nr. 103 / 3 maj 2007

George Bush vjen në Shqipëri

Presidenti i parë amerikan që shkel në Tiranë. Feston pavarësinë e Kosovës

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Xhorxh Bush, ka planifikuar të vizitojë Shqipërinë më 10 qershor, ku janë programuar takime me Presidentin Alfred Moisiu dhe Kryeministrin Sali Berisha. Lajmi u bë i ditur dje zyrtarisht nga Shtëpia e Bardhë, e cila njoftoi për një udhëtim shumë të madh të Presidentit të SHBA në Evropë, tur i cili nis në Gjermani e përfundon në Bullgari. Gjithçka nga vizita ishte planifikuar prej kohësh dhe detajet do të përcaktoheshin nga takimi që do të zhvillohej në fillim të majit në Uashington mes ministrit të Jashtëm, Besnik Mustafaj dhe sekretares amerikane të Shtetit, Kondoleza Rajs.

Por dorëheqja e Mustafajt, vë në pikëpyetje mënyrën e organizimit të vizitës më të bujshme të ndonjë personaliteti të huaj në Tiranë. Sipas njoftimit të shpërndarë mbrëmë nga Shtëpia e Bardhë, Bush do të nisë në fillim të muajit qershor një tur në Evropë, i cili do të fillojë me takimin e G-8-ës, shtatë vendet më të industrializuara të botës, plus Rusinë, që do të mbahet në qytetin Heiligendamm të Gjermanisë. Më 9 qershor, Bush do të zhvillojë një vizitë zyrtare në Itali, ku do takohet me Presidentin Napolitiano, Kryeministrin Romano Prodi, si dhe do të pritet në një audiencë të veçantë në Vatikan, nga Papa Benedikti XVI. Më pas, më datën 10 qershor, Kreu i Shtëpisë do të vizitojë zyrtarisht Tiranën, ku sipas programit do të takohet me homologun e tij shqiptar, Alfred Moisiu dhe Kryeministrin Sali Berisha. Pas Tiranës, Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Xhorxh W Bush do të niset për një vizitë zyrtare në Bullgari. Udhëtimi evropian i Presidentit amerikan, që zakonisht zhvillohet në fillim të verës, si asnjë herë tjetër do të ketë një ndalesë speciale të tij në kryeqytetin shqiptar. Vizita është përgatitur prej kohësh dhe me shumë kujdes nga Departamenti i Shtetit dhe diplomacia shqiptare, por ajo është mbajtur në sekret të plotë, duke pritur miratimin nga Shtëpia e Bardhë. Dhe lajmi u bë i ditur vetëm dje, në mbrëmje, kur zyra e shtypit e Presidentit Bush, bëri të ditur axhendën evropiane të njeriut më të fuqishëm të botës. Vizita e Bush në Shqipëri, pritej të përcaktohej me detaje, në takimin që është lënë në fillim të muajit maj mes shefit të diplomacisë shqiptare dhe shefes së Departamentit të Shtetit, Kondoleza Rajs. Por largimi i papritur i ministrit të Jashtëm, Besnik Mustafaj, i ndërlikon paksa punët. Shqipëria asnjëherë nuk është vizituar nga ndonjë President i SHBA. Në kohën e krizës së Kosovës, në vitin 1999, u bë gati një vizitë e Presidentit të atëhershëm, Bill Klinton, por për arsye sigurie takimi i Klinton me krerët e shtetit shqiptar u zhvillua në Shkup. Edhe pse nuk është përcaktuar në axhendë, turi evropian i Presidentit të SHBA, pritet të ketë edhe një ndalesë shumë të rëndësishme, vizitën në Kosovë. Kjo vizitë pritet të zhvillohet kur të jetë përcaktuar statusi i Kosovës nga OKB, që do të jetë pavarësia e kushtëzuar.

REDAKSIA

Trafiku dhe kostoja e tij

Funksionimi i ethshëm i trafikut të “mishit të bardhë”, nga Shqipëria shpeshherë është bërë shqetësues për vendet e BE-së, e veçmas për Italinë. Mashtruesit e femrave, vajzave të reja kryesisht, janë të lidhura me skafet, me segmentet e trafikut klandestin.

Presioni mafies së trafikut të femrave shpeshherë ka fituar edhe mbi drejtësinë, ku viktimat edhe pasi kanë mundur të shkëputen nga “puna në rrugë” dhe të dorëzohen tek autoritetet policore italiane dhe pasi janë riatdhesuar e bërë kallxim penal për persona konkretë, kanë tërhequr paditë, duke i lënë të lirë tutorët.

Fenomeni në fjalë është i rëndë. Edhe ditët e fundit në portin e Lezhës janë zbuluar dhe kapur katër vajza, të cilat do trafikoheshin në Itali. Ndoshta është edhe ky një opinion i keq që perëndimi nuk e largon lehtë për grupet kriminale shqiptare që vonon edhe integrimin tonë në familjen e madhe europiane. Grupet shqiptare në Itali janë shumë të fuqishme dhe po konkurrojnë ato ruse, irakene, kosovare etj.

Kjo plagë është tepër më e rëndë se ajo e deklaruara, pasi për vetë mentalitetin, ose “koritjen”, shumica nuk publikohen apo denoncohen. Grabitja dhe trafikimi drejt Italisë i dy vajzave 19 dhe 20 vjeçare, M.T. dhe S.L. nga fshati Dajç, ditët e fundit, ka thyer zemrat e familjarëve të tyre. Trafiku i femrave bëhet përmes Vlorës, Durrësit, Lezhës, Sarandës. Pra, mosfitorja e prapaganduar, ose mosmbajtja e fjalës së dhënë para shteteve të BE-së, si një ndër kushtet kyçe për ratifikimin e Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit nga parlamentet e BE-së, po e vonon Shqipërisë në rrugën e saj. Kështu pra, trafiku i femrave ka edhe një kosto diplomatike. Gjithsesi, ajo ç’ka është tepër shqetësuese është fakti që trafikantët po tregohen potent dhe projektet e tyre realizohen vazhdimisht.

