nr. 1 / 5 qershor 2001
Arbnori dhe Topalli, politikanėt e sfidave Politikanėt pėrgjithėsisht nguliten nė mendjen e gjithkujt kur i
shoqėron e pazakonshmja. Fjala vjen, ministrat, shtetarėt dhe shumicėn e
deputetėve komunistė i kujton gjithkush edhe nė mes tė natės pėr marifetet
antishqiptare, pėr vjedhjet, abuzimin me besimin, pėr kontrabandėn dhe
mashtrimet. Kjo ėshtė e pazakonta e tyre, pra ajo qė sduhej tė ndodhte. Po e
Pazakonshmja e Pjetėr Arbnorit apo e Jozefina Topallit kush ėshtė? Pjetėr Arbnori, ky politikan i sfidave tė mėdha qė prej gjysėm
shekulli, nuk u pėrfol qoftė edhe njė herė nga shtypi apo kundėrshtarėt
politikė as pėr vjedhje, as pėr paaftėsi. Njė shembull qė do e kishte zili
edhe Amerika. Nėse me shumė deputetė tė tjerė ndodhi njė ftohtėsi pas
marrjes sė mandatit, me Arbnorin kurrsesi. Ai ka reflektuar kulturė tė gjerė,
ai ka mbrojtur dhe lartėsuar emrin e Shqipėrisė kudo e kurdoherė. Arbnori,
modeli shqiptar i pėrballimit tė vuajtjeve nė burgje, arbnori, modeli i
shpirtit tė gjerė e kurajoz, Arbnori, autori i shumė veprave potenciale nė
fushėn e letrave shqiptare, Arbnori sotėrues i shumė gjuhėve tė huaja dhe
shembull impulsiv nė pėrmbysjen e raporteve politike tė padrejtėsirave
njerėzore, armik i servilizmit, i euforisė, i bizneseve private i fushatave
spektakolare, ėshtė nė kohėn mė tė mirė pėr tė risjellė tek votuesit e tij
timonin pėr njė jetė mė tė mirė, se tė jemi tė ndėrgjegjshėm, kėto katėr
vite, duke qenė se komunistėt vetė vendosėn e vetė vulosėn, bėnė gjėra qė jo
vetėm nuk pėrshėndeten, por apelohen. Njė kalibėr i tillė, njė kubaturė me pėrmasa e vizion tė qartė
politik, ėshtė edhe kadidatja tjetėr pėr deputete, Jozefina Topalli. 34
vjeēarja Topalli, zotėruese e katėr gjuhėve tė huaja, e afirmuar nė lėmin e
shkencave ekzakte, e diplomuar shkėlqyeshėm si juriste dhe fizikane, e
kualifikuar nė Universitetin e Padovės pėr tė Drejtėn Ndėrkombėtare, e
pagabueshme nė politikė, njė zonjė qė nderoi jo vetėm Shkodrėn, por edhe
Shqipėrinė me menēurinė dhe ndershmėrinė, shpalosi edhe kjo njė
Pazakonshmėri duke u futur nė historinė brilante tė Shkodrės si njėra ndėr
zonjat mė tė nderuara. Ajo arriti tė bėjė shenjė ndėr gratė shqiptare dhe
ėshtė shans qė Shkodra ka nderin ta dėrgojė nė parlamentin shqiptar. Pra, me
pak fjalė dhe pa moralizime, Pjetėr Arbnori dhe Jozefina Topalli janė
padyshim dy politikanėt e sfidave tė mėdha dhe dy figurat mė tė goditura e tė
pastra. Ato nuk kanė nevojė qė shtypi tu mbulojė episode tė pahijshme,
sikundėr kundėrshtarėve tė tyre politikė. Ata reflektojnė paqe, mirėsi,
progres, obligim njerėzor e kapacitet intelektual. Sokol Pepushaj Arben Malaj Kryeministėr, Fatos Nano President,
Shqipėria Piramidė Partia socialiste ka hartuar emrat e atyre qė do tė jenė nė krye tė
qeverisė dhe shtetit socialist, nėse kėta tė fundit do arrijnė tė qėndrojnė
nė pushtet. Sipas burimeve tė rezervuara brenda selisė sė kuqe, rezulton se
deri tashti janė hartuar mė shumė se dy lista, me emra kandidatėsh pėr
ministra, ku detyrimisht edhe kandidatėt pėr kryeministėr do tė jenė mė shumė
se dy. Ndėrsa pėr postin e presidentit mendohet tė jetė i vetėm Nano i Parė.
Pėr postin e kryeministrit synojnė Edi Rama, themeluesi i piramidave
shqiptare Arben Malaj, sekretarja e rinisė Monika Kryemadhi dhe burri i saj
Ilir Meta. Megjithatė, rrjedha e zhvillimeve brenda partisė socialiste, ka
treguar se vazhdimisht aty ka patur klane qė nė shumė raste kanė qenė prita
tė forta pėr njėri - tjetrin. Fatos Nano, Pandeli Majko dhe Ilir Meta kanė kryesuar klanet me nga
njė mori emrash pas, gjė qė ka bėrė edhe vetė socialistėt tė shohin njėri -
tjetrin si kundėrshtarė. Pėr sa i pėrket kryeministrit aktual, ata nėse
arrijnė tė vjedhin votat, ai ėshtė shumė i vendosur tė qėndrojė nė krye tė
qeverisė sė re ose nė fund tė fundit, vendin tia lėshojė gruas, Monika
Kryemadhit. Kurse Fatos Nano, realisht karta mė e fortė brenda PS - sė dhe mjaft e
pėrbuzur nga Perėndimi, ėshtė i detyruar tė bėjė pėrzgjedhjen e vėshtirė, pėr
ti paraprirė kėshtu fazės pėrfundimtare tė planit afatgjatė pėr tė
shkatėrruar pėrfundimisht interesat e shqiptarėve dhe kombit tė tyre.
Natyrisht, sikur Nano tė provojė njėherė edhe postin e Presidentit, i duhet
pėrkrah njė njeri besnik dhe qė ka dhėnė prova nė kėtė drejtim. Dhe ky ėshtė
Arben Malaj. Megjithėse Malaj ėshtė njė figurė e konsumuar politikisht nė tre
momente tė rėndėsishme, ai do tė ngelet i pėrzgjedhuri i Nanos pėr
kryeministėr. Malaj ka realizuar me sukses konsumimin e tij politik nė tre
ngjarje: 1- Tashmė edhe opinioni e ka tė qartė se Arben Malaj ėshtė njė ndėr
zjarrvėnėsit e institucioneve tė Vlorės, so bashki, bankė etj., nė 1997 - ėn. 2- Po kėshtu, ai njihet si themelues dhe kėshilltar mjaft profesionist
i piramidave nė Shqipėri, nga tė cilat ai ka pėrfituar shuma marramendėse qė
sot i gjen nė bankėn e Zvicrės dhe vetėm nga kompania Cenaj ka vjedhur fiks
720 000 dollarė amerikanė. 3- Nė kėtė kuadėr, nė cilėsinė e ministrit tė financave, ai kurrsesi
nuk mund tė bėnte transparencėn e fajdeve. Nė mėnyrė pėrmbledhėse, Arben Malaj, apo i preferuari i Nanos pėr
kryeministėr, i njė qeverie ende fantazėm, ėshtė personazhi kryesor nė dramėn
e shqiptarėve 1997 - 2001. Dhe mesa duket ėshtė pikėrisht ky fakt tragjik qė
e ka shtyrė Nanon tė luftojė pėr postin e Presidentit dhe tė tentojė tė
sjellė Malajn nė postin e kryeministrit. Nga Bukurie
Hysenukaj Kudo policė, makina sirena... Nga Albert Vataj Nė kėto ditė tė tensionuara tė pragzgjedhjeve, kudo syri tė rrokė pocė
dhe vetėm policė. Kudo syri tė rrok makina, dhe vetėm sirena alarmi tė
makinave tė policisė. As edhe njė herė shteti nė Shqipėri nuk ka qenė mė i sertė, mė i
harbuar, mė i pacipė dhe mė tmerrndjedhės. Kjo, kur pas mizėrisė sė policėve,
ne mund tė shohim vetė shtetin, i cili po vete nė zgjedhjet parlamentare tė
24 Qershorit me shpirt nėpėr dhėmbė e hajdutėri e mashtrime nėpėr kėmbė. Jo
vetėm pranė institucioneve shtetėrore, por ngado nėpėr Shqipėri, ajo qė tė
bie nė sy ėshtė ngjyra blu e uniformave tė policisė. Tirana duket se i ngjet
mė shumė njė qyteti nė shtetrrethim. Po kur ngjan kėshtu Tirana, ēbėhet me
Shkodrėn, martiren e demokracisė shqiptare, ēbėhet me Kavajėn, Vlorėn,
Korēėn, Tropojėn... ?! Ngado nė Shqipėri, pėrjetimi i njė dite nis dhe mbaron me rriskun e
frikės. Kudo dhe nė ēdo kohė shteti i bandave shprehet. Nėse deri dje rreziku
i rikthimit tė diktaturės sė kuqe komuniste lexohej vetėm nė organet e
shtypit opozitar, sot atė e sheh edhe i verbri, sakati, fėmija, plaku.
