pra plot 133 dite lufte e beteja…Vlen te kujtohet,se Italia si shtet fqinje e me lidhje historike kishte dijeni per pergaditjen e kryengritjes antiotomane (ne Malesi te Madhe e me Gjere),dhe per kete qe me 17 janare (1911) ne Rome u formua komiteti “PRO ALBANIA “. Ne mes emrave te deputeteve Italian figuronte edhe emri i Ricoti Garibaldit (Djali i Xhuzepe Garibaldit). Ky komitet krijoje 110 nenkomitete, qe numronin 14 mije vullnetare te regjistruar .Gjithashtu Zonat Arbereshe te Italise kishin krijuar komitetin (Arberesh) “PRO PATRIA”(Pro Atdheut ), si dhe u fillua grumbullimi i ndihmave ushqimore ,te veshmbathjes dhe armatimeve.. Per aresye politike shteti Italian pengonte nisjen e vullnetareve nga portet e veta ,dhe per kete ne frontin e luftes erdhen pake vullnetare dhe ndihma kryesisht mjeksore ,qe sipas raportimeve te kohes ne Triesh kishin arritur edhe dy mjeket Italian ; Dr.Negri dhe Dr.Bolonja ,te cilet mjekuan mjafte nga luftetaret e plagosur.. *3*. Ne keto dite Kryengritja i ngjante nje zjarri te madhe me voter Malesine e cila ngrohte zemrat dhe shpirtrat e shqiptareve. Per 133 ditet e kryengritjes ne trojet Malesise Madhe u zhvilluan dhjetra beteja te paharruara ,ku te paret tane shkruan faqe te reja te historise e lavdise,fama e te cilave mori Dhenat e Europes ,dhe zgjoi Kralnit e pergjumura.. Me ane shtypit te kohes *4* .( gazetave “The Times”,”Coriere d’Italia”,”Zeit” e tj..) ,si dhe rrugeve diplomatike ,Kryengritja per muaj me radhe ishte ne axhendat e jetes politike e shoqerore te kontinentit plake e me gjere, madje prane kryengritesve kishin ardhur vullnetare edhe nga Amerika e larget …qe donin te shihnin nga afer pas-ardhesit e Gjergj Kastriotit qe luftonin si luaj malesh . Betejat ne Qaf-kishe , Qaf Ungel , Qiepur(Traboin ), ne Perrua te Thate(Kastrat) ,ne Shkrel ,ne trojet e Grudes,Trieshit , Kojes ,ne Suke te Mkushit (Kelmend) ,Ne betejen e tmerrshme ne Suka te Moksetit ,ku mbeten 54 deshmore te lirise qe pushtuesi otoman i pagoi me 150 nizam te vrare *5* ,e tjera beteja qe historia u ka bere vende ne panteonin e lavdise te ketyre trojeve… Por mbi te gjitha e pavdekshme do te mbetet beteja e dites se Enjte e 6 prillit 1911 kur trimat kryengrites ,pas 14 diteve luftime kishin cuar ne vend amanetin e Gjergj Kastriotit ,duke e ngritur flamurin kombetare ne majen e Deciqit ( te Grudes ), qe u LA me gjakun 7 deshmorve (Kojas ), emrat e te cileve po i kujtojme : Dok Prec Deda ,Tom Uc Prela ,Marash Luca ,Cak Uc Prela ,Gjeto Tom Nika , Kol Dok Marku , dhe Gjeto Gjek Prela *6* , si dhe po cilsojme emrat e tre Flamurtaret qe valviten flamurin ,Nik Gjelosh Lulin (qe ra deshmore pa vonuar),Gjon Ujk Miculin dhe Pjeter Zefin ,te cilet duke ngritur ne