Jetmir Delaj, Jozefin Gilaj

Përgjgje shkrimit të Agron Lukës, botuar në gazetën Shqipëria Etnike, Shkodër

MILITANTIZMI “AKADEMIK” DHE FENOMENI AGRON LUKA

Dr. Etleva Lala - Vatikan

Kritikat, polemika dhe debatet janë të vlefshme në çdo kohë për studiuesin dhe intelektualin, për aq kohë sa qëllimi i tyre është që ta ndihmojë atë për të qenë më i kujdeshëm, më serioz dhe më të vetëdijshëm për punët që bën, për përgjegjësinë që ka, në një shoqëri të shëndoshë, ku shprehja e fjalës dhe mendimit të lirë janë të shenjtë. Shkrimi i Agron Lukës do ishte i mirëseardhur si kritikë e pastër për punën time intelektuale, hulumtuese-kërkimore, studiuese dhe shkencore, nëse nuk do të ngatërronte ashtu siç ka bërë kritikën intelektuale me një tendencë qëllimkeqe të rëndomtë emotive, për të ulur dhe njollosur personalitetin tim, qenien time, punën time si medieviste, studiuese dhe krijuese, për të asfiksuar aktivitetin tim intelektual.

Nuk do të dëshiroja të analizoja këtu rrënjët e një shkrimi të tillë që e mpreh tehun me qëllimin që të godasë personin, qënien humane dhe personalitetin e saj dhe nuk ka aspak synim të ndërtojë, të përmirësojë për të mirën e të gjithëve, sepse ky fenomen ka rrënjë të thella dhe si i tillë është objekt studimi për sociologët, psikologët, që merren me fenomenet që rrjedhin nga sistemet diktatoriale apo post-diktatoriale, dhe ata do të mund të tregojnë më mirë për rolin dhe përdorimin e një “kritike” të tillë si armë asgjesuese të lirisë së mendimit dhe të ushtrimit të aktivitetit intelektual nga sistemet totalitare. Kritika e përdorur si armë kundër personit dhe jo kundër ideve apo mendimeve është një fenomen shumë i përhapur në vendet diktatoriale apo ish-diktatoriale, dhe është për të ardhur keq që vihet re akoma shumë fuqishëm në botën shqiptare, madje padashur edhe nga kundërshtarët e ish-diktaturës.

Ishte shumë interesant shpjegimi i prejardhjes së mbiemrit Lala, edhe pse i bërë me tendencën për të fyer në maksimum. Megjithatë, megjithë përpjekjet për të nxjerrë në pah identitetin e Etleva Lalës nga shpjegimi etimologjik i mbiemrit të saj, autori Agron Luka dështon në gjetjen e identitetit të vërtetë, sepse familja Lala në fjalë nuk bën pjesë në asnjë nga grupet e përmendura në shpjegimet etimologjike të dhëna nga ai. Për ta ilustruar se sa i gabuar është Agron Luka në shpjegimet e veta etimologjike të mbiemrit Lala dhe në hamendësimet e tij për komunizmin e kësaj familje, po përdor në praktikë shprehjen biblike “E vërteta do të të çlirojë.”

Paraardhësit e familjes Etleva Lala ishin intelektualë dhe të kamur shumë më parë se të vinte në fuqi sistemi komunist në Shqipëri. Për shkak të reformave dhe spastrimeve klasore që komunistët bënë në qytetet e mëdha e ndër të tjera edhe në Elbasan pas ardhjes në pushtet të komunizmit, familja Lala u dëbua nga Elbasani dhe pas shumë peripecish ajo u vendos në fshatin e vogël Strikçan të rrethit të Bulqizës, në vitin 1948. Pasuritë e tundshme dhe të patundshme të familjes Lala-Qafmolla në Elbasan u konfiskuan, dhe disa prej objekteve me vlerë etnografike gjenden edhe sot e kësaj dite si eksponate të rralla në Muzeun e Qytetit të Elbasanit.

Sipas logjikës etimologjike të Agron Lukës, dhe ndoshta në bazë të eksperiencave të tij personale, ndër të tjera aludohet hapur për të qenët komunistë të kësaj familje, por mua nuk më duket se ndonjë nga anëtarët e saj të ketë pasur ndonjë arsye për të qenë simpatizant i Enver Hoxhës, “Birosë Politike,” kinezëve, e ndonjë tjetri që përmendet në shkrimin e Agron Lukës.

