Shkruan Zef Ndreka
Çamëria, tensionet mes Shqipërisë dhe Greqisë dhe ajo pasuri që do të vlerësohet.
Çamëria tregon rajonin bregdetar të Epirit, midis Shqipërisë jugore dhe Greqisë veriore të sotme, ku ka një popullsi me gjuhë dhe kulturë shqiptare, kryesisht myslimane. Edhe për ata që merren me Ballkanin, ai përfaqëson një rajon të lënë pas dore dhe të harruar.
Megjithatë, është e rëndësishme të flasim për këtë, kryesisht për të marrë parasysh situatën. Numri i saktë është i pasigurt, pasi nuk ka kategori etnike dhe gjuhësore në regjistrimet e qeverisë greke. Sipas autores Miranda Vickers, çamët ortodoksë sot numërojnë rreth 40 mijë në atë territor. Rajoni i Çamërisë është ende shkaktar i tensioneve të forta mes Shqipërisë dhe Greqisë. Për këtë arsye, është thelbësore të kuptohet historia, për të kuptuar më mirë atë që po ndodh sot midis Greqisë dhe Shqipërisë, me bllokimin e Greqisë drejt hapjes së negociatave për grumbullimin e vlerave themelore në negociatat me BE (shteti i së drejtës, drejtësia, të drejtat e njeriut).
Sfondi
Pas Luftës Ballkanike dhe deri në Luftën e Parë Botërore, përndjekjet dhe internimet e popullsisë shqiptare nga grekët vazhduan. Pushtimi i Jugosllavisë filloi më 6 prill 1941. Rreth një e treta e të gjithë territorit jugosllav dhe një e pesta e banorëve të saj iu caktuan administratës italiane, e cila zgjati deri më 8 shtator 1943. Është e rëndësishme në këtë kontekst të kujtojmë se Greqia, me një dekret në vitin 1940, i shpalli “gjendjen e luftës” Shqipërisë, një dekret që është ende në fuqi edhe sot, në vitin 2023, dhe për rrjedhojë ka pasoja edhe sot në marrëdhëniet dypalëshe mes dy shtetet.. Në vitin 2018, presidenti grek Prokopis Paulopoulos akuzoi Shqipërinë për mbështetjen e bashkëpunëtorëve të nazistëve përmes Çamërisë. Në një deklaratë të diskutueshme, ai la të kuptohej se nëse Shqipëria dëshiron mbështetjen e Greqisë në rrugën e saj drejt integrimit në Bashkimin Evropian, duhet të “pranojë të vërtetën” , pra rasti në lidhje me Çamërinë. Sigurisht që disa kanë bashkëpunuar, por fakti që e gjithë popullsia shqiptare në Greqi iu bashkua nazistëve, sigurisht që nuk është e vërtetueshme, veçanërisht sepse, deri më tani, burimet që raportojnë këtë afërsi janë vetëm greke.
Përfaqësimi parlamentar
Në dekadat e fundit, popullsia shqiptare në Greqi është angazhuar që të zërë rrënjë në territor edhe politikisht. Që nga viti 1991, Çamëria ka krijuar organizatën e saj politike, e cila ka marrë përfaqësim parlamentar. Kërkesat përfshinin riatdhesimin e tokave të tyre, kthimin e pronave dhe pasurisë së tyre, kompensimin e të ardhurave dhe respektimin e të drejtave të tyre njerëzore. Kjo organizatë politike më vonë u shndërrua në “Organizata e Çamërisë”, një grup presioni që mbështet kthimin e çamëve në Greqi. Qëndrimi i qeverive shqiptare ndaj minoritetit shqiptar në Greqi është karakterizuar gjithmonë nga ulje-ngritje. Krizat greko-shqiptare kanë radikalizuar qëndrimin e qeverisë shqiptare ose kanë kontribuar në braktisjen e kësaj çështjeje. Megjithatë, është thelbësore të shikohet përfaqësimi politik i rajonit. Përfaqësuesi kryesor i minoritetit shqiptar është Shpëtim Idrizi, kreu i Partisë Drejtësi dhe Unitet (PDU). “Ne shqiptarët e Çamërisë nuk duam hakmarrje, apo ndryshim kufijsh, duam falje, që të falim dhe të dy popujt të jetojnë të qetë. Jemi të qetë”, ka thënë Idrizi. “Ne duam të kthehemi në shtëpitë tona, për të rifituar statusin që kishim përpara se të largoheshim me dhunë.Ne nuk kërkojmë pronën tonë, duam atdheun tonë dhe atdheu ynë është Çamëria”.
Përkthyer nga gazeta italiane “Irliformista.it”.
