Shkruan Zef Ndreka
-Marrëveshja e Mynihut (1938) dhe paralelizmat me Ukrainën sot.
Çfarë ndodhi atëherë?
Hitleri kërkoi nga Çekosllovakia t’i dorëzonte Gjermanisë rajonin e Sudeteve, duke thënë se aty jetonin gjermanë etnikë.
Britania dhe Franca, për të shmangur luftën, e detyruan Çekosllovakinë të pranojë.
Neville Chamberlain (kryeministri britanik) shpalli se kishte sjellë “paqen për kohën tonë”.
Vetëm disa muaj më vonë, Hitleri pushtoi gjithë Çekosllovakinë dhe më pas filloi Luftën e Dytë Botërore.
Paralelizmat janë të ngjashëm me thirrjen e Trump-it për Ukrainën:
– Territore të marra me forcë.
Sudetet (atëherë) dhe Krimea (sot) janë marrë me presion ushtarak.
Në të dy rastet, agresori kërkon legjitimim ndërkombëtar.
Franca dhe Britania në 1938 menduan se duke i bërë lëshime Hitlerit do të shmangnin luftën.
Trump sot propozon të njëjtën gjë, duke i bërë lëshime Putinit (Krimea + NATO), mendohet se shmanget përshkallëzimi.
– Ja p3asojat e lëshimeve
Në 1938, lëshimi nuk solli paqe, por vetëm i dha kurajë agresorit të kërkojë më shumë.
Nëse Ukraina detyrohet të heqë dorë nga Krimea e NATO, ekziston rreziku real që Rusia të mos ndalet vetëm aty, por të kërkojë edhe Donbasin e më tej.
Çekosllovakia atëherë nuk u pyet fare në vendimin e madh që prekte ekzistencën e saj.
Sot, Ukraina po rrezikon të shtyhet drejt një marrëveshjeje që bie ndesh me vullnetin e saj.
A marrin mësim nga historia?
Qetësimi i agresorit nuk sjell paqe afatgjatë. Përkundrazi, e bind se forca shpërblen dhe e shtyn drejt aventurave të reja.
Nëse në 1938, Britania dhe Franca do të kishin qëndruar më fort, ndoshta Lufta e Dytë Botërore do të ishte shmangur ose të paktën më e kufizuar.
Sot, një kompromis i ngjashëm për Ukrainën mund të hapë rrugën për një epokë të re destabiliteti global.
Kështu, thirrja e Trump-it i ngjan shumë Marrëveshjes së Mynihut, e cila është një paqe e përkohshme, por që në thelb mbart rrezikun e një konflikti më të madh e më të rrezikshëm në të ardhmen.
Qetësimi i agresorit nuk sjell paqe afatgjatë. Përkundrazi, e bind se forca shpërblen dhe e shtyn drejt aventurave të reja.
Nëse në 1938, Britania dhe Franca do të kishin qëndruar më fort, ndoshta Lufta e Dytë Botërore do të ishte shmangur ose të paktën më e kufizuar.
Sot, një kompromis i ngjashëm për Ukrainën mund të hapë rrugën për një epokë të re destabiliteti global.
Historia na mëson se lëshimet ndaj agresorit nuk sjellin paqe, por vetëm e ushqejnë etjen e tij për më shumë.
Në Mynih, më 1938, Europa i dha Hitlerit Sudetet duke besuar se do të shpëtonte paqen, por pas pak muajsh shpërtheu Lufta e Dytë Botërore.
Sot, thirrja që Ukraina të heqë dorë nga Krimea dhe nga rruga drejt NATO-s duket si një kompromis i shpejtë, por në të vërtetë është një përsëritje e së njëjtës gabim. Një paqe e ndërtuar mbi dorëheqjen e viktimës dhe shpërblimin e agresorit nuk është paqe e qëndrueshme, por një ftesë për konflikte të reja.