Realiteti qė shfaqet para syve tanė ėshtė ai qė ndoshta kurrė nuk e kemi
parė, dhe nuk do ta besonim nėse nuk do tė ishim vetė protagonistė tė asaj qė
pa frikė mund ta pagėzojmė me shteti i juntės policore. Nėse ne pas policėve me skafandra kėrkojmė tė shohim shtetin, domosdo
qė ai nuk do tė na paraqitet, ai, shteti, tė cilin ne e njohim, tė cilin tė
tjerėt janė munduar tė na e paraqesin sekush nė mėnyrėn e vet. Caku nė tė
cilin janė degdisur zhvillimet pėr tė shkuar tek ky shtet policor, ėshtė
finishi i shtetit tė ligjit, shtetit tė tolerancės, shtetit tė arsyes. E tėrė
kjo maskaradė e turpshme e njė shteti qė pretendon jo vetėm se pėrfaqėson
demokracinė, por edhe njė mandat tjetėr, ėshtė veēse njė falsitet. Shqiptarėt
duhet tė kuptojnė tashmė se pėrtej shtetit tė dhunės nuk ėshtė shteti
demokratik, por pushteti diktatorial. Kėtė e shprehin policėt me skafandra,
makinat, sirenat e policisė, gjithēka qė shquhet pėrtej kėtyre komponentėve. Shteti mbi dhunė nuk mund tė jetė shtet se ashtu e kishim pėr 50 vjet.
Ai ėshtė kazan qė zien, ushtri qė lufton. Pas kėtij shteti fshihen banditė,
kryebanditė, policė, kryepolicė, kriminelė, kryekriminelė, hajdutė,
kryehajdutė. Ky shtet diktatorial qė e ēoi Shqipėrinė nė katėrshen mė tė
varfėr tė Botės, nuk ėshtė nė gjendje tė ēelė asnjė perspektivė pėr nesėr. Ky
shtet ėshtė episod i njė tragjedie qė pasohet si testamenti i krimit. Popull,
mohoje kėtė tė ashtuquajtur shtet me 24 Qershor, se vetėm atėhere mund tė
futesh drejt zhvillimeve, se vetėm atėhere ke kuptuar se ēfarė po ngjet rreth
teje. Ne jemi tė marrėt e shekullit Ngjarjet nuk ndryshuan qėllimin skėterrė. E njerėzit spo dinė tė
ambjentohen me gjėrat. Magjikja ose e mrekullueshmja mungon nė zėrat tanė...
Pse asnjeri nuk do qė ta kuptojė, ta pranojė qė neve na mungon guximi i
dashurive tė marra pėr tė pėrballuar (sfiduar) natėn idiote, e pse,
sepse..., sepse ne jemi tė marrėt e shekullit, ku nata ėshtė zonja jonė.
Zgjoni njerėzit, i zgjoni nga gjumi i harresės sė gjithēkaje dhe kėrkoni
diēka tė bukur. Ej, unė dua tė shikoj, tė dėgjoj, tė bėj dashuri me ditėn, me
ty dhe me tė tjerėt. E marrė...? Jo, jetėsore! Ju lutem, xhvishuni! Njerėz qyteti. Jo qytetarė Dikur ishte njė qytet as i vogėl e as i madh, as nė tokė e as nė
qiell. Aty banonin shumė njerėz. E
keqja mė e madhe e kėtij qyteti ishte se njerėzve u vinte era e kėmbėve... Duhej tė mbyllje hundėt kur shkoje atje, ose tė mos shkoje... E
ēprisje prej njerėzve qė nuk ishin tė zotėt tė lanin kėmbėt e veta? E lanė
tė zhytur nė qelbėsirėn e tij pėr vite me radhė. Ky ishte mallkimi i tyre.
Kur u kujtuan, u afruan tė shihnin se ēfarė bėnin pisat (Nuk pėrmendėm gjė
deputetė, ministra, diplomatė, shtetarė, apo jo?). hundėt nuk i mbyllėn mė,
por nė fytyrė vunė maska, ata qė shkuan ecnin duke shkapėrcyer hap pas hapi,
njerėzit e atij qyetit i kishte mbytur era e kėmbėve dhe nuk kishin ndėrmend
tė ngriheshin. Kjo kishte ndodhur nė qytetin as tė madh e as tė vogėl, as nė qiell e
as nė tokė, i cili kishte shumė njerėz tė dekompozuar. Triumf... Qesh me ditėt gjak, mallkoj viktimat, pėshtyj invalidėt. Kėshtu
ndėrtova jetėn e varrosur mbi tokė. Fėmijė nuk kam situr tė jem, tė tjerėt qeshnin me
poshtėrtinė e tyre dhe mė flijonin si aktori recitues. Dashuritė e
saponjohura i shqyeja me dhėmbė tė mėsuar tashmė me gjak, ua lėpija b... sa e
sa burrave qė qelbeshin nga homoseksualizmi. Kur nuk mund tė lėvizja mė, pasi neveria e dėshiruar mė kishte
paralizuar kėmbėt e trurin, ulėrija nėpėr shtėpi, imitoja koleksione kafshėsh
qė kisha pėrreth. Vizatova Kryevepra me m... tim dhe tė gjarpėrinjve,
detyrova merimangat tė bllokonin ajrin me rrjeta, e urrejta frymėmarrjen e
lehtė prej njeriu. Pastaj i thirra tė gjitha ligėsitė, i futa nė vrimat e
murit mė tė mira dhe plasa nga kėnaqėsia qė krijova botėn time. Gilmana Bushati Pse ka frikė nga jeta bukuroshja? Ka kohė qė Shkodra mė ngjet me njė bukuroshe tė fjetur, qė ka frikė tė
zgjohet nė kėtė realitet tė shėmtuar!... Dhe unė kam kaq kohė qė rri pranė saj i heshtur dhe i kėrrusur si
statuja e Mendimtarit duke kafshuar grushtin, nga qė nuk dua tė godas nė
portėn e saj prej tunxhi, dhe kam besuar se ndofta ėshtė mė mirė tė flejė se
sa tė zgjohet e llahtarisur. Ju e kuptoni kėtu nuk ėshtė fjala pėr njė gjumė
Letargjik, por pėr njė amulli shoqėrore qė ka ardhur si rezultat i
zhgėnjimeve tė mėdha. Kėtu ėshtė fjala pėr ditė rutinė, pėr muajt, pėr njė dekadė qė kaloi
pa asnjė eveniment tė rėndėsishėm nė drejtim tė progresit. Shkodra e pagoi shtrenjtė Prometeizmin e saj. Shkodra ishte vėrtetė
njė Qytet Promethe qė i fali popullit shqiptar zjarrin e lirisė! Ishte i vetmi qytet me dimensione dhe ngjarje Homerike. Ishin banorėt
e saj qė guxuan tė parėt tė thyenin prangat, tė rrėzonin statujat e
Perėndive dhe simbolet e tyre. Natyrisht dikush do tė sakrifikohej, nė Pantheonin e Perėndive tė kuq,
nuk kishte qetėsi, Prometheu duhet tė dėnohet! Dhe popullit tė tij tė tė
dėnohet me njė mijė e njė tė zezat, dhe hakmarrja tė mos ketė kufi. Dhe
ndodhi vėrtetė, ashtu siē i kishte ndodhur Prometeut dhe pėr kėtė ka njė
Legjendė: Zeusi me njė herė urdhėroi Hefestin qė tė krijonte njė grua e cila
me bukurinė e saj tė ēonte mjerimin nė tokė ku jetonin njerėzit e Prometeut.