Kur merret me prejardhjen etimologjike të mbiemrit “Lala”, dhe me atë të fjalëve të tjera, autori Agron Luka, bie në kundërthënie me vetveten duke vërtetuar dashje pa dashje që ashtu si mbiemri “Lala” mund të ketë prejardhje të ndryshme në zona të ndryshme, po ashtu edhe termi “lugat” përveç shpjegimeve etimologjike që mund të japë dikush, mund të ketë ndër të tjera edhe atë që unë e argumentoj me fakte të dokumentuara historike në shkrimin tim. Nëse prejardhjet e ndryshme të mbiemrit “Lala” ky autor i merr si të mirëqena, përse prejardhjen e fjalës “lugat” e ka të vështirë që ta derivojë nga legati Petrus Thomas, e përsëris vetëm nga legati Petrus Thomas, dhe jo nga të gjithë legatët, siç kërkon që ta bëjë baltë Agron Luka? I gjithë shkrimi i Etleva Lalës është rrekur që të nxjerrë në pah faktin që ishte vetëm një person ai që me autoritetin e vet ndikoi në vulgarizimin e fjalës legat dhe në përhapjen e saj në formë të vulgarizuar në trevat shqipare, ku Petrus Thomasi pati një ndikim shumë të madh. Shpjegimet kontekstuale të funksionit të legatit janë vënë vetëm në funksion të nxjerrjes në pah të autoritetit dhe ndikimit që ai si person juridik dhe fizik pati në trojet shqiptare. Natyrisht që Agron Luka nuk mund të flasë për Petrus Thomasin në veçanti, sepse nuk e njeh atë. Në historiografinë shqiptare, ky personalitet është pothuajse i panjohur. Të gjitha faktet që u paraqitën në shkrimin tim ishin nxjerrë nga dorëshkrime, dokumente dhe literaturë në shumë gjuhë të ndryshme (me shumë kënaqësi, një pjesë të fotokopjeve të dorëshkrimeve, si dhe gjithë literaturën bio-bibliografike mund t’ia vëmë në dispozicion të interesuarve, në veçanti edhe Agron Lukës). Mirëpo Agron Luka që nuk d’i të vlerësojë margaritarët (burimet arkivore të pabotuara më parë), as që lodhet të kuptojë që në fund të fundit bëhet fjalë për një personalitet të pastudiuar më parë në historiografinë shqiptare. Meqë nuk mund të mbajë një qëndrim kritik ndaj studimit të bërë për këtë legat të veçantë, ai e mpreh hostenin e tij për të sulmuar në erë, duke përgjithësuar me Petrus Thomasin të gjithë legatët. Nëse Agron Luka apo ndonjë tjetër dëshiron t’i kapë për bishti faktet dhe të ndryshojë raportet ndërmjet tyre duke nxjerrë “bidate të reja” nga ato që ka dashur të thotë shkrimi, fajin për këtë nuk e ka autorja Etleva Lala apo ndonjë tjetër (Bardhyl Demiraj, Robert Elsie), që nuk i kanë bërë me dije “profesorit” Agron Luka që Aktet e Koncilit Kishtar të Tivarit të vitit 1199, Kuvendin e Arbënit, statusin e legatit e funksionet e tyre e të tjera i njohin me themel dhe madje në origjinal (shih studimet e tjera të botuara më parë të Etleva Lalës). Fajin për keqkuptimin e shkrimit me siguri e ka ndonjë “lugat që ishte kundër hënës” dhe u përpoq ta zërë atë natën e 3 marsit 2007.

Arsyeja e vërtetë e këtij shkrimi, në fakt, nuk ishte një reagim personal i momentit kundër Agron Lukës, por më tepër ishte një nxitje e mirëfilltë intelektuale për të piketuar fenomenin që përfaqëson Agron Luka në Shqipëri, fenomen ky që ka dalë shpesh në pah këto vitet e fundit dhe që ka të bëjë kryesisht me një lloj militantizmi ekstrem “akademik” për të mbrojtur me çdo kusht një rrymë, ide apo edhe institucion të caktuar. E quaj militantizëm, sepse nuk lë hapësirë për të ndryshmen. Për të kundërshtuar një shkrim apo një ide me të cilën këta intelektualë militantë nuk janë dakort, ata përdorin të gjitha mënyrat e mundshme, dhe nuk mjaftohen vetëm me hedhjen plotësisht poshtë e si të pavlerë të një shkrimi të caktuar, por i kundërvihen edhe autorit të shkrimit dhe përpiqen ta denigrojnë atë jo vetëm si person, por edhe me nënë e me babë, me rrënjë e me degë. Si pasojë e këtij fenomeni, të përpiqesh të bësh shkencë apo studime shkencore në Shqipëri, duhet para së gjithash ta bësh lëkurën si të derrit, sepse ato që shikon të shkruara për veten dhe familjen tënde nga kundërshtarët e ideve të tua të bëjnë të thuash me vete: “hapu dhé të futem.” Një fenomen i tillë po vihet re shumë shpesh në Shqipëri, aq sa duket se çdo intelektual që dëshiron të afirmohet me punën e tij profesionale, kërkimore-shkencore ose studimore-burimologjike është i detyruar ta kalojë edhe këtë fazë.

Ky “militantizëm akademik” ka në fakt rrënjë të thella. Arsyeja e parë e më emergjente është frika për ekzistencë intelektuale që ka ai brez intelektualësh që nuk është azhornuar me arritjet e fundit në shkencë. Agron Luka e tregon vetë në fillim të shkrimit të tij që nuk e ka idenë se çfarë është Antropologjia Historike, shkencë kjo relativisht e re, por mjaft e përhapur dhe e suksesshme në Evropë dhe Amerikë sidomos vitet e fundit. Si pasojë e kësaj frike, ata u kundërvihen intelektualëve të rinj, apo “neo-doktorucëve” që nuk janë puthadoras të tyre, por që të formuar në universitete dhe në institucione pasuniversitare perëndimore vijnë me ide të reja dhe me formim të ndryshëm nga ai i Agron Lukës e i brezit të tij. Se sa “neo-doktorucë” janë ata, këtë e kanë vlerësuar institucione e universitete që janë me famë botërore për nivelet e tyre akademike, kështu që kot lodhet Agron Luka duke hedhur hije dyshimi mbi profesionalizmin e tyre. Dimensioni i ri i të bërit shkencë i bën të dridhen nga frika intelektualët e tipit Agron Luka.

