Shkruan Zef Ndreka
Takimi Tramp-Putin, pavarësisht pamjes së thjeshtë, përmban shumë mesazhe politike dhe gjeostrategjike. Për të hyrë direkt në çështjet themelore, analizojmë si më poshtë:
* Kush del i fituar dhe kush i mundur nga ky takim?
Putini shfaqet i fituar në planin diplomatik, sepse një takim me një president amerikan i jep legjitimitet ndërkombëtar dhe i forcon pozitat e tij brenda dhe jashtë Rusisë.
Trumpi gjithashtu fiton në perceptim, sepse shfaqet si “negociatori i madh për paqen”, një imazh që i shërben politikisht në SHBA.
Por në thelb, përmbajtja e bisedimeve dhe marrëveshjet konkrete do të jenë ato që do të përcaktojnë kush fiton realisht.
Në këtë fazë, Putini ka më shumë për të fituar sepse është ai që është nën sanksione dhe izolim ndërkombëtar.
Vetë prania në këtë tryezë është një fitore për të.
* Europa, dobësim apo forcim nga ky takim dhe nga një marrëveshje e mundshme?
Europa del e dobësuar nëse ky proces zhvillohet jashtë saj, mes SHBA-së dhe Rusisë, duke u anashkaluar Brukseli, Berlini dhe Parisi.
Një Europë e përçarë është më e lehtë për t’u manipuluar nga fuqitë e mëdha.
Vetëm një Europë e bashkuar pa kufinj, me politikë të përbashkët të jashtme dhe të sigurisë, mund të ruajë rolin e saj si faktor botëror.
* A ruhet paqja pa një Europë të fortë?
Paqja globale është e brishtë nëse Europa mbetet e dobët. SHBA-ja dhe Rusia mund të arrijnë marrëveshje të përkohshme, por stabiliteti afatgjatë varet nga një Europë e fuqishme, që balancon interesat dhe ofron një model alternativ të zhvillimit demokratik.
Historia na ka treguar se kur Europa ka qënë e përçarë, pasojat kanë qenë të rënda për paqen botërore.
* Sjellja e Kinës, Indisë dhe vendeve të tjera të mëdha
Kina pondjekë me kujdes këtë afrimitet të supërfuqive.
Nëse Rusia afrohet shumë me SHBA-në, Pekini mund të ndiejë rrezikun e izolimit dhe të përpiqet të forcojë më tej ndikimin e vet në Azi, Afrikë dhe Amerikën Latine.
Ndërsa India ka interes të luajë rolin e balancuesit mes fuqive.
Nëse SHBA-Rusi afrohen, India mund të përfitojë ekonomikisht dhe diplomatikisht, por gjithmonë do të ruajë një vijë të pavarur për të mos u lidhur vetëm me një kamp.
Vendet e tjera të BRICS (Brazili, Afrika e Jugut, etj.) do të përpiqen ta përdorin këtë rivalitet për të marrë më shumë hapësirë në arenën ndërkombëtare.
Siç u pa, ky takim është më shumë një sinjal i ri pozicionimi global sesa një marrëveshje e plotë. Fituesi më i madh në afat të shkurtër është Putini, por nëse Europa nuk arrin të forcohet dhe të veprojë si një bllok i vetëm, ajo rrezikon të mbetet spektatore në lojën e fuqive të mëdha.
* Cilët janë parashikimet apo skenarët e mundshëm që vijnë si pasojë pas takimit
Trump–Putin, duke marrë parasysh edhe rolin e Europës, Kinës, Indisë dhe fuqive të tjera?!
1. Marrëveshje e kufizuar dhe stabilizim i përkohshëm
Çfarë ndodh?
Trump dhe Putin bien dakord për hapa të kufizuar (p.sh. armëpushime të pjesshme, ulje tensioni në Ukrainë, marrëveshje për armët bërthamore).
Kush fiton?
Putini del i fituar pasi i thyhet izolimi, Trump prezantohet si njeriu i paqes.
Po Europa?
Europa mbetet spektatore, ndoshta e përçarë, por përfiton nga ulja e tensioneve ushtarake.
Po Kina dhe India?
Kina bëhet më dyshuese ndaj Rusisë, ndërsa India përfiton duke u pozicionuar si partner i barabartë me të dy kampet.
Me këtë skenarë, i përhershëm mbetët rreziku: Marrëveshja mbetet e përkohshme, pa adresuar shkaqet reale të konfliktit.
2- Aleancë më e fortë SHBA–Rusi dhe anashkalim i Europës
Çfarë ndodh?
Trump afrohet me Putinin duke parë Rusinë si aleat kundër Kinës. Kështu fillon një proces afrimi strategjik mes Washingtonit dhe Moskës.
Kush fiton?
Rusia fiton shumë sepse i hiqen sanksionet dhe merr rol global. Trump përfiton politikisht në SHBA.
Po Europa?
Europa është humbësja më e madhe dhe del nga ekuacioni i madh, dobësohet ekonomikisht e politikisht, bëhet gjithnjë e më e varur nga SHBA.
Po Kina?
Kina humbet, sepse Rusia largohet nga orbita e saj. Pekini shton agresivitetin në Azi dhe rrit presionin mbi Tajvanin.
Po India?
India përfiton maksimalisht dhe bëhet ura mes SHBA dhe Rusisë, duke fituar peshë globale.
Me këtë skenar shtohet rreziku.
Krijohet një botë me dy blloqe të forta: SHBA–Rusi nga njëra anë, dhe Kina nga ana tjetër.
3. Marrëveshje dështuar dhe rritje e tensioneve
Çfarë ndodh?
Takimi shihet si “fotografi politike” pa përmbajtje reale. Marrëveshjet nuk zbatohen dhe tensionet rriten.
Kush futon?
Askush nuk fiton realisht, por Putini sërish del me një fitore simbolike që u takua në nivel të lartë.
Po Europa?
Europa kupton rrezikun dhe forcon unitetin e brendshëm (sidomos Gjermania, Franca, Polonia dhe shtetet e Baltikut).
Po Kina?
Kina përfiton sepse Rusia detyrohet t’i qëndrojë më afër Pekinit.
Po India?
India vazhdon politikën e balancës, duke fituar hapësirë në tregjet globale.
Cili është rreziku nga ky skenar?
Vetëm sa rriten garat ushtarake, paqja globale bëhet më e brishtë, dhe Europa vihet nën presion të dyfishtë.
Pra, gjithçka varet nga vullneti i SHBA-së dhe i Rusisë për të hyrë në marrëveshje të thella apo vetëm simbolike, si dhe nga aftësia e Europës për të mos mbetur prapa.