maje te Deciqit Flamurin kombetare cuan ne vend edhe fjalen e prijesit legjendare te kryengritjes Dede Gjon Lulit ,dhe deshiren e Shqiptareve,qe e enderronin kete dite prej 432 vitesh.. Kryengritja antiturke qe mori Dhenat e Kralnive ,pervec pushkes ,demostroi edhe penden ,duke realizuar edhe Kuvendin historik te Greces (10 deri me 23 qershore 1911) *7* ,ku u formuluan 12 kerkesat qe kishin ne themel ,lirine, mvehtesin dhe flamurin,gje qe i jep kesaje kryengritje edhe permasa diplomatike. Gjate diteve te kryengritjes ,nuk kishte burre as grua qe ishte i zoti qe te mos merrte pjese ne luftime apo ne ndihme te kesaje lufte. Hoti ,Gruda ,Kelmendi ,Plava ,Gucia ,Trieshi ,Koja ,Kastrati, Shkreli , Kopliku , Lohja ,Reci ,Rrjolli , Buza e Ujit , Grizha , Gruemira e tjera pjese te Malesise Madhe Etnike ,madje me kete kryengritje u bashkuan edhe Shkodran e Nenshkodrak, Shaljan , Shoshjane , Lezhjane ,Mirditore e deri nga Kosova martire e me gjere. Vetem nga Votra e kryengritjes dhane jeten qindra deshmore ,ku si gjithnje ne krye qendron mali i Hotit , e pas tij vijne Gruda,Kastrati ,Kelmendi ,Shkreli e tjere.. Kryengritesit shqiptare vetem nga Malesia e Madhe numronin 4000 deri ne 6000 luftetare te lirise , e ndersa Perandoria Otomane kishte hellur ne fushat luftimim 30-60 mije ushtar e officer *8*, por edhe duke u detyruar te kthejne ne skenat luftarake edhe kriminel si Shefqet Turgut Pasha e tjere..Vlen ketu te kujtohet nje bisede e nje studiuesi dhe Albanologu te njohur ,qe gjate atyre diteve kishte takuar ne Koplik Gjeneralin turk , Shefqet T. Pasha ,i cili i kishte shpalle synimin e Stambollit per te shpartalluar e shfarosur Malsoret,dhe ne vend te tyre ,ne kufirin turko- malazez (pra ne trojet e Malesise) do te sillte emigrant Boshnjak..*9*. Por fal Zotit dhe qendreses se pasardhesve te Gjergj Kastriotit kjo nuk ndodhi kurre edhe pse ne krye te kryengritesve ishin legjendaret Dede Gjon Luli, Sokol Baci , Dede Nik Bajraktari, Kol Zefi , Zef Miliq Lulgjuraj , Marash Uci , Luc Nishi , Mark Gjeka , Pjeter Nik Daku, Maco Grizhi , Lulash Zeka , Zef Peri , Prel Kol Shyti , Tom Nikoll Hasani , Palok Traboini , Zef Marash Dajani , Ded Elez Shabaj , Gjeto Marku , Pjeter Gjok Toshi , Luc Prel Nishku , Dode Preci , Gjelosh Gjoka , Prelot Keqi , Ujk Gjeloshi , Ded Gjon Ujka , Gjelosh Doka , Prel Nik Pretashi , Prel Keri , Nik Zefi , Tom Nika , Vat Marashi , Martin Preka , Dok Lani , Kol Kurti , Mirash Luca , Dedush Marashi, ,Luk Marku , Kol Gjon Leci , Luc Gjeloshi , Dasha Nika , Smajl Mustafa , Deli Met Bajraktari , Sokol Mali , Gjon Nik Plluci , Islam Makalushi , Pretash Zek Ulaj , Ded Prec Marashaj , Zenel Shabani , Vuksan Lek Alia , Luc Mark Gjeloshi , Fran Pali , Mirash