Pasi u krijua kjo grua e bukur: Atena i fali menēurinė, Hermesi i fali
gojtarinė, Apolloni i dhuroi talentin pėr muzikė. Nga tė gjitha kėto dhunti u formua dhe emri i saj: Pandora. Hermesi e
dėrgoi si dhuratė tek Epimeteu, (vėllau i prometeut) ai me gjithė porositė e
tė vėllait qė tė mos pranonte asnjė dhuratė nga Zeusi, u thye nga magjia e
bukurisė tė kėsaj gruaje, dhe u martua me tė ndėrsa Prometheu vuante dėnimin
atje nė Skythi, nė malet e Kaukazit. Nė shtėpinė e Epimeteut, ishte njė arkė e mbyllur, tė cilėn ajo, pėr
asnjė arsye nuk duhet ta hapte. Por pandora u bė shumė kurioze dhe e hapi,
pėrnjėherėsh nga kjo arkė dolėn tė gjitha tė kėqijat e mjerimet, sėmundjet,
uria, luftrat, me tė gjitha pasojat katastrofike dhe pushtuan njerzimin nė tė
gjithė botėn. I tmerruar nga kjo, Epimeteu e mbylli kutinė, por ishte tepėr
vonė. Nė kuti kishte mbetur vetėm shpresa! Kėshtu e pėsoi dhe Shkodra ky Qytet Promethe por le tė shpresojmė
dhe tė mos gėnjehemi nga premtimet, qė na servirin si gra tė bukura,
marramendėse, gra qė kėrkojnė tė na venė nė gjumė duke na treguar pėrrallėn e
Lugės sė florinjtė nėpėr sheshet dhe podiumet e fushatės elektorale. Tani
erdhi koha tė zgjohesh bukuroshja ime e fjetur. Dhe jam i sigurtė se do tė
dijsh tė zbresėsh shkallėt e tragjedisė duke flakur nga supet tonikėn e
pėrgjakur tė Eskilit! Fejzi Gushta Pse iku nga Shqipėria Agim Hysi Pavarėsisht se nė Shqipėri flitet pėr njė divorc me diktaturėn tash 10
vjet, qytetarėt shqiptarė e veēanėrisht demokratėt janė viktima tė dhunės me
prapavijė politike. Dėshmi e gjallė e hakmarrjes komuniste ėshtė edhe
demokrati Agim Hysi. Ai ėshtė pėrfshirė nė lėvizjen demokratike dhe ėshtė
anėtarėsuar nė kėtė parti qė nga krijimi i saj. Pėr bindje, pėr veprimtari
antikomuniste, ku nė tėrė protestat paqėsore, nė tėrė demonstratat ka qenė
krah i liderve demokratė dhe ėshtė dhunuar disa herė nga forca tė errėta tė
segmenteve tė policisė sė kėtij shteti bandit, ku vetėm tash katėr vjet janė
vrarė mbi katėr mijė shqiptarė tė pafajshėm. Agim Hysi ka provuar shqelma,
kėrcėnime, ka provuar presione pėr ti ndrydhur shpirtin demokrat dhe
ndjenjėn e lirisė. Dhe socialistėt, bijtė e etėrve komunistė kanė bėrė aq
masakra mbi demokratėt nė Shqipėri sa kėtė vend nė zemėr tė Evropės e kanė
renditur nė krye tė shteteve me kriminalitet, varfėri, korrupsion qė ėshtė
njė shqetėsim evident pėr tėrė Perėdnimin dhe botėn e qytetėruar. Vrasjet kryhen nė mes tė ditės. Ja kėshtu ndodhi pak ditė mė parė nė
qendėr tė qytetit tė Shkodrės, ku polici jo vetėm nuk ndėrhyri, por iku me
vrap duke lėnė nė mes tė rrugės tre tė plagosur dhe kriminelėt tė ikin nė
drejtim tė paditur. Pra, demokratėve nuk po u hapen hapėsira pėr tė paraqitur
alternativat dimensionale, por po u tregohet burgu, shkopi i gomės, dhunimi,
madje edhe djegia e banesave. Nė kėtė kuadėr, demokratit Agim Hysi, rreth
orės 23 tė datės 06. 12. 2000, nė lagjen Ahmet Haxhija rruga Mujo
Ulqinaku, Nr. 1202 iu hodh nė erė shtėpia nga njė sasi eksplozivi. Shtėpia e
vjetėr, njė katėshe ka rėnė pėrdhe dhe vetėm falė shansit nuk ka patur
viktima. E sollėm kėtė shembull, pasi megjithėse kanė kaluar tėrė kėto kohė,
jo vetėm qė nuk janė zbuluar autorėt, por komunistėt nga dita nė ditė po
shtojnė kurbėn e krimeve dhe hakmarrjeve. Po nė kėtė kuadėr, demokrati Agim
Hysi, ėshtė detyruar ta braktisė Shqipėrinė. Dhe Shqipėrinė po e braktisin
shumė demokratė. Ata qė vriten, vriten. Ata qė shpėtojnė kokėn largohen. E pra, nė kėtė 24 qershor ku populli shqiptar do tė votojė pėr
deputetėt e parlamentit tė ri, ėshtė mirė tė votojė jo pėr dhunėn e
diktaturėn, por pėr tė ardhmen, progresin, pėr tė drejtat e liritė njerėzore. Denada Kraja Mjafton qė Tirana tė
mos hapė sherre me Kosovėn Skėnder Blakaj Nė ditėn kur shqiptarėt e Kosovės po pritnin me ethe
se ēka do tė njoftonte Grupi i punės pėr Kushtetutėn, a si do tė quheshin ato
nene ligjore, qė priteshin si parakusht pėr zgjedhjet qendrore e pėr zgjidhje
tė reja drejt pava-rėsimit mė tė shpejtė tė Kosovės, nė Tiranė eksplodoi
kėrkesa publike e njė ministri pėr bash-kimin e Kosovės me Shqipėrinė. Thuaja
tė gjithė e kishin tė qartė se kjo minė politike ishte kurdisur tė plaste nė
duart e kosovarėve. Pavarėsisht se ishte bėrė nga protagonistė tė shquar tė
zhba-shkimit, ata, tė cilėve ky argu-ment u duhet kundėr Kosovės, mund ta
nxirnin rishtas nė shesh gogolin e Shqipėrisė sė Madhe. Megjithatė, le tė
pyesim, -cila ėshtė dhe ku, nė projektet e nė kokat e kujt ėshtė Shqipėria e
Madhe! Territori i sotėm i shqi-pėtarėve, kudo qė janė, ėshtė rrjedhojė e
tkurrjeve dhe e rrudhjeve tė vazhdueshme e jo e shtrirjeve. Ata qė i bėjnė
ushtimė kėsaj, si teneqja nė bishtin e qenit, janė sė pari fqinjėt qė kanė
rrė-mbyer tokat shqiptare, si hajdutėt qė thėrrasin kapeni hajnin. Dihet qė nė Ballkan nė dėm tonin u formuan shtete mė
tė mėdha se etnike. Nė marsin e 1913 - ės, kur u mbyll Konferenca e
Ambasadorėve nė Londėr, dhe kur, me pak gėzim e shumė fatkeqėsi pėr ne, u
krijua Shqi-pėria e vogėl, nga mė se 90 mijė km katrorė tė trojeve qė
llo-gariteshin shqiptare, asaj iu lanė vetėm 28 mijė km katrorė. Nė kohėn e
Lidhjes sė Prizrenit kjo hapėsirė ishte fort mė e madhe, po askush nga
shqiptarėt nuk kėrkon tė kthehet ku ishin tė parėt e dėbuar dhunshėm, pos tė
jenė aty ku janė. Por jo sa e si duan shtetet fqinje qė i kanė futur nė
kthetrat e veta, po zotėr tė vetvetes. Ēėshtė e vėrteta, shqiptarėt e dinė
cila ėshtė, sa ėshėt, ku ėshtė e pse ėshtė Shqipėria e vogėl, po asnjė ide
nuk e kanė se ēėshtė Shqipėria e Madhe. Tė partė e tyre e kishin gati krejt
Gadishullin e kėndej-shėm dhe gjysmėn e atij Apenin, po marrėzi tė tilla nuk
bluajnė nė kokė. Me kėtė gogol, tė tjerėt duan ti trembin shqiptarėt qė tė
mos heqin dorė nga skllavėria e vet e lumtur. Ata qė i shohin kėto
shpėrputhje me parimet civilizuese, ėshtė e habitshme se si donė tua mbyllin
gojėn shqi-ptarėve me etiketa tė zeza edhe kur kėlthasin nėn tanket e
ushtrive dhunuese. Thuhet qė Amerika e shpėtoi Shqipėrinė e vogėl nė
Versajėn e fillimshekullit, kurse po ajo e NATO i shpėtuan shqiptarėt nė kėtė
fundshekull. Mirėnjohja mė fatlume do tishte mėkėmbja jonė e shpejtė,
sidoqoftė, shqiptarėt kudo qė janė, ruajtėn respektin e dashurinė pėr
Shqipėrinė, pos tjerash, se ajo mbeti pjesa qė ruajti emrin e shenjtė
atdheut. Megjithėse atdheu a mėmėdheu nuk ėshtė vetėm ajo
pjesė. Ēdo gjė e pėrbashkėt, nga plisi, dheu e deti, nga gjuha e shkrimi, nga
abetarja e teksti shkollor janė ato qė e pėrbėjnė atė pėrpjekjen e
domosdoshme qė ajo e vogla tė duket se po rritet. Por kurrė nuk mund tė bėhet
ajo e Madhja qė i frikėsohen qėllimkėqinjtė. Sepse edhe nė mes vetė
Shqipėrisė sė vogėl dhe asaj normale ėshtė krijuar humnerė aq e thellė, sa qė
na duhet mjeshtėri jona e jashtėzakonshme dhe ndihmė e posaēme e miqve qė tė
mos fun-dosemi nė tė, po ta mbushim e ta kalojmė me kreativitet e
pėrgje-gjėsi. Ky ėshtė borxh i kėsaj gjenerate. H.Koli e paraprijėsit, me
gjithė atė ngarkesė historike qė i rėndonte gjermanėt, po ta kishin shtetin
tė shkallmuar, mos do tė bėnin gjė pėr lindorėt e vet?! Nė mos mė shumė,
ministrat e Tiranės qė deklarojnė bashkim, le ti heqin bandat nga rrugėt qė
lidhin pikat e atdheut. Fqinjėt qė copėtuan e rrėm-byen troje shqiptre, me
kriteret qė pėrfill e drejta ndėrkombėtare, jo Shqipėria e Madhe, po le tia
pėr-kujtojnė vetvetes ku duhej tė ishte a ku do tė ishte Shqipėria nor-male.
Njė pjesė e opinionit dhe e instancave ndėrkombėtare ledha-tojnė serbėt qė
tmerruan botėn me Srebrenicėn e qė shqiptarėt pėr sė gjalli i prenė me edhe
sharra motorike, kurse shqiptarėt i nxin e i fajėson me cilėsime tė rėnda,
pse shtrojnė kėrkesa pėr tė drejtat e veta mė elementare, nga mos-durimi i
dhunės e jo nga trani-llėku, as pse janė lazdruar nga pėrkrahja e jashtme
eventuale. Anise ndonjėherė nuk janė aq tė zėshme e tė dukshme sa kemi
dėshirė, normalisht qė ka edhe qasje sė duken tė favorshme pėr ne. Pikat e
krizave dhe kėrkesat qė u shtrohen palėve janė argu-ment pėr kėtė dhe pėr
shansin qė, brenda strategjive afatgjata, mund ti jepet kėsaj zone pėr jetė
mė normale. Drejtori i Institutit Amerikan pėr Studime
Strategjike Ndėrkom-bėtare, Janush Bugajski, kėto ditė nė njė takim tė
rėndėsishėm nė Tiranė, tha: Ka tri lloje
lėvizjesh jashtė Shqipėrisė, tė cilat kurrsesi nuk mund tė quhen
irredentiste. Kėto janė Lėvizja pėr Pavarėsi tė Ko-sovės, tendenca pėr
autonomi nė Maqedoni dhe njė lloj tendence pėr ringjallje nė Mal tė Zi...
Objektivi i shqiptarėve dihet tė jetė njė Shqipėri mė e mirė dhe jo Shqipėria
e Madhe. Cila dhe ēfarė ėshtė Shqipėri e mirė, sė
bashku me miqtė, duhet tia qėllojnė shqiptarėt, gjegjė-sisht prijėsit e
tyre. Xhavit Rexhaj Vėrejtje paraprake Komunikimi nė mes tė ndėr-kombėtarėve dhe kosovarėve
vuan jo vetėm nga moskuptimet kulturore e nga mungesa e dyanshme e
infor-matave mbi palėn tjetėr, por edhe pėr shkak tė zanatit shumė
fitimprurės e nė tė njėjtėn kohė edhe deficitar tė pėrkthyesit. Tekstet e
gjora e doku-mentet e ndryshme, tė cilat zakonisht janė nė gjuhėn angleze,
shkruhen shpesh edhe nga ndėrkombėtarė, tė cilėt anglishten nuk e kanė gjuhėn
amtare e rrjedhimisht ato njėherė janė tė pėrkthyera nga gjuha amtare nė
anglishte qysh nė kokėn e autorit e, pas kėsaj, ato tė mjera duhet tė kalojnė
edhe nėpėr filtrin e pėrkthi-mit nė gjuhėn shqipe. Mirėpo, kjo nuk ėshtė as
fundi i tregimit e as e keqja mė e madhe: problemi rritet pėr shkak tė
informimit e pėrvojės tonė fare tė pakėt tė mirėfilltė pėr botėn moderne. Ne
ende manipulojmė me kategori e nocione tė vjetra mbi je-tėn, shkencėn, shoqėrinė,
teknolo-gjinė e raportet ndėrnjerėzore. Shpesh nuk bėn tė fajėsohet
pėrkthyesi pėr improvizimet e tij apo tė saj: ata nė punėt e veta shpesh e
pasqyrojnė edhe raportin ndėrmjet shoqėrisė e shkencės sonė me simotrat e
veta evropiane e mė gjerė. Si duket, nėpėr tė njėjtat krajata kanė kaluar edhe
pėrkthyesi po edhe teksti i pėrkthyer shqip i zotit Danxer mbi politikėn
arsimore nė Kosovė nė vitin 2001. Megjithatė nė kėtė shkrim nuk do tė flasim pėr temėn
shumė aktuale tė komunikimit tė cunguar nė vijėn kosovarė - ndėrkombėtarė, e
as pėr reformėn e tė gjitha niveleve tė arsimit, por do tė pėrqendrohemi nė
ato aspekte tė dokumentit, qė kanė tė bėjnė me reformėn e arsimit tė lartė.
Mė poshtė do ti tregojmė tė metat, po edhe anėt e mira tė kėtij dokumenti, i
pari i kėtij lloji qysh se z.Danxer erdhi nė postet kyēe tė arsimit kosovar
nė fillim tė vitit tė kaluar. Pėrkrahja apo kritika e
reformės tė ngjashme me betejėn e Don Kishotit Ky dokument ėshtė shumė i rėn-dėsishėm pėr shumė
arsye: njė, se para kėtij kishte shumė pak doku-mente me shkrim nga z.
Daksner mbi politikėn arsimore nė Kosovė, kėshtu qė pėrkrahja apo kritika e
reformės i ngjante kundėrshtimit apo pėrkrahjes tė mullinjve tė Don Kishotit;
dy, sepse nė kėtė dokument, pėr herė tė parė, vijėzohen, relativisht qartė,
kahet kryesore e synimet e reformės nė arsim nga pikėvėshtrimi i Daks-nerit,
dhe sė fundi, sepse ky doku-ment tregon pėr vazhdimin, nė kėtė fazė pėrmes
pėrligjjes, e tendencės pėr margjinalizimin e faktorit vendor nė procesin e
reformimit tė sistemit arsimor. Kjo e fundit shihet qartė qė nė fillim tė dokumentit
kur thuhet se Bashkėkryesuesi kosovar pajtohet nė parim me kėtė dokument.
Nėse ėshtė kėshtu, atėhere lind pyetja, si bėn qė njeriu nė tė njėjtėn kohė
tė pajtohet nė parim me pragrafet e politikės arsimore pėr kėtė vit, ashtu
siē janė tė parashtruara nė kėtė dokument dhe prapė tė vazhdojė tė kuajė
rolin e ministrit nė DASH. Pa qėllim tė personalizimit tė kėsaj situ-ate,
mendojmė se analiza e mėtejme do ta vėrtetojė se ky dokument e bėn
defaktorizimin e subjektit politik shqiptar nė lėmin e arsimit dhe
margjinalizimin e mėsimdhėnėsve nga procesi i reformave. I gjithė dokumenti dhe politika arsimore gjatė vitit
2001 sipas z. Daksner janė tė preokupuara me: 1. sigurimin e vazhdimėsisė dhe qėndrueshmėrisė sė
reformave sipas konceptit tė tashėm 2. sigurimin e prerogativave vandim-marrėse pėr
ndėrkombėtarėt edhe pas konstituimit tė parlamentit kosovar pėrmes pėrligjjes
para-prake tė agjensive udhėheqėse dhe luftimit tė burokratizimit tė refor-mės
dhe tė sistemit arsimor 3. sigurimin
e zbatimit tė Deklaratės sė Bolonjės si model bazė pėr reformėn AL nė
Kosovė 4. Mbrojtjen
e tė drejtave nė lėmin e arsimit tė pakicave kombėtare 5. Sigurimin e njė lirie tė tillė aka-demike, e cila
nuk do tė lejonte pėrzierjen e politikės nė arsim dhe kjo vetėm nė funksion
tė defak-torizimit tė subjektit politik shqip-tar nė lėmin e arsimit, e jo si
njė liri e mirėfilltė akademike. Fakulteti Juridik i reformuar dhe Fakulteti Ekonomik
i pareformuar. Kėtė strategji dhe politikė arsi-more mund ta
lexojmė si njė orvatje pėr tė siguruar vazhdimin e politikės sė deritashme nė
bazė tė disa pragrafėve tė paraqitura aty. Ėshtė krejtėsisht normale qė
z.Daksner do tė donte qė reforma e tij tė vazhdonte ashtu siē e ka trasuar
ai, por nuk mund ta kuptojmė si bėn qė tė kėrkohet vazhdimėsi edhe pėr kohėn
pas tij. Kush do ta bėjė kėtė. Me siguri se kėtė nuk do tė jenė nė gjendje ta
bėjnė zyrtarėt e lartė tė zgjedhur nga ai nė zgjedhjet e fundit nė
Universitet. Edhe sikur tė donin ta bėnin njė gjė tė tillė, ata nuk kanė qenė
tė kyēur as nė fazėn e deritashme; kėta, pos dėshirės pėr ti pėrkrahur
reformat, nuk i kanė as energjitė e as informatat e duhura si pėr reformėn nė
UP, ashtu edhe pėr sistemet evropiane tė arsimit tė lartė. Nė anėn tjetėr, nė
se synohet tė arrihet vazhdimėsia pėrmes agjen-sive udhėheqėse, atėhere lind
pyetja, me kend do tė punojnė kėto agjensi? Do tė sjellin arsimtarė tė huaj?
Ndoshta, por ai institucion mė nuk do tė jetė UP - ja. Mbase mund tė shkohet
nė reformimin ose theme-limin e segmenteve tė reja tė caktuara nė kuadėr tė
UP-sė. Njėra nga pasojat e njė qasjeje tė tillė do tė ishte ndarja e UP-sė nė
pjesėn e reformuar e tė re dhe nė pjesėn e vjetėr, konservative. Konturat e
njė situate tė tillė mund tė shihen tashti nė relacionin Fakulteti Juridik (i
reformuar) dhe Fakulteti ekonomik (qė nuk ka lėvizur ende nga vendi); nė
kuadėr tė Filozofikut (degėt e reja tė shkencave pėrballė degės sė historisė
sė paprekur), po edhe nė vijėn Fakul-tet Filozofik i reformuar pjesėrisht me
filologjikun e vjetėr. Mendojmė se alternativė mė e mirė pėr sigurimin e
vazhdimė-sisė sė reformave do tė ishte kyēja sa mė aktive e mėsimdhėnėsve dhe
e buro-kratėve kosovarė nė kėtė reformė. Dhe, kjo kyēje tė ishte jo vetėm
angazhim i tyre nė imple-mentimin e dokumenteve e reformave tė gatshme, tė
sjella nga jashtė, por edhe duke kėrkuar kontributin e tyre nė fazėn e
planifikimit. Nė kėt kuptim ėshtė i rėndėsishėm edhe veprimi mė aktiv dhe
imponimi pėrmes anga-zhimit tė vetė
palės kosovare. Njė qasje e tillė mund tė hasė nė refuzim, siē ishte rasti me
komisionin pėr reformat, por, megjithatė, kjo nismė, dhe tė tjera tė
ngjashme, gjithsesi do tė kenė ndikim nė rrjedhėn e procesit tė reformave,
duke e bėrė atė mė tė pasur e mė tė kuptimshme. Sigurimi i zbatimit tė
Deklaratės sė Bolonjės si modes bazė pėr reformė Ėshtė pėr tu ēuditur se si bėn qė njeriu qė haptas
e me tė drejtė e mbron Deklaratėn e Bolonjės dhe i cili me siguri e njeh
shumė mirė tė gjithė procesin e krijimit tė hapėsirės sė pėrbashkėt evropiane
pėr arsim tė lartė, ta servojė atė si model tė gat-shėm, qė duhet zbatuar pa
bėrė pyetje. Bolonja ėshtė njė proces (shumė i mbarė) qė sapo ka filluar, i
cili mund tė marrė trajtė krejtėsisht tjetėr pas njė kohe. Njė rast i mirė pėr zhvillimin e mėtejmė tė kėtij
procesi ėshtė edhe Konferenca e Pragės, vazhdim i Bolonjės, qė pritet tė
mbahet kėtė vit nė Pragė. Procesi i nisur nė Bolonjė duhet pėrkrahur pa
hamendje, por ai kurrsesi nuk bėn tė merret si diēka e gatshme, pėr arsyen e
vetme se ai nuk ėshtė e tillė. Edhe vetė Deklarata e Bolonjės ėshtė njė
dokument, pra edhe kompromis gjuhėsor, politik i ministrave dhe pėrfaqėsuesve
tė tjerė tė 29 vendeve. Do tė ishte mrekulli sikur tė gjitha kėto vende tė
kuptonin tė njėjtėn gjė nga ky dokument. Aty parashihet qė ky proces ti
marrė konturat e veta mė tė qarta dhe tė miratohet nga par-lamentet e
qeveritė evropiane deri nė vitin 2010. Do tė ishte shumė mirė qė Kosova tė
printe nė kėtė proces, mirėpo, ėshtė poashtu e rėndėsishme qė kosovarėt tė
dinė se ēfarė po pėrkrahin e zbatojnė
e pse jo edhe tė kontribojnė edhe vetė nė kėtė proces evropian.
Mendojmė se nuk ėshtė bėrė sa duhet pėr informimin e opinionit publik dhe tė
komunitetit akademik lidhur me kėtė Deklaratė. Ta marrim pėr shembull formulėn 3-2-3 qė shihet me
rezerva nga njė pjesė e madhe e stafit tė UP - sė. Nė Deklaratė askund nuk
thuhet se studimet universitare duhet tė jenė vetėm 3-2-3. Pėrkundrazi, aty
thuhet se studimet prė shkallėn Beēėllėr duhet tė zgjasin sė paku tre vjet.
E lidhur ngushtė me kėtė, nė Dek-laratėn e Bolonjės kėrkohet me ngulm nga
institucionet e arsimit tė lartė qė tė japin kontributin e vet lidhur me atė
se ēfarė arsimi tė lartė duan. Ndėrkaq, kėtu nė Kosovė, pėrmes dokumentit
tonė thuhet se tė zgjedhurit (nė rend tė parė ndėr-kombėtarėt dhe ata qė
vetėm mira-tojnė) do tė jenė nė gjendje ta zba-tojnė njė model evropian, i
cili ende nuk i ka marrė konturat e veta pėrfundimtare e as ėshtė miratuar
nga vetė vendet nėnshkruese tė Dekla-ratės. Kur jemi te Deklarata e Bolonjės
dhe te fromula 3+2+3, duhet theksuar se moskuptimi mė i madh rrjedh edhe nga
mosinformimi ynė pėr proceset mėsimore (tashmė jo edhe aq moder-ne) nė botėn
e pėrparuar. Derisa Bolonja synon dinamizimin e stu-dimeve tė larta nė Evropė
pėrmes formulės 3+2+3 pėr arsye se stu-dimet e gjata pos qė zgjaten vetvetiu
edhe mė, nuk janė as atraktive dhe e rėndojnė buxhetin publik e familjar. Kjo
poashtu bėhet edhe pėr tiu pėrshtatur kohės sė re qė rrjedh shumė mė shpejt
dhe konkurrencės shumė agresive nga universitetet amerikane. Lidhur me kėtė
te ne dėgjohen mendime qė thonė se ėshtė e pamundur tė mbarohen studimet pėr
tre vjet ( nė tė vėrtetė nuk janė tre po pesė), sepse koha e re dhe
teknologjia kanė shtuar vėllimin e informatave qė duhen pėrcjellė tek
studentėt. Me tė thėnė kėtė, ne pranojmė se nuk i njohim rrjedhat tashmė jo
edhe aq moderne nė komunitetet akademike tė vendeve tė zhvilluara. Qėllimi i
studimeve nuk ėshtė pėrcjellja e memorizimi i sasisė gjithnjė mė voluminoze
tė infor-matave e tė dijes nė disiplina tė caktuara, por dhėnia e
shkathtėsive pėr lexim e tė menduar kritik, pėr hulumtim e studim tė dukurive
tė ndryshme, pėr krahasimin e rezul-tateve tė hulumtimeve si dhe pėr
prezantimin e atyre rezultateve dhe tė konkluzioneve tė arritura. Sikur tė
insistonim nė pėrcjelljen e infor-matave e tė dijes, pėr shembull, nuk do tė
na mjaftonin as 3 as 5 e as 7 vjet as pėr ti lexuar vetėm pjesė tė tė
dhėnave qė ofron sot interneti pėr shembull pėr shembull pėr roman-tizmin si
vetėm njė nga periudhat e zhvillimit tė letėrsisė angleze ose pėr lėndėn e
fiziologjisė nė mjekėsi. Prandaj mendojmė se duhet kyēur aktivisht nė
procesin e Bolonjės, pėr tu bėrė pjesė e njė debati tė madh, i cili sapo ka
filluar nė Evropė, pėr krijimin e njė hapėsire tė pėrbashkėt evropiane tė
arsimit tė lartė. Pas kaq vitesh nė izolim, Bolonja ėshtė njė rast unik qė na
ofrohet pėr tu integruar nė kėto rrjedha. Nano,
Mejdani dhe Milo janė shqiptarė apo grekė?! Gazta Shqipėria Etnike duke patur sinqerisht
qėllimin e mirė pėr tė mbrojtur interesat kombėtare, tė kėtij kombi ndėr mė
tė lashtėt dhe historindriturit, kėtij kombi qė mbajti kaq gjatė mbi shpinė
Gurin e Sizifit, herė tjetėr do i trajtojė mė me kompetencė problemet e
Ēamėrisė, pasi janė mirėpritur studiues tė kėsaj fushe. Por si prolog,
padrejtėsitė historike vėrejmė qė nuk po tentohet tė ndreqen sadopak nga
politikanėt tanė. Sot vetėm nė Tiranė ka mbi 200 firma e institucione greke.
Bankat dhe shumica e tregut kontrollohet nga Greqia. Tenderat me peshė po i fitoj-nė
Biznesmenėt grekė. Grekėrit, ata qė bėnė shumė masakra mbi shqiptarėt, ata
qė vranė e prenė, qė therėn nėna shtatzėna e zhdukėn edhe fshatra tė tėra,
grekėrit qė ende nuk kanė hequr ligjin e luftės me Shqi-pėrinė, na duket se
ende po luajnė me fatet e shqiptarėve. Fatos Nano, Rexhep Mejdani dhe ministri i jashtėm
grek pėr Shqi-pėrinė Paskal Milo, tė lėmuar nga dhrahmija dhe interesa tė
tjera si droga, kontrabanda, korrupsioni etj., kur i bien fyellit nė kėtė
vrimė qė i kanė rėnė tash katėr vjet, tė ngjajnė si Valixhe e diplomacisė
Helene, valixhe e cila ėshtė mirė tė ēelet pas votimeve tė 24 Qershorit. Si
djallin ata janė shumė larg qėndrimeve tė thuajse para njė shekulli. Ja,
mesazhi qė shqiptarėt e Bostonit mė 17 Nėntor 1912 i drejtonin: Shenjtėrisė sė tij, Papės
sė Vatikanit, Romė At i Shenjtė! Shqiptarėt e Ame-rikės, qė u pėrkasin
besimeve tė ndryshme, mbajtėn nė Boston njė Kuvend ku u vendos tju lutemi
Shenjtėrisė Suaj si autoriteti mė i lartė nė Botė, qė tė pėrdorni influ-encėn
Tuaj pėr tė parandaluar pla-ēkitjen dhe copėtimin e Shqipėrisė. Njė vend si
ky yni i ka dhėnė kishės: Shėn Xheromin, Papa Klementin e XI (nga Kelmendi)
si dhe Kampionin e Famshėm tė Krishtėrimit Gjergj Kastrioti Skėnderbegun. Serbėt dhe grekėt, tė cilėt tani duan tė ndajnė
Shqipėrinė, janė pinjollėt e atyre qė e detyruan pjesėn mė tė madhe tė
popullit shqiptar tė braktisė Kishėn e Shenjtė tė Romės. Nisur nga bekimi
Juaj pėr Shqipė-rinė, ne thėrrasim: Rroftė Shenjtėria Juaj! Shqiptarėt e Bostonit. 17 Nėntor 1912. Shokė komunistė tė kėtij shteti komunist, sa pėr kalim radhe edhe
Abdi Baletė Bajlozit, ja edhe njė zė qė pėrpiqej ta nxjerrė Shqipėrinė nga
trysnia greke. Faktet janė paksi kokfortė apo jo? Zotit Eduard Grej,
President i Konferencės sė Ambasadorėve tė Londrės. Ne, pėrfaqėsuesit nėnshkrues tė kolonisė sė
shqiptarėve nė Bullgari protestojmė shumė rreptėsisht kun-dėr takimeve tė
mbajtura nė Shqi-pėrinė e Jugut nė tė cilat ėshtė de-tyruar qė njė pjesė e
Shqipėrisė tė mbetet nėn kontrollin grek. Mitingu i pėrmendur ėshtė bėrė nėn
presionin e autoriteteve greke dhe nuk shpreh vullnetin e popullatės
shqiptare. Dėshira e popullit tonė ėshtė qė tėrė Vilajeti i Janinės tė
pėrfshihet nė Shqipėrinė e ardhshme, gjė e cila, nėse nuk pranohet, Paqja
nė Ballkan nuk do tė jetė e sigurtė. Th.Sotiri, D.Molla, Ibrahim Leskoviku, Ath.Nikolla,
Kristo Luarasi, Pando Devolli, H.Prosi, Jani Gjirokastra, Veli Kolonja, Jani
Korēa 23 Prill 1913. Ja pra, shqetėsimi i atdhetarėve shqiptarė me
pėrmasa qė atėhere ishte presioni dhe padrejtėsitė e Greqisė mbi shqiptarėt.
Sot, shteti aktual ėshtė krenar se usta Nano bėn pazare nė dėm tė
shqiptarėve nė Krans Montana me ish presidentin Jugosllav, sot kriminel i
kėrkuar me aq ngulm nga Karla Del Ponte, se shtron tryeza tė fshehta me
Koshtunicėn po nė tokėn Helene, se pėrmes mendjes greke krijon vatra tė
nxehta tek shqiptarėt e Maqedonisė dhe laton tė tjera prapėsira pėr trazira
nė Ballkan, gjithnjė nė dėm tė shqiptarėve. Sokol Pepushaj Rrezikohet stabiliteti i Maqedonisė Pėrderisa nga maqedonasit zyrtarė dhe ata civilė, kryengritėsit
shqiptarė emėrtohen me fjalorin mė diskualifikues si terroristė,
ekstremistė, agresorė, kontrabandistė, nė anėn tjetėr, tek shqiptarėt
civilė, aksionet militare maqedonase ndaj kryengritėsve shqiptarė, kryesisht,
interpretohen si agresion shtetėror ndaj popullsisė civile dhe vendbanimeve
shqiptare dhe, njėkohėsisht, sipmatia pėr UĒK - nė shėnon progres tė dukshėm,
pėrkundėr zyrtarėve shqiptarė nė Maqedoni tė cilėt kopjuan pozicionet e
zyrtarėve maqedonas duke ndryshuar vetėm terminologjinė e tė shprehurit
publik. Kėto polarizime tė skajshme dėshmojnė mė sė miri se procesi i
integrimit tė shqiptarėve nė sistemin ekzistues shtetėror maqedonas, i bazuar
kryesisht nė identitetin sllavomaqedonas, definitivisht dėshtoi. Ēintegrimi
funksional nė sistemin aktual nė mėnyrė mjaft eksplicite manifestohet nė
veēanti nė funksionimin e koalicionit qeveritar VMRO - PDSH. Pėrderisa VMRO
tek maqedonasit arrit koncensusin nacional nė rrafshin intelektual, politik,
ushtarak, diplomatik dhe propagandistik, kryesisht mbi platformė antikosovare
dhe antishqiptare, PDSH - ja si pėrfaqėsuese e shqiptarėve nė qeveri, nė anėn
tjetėr, i mbeti besnike unitetit qeveritar dhe sakrifikoi unitetin kombėtar
dhe nė tėrėsi dėshtoi nė menaxhimin qeveritar nė luftė duke iu nėnshtruar
agresivitetit maqedonas tė VMRO - sė tė identifikuar me qeverinė aktuale.
Pėrderisa premieri Gerogievski, nė emėr tė koalicionit qeveritar VMRO - PDSH,
barti kompetencat e menaxhimit tė luftės nga dimensioni politik nė komandėn
ushtarake, tėrėsisht maqedonase, duke pėrjashtuar ndikimin e PDSH - sė, nė
tėrėsi, nė udhėheqjen e operacioneve luftarake qė pati si pasojė mbajtjen
peng tė tėrė Tetovės me shkatėrrimet masive tė vendbanimeve shqiptare tė
malėsisė sė Tetovės dhe Kumanovės, nė anėn tjetėr, PDSH - ja krijoi si pandan
shtabet e mbrojtjes civile nėn kompetencat e pushtetit lokal tė saj, nė
mision tė ofrimit tė shėrbimeve tė ruajtjes sė gjakftohtėsisė, dinjitetit,
mosmėrzitjes dhe dėgjimit tė lajmeve zyrtare dhe muzikės sė Radio Tetovės.
Pėrderisa pėrfaqėsuesit e pushtetit vendor apelonin pėr ndihmė humanitare pėr
dhjetėra mijėra shqiptarė tė malėsisė sė Tetovės, qė mbaheshin peng dhe nuk u
lejohej evakuimi nga forcat militare maqedonase, qeveria e Maqedonisė dhe, nė
veēanti, resori pėr punė dhe politikė sociale me ministrin shqiptar nė tė,
nuk lejonte organizatat humanitare vendore dhe tė huaja tė depėrtojnė tek
popullsia civile e zhvendosur. Rufi Osmani 20 000 UFO kanė zbritur nė Tokė Dr.Candida Mammoliti Ufologjia ėshtė njė realitet dhe njė fushė kėrkimesh e mbushur plot me
informa-cione, hamednje dhe, sigurisht, me keq-kuptime. Kjo ndodh para sė
gjithash nga keqin-fromimi dhe nga njė coverup (mje-gullnajė), sepse ka 50
vjet qė informacioni ufologjik ndikon nė opinionin publik pėrmes
mass-mediave, si dhe nga fakti qė ufologjia qė nė hapat e para tė saja u fut
nė kurthin e makinacioneve politiko - ushtarake. Ufologjia moderne zė fill nga qershori i vitit 1947, nė ShBA, mbas
pėrshquarjes tashmė historike tė pilotit amerikan Keneth Arnold. Ai ishte
duke fluturuar mbi malet Rainer nė shtetin e Uashingtonit, kur befas dalloi 9
objekte tė ndritshme nė formė tė shtypurpetėzake, diskoidale, qė fluturonin
nė formacion, tė vendosur nė shkallėzim afėr tij dhe pa shkaktuar asnjė
zhurmė. Keneth pati mundėsinė qė ti vėzhgonte pėr disa sekonda, e mė pas ato
objekte, sapo e didktuan, u larguan me njė shpejtėsi tepėr tė madhe. Aviacioni amerikan prej vitit 1947 u mor seriozisht me kėtė problem
duke e quajtur madje Project Sign dhe Project Grudge, pėr ti pėrmbledhur
mė vonė nė Project Blue Book qė e pėrballoi prob-lemin e ufo-ve nė
pėrcaktime konkrete. Sipas proces-verbaleve, fillimisht sekrete, tė
Komisionit Robertson, i cili grumbullonte sinjalet e panumėrta qė vinin nga
hapėsira qiellore, merrte dhe analizonte sinjalet e UFO-ve qė regjistroheshin
nė atė kohė, nė kapėrcyell tė vitit 1953 u fut nė veprim edhe CIA (Central
Intelligence Agency). Kjo u angazhua jo vetėm si shėrbim sekret i vendit, por
edhe si e interesuar direkt nė pėrdorimin e lajmeve sipas interesit tė saj.
Megjithatė, problemi i ufo-ve nuk u quajt i tillė pėr sigurimin kombėtar,
ndonėse ishin 10.000 raste, nga tė cilat mė tepėr se 700 shkencėrisht tė
pashpjegueshme, tė regjistruara nė Project Blue Book, tė cilat u lanė
mė-njanė, por edhe vetė Project Blue Book u pezullua. Astrofizika moderne vlerėson rreth 400 miliardė trupa qiellorė nė
Galaktikėn tonė, dhe si tek e kona ka me miliarda trupa tė tjerė nė
galaktikat e tjera tė panumėrta, pra, nuk jemi i vetmi dimension fizik i
gjithėsisė qė ka veē tė tjerave edhe energjinė jomateriale tė Krijuesit. Nė
fund tė fundit ēdo popullatė ka tė drejtė tė informohet pėr realitetin qė na
rrethon, evolucionet qė ndodhin dhe qė janė argumente studimi. Babai i ufologjisė moderne ėshtė astrofizikani i shquar amerikan me
origjinė polake Joseph Allen Hynek, i cili fillimisht drejtonte Project Blue
Book, por mė vonė u shkėput nga ky dhe themeloi nė vitet gjashtėdhjetė
Qendrėn UFO Studiuese tė tij sė bashku me kolegė tė tjerė. Punoi me pasion
deri nė fund tė vitit 1986, kur vdiq. Nė zvicrėn italiane ekziston prej vitit 1995 CUSI (Centro Ufologico
della Zvizera Italiana) edhe ky ent privat qė ka president znj. Kandida
Mamoliti, docente gjuhe me angazhim tė vazhdueshėm shkencor. Simpoziumi i 9 - tė Botėror mbi UFO - t u mbajt nė mars tė vitit 2001,
nė Republikėn e San Marinos, e cila
prej vitit 1998 i ka paraqitur zyrtarisht njė apel OKB - sė. E ashtuquajtura
Kartė e San Marinos i kėrkon shtetit tė kėsaj Republike tė Titanit, qė tia
paraqesė OKB - sė themelimin e njė Agjensie ose dikasteri tė Kombeve tė
Bashkuara pėr tė pėrballuar, bashkėrenditur dhe popullarizuar e botuar
rezultatet e kėrkimeve lidhur me objektet fluturuese tė paidentifikuara dhe
me dukuritė e pėrafėrta, ashtu siē ka kėshilluar edhe Vendimi 33/426 i marrė
gjatė Mbledhjes Plenare tė Sesionit tė 87 - tė tė OKB - sė mė 17 dhjetor
1978, me propozim tė delegacionit tė Grenadės. Por ai u bllokua 20 vjet mė
parė, sepse pikėrisht sapo OKB - ja do ta zyrtarizonte, nė Grenadė ndodhi njė
grusht shtetit (!), qė pėrfshiu edhe Karaibet. Inisiativa sot mund tė merret
dhe tėzbatohet nė Republikėn e San Marinos dhe kėrkuesit kanė rėnė dakord
pėr: a) mundėsinė e natyrės teknologjike jotokėsore tė UFO - ve nė gjysmėn
e fundit tė shekullit qė sapo shkoi; b) rritjen e interesimit tė publikut nė tė gjithė botėn pėr kėtė
ēėshtje; c) nevojėn e njė studimi shkencor ndėrdisiplinor tė hapur ndaj
kėrkesave civile ndėrkombėtare Pėr OKB - nė ėshtė parashikuar Qendra Ndėrkombėtare e Pėrhershme e
Dokumentimit mbi UFO - t e San Marinos me mbėshtetjen e njė Komiteti
Ndėrkombėtar me pjesmarrjen e personaliteteve tė shquara botėrore. Mbledhja e
San Marinos, qė zgjati prej 16 deri me 18 mars 2001 dhe ku vėrshuan studiues
dhe akademikė nga 15 vendet mė tė civilizuara nė botė, ishte ngjarje e
rėndėsishme pėr tė gjithė ufologėt. Dita e parė e simpoziumit iu kushtua Projektit tė Shteteve tė
Bashkuara tė Amerikės SETI (Search for Extraterestrial Intelligence) pėr
kėrkimin e jetės inteligjente nė hapėsirė, pioner i sė cilės ka qenė
astronomi Frank Drake. Me kėtė rast pėrmendim radioteleskopėt gjigantė e
shumė tė kushtueshėm tė ARECIBO - s, me tė cilėt qė prej disa vjetėsh po
pėrpiqen tė kapin radiovalė qė vijnė nga hapėsira e gjerė, tė cilėt do tė dėshmonin
pėr ekzistencėn e jetės inteligjente. Ky projekt padyshim ėshtė ambicioz dhe
i vėshtirė, sepse nėse qytetėrimet e tjera tė gjithėsisė do transmetonin
radiovalė, do tė ishte i vėshtirė komunikimi me ta me sistemin metodologjik
tė sotshėm. Pėr shembull, po tė ekzistonte njė qytetėrim 100 vjet dritė larg
tokės, dhe ti duhej tė transmetonte gjithandej sinjale me radio, do tė
nevojitej njė fuqi prej 66.000.000.000 vatėsh pėr tė mundėsuar marrjen e
sinjalit nė tokė nga njė antenė me diametėr 300 metra (!) Gjurmė tė shumta e tė pashpjegueshme dallohen nė zona tė ndryshme tė
globit tė cilat tė habisin me simetrinė e tyre. Ndonėse na vijnė kumte nga
lashtėsia si dhe nga tekstet antike tė popujve tė Mesopotamisė, duke filluar
nga shumerėt, keltėt, asiro - babilonasit, egjiptianėt, nga esenėt e Lindjes
sė Mesme, nga popujt e Amerikės Qendrore, si: inkasit, maja - t, astekėt, nga
tribuja Hopi etj, pėrsėri USAF me gjakftohtėsi i quan UFO, pikėrisht ata
vizitorė qė dikur i quanin krijesa tė ardhura nga qielli. Fizikani holandez
Altjo Haselhoff ka shpjeguar rezultatet e kėrkimeve tė veta duke u nisur nga
crop - circles ose ato qė quhen piktograme tė shtypura nė grurė. Qė prej 20
vjetėsh numri i zbulimit tė tyre po rritet gjithnjė e mė shumė, duke arritur
kėshtu, nė mbi 20 mijė raste nė 20 vende tė botės. Tė shpeshta janė nė
Anglinė e Jugut, pikėrisht ku shtrihej dikur mbretėria e mbretit legjendar
Artur dhe e kalorėsve tė tij, pra aty ku dikur ndodhej Graali i Shenjtė. Kėto
vizatime kanė tė bėjnė me simbolizmin universal me fenė qė i thonė religio,
pra lidhje me origjinėn. Shkencėtari Haselhoff ka shpjeguar se kėto nuk mund
tė relizohen me mjetet tona, por kanė tė bėjnė me vibracionet e shkaktuara
nga sferat energjetike qė ēlirojnė UFO - t, qė lėkunden mbi grurė duke u
lakuar sipas njė programi tė caktuar. Nuk dėmtojnė asgjė, por ndryshojnė
strukturėn e kokrrave nė ridimensionimin e tyre. Pra nuk kanė qenė dy
pensionistė britanikė Dave Chorley dhe Doug Bower qė me kosė (!) i kanė
krijuar kėto figura gjeometrike me njė pėrsosmėri tė lartė vizatimore, siē
dezin-formohej nga ata qė nuk besojnė nė asgjė! Surpriza e simpoziumit ėshtė fotografi meksikan Carlos Diaz, i cili
arriti tė shpjegojė me fakt tė fotografuar me njė hark kohor prej 20 vjetėsh
nė Tepoztlan tė Meksikės rastet tė kontakteve tė tij me qeniet e dritės qė
udhėtojnė nėpėr hapėsira kozmike shumėdimensionale dhe qė prej 500 vjetėsh
zbresin nė luginėn e Tepoztlan - it. Kontakti i tij i parė ka qenė nė 1981,
kur nė afėrsi tė pyllit Ajusko fotografonte natyrėn i ngarkuar nga firma ku
punonte si fotograf. Buzė rrugės, ku po bėnte gati aparatin fotografik, ai
dalloi njė dritė tė fuqishme ngjyrė portokalli qė i krijoi dyshimin se kishte
rėnė zjarr. Mė pas konstatoi se drita kishte formė disku. Drita reflektohej
mbi Guard - rail dhe mbi mbulesėn e makinės sė tij. Carlos bėri edhe
fotografi tė tjera dhe mė vonė u kthye shpejt tek ai vend deri sa arriti tė
ketė njė kontakt tė plotė e tė vėrtetė, ose siē pėrshkruhet nė ufologji, njė
kontakt tė pėrafruar tė tipi 4. Brenda 20 vjetėsh vazhduan shumė kontakte tė
tjera, pėrmes tė cilave Carlos pati mundėsinė tė fliste me tė mistershmet
krijesa tė dritės, qė ishin ulur gjatė shumė shekuj udhėtimesh pėr
eksplorimin e planetit tonė, dhe zbuloi bukurinė e jashtėzakonshme dhe dallimin
biologjik tė tyre. Nė fakt ata e duan shumė planetin tonė, nuk janė agresivė
dhe na kėshillojnė qė ta respektojmė dhe ta riekuilibrojmė natyrėn tonė,
florėn dhe faunėn sė cilės i kemi shkaktuar dėme tė jashtėzakonshme. Ata na
kėshillojnė qė tė mos humbasim kohė, sepse nga ndotjet qė bėhen ēdo ditė do
vijė njė kohė qė planeti ynė tė bėhet i pabanueshėm. I gjithė materiali
fotografik dhe filmik i Carlos Diaz u analizua nė detajet mė tė vogla nga ana
e prof. Viktor Quezada dhe grupi i tij kėrkimor pranė Universitetit Meksikan,
si dhe nga shumė shkencėtarė tė nivelit botėror, tė cilėt nuk gjetėn as mė tė
voglin manipulim. Mė shumė se 60 % e popullsisė sė Tepoztlanit i ka parė ato
objekte misterioze dhe i ka pėrshėndetur pėrzemėrsisht e me respekt kėta
fqinj tė largėt qė vijnė nga hapėsirat shumėdimensionale. Carlos u ftua nė
anijen kozmike dhe pranoi tė shndėrrohej nė dritė, nė energji drite. Nė
rrėfimin e tij ai tregoi se gjatė kohės sė shndėrrimit tė tij nė dritė, ai
pati ndijimin e njė dashurie tė pafund qė e bėri mė tė ndjeshėm pas
kontaktit. Qeniet e dritės i thanė qė edhe ata vetė e kishin kaluar atė
shndėrrim duke kaluar njė evolucion transformimi nga materia solide e atomit
nė pjesėza drite. Kjo ka rėndėsi tė jashtėzakonshme pėr njerėzit, sepse njė
ditė njerėzimi mund tė tejkalojė kufinjtė e jetės duke e kaluar pragun e
vdekshmėrisė aktuale, e cila shkaktohet nga shkalla jo plotėsisht e zhvilluar
e ndėrgjegjes. |