Frikën për ekzistencë intelektuale ata nuk e shprehin direkt, por duke dalë si mbrojtës të një institucioni, i cili në sytë e tyre duket si i kërcënuar nga debatet e kohëve të fundit. Agron Luka del si mbrojtës i Kishës Katolike, thua se Etleva Lala (që për më tepër është edhe e krishterë), po e kërcënoka atë me shkrimin e saj, apo se Kisha Katolike vërtetë po rrezikoheshka nga situatat e kohëve të fundit. Kisha Katolike ka kaluar stuhi shumë më të mëdha se ky ekstremizmi islamik i kohëve të fundit, dhe gjithçka ka qenë thjesht një lëkundje e lehtë sizmike për të. Nëse duam të flasim më tej për Kishën Katolike, duhet thënë gjithashtu që forca e saj ka qëndruar dhe qëndron pikërisht në faktin që ajo gjithmonë ka ditur dhe di t’i pranojë, të flasë hapur dhe të mos ketë frikë nga të metat e saj, apo nga gabimet që mund të kenë ndodhur në të kaluarën, që ndodhin në të tashmen e që do të ndodhin në të ardhmen. Në fund të fundit, ky ishte mesazhi i Jezusit: që njeriu nuk është i përsosur dhe nuk janë të tilla as veprat e tij. E vetmja rrugë drejt përsosmërisë është vetë Jezusi e kush beson në të ka jetë të përjetshme. Kisha Universale nuk ka pretenduar dhe nuk pretendon të jetë e përsosur, por ajo beson në Jezu Krishtin e thjesht për këtë arsye do të ketë jetë për aq kohë sa ekziston bota. Nga ana tjetër Kisha Universale nuk përfaqësohet nga një person apo një grup personash që dikur apo edhe sot mund të kenë bërë apo bëjnë gabime. Ajo para së gjithash është një trup njerëzor që beson te shpëtimtari i vet, kështu që ajo nuk mund të kërcënohet nga asnjë gjë. Është pikërisht kjo hapje e Kishës Katolike për pranimin e të metave dhe gabimeve çelësi i forcës dhe i jetëgjatësisë së saj, ashtu siç pohojnë edhe teologët e saj, dhe është pikërisht ky çelësi i suksesit të saj edhe në të ardhmen.

Një arsye tjetër është se militantët “akademikë” të tipit Agron Luka e kanë të vështirë të kuptojnë se si mund të flitet hapur për një fenomen që në një kontekst të caktuar mund të konsiderohet si jo shumë pozitiv për idenë që ata “mbrojnë,” sepse ata janë rritur dhe formësuar në periudhën e komunizmit ku sekretet, mbajtja e të fshehtave, prapaskenat, thashethemet e kishin kthyer këtë vend në mbretërinë e tyre të preferuar. Sipas formimit të tyre, çdo gabim apo fenomen negativ duhet mbajtur sekret, sepse po të merret vesh prish imazhin e bukur nga jashtë. Këta “intelektualë” krijojnë dhe kuptojnë sipas skemës bardhë e zi dhe nuk shohin ngjyra të tjera në krijimtarinë intelektuale dhe as në të kaluarën historike.

Megjithatë duhet thënë që fenomeni i mbrojtjes me militantizëm të një ideje dhe përqëndrimi i qëllimshëm i gjithë punës intelektuale për këtë qëllim nuk është vetëm pjellë e sistemit komunist në Shqipëri, por është një fenomen që i ka rrënjët shumë më të thella se kaq, dhe është i përhapur në shkallë të ndryshme në të gjithë Evropën. Zanafillën e ka në Gjermani, gjatë luftës kundër Napoleonit, dhe e ka emrin nacionalizëm. Se çfarë lidhje ka nacionalizmi me militantizmin akademik, dhe si ka degjenuar ai në Ballkan e veçanërisht në Shqipëri këtë do ta shikojmë në vija të përgjithëshme me poshtë, siç e ka përshkruar historiografi i madh i ditëve tona Patrick J. Geary, në veprën e tij The Myth of Nations: The Medieval Origins of Europe. (Princeton dhe Oxford: Princeton University Press, 2003).

Nacionalizmi politik gjerman lindi në epokën e Napoleonit, si përgjigje e pushtimit të territoreve të Rinit dhe e rezistencës popullore ndaj francezëve. Freiherr von Stein, ministri i Prusisë (1804-1808) nxiti poetët dhe shkrimtarët të kontribuonin në krijimin e një imazhi të një Gjermanie të bashkuar kur u dëbuan francezët. Kësaj thirrje iu përgjigjën ndër të tjerë edhe autorë me emër në letërsinë gjermane si Friedrich Gottlieb Klopstock, Herder, Gotthold Ephraim Lessing. Filozofi Johann Gottlieb Fichte ishte ndër intelektualët më të rëndësishëm të kësaj kohe që politizoi kulturën gjermanike duke krijuar një identitet gjerman që i kishte rrënjët në epokën romake, në veprën e Tacitus-it dhe në heroin e parë gjerman Arminius që fitoi betejën kundër ushtrive romake në vitin 9 pas Krishtit. Përpjekje të tilla sporadike do të institucionalizoheshin në vitin 1819 kur Freiherr von Stein themeloi Shoqërinë për Historinë e Vjetër Gjermane (Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde), shoqëri kjo e përkrahur edhe nga konsultat e intelektualëve të famshëm si Goethe, Wilhelm von Humboldt, vëllezërit Grimm, Friedrich Carl von Savigny, dhe Karl Friedrich Eichhorn. Ideali i kësaj shoqërie u materializua në korpusin Monumenta Germaniae Historica (Monumente historike të Gjermanisë) që ka qenë dhe mbetet edhe sot e kësaj dite guri i themelit i historiografisë gjermane. Objekt i Monumenta u bënë të gjitha tekstet e shkruara në ose për vendet ku kishte pasur apo kishin sunduar gjermanofolës, dhe metoda e studimit të tyre ishte filologjia. Historianët dhe filologët filluan, pra, që të punonin së bashku për të ndriçuar origjinën e lashtë të kombit të tyre, e më vonë këtyre iu shtuan edhe etno-arkeologët. Që në këtë moment, historiografia dhe nacionalizmi u bënë një e të pandarë.

Standartet gjermane të historiografisë “shkencore” dominuan në mënyrë progresive të gjitha universitetet e shek. XIX në Evropë, dhe madje edhe në Amerikë. Historianë të huaj që mësuan në seminaret gjermane metodat dhe kritikën tekstuale shërbyen si ambasadorë të analizës nacionalistike, kur u kthyen në vendet e tyre. Si rezultat, brenda një kohe të shkurtër, e gjithë Evropa e kishte historiografinë baraz me nacionalizmin dhe të pandarë nga ai. Ishte pikërisht ky lloj nacionalizmi i bërë një me historiografinë ai që u politizua deri në atë pikë në Evropë saqë secili shtet i krijuar apo që po krijohej në Evropë, identitetin e tij e kërkonte pikë së pari në histori dhe në gjuhë. Duke u bërë vegël e politikës, nacionalizmi në Evropë arrin edhe në format e tij ekstreme si në fashizëm, nazizëm (fillimisht në vendet që kishin qenë vatra të nacionalizmit), si dhe në nacionalizmin ballkanas, ku nacionalizmi do të vinte pak më me vonesë për shkak se historianëve dhe gjuhëtarëve të formuar në shkollat gjermane e që shërbenin si ambasadorë të nacionalizmit në këto vende do t’u duhej pak më shumë kohë që ta bënin nacionalizmin popullor nëpërmjet politikës që ua la këtë detyrë shkollave dhe teksteve shkollore. Si rrjedhojë, nacionalizmi në thelb nuk është gjë tjetër veçse një militantizëm që përdor shkencën dhe metodat shkencore në mënyrë të qëllimshme për të vërtetuar një tezë apo hipotezë të caktuar, në rastin konkret atë të identitetit kombëtar, që përbëhet nga gjuha e veçantë e një kombi të dhënë, territori në të cilin ky komb banon dhe mundësisht ka banuar që prej kohërave më të hershme dhe kultura e dalluar e këtij komuniteti që prej kohërave më të lashta.

Ky militantizëm shkencor, d.m.th. përdorimi i qëllimshëm i shkencës dhe metodave shkencore në funksion të një ideje është i aplikueshëm jo vetëm për nacionalizmin, por edhe në fusha të tjera. Kështu, në Shqipërinë postkomuniste, ku si pasojë e dështimit të sistemit komunist i cili në Shqipëri kishte qenë identifikuar me kombin, nacionalizmi shqiptar mbeti pa objekt të mirëfilltë, militantizmi shkencor filloi të përdoret nga klane të ndryshme intelektualësh që u krijuan me shumicë gjatë kësaj periudhe, për të asgjësuar intelektualë që nuk i përkasin klanit të tyre.

Si rrjedhim, Agron Luka, i cili prej nacionalizmit ka marrë vetëm militantizmin “akademik” nuk mund të kuptojë mënyrën e re të të shkruarit të historisë që po përhapet sot progresivisht në Evropë: kthimi në jetë i dokumentit apo fenomenit historik ashtu siç ishte, pa marrë parasysh nëse ai i përshtatet një linje të caktuar apo jo. Sipas kësaj mënyre, çdo dokument apo fenomen duhet të ketë mundësi të tregojë historinë e vet sa më qashtër që të jetë e mundur, na pëlqen ne apo jo kjo histori. Ne thjesht duhet të mësojmë të dëgjojmë zërin e fakteve historike, pavarësisht se ato mund të mos hyjnë në skemën e krijuar prej nesh. Me fjalë të tjera, ne duhet ta lëmë historinë që të na tregojë të vërtetat e saj, dhe jo t’i diktojmë ne asaj se çfarë të na tregojë. Duke qenë se e vërteta, sidomos ajo historike, është e rrëshqitshme dhe shumë e vështirë për t’u kapur, puna e gjithsecilit, sidomos e atyre që duan të merren me histori, është që të përpiqen të përcjellin çfarëdo fije zëri që mund të ketë një fakt historik. Se sa i vërtetë do të jetë ky zë, kjo do të dalë në pah nga ballafaqimet e fakteve të ndryshme që do të prezantohen nga shumë burime dhe vendosja e të gjithave në kontekstin historik. Pra, më e pakta që secili prej nesh mund dhe duhet të bëjë, është të kontribuojë me tolerancë për të ndryshmen.

P.S. Falenderoj pedagogun e universitetit, kolegun Riza Hasa, i cili më informoi për shkrimin e Agron Lukës të botuar te gazeta “Shqipëria Etnike,” gjë që mundësoi edhe këtë shkrim-reagim, sepse nuk do të kisha pasur mundësia të merrja vesh botimin e këtij shkrimi. Kjo është edhe arsyeja pse jam vnuar kaq shumë në përgjigje.

Rebusi presidencial

Ne qershor te ketij viti, Parlamenti Shqiptar duhet te perpiqet te zgjidhe nje tjeter rebus ne kuader te ecejakes 16 vjecare ne shtigjet e demokracise se brishte ne Vendin e Shqiponjave. Ne fakt, eshte vete Kushtetuta ajo qe komplikon gjerat, kushtetute e miratuar ne vitin 1998 nga mazhoranca e atehershme e majte, me bojkotin e gjere te opozites se djathte aso kohe, document themeltar i shtetit qe zbatohet akoma. Akti suprem i nje shteti, pasi përcakton nje mori votimesh ne kuadër te arritjes se numrit 84 te votave te nevojshme per zgjedhjen e kreut te shtetit (me kompetenca shume honorifike!), ne mungese te kuorumit kërkon shpërndarje te Kuvendit dhe me shume se nje raund zgjedhjesh parlamentare, te cilat gjithsesi, kulmojne ne nje zgjedhje (pas sfilitjes rreth 8 mujore!) te presidentit me mazhorancen e thjeshte prej 50%+1 te deputeteve te Parlamentit Shqiptar. Po sjellim ne vëmendje disa nga paragrafet e nenit 87 te Kushtetutes ne lidhje me procedurat e zgjedhjes se Presidentit:

3. Kur në votimin e parë nuk arrihet kjo shumicë, brenda 7 ditëve nga kryerja e votimit të parë bëhet një votim i dytë.

4. Në rast se edhe në votimin e dytë nuk arrihet kjo shumicë, brenda 7 ditëve bëhet një votim i tretë.

5. Kur ka më shumë se dy kandidatë dhe asnjëri prej tyre nuk ka marrë shumicën e kërkuar, brenda 7 ditëve bëhet një votim i katërt ndërmjet dy kandidatëve që kanë marrë numrin më të madh të votave.

6. Në rast se edhe në votimin e katërt asnjëri prej dy kandidatëve nuk ka marrë shumicën e kërkuar, bëhet një votim i pestë.

7. Në rast se edhe pas votimit të pestë asnjëri prej dy kandidatëve nuk ka marrë shumicën e kërkuar, Kuvendi shpërndahet dhe brenda 60 ditëve bëhen zgjedhjet e reja të përgjithshme.

8. Kuvendi i ri zgjedh Presidentin sipas procedurës së parashikuar nga paragrafët 1 deri në 7 të këtij neni. Në rast se edhe Kuvendi i ri nuk e zgjedh Presidentin, ai shpërndahet dhe brenda 60 ditëve bëhen zgjedhje të reja të përgjithshme.

9 Kuvendi pasardhës zgjedh Presidentin e Republikës me shumicën e të gjithë anëtarëve të tij.

Ashtu sic kane sqaruar edhe bashkehartuesit e kësaj kushtetute, ne fakt bashkekryetaret Arben Imami dhe Sabri Godo, aktualisht te dy eksponente te spikatur te se Djathtes sot ne pushtet, kushtetuta kërkon te gjeje nje fryme konsensusi, duke vene nje barriere te larte prej 84 deputetesh, qe keto vitet e fundit nuk e zotëron asnjë krah politik ne Kuvend. Teorikisht, askush nuk eshte kunder kësaj fryme, por a eshte logjike qe vendi ti drejtohet dy here brenda rreth 8 muajve zgjedhjeve te përgjithshme parlamentare per shkak te presidentit dhe ne fund, ta zgjedhe ate me mazhorancen e thjeshte? Sigurisht qe jo! Ne keto kushte, del ne skene zgjedhja e presidentit direkt nga populli, nje gje ndoshta mjaft e mire, por qe kërkon detyrimisht ndryshimin e Kushtetutes, por edhe zgjerimin e kompetencave te kreut te shtetit, meqenëse pushteti i tij rrjedh direkt nga sovrani! Por a do te behet edhe zgjedhje e presidentit me 50%+1 te votave te te gjithe shqiptareve qe do marrin pjese ne votim? Nese nuk kerkojme te bejme shpikje “alla- Kushtetutshe shqiptare”, nisur nga eksperienca e vendeve te tjera, keshtu duhet te ndodhe. A nuk do te ishte njelloj qe pas 5 votimeve ne Kuvend, ne kërkim te 84 votave dhe konsensusit te paleve (nese nuk arrihet) te kalohet ne 50%+1 te deputeteve te Parlamentit? A nuk perfaqesojne me delegim, 140 deputetet vullnetin e zgjedhesve shqiptare sipas zonave te ndryshme te Shqiperise? Sigurisht qe po! Por, si gjithmonë, ne shqiptaret duhet te leme “nga nje gozhde” ku te mund ti krijojme probleme vetes (qeverisjes se vendit) por edhe shqiptareve ne pergjithesi. Duhej te parashikohej ne Kushtetute nje instrument, i cili brenda pak viteve, duhej te sfiliste shqiptaret e shkrete dhe klasen politike, prandaj tashme ne prag te zgjedhjes se presidentit te ri, perhere e me shume po dalin ne skene zgjedhjet e parakohshme. Realisht, edhe vete socialistet, teksa ideuan miratimin e kushtetutes ne vitin 1998 permes referendumit popullor, ishin pak euforik. Mesa duket e konceptuan ne kete menyre dokumentin themeltar te shtetit, jo per te kërkuar “konsensus” i cili aso kohe ishte nje “molle e ndaluese” per politiken shqiptare, por me idene e sigurimit pa probleme te nje mazhorance prej 84 deputetesh sa here te ishte nevoja per te zgjedhur nje pasardhës se Mejdanit. Teksa me 71 vota, mund te ndertohet nje qeveri, e cila ne sistemin aktual te Shqiperise, eshte mirëfilli Zot i vendit, pse nje mazhorance e tille, pas 5 votimeve, nuk mund te zgjedhe nje president honorifik sic eshte ai i Shqiperise?

Pas këtij diskutimi retorik, i cili mbase konsumohet ne shume mjedise te politikes se larte shqiptare keto dite, lind natyrshem pyetja: Pse nuk bie ne nje mendje klasa politike ne ndryshimin e këtij kapitulli te politikes, ose te zgjedhjes direkt nga populli te kreut te shtetit? Aktualisht ne pushtet eshte e djathta, e cila nese do te zbatohej skema e mazhorances se thjeshte, pas 5 votimeve, me mazhorance te thjeshte mund te zgjidhte kreun e shtetit nga rradhet e saj. Me vone, nje mazhorance e majte, mund te zgjedhe presidentin me votat qe mund te ndertoje edhe qeverine ne Kuvend. Kohëzgjatja e ndryshme e mandateve (5 vjet presidenti dhe 4 vjet Kuvendi), do te sillte edhe bashkejetesen normale te ketyre dy posteve, e cila indirekt do te konsiderohej edhe si konsensus. Frika e cenimit te institucioneve te pavarura, pervec këtij faktori, do te zgjidhej thjeshte me zbatimin rigoroz te Kushtetutes dhe te ligjeve.

Rebusi presidencial do te behej me veshtire i zgjidhshem, nese do te kalonim tek emrat, por me sistemin aktual zgjedhor. Bamir Topi, eshte nje figure e nderuar e politikes shqiptare, por sigurisht nuk mund te terheqe mbi vete, ne kutite e votimit ne Kuvend, nje numer prej 84 votash te nevojshme per tu zgjedhur. E njëjta gje mund te thuhet per ish- kryeministrin e qeverise se Pajtimit Kombetar, Bashkim Fino, i cili eshte edhe nje amator i futbollit. Deri tani, ne skene kane dale keto dy emra, por edhe ai i Aleksander Bushatit, nje pedagog i nderuar, inxhinier, drejtues i nje firme te suksesshme, i cili del ne skene si i propozuar nga Shoqata e Intelektualeve Katolike te Shqiperise, madje edhe si firmetar i nje “Promemorie”, ne te cilen kërkohen me shume te drejta dhe perfaqesim per katoliket shqiptar. Thjeshte per kete fakt, Bushati e ka shume te veshtire te siguroje votat e nevojshme per president. Dashje pa dashje, pasi te jete sfilitur Shqiperia nga dy pale zgjedhje parlamentare dhe puna te kete vajtur tek 50%+1 e deputeteve, llogarite te cojne serish tek dy emra: Sali Berisha dhe Fatos Nano. I pari, eshte lider i pakontestueshem i te djathtes dhe me kete sistem, do te jete ai presidenti i ri i shqiptareve, meqenëse edhe kushtetuta aktuale nuk e pengon, edhe pse ka qene president i vendit pasi asnjë ligj (as Kushtetuta), nuk ka efekte prapavepruese. E njëjta gje mund te thuhet edhe per Fatos Nanon, i cilie dhe nese nuk do te jete kryetar i PS-se, por do te ruaje te njejten stature politike dhe autoritet karizmatik qe gezon, do te katapultohej drejt presidences nga te majtet qe mund te vijne ne pushtet, thjeshte “per ta hequr qafe”. Pse ku arsyetim ne formen e “qarkut te shkurte”? Megjithe forcen e partive te tjera qe fryhen e shfryhen ne momente te ndryshme politike, pushteti ne te gjitha drejtimet ka buruar dhe do te buroje permes PD-se dhe PS-se, ndryshme permes lidereve respektove Berisha dhe Nano (ne nje menyre apo tjeter) qe edhe per shume vite, do te jene realitet i fuqishem i skenes politike shqiptare.

Blerti DELIJA

Prek Radoina merr rruget pa rruge

Pa mbushur ende 15 vjet, i riu nga fshati Thethe i komunes Shale, Dukagjin, Prek Nikoll Radoina, eshte detyruar te braktise prinderit e tij dhe te marre rrugen e emigrimit. Ky i ri inteligjent jetonte ne kushte teper te veshtira familjare, ku misionaret e kishes katolike “Nene Tereza” e ndihmojne per veshmbathje e ushqime. Por shume shpejt ai behet edhe nje vullnetar i dobishem duke ndihmuar murgeshat ne identifikimin e nevojave te popullates, duke i ndihmuar ne udhetime, takime me te rinjte nga nje fshat ne tjetrin ne shperndarjen e Ungjillit. Misionaret e mjbajne afer duke ndihmuar ne te gjithe veprimtarite fetare, ku njerezit e kesaj krahine qe nga viti 1967, me mbylljen e kishave, nuk kishin pare nje misionar te kishes katolike te vinte ketu. Shume shpejt popullesia u angazhua ne meshen e shenjte dhe filluan te ndertonin kishat e rrenuara ku ndertuan edhe nje kuvend prane kishes se Shen Gjonit ne Breg Lumi. Por nje ngjarje qe tronditi te gjithe krahinen ishte nata e 12 dhjetorit 1995, ku nje bande kriminale dhunon ndertesen, keqtrajton dhe grabit misionaret. Ne keto rrethana, te riut Prek Nikoll Radoina, i kercenohet jeta nga persona te maskuar se do te ekzekutohet ne qofte se jep deshmi ne polici. Ne keto kushte emigron jashte vendi. Ndonese policia e shtetit beri hetime, asnjehere nuk i zbuluan autoret e vertete. Misionaret largohen prej aty. Ipeshkvi i Pultit i asaj kohe, imzot Robert ashta, shperndau nje leter baritore duke denuar ate qe kishte ndodhur, si nje gjest shume negativ. Ne rrethana tronditese, Prek Nikoll Radoina lë prinderit e aspiratat rinore per te shpetuar jeten e tij.

Zef NIKA

Në Lekbibaj, ku kanuni është i egër, ku ligji është nul

Lekbibajt e Tropojës shtrihen anës së djathtë të lumit Drin. Në kufi mes Fierzës dhe Dukagjinit. Atje natyra është e egër në dimër dhe shumë e këndshme në verë. Atje njerëzit janë bujar, të dashur, të afrueshëm, por tepër numzli. Kanuni, hakmarrjet, ta ndjekun kudo, edhe përtej varrit, pasi gjaku merrte edhe pas shtatë breznive. Mjafton një zënkë, larg qoftë plagosje vrasje që jeta të kërcënohet seriozisht.

Edhe familja e Jak Bushatit nga Lekbibaj u ba viktimë e një hakmarrjeje që kushedi kur do ketë një fund. Me 22 gusht 2002 vritet me armë zjarri polici Ndokë Nuka. Për vrasjen e tij u akuzuan dy persona: Joland Bushati dhe Abedin Lazri. Megjithëse vrasja në fjalë nuk u vertetua as nga organet e hetuesisë, as të prokurorisë, as të gjyqësorit, të dy të akuzuarit u denuan me nga 20 vjet burg secili. Bashkëpunim si bashkëpunëtor në vrasje! Që në dënim duket se ligji është nul, dënon pr një vrasje dy vetë me të njëjtin denim. Kjo ndoshta për të sheshuar pak hakmarrjen mesjetare të të afërmve të viktimës. Por, pavarësisht dënimit absurd, të gjykatës, kanuni është potent. Të afërmit e Joland Bushatit detyrohen të braktisin vendlindjen dhe të jetojnë në ilegalitet. Me 22 tetor 2006 nga persona të identifikuar, por që mendohet se kanë lidhje me gjakmarrjen, plagoset me armë zjarri Jak Bushati. Ngjarja ndodh jo në Tropojë, por në një qytet tjetër. Gjithashtu, kërkohen të vriten vëllezërit e Jolandit të burgosur pa fakte, të quajtur Jetnor Bushati dhe Jonard Bushati. Pra, këta dy vëllezër dhe i ati Jaku jetojnë me frikën e gjakmarrjes. Të rinjtë Jetnor dhe Jonard kanë marrë rrugat pa rrugë të perëndimit, pasi Kanuni i lashtë i ka dënuar me vdekje, ndoshta edhe në breznitë që vijnë.

Vasel Gilaj

Mimoza Taka

Hata në hipoteka

Gjatë tetë viteve socialistët tjetërsuan pronat: priten kontrolle të imëta

Edhe pse shumë prona në Shqipëri janë tjetërsuar, kjo nuk do të thotë se ato janë ndryshuar përfundimisht. Është e shenjtë prona. Pa këtë shenjtërim sot do ishte shpellinë. Por këtë paralizë, jo kushedi të moçme, 16 vjeçare, qeveria demokratike, me kryeministrin më impulsiv, më të pastër moralisht, me të drejtë njerëzisht e ligjërisht, do e shëndoshë me “ilaçin” ligj, ku të gjitha vendimet e dyshimta të marra deri tashti, në të gjitha Zyrat e Regjistrimit të Pasurive të Paluejtshme, ose ndryshe Hipotekave, siç i quajmë ndoshta pa të drejtë në Shqipëri, do të rishikohen imtësisht.

Këtu në Tiranë, hipoteka më e madhe në vend ka patur një tërmet të fuqishëm, ku ditët e fundit janë shkarkuar 13 punonjës. Kjo ka ardhur pas një kontrolli jo krejt të plotë të Zyrës së Antikorrupsionit në Kryeministri dhe Ministrisë së Drejtësisë, ku janë konstatuar shkelje ligjore. Edhe Hipotekat e Vlorës, e Korçës dhe të tjera kanë shumë probleme të trashëguara, veçanërisht në viti 1997 deri më 2005, kur socialistët kishin pushtetin e hyqymetin, kur mbi kodikët e moçëm, vunë edhe emra të rrebelimit të vitit të zi 1997.

Ndaj këtij ligji normalisht që po bërtet politika e majtë, por shqiptarët me vullnet të lirë, me votë, dëshmuan se nuk janë “illnuar” me PD-në, por janë të pakënaqur me PS-në. Shifra prej 5.000.000 USD që qeveria ka përcaktuar për kthimin dhe kompensimin e ish pronarëve si dhe politikat konkrete me sipërfaqet që shteti ka në dispozicion për ish pronarët janë një nisje shumë premtuese. Vitin tjetër shifra në para do jetë edhe më e larta. Nga ana tjetër qeveria Berisha nuk e ka të lehtë, pasi me Titujt e Pronësisë është spekulluar. Kështu pra, që pronarët e ligjshëm të fitojnë, dikush edhe duhet të humbë. Pra është ndeshje e ashpër. Ndeshje mes ligjit që synon të ndreqë padrejtësitë dhe mafies që ka tjetërsuar shumë prona, veçmas troje. Edhe në mes të qyteteve. Janë synyar zonat industriale të qyteteve, zonat me prioritet ndërtimet, zonat e lira, shumë pak të populluara deri para 16 vjetësh, zonat e plazheve, të pikave turistike. Janë bllokuar ato troje që gjithkush e di që nuk janë të atyre që i kanë me “qitab të Fatos Nanos”.

Kjo metodë të bën të mendosh mafien me prapavijë politike që ka synim fitimin e shpejtë të parave. Aty ku pronat janë tjetërsuar, vërtet ka rrjedhur shumë valutë. Nga hiçi pra. Nga hiçi e kanë origjinën edhe, medemek pronarët. Nga hieroglifet e pakuptimta, që zor t’u gjesh përkthyes në botë, mund të jenë “deshifruar” shumë “oaze” hipotekore.

Janë jo pak raste kur investitorë perëndimorë që kanë patur qellim investimet tek ne, pasi kanë gjetur parregullsi në trojet ku kanë menduar të vendosin bizneset, i kanë ndërprerë të zhgënjyer. Edhe gjