Një shekull i trasformimit rrënjësor

Kjo periudhë, që shtrihet nga fundi i Luftës së Parë Botërore e deri te bombardimet e Kosovës, pasqyron një shekull transformimi rrënjësor.

Ilustron vuajtjet e shkaktuara nga dy luftërat botërore, ndarjen dhe rivalitetet e Luftës së Ftohtë, si dhe kompleksitetet e pas Luftës së Ftohtë, ku konfliktet vendase vazhdojnë të tërheqin ndërhyrjet ndërkombëtare.

Shtron pyetjen e limiteve të sovranitetit kombëtar përballë parimeve të të drejtave të njeriut, të cilat do të vazhdojnë të formësojnë politikën ndërkombëtare në vitet e ardhshme…

Rënia e murit të Berlinit në vitin 1989 është një moment historik ikonik i fillimit të procesit të përfundimit të Luftës së Ftohtë.

Kjo ngjarje shënoi fillimin e ribashkimit gjerman por në perspektivën më të madhe europiane të unitetit dhe demokratizimit të kontinentit me bregdetin lindor të vuajtur shekullor, dhe në perspektivën globale duke frymëzuar popullatat për t’u çliruar nga regjimet autoritare.

Rënia e murit simbolizonte fundin e një epoke ndarjeje dhe shpresën e një Evrope të bashkuar. Megjithatë, ky tranzicion nuk ka qenë pa sfida, veçanërisht në Ballkanin Perëndimor.

Nga ana tjetër, në Ballkanin Perëndimor, Muri i Berlinit ishte vetëm nxitës i një procesi kompleks dhe të dhimbshëm.

Pa çudi, opinione dhe pikëpamje të tjera të të njëjtit diversitet kritik, në këtë rajon i ndajmë me luftëra.

Ndarjet me rrënjë të thella etnike, fetare dhe politike morën një kthesë dramatike në vitet 1990 me shpërthimin e Jugosllavisë, duke çuar në një sërë konfliktesh të dhunshme, kur propozimi për paqe i politikanit francez Banditer dështoi.

Ballkani Perëndimor është një arenë trashëgimie ndarjesh dhe konfliktesh ndryshe nga Gjermania Lindore dhe Perëndimore që u bashkuan relativisht paqësisht, Ballkani Perëndimor ishte teatri i luftërave brutale në vitet 1990.

Jugosllavia, krijim për pushtimin dhe gjenocidin e lirisë së popujve në vitet e Luftës së Madhe, të disa republikave përfshirë Serbinë, Kroacinë, Bosnje-Hercegovinën, Slloveninë, Maqedoninë, Malin e Zi dhe popujt tjerë në rajonin autonom, si shqiptarët e Kosovës dhe Hungarezët, shpërtheu në një kontekst të ngritja e nacionalizmave serbë për t’u bërë një Serbi e madhe që përballet me luftimet për pavarësi.

1. Ndarjet etnike dhe fetare: Jugosllavia ishte shtëpia e një mozaiku të grupeve etnike (serbë, kroatë, boshnjakë, sllovenë, shqiptarë etj. ) ) Secila me veçantitë e veta kulturore dhe fetare. Këto ndarje u përforcuan nga liderët politikë, përfshirë Sllobodan Millosheviqin në Serbi, i cili përdori tensionet etnike për pushtet.

2. Luftërat dhe spastrimi etnik: Konfliktet e mëposhtme, veçanërisht në Bosnje dhe Hercegovinë, u shënuan nga mizori të tilla si rrethimi i Sarajevës dhe masakra e Srebrenicës. Miliona u zhvendosën, mijëra u vranë dhe tensionet që janë ende të dukshme sot janë rindezur.

3. Roli i fuqive ndërkombëtare: Përkundër ribashkimit paqësor të Gjermanisë, Ballkani Perëndimor është shënuar nga ndërhyrje të ndërlikuara ndërkombëtare. NATO ndërhyri përfundimisht në vitin 1999 në Kosovë për t’i dhënë fund dhunës ndaj shqiptarëve të Kosovës, ndërsa Kombet e Bashkuara u përpoqën të ruanin një paqe të brishtë në Bos

Pra, këto “mure” të mbetura në Ballkan përkthehen ndryshe në ndarje moderne dhe sfida të pajtimit paragjykues bashkëjetues të popullit në liri për të ndërtuar secili shtet të së drejtës dhe demokracisë.