Pali ,Nik Zeka , Gjelosh Toma (Bekaj), Dul Gjelosh Palushaj , Gala Smajli , Nik Gjeloshi , Gil Dosh Margilaj , Marsh Mark Gjeloshaj , Nikoll Mirash Gjokaj , Lek Ivani-Bekaj , Tom Nik Pretashi ,Lek Shaba –Gojcaj , Dyl Sokol Bajraktari , Lul Rapuka ,Llesh Gjergi , Prek Gjtja Gjeto Daka ,Tom Lek Kolnikaj ,Mehmet Shpendi i Shales e deri legjendari i Kosoves Isa Boletini… *10*, e tjere burra qe per aresye kohe nuk po mundemi tju a cilsojme emrat ,por qe historia e atdheut u ka bere vende ne altarin e lirise e lavdise se perjetshme… E ndersa ne kete kryengritje muaren pjese edhe qindra gra e vajza ne po kujtojme vetem dy simbolet e femrave Shqiptare ,Zhana d’ Arket e koheve te reja Tringe Smajlen , bijen e Bajraktarit famemadh te Grudes Smajl Martini,dhe Nore Kolen , ren e Ded Gjon Lulit …*11*. Nje ndihme te madhe sidomos ne nderkombetarizimin e kryengritjes ne rruge mediatike dhe diplomatike kane dhene patriotet e klasit pare , Luigj Gurakuqi ,Ismail Qemali , Hil Mosi , Risto Siliqi ,si dhe perfaqesuesit e binomit FE dhe ATDHE , Pater Mati Prenushi -famulltar i Kastratit ,P. Buon Gjecaj –famulltar i Grudes , P. Sebastian Hila –famulltar i Rapshes , P. Lorenc Mitroviq –famulltar i Bajzes ,P. Karl Prenushi –famulltar i Vuksanlekajve, P. Luigj Bushati – Famulltar i Traboinit , *12* , Pater Ciril Cani *13*, Joakim Serreqi – famulltar i Selces , Frat Gjoni –famulltar i Vuklit , Dom Nikoll Ashta-famulltar i Shkrelit , Dom Frano Karma –famulltar i Boges , Dom Ernest Kozi –famulltar i Rrjollit **** e tjer… Nderkombetarizimi i kryengritjes ishte aq i madh sa qe kur Stambolli shpalli fitoren mbi kryengritesit ,nje personalitet Europian i kohes shkruante ,se kryengritja e malsoreve …perfundoi ( ndoshta )me nje fitore ushtarake te Stambollit ,por me shpartallimin diplomatik te Xhonturqeve ..*14*. Gjithsesi me daten 4 gusht (1911) Perandoria otomane njoftonte zyrtarisht shperndarjen e kryengritjes ,pra te votres se zjarrit te Malsise e me gjere ,por shkendijat e ketije zjarri do te ndeznin dhjetra zjarre te tjera neper trojet e Shqiperise Etnike , zjarre qe do te ngrohnin zemrat e shqiptareve dhe do te sillnin diten e shpalljes se pavaresise ( nga Vlora) me 28 nentor 1912 … Pavaresi qe per nje pjese te trojeve natyrale shqiptare ,Kosoves martire, ju desht te presin edhe gati nje shekull,(deri diten e shpalljes se pavaresise me 17 shkurt 2008), por tashma me shpresa se pritja e gjate e lumejt e gjakut do te ndalojne njeher e pergjithmon , pasi te gjith shqiptaret kemi nje rruge te perbashket, ate drejt Bashkimit Europian ,qe sic ka emrin ne themel ka vetem BASHKIMIN e jo ndarjen…Nderim, e lavdi ne perjetsi te gjithe atyre qe u sakrifikuan per keto troje e Shqiperine natyrale …

NGA NDUE BACAJ

Publicist – Studiues

STASI “ZBULON” SHQIPËRINË E SIGURIMIT

Lufta e Ftohtë, një histori shqiptare në Panairin e Vjeshtës në Lajpcig, në vitin 1974. 780 faqe dokumentacion operativ i “falen” publikut, dosjet e zbulimit dalin në dritë. Viti 1974. Lajpcig, “kufiri fundor” i udhëtimit ideologjik të një delegacioni shqiptar. Dikush duhet të dijë dhe kuptojë se çfarë Partia po bën në vendin e vogël të shkëputur tashmë nga të gjitha blloqet. Një stendë përfaqësimi në panairin e vjeshtës, disa materiale propagandistike, që përfshijnë veprat e udhëheqësit apo edhe fjalime nga Kongresi i fundit dhe… marketingu i Luftës së Ftohtë ka thyer izolimin zyrtar. Në fakt, dikush interesohet për këtë imigrim politik të “beftë” të Shqipërisë. Episodi gjendet në arkivat e STASI-t gjermano-lindor, i cili, përmes 780 faqeve, ka dokumentuar gjurmimin operativ të stendës shqiptare, por edhe të ambasadës sonë në Berlin, dy “ente” të propagandës së Tiranës. I publikuar së fundmi, ai ka risjellë në vëmendje debatin e hapjes së dosjeve, që është i prekshëm në të gjithë ish-lindjen komuniste. Survejimi në këtë rast, edhe pse në një vështrim retrospektiv, duket i pamotivuar edhe aq, ka angazhuar “sfera të larta” të shërbimeve gjermano-lindore, çka paracakton edhe rëndësinë e dosjes që prezantohet sot si libër që thith përshtypje. “Mendohet se Shqipëria do të marrë pjesë në Panairin LHM 1980, sërish më një tendë informuese. Në këto kushte, pasi jemi marrë vesh edhe me sektorin kundër spiunazhit, kemi rënë dakord që të vazhdojnë masat e marra për zbulimin e aktiviteteve subversive dhe pengimin e tyre. Bashkëpunëtorët jozyrtarë kanë ngritur lidhje stabile me diplomatët. Në të ardhmen duhen koordinuar masat me njësitë përkatëse të shërbimit”, citon DWELLE dokumentacionin operativ.

Ky hap, që gjeneron mundësi për të vërtetën historike, që duket sikur banalizon metodat e punës së shërbimeve, ka një tingëllim aktual në Shqipëri. Kjo për shkak se debati i zhvilluar për dosjet në vendin tonë lidhet gjithnjë me ish-bashkëpunëtorët e Sigurimit për aktivitetin politik. Në fakt, përvoja gjermane parashtron një sugjerim që liberalizon edhe informacionin e Zbulimit, i cili implikon direkt interesa të sigurisë kombëtare. Për këto të fundit në Shqipëri ende nuk flitet, ato duket se gëzojnë imunitetin e një mbrojtjeje që kapërcen “fuqitë” e shoqërisë për të lustruar veten nga një e shkuar e afërt, që ende krijon probleme. Në fakt, disa zyrtarë kanë përhapur idenë se këto të fundit… kanë humbur apo janë djegur.

Hetimi: Bashkëpunëtori jo zyrtar “Ulli” mori kontakt me … (emri i fshirë) në (vendndodhja e fshirë). Ky tregoi interes të madh për bashkëpunim jozyrtar dhe dorëzoi materiale që nxisin urrejtjen. Pas përfundimit të LHM 79 (panairi i vjeshtës i vitit 1979), u bë një vizitë në banesën e tij, kur ai nuk ndodhej atje dhe te banorët e shtëpisë u gjend material që nxisin urrejtjen.

Etika e publikimit të pseudonimeve: “Ulli”, Roland Horn, Peter Luchs, Anna, Fräser, Kirchner. Emra bashkëpunëtorësh jozyrtarë të STASI-t (Shërbimi Sekret i Gjermanisë Lindore) kanë dalë në dritë së fundmi në një publikim që ka brenda vetes një etikë që i përshtatet demokracisë. Pa zhurmë dhe luftë politike të përçartur, ish-njerëzit e STASI-t janë prezantuar përmes “nofkave” dhe raporteve të tyre. Sipas DWELLE, Stefan Topf ka qenë drejtuesi i grupit të tyre, ndërsa majori Graun ka bërë vlerësimin final të tyre. Në një informacion të detajuar, por gjithsesi të filtruar e seleksionuar, publiku po njihet me një pjesë të punës së shërbimit më të organizuar të Luftës së Ftohtë, i cili kaloi në sitë rreth 60% të popullsisë. Pseudonimet i përkasin personave që janë përdorur për të mbikëqyrur punën zbuluese shqiptare dhe përpjekjen e Tiranës për të “penetruar” në Evropë.

STASI: Tirana, pararoja e Pekinit në Evropë. Gjurmimi operativ i kryer nga STASI, drejt aktiviteteve të ambasadës shqiptare në Berlin, lexohet edhe si një zbulim i qëllimeve të regjimit të Tiranës. Në kulmin e izolimit, STASI heton një interesim të PPSH, lidhur me zhvillimet e majta në Evropë, duke e vendosur atë shkarazi si një qëndrim pararojë të Pekinit. “Nëpërmjet një pike shërbimi në Lajpcig është bërë e njohur se një diplomat shqiptar, emri i të cilit dihet, me qëndrim prokinez dhe antisovjetik, vazhdon të kërkojë kontakte me qytetarët tanë dhe të kontrollojë partnerët kontaktues ekzistues”, thuhet në dosje. Diplomati ‘Prokinez’ cilësohet si një përfaqësues që kërkon të dijë rreth kongresit të Partisë së Bashkuar Socialiste, programit të saj, statutit si dhe vlerësimeve gjermane për proceset e ndodhura në Partinë Komuniste franceze. Nuk përjashtohet pra edhe interferenca “maoisto-enveriane” në këtë përpunim të ri programor. “Nga ana e ambasadës shqiptare vazhdohet të dërgohen me postë te njerëzit tanë, por edhe te të huajt që jetojnë te ne, si dhe qytetarëve të DDR materiale shtypi me përmbajtje maosite dhe të tilla që nxisin urrejtjen”, vlerësohet në dosje.

Precedenti: Lustracioni shqiptar, nevojë e luftës politike. Dosje vetëm për ish-Sigurimin dhe jo për Luftën e Ftohtë. Në Shqipëri, ndryshe nga vendet e tjera të rajonit, ka një specifikë të konceptimit se si do të zbatohet ligji i Lustracionit. Nëse në Gjermani, Poloni etj., në kuadrin e këtij ligji janë përfshirë edhe dosje të veçanta për persona me ndikim në etapat e Luftës së Ftohtë, te ligji shqiptar nuk parashikohet një gjë e tillë. Më shumë se një sfidë ndaj krimeve të komunizmit në tërësi, procesi ynë i lustracionit përqendrohet më tepër në “larjen e hesapeve” me ish-bashkëpunëtorët e Sigurimit të Shtetit. Ekspertët gjermanë për shembull, shpjegojnë se ata hartuan një ligj, i cili synonte të bazohej në përvojat individuale. “Ka njerëz të cilët deri në fund 1989 kanë spiunuar të afërmit e tyre, pra u kanë bërë keq atyre. Por, ka edhe bashkëpunëtorë, të cilët nuk kanë shkaktuar dëme kaq të mëdha”, sqarojnë ata. Debati i dosjeve në Shqipëri, mbetet gjithsesi mjaft i vështirë për t’u përfshirë i gjithi në një ligj të posaçëm, për vetë specifikën historike që komunizmi pati këtu. Prandaj hartimi i tij krijoi mjaft përplasje mes kampeve të politikës dhe ende vazhdon të mbetet një çështje e hapur, derisa ligji ka mbetur peng i Kushtetueses për të dhënë vendimin, nëse ai do të gjejë zbatim konkret apo jo. Ndërkombëtarët, nga ana e tyre, kanë kërkuar që ai të rishqyrtohet me kujdes dhe politika të mos nxitohet për aplikimin e tij konkret. Ngërçi kryesor, që krijonte ky ligj, me të cilin ata nuk u pajtuan që sa u njohën me nenet e tij, ishte edhe përfshirja e sistemit gjyqësor në fushatën e ndëshkimeve për përfaqësues të tij, të cilët mund të kenë qenë bashkëpunëtorë të Sigurimit të Shtetit. Kjo u cilësua e papranueshme nga ekspertët amerikanë, por edhe evropianë, të cilët ndikuan në marrjen e vendimit për pezullimin e zbatimit të këtij ligji nga ana e Gjykatës Kushtetuese.

Nga Skerdilajd Zaimi

SIKUR ÇDO VOTË TË SHKONTE NË VËNDIN E VET DO IKTE MARRËDHËNIA DIKTAT-DIKTATURË

Shpesh e më shpesh detyrohemi të pranojmë një fakt: që çdo gjë dhe çdokush e ka një çmim, pa përjashtim. Si dhe ata pak veta që kundërshtojnë këtë lloj idiome janë aq indiferentë sa, të pafuqishëm të ngrenë zërin, pranojnë jetën statike të diktuar nga dikush tjetër. Kisha 18 vjet që mendoja se marrëdhënia diktat-i diktuar kishte mbaruar. E pata këtë mendim kur votova për herë të parë.

Isha i bindur se ajo kohë do të sillte ekzistencën e një sistemi, që e kishim lakmuar prej kohësh, dhe që do të arrihej me anë të votës së lirë. Jam po aq i bindur edhe sot se nëse vota e çdo qytetari do të shkonte atje ku ishte nisur, ne sot do të ecnim të arsimuar në rrugë të shtruara, duke thithur ajër të pastër me një mirëqenie sociale të lartë. Populli nuk është fodull dhe e di të mirën e tij; mbi të gjitha di ta dallojë dhe zgjedhë atë nëse i ofrohet. Por atëherë si ta quajmë situatën aktuale: Vakum opsionesh? Ankand politik?

***

Jetojmë brenda një aparati të ri shoqëror që kemi krijuar ne si shqiptarë në subkoshiencë dhe pa vetëdije, që ndërthur të shkuarën, të tashmen dhe të ardhmen dhe na sjell një formë të re strukturimi social. Çdo hamendje apo siguri se ky sistem është demokracia, do të ishte imazh i gabuar i utopisë shqiptare, që çdonjëri prej nesh ka në mendje prej 18 vitesh. Nuk do pranoj kurrë të them se jetojmë në një demokraci, derisa në shekullin XXI të mijëvjeçarit të tretë vuajmë nga mohimi i të drejtave universale qytetare dhe nga pafuqia për të kundërshtuar një aparat shtetëror që nuk punon për pushtetdhënësit, nuk punon për ju dhe për mua. Më lejoni të jem pak krijues e ta quaj sistemin tonë ‘neokomunizëm‘. Për dy arsye konceptuale, është kjo trajta më e përshtatshme që mund të marrë shteti jonë në kuptimin politik:

1. Partia-shtet mbetet ende bërthama e organizimeve strukturore dhe vendimmarrjeve kombëtare, por që;

2. Pluralizmi politik dhe liberalizimi fals i pushtetit nuk shtypen. Ky lloj sistemi politik identifikohet me sipërmarrjet militante të një karakteri nepotik dhe kalon ditët në një ineficencë popullore të skajshme.

Tani le të mbështetemi pak dhe të vlerësojmë me gjakftohtësi pragmatizmin e këtyre ideve. Shumë shpejt do të realizonim se pushtetet kryesore qeverisëse vuajnë nga autonomia institucionale, dukuri kjo që sjell ngërçe të hatashme në përpjekjet për të ulur burokracitë administrative. Çdo përpjekje dhe veprim që prish konkurrencën institucionale dëmton eficensën e sistemit. Nuk shoh, në këtë të fundit, ndonjë dallim nga pushtetet e përqendruara (diktatet) përderisa vendimmarrja politike kalon vetëm nga një kanal me drejtim nga qendra. Dhe qendra është partia, apo jo? Për më tepër, struktura të ndryshme shtetërore i kanë gjetur një aplikim të ri krahinizmit, duke ia vjedhur kështu meritat letërsisë.

Por ka akoma dukuri që provojnë teorinë e neokomunizmit. Alokimi i burimeve, qofshin këto publike apo private, përcaktohet në mënyrë egocentrike, planprojekti i të cilëve nuk mbështet përmirësimet e shërbimeve publike në masë të gjerë. Analizat dhe aplikimet financiare të projekteve madhore u studiohet leverdia ekonomike në terma mikro. Ndërkohë që, duke u gjendur në zonën gri për shumë aspirata kombëtare (si integrimet euroatlantike dhe reformat për mirëqenie) lipset një përfitim gjithëpërfshirës dhe makroekonomik në thelb.

Gjithsesi, derisa po përpiqemi të identifikojmë një formë të re të një sistemi të ri politik, le ta japim të plotë përshkrimin për hir të së drejtës. Përveç partisë-shtet, në këtë sistem lejohen edhe parti të tjera që, në parim sjellin variacionin e mendimit qytetar në skenën politike. Logjika na e do që të mendojmë se kur ofrohen shumë mundësi zgjedhjeje, ai që përfiton është “konsumatori”, zgjedhësit, populli. Dhe në fakt, partitë nuk janë gjë tjetër veçse grupime të organizuara që tejçojnë interesat e grupeve të ndryshme qytetare në strukturat politike dhe ky është koncepti që qëndron në thelb të sistemeve demokratike.

Por le ta çojmë pak më tej këtë arsyetim.

Kemi kurbën e ofertës politike që nëpërmjet organizimeve partiake mbulon kurbën e kërkesës së interesave të çdo qytetari. Me larminë e partive në Shqipëri nuk ka dyshime se interesat kryesore të popullit kanë gjetur një tempull ku të falen, përndryshe nuk do mund të justifikonim ekzistencën e 50 e më shumë partive. Siç thuhet shpesh në shkencën sociale të ekonomiksit, situatat ideale ekonomike për një vend ndodhin aty ku kërkesa dhe oferta priten me njëra-tjetrën. Kështu që për rrjedhojë, kërkesa e nevojshme për përfaqësim politik, e kënaqur nga oferta partiake duhet të sillte rrjedhimisht ekuilibrin e shumëdëshiruar politik. Por një gjë e tillë nuk ndodh dhe evidencë për këtë është pakënaqësia e gjerë qytetare që vërejmë çdo ditë, që tregon se interesat e tyre nuk janë përfaqësuar në mënyrën e duhur. Kjo do të thotë se një forcë tjetër që nuk është marrë parasysh ndërhyn në modelin ekonomik të drejtimit politik, dhe nuk e lë atë të vihet në ekuilibër. Mund të identifikohen shumë forca të këtij lloji që krijojnë “zhurmë” dhe nuk lenë sistemin të funksionojë në mënyrë të pavarur. Ato zënë fill që te procesi i cunguar i votimit dhe ekzagjerimet elektorale, dhe mbarojnë te pabarazia e pushteteve. Në çdo rast, vota jo e lirë dhe pabarazia janë veçori të një sistemi ademokratik, dhe nuk mund të flitet më për progres shoqëror, apo drejtësi ligjore dhe politike, duke qëndruar në themele të dobëta.

Por për të ruajtur balancat, do më duhet të jap një argument tjetër që tregon se edhe konceptet ekonomike janë relative e të limituara, kur kërkohet aplikimi i tyre në politikë. Për këtë do t‘i referohem “Pasurisë së Kombeve” të Adam Smith. Në logjikën e tij thuhet se mirëqenia ekonomike e një vendi arrihet në sajë të zhvillimit individual të interesit vetjak. Në këtë kontekst, njeriut i “lejohet” të zhvillohet ekonomikisht në mënyrë personale, sepse tregjet financiare publike kanë aftësinë të vetekuilibrohen. Fatkeqësisht kjo ide, pra individualiteti, nuk na leverdis në politikë, dhe si e tillë është e paaplikueshme.

Eksentrizmi në thelb të tij përjashton pjesëmarrjet gjithëpërfshirëse, dhe lë rrugën e hapur për veprime të karakterit personal, apo për përfitim të një grupi të caktuar interesi. Është pikërisht kjo dritëshkurtësi që pengon vizionin progresiv në politikë dhe që më pas shkakton regres shoqëror në vend. Detyrimisht krijohet një sistem qeverisës që korrigjon vazhdimisht vetveten, dhe punon pa prioritete, ose me prioritete të gabuara.

Nga: Jonel Kristo