Edhe nëse dhuna me armë ka pushuar, “muret” simbolike dhe politike mbeten sot në Ballkan:

Një. Fragmente dhe kufijtë e brendshëm: Në Bosnje dhe Hercegovinë, vendi është gjithmonë i ndarë në dy subjekte politike: federata e Bosnjës dhe Hercegovinës (kroato-boshnjake) dhe Republika Srpska (serbe boshnjake). Ndarjet etnike gjenden në shkolla, lagje, madje edhe institucione, tani një ndarje latente.

Ëndrra e Serbisë së madhe me Dodikun është ende prezente, sepse kemi dështuar pandëshkueshmëria e shtetit serb si shtet gjenocidal, nga frika e destabilizimit të ndikimit rus.

B. Sfidat e pajtimit: Më shumë se dy dekada pas luftërave, Ballkani ende po lufton për pajtim të plotë. Tensionet vazhdojnë mes ish-bllokuesve, si mes Serbisë dhe Kosovës, e cila ende nuk është njohur plotësisht nga Beogradi. BE ka inkurajuar përpjekjet për bashkëpunim rajonal dhe reforma demokratike me nxitjen evropiane të Berlinit për bisedime, por paqëndrueshmëria politike, nacionalizmi dhe sfidat ekonomike po ngadalësojnë procesin.

Pavarësisht njohjes së pavarësisë së Kosovës nga gjykata ndërkombëtare si e drejtë e vetëvendosjes së një populli autokton të kolonizuar, politika e Serbisë ende nuk e njeh.

Edhe njëherë, Serbinë e udhëheqin kasapët e djeshëm si Aleksandar Vuçiq.

C. Muret ekonomike dhe sociale: Ballkani Perëndimor, ndërsa përpiqet për integrimin evropian, ende vuan margjinalizimin ekonomik nga BE.

Shkalla e papunësisë është e lartë, duke nxitur një emigrim të fortë të të rinjve drejt vendeve perëndimore, duke theksuar vështirësitë ekonomike dhe varësinë nga ndihma e huaj.

Klasa politike trashëgimia e diktaturës janë koka e mafias dhe pastrimit të parave.

Sot 35 vjet më vonë, përkujtojmë rënien e Murit të Berlinit simbol të Luftës së Ftohtë dhe ndarjes, por pavarësisht të gjithave kemi frikë të shkojmë te burimi i çështjes, se kjo ndarje është shumë e vjetër me pushtimin e Hardhive Osmane.

Nëse sot Ukraina paguan çmimin e lirisë sonë, nesër rikthehet në skenë një tjetër front më kompleks, vendet e Ballkanit Perëndimor, të udhëhequra nga trashëgimia e luftërave, duke shtuar sot mafian dhe pastrimin e parave.

Muri i Berlinit ka rënë për shkak të vullnetit, vendosmërisë dhe dashurisë për lirinë e popullit të vet.

A do të mungojë kjo në Ballkanin Perëndimor?

A është lodhur populli për të mbajtur vendosmërinë?

Dashuria e lirisë nuk është më një pyetje për t’u pushtuar nga këta popuj?

Mentaliteti i kësaj hapje shënohet nga komunikimi i dhunshëm dhe shkatërrimi i grave, nga shkëputja ndër breza dhe ikja nga zgjidhja e gjetur…

A po jeton rajoni agoninë e vet të shpresës së humbur?

European Commission Conseil D’europe Strasbourg Emmanuel Macron U.S. Department of State Parliamentary Assembly of the Council of Europe President of the European Parliament NATO United Nations Olaf Scholz U.S. Embassy Tirana European External Action Service – EEAS Council of Europe Commissioner for Human Rights David McAllister EPP Group in the European Committee of the Regions Kaja Kallas Bundesregierung Élysée – Présidence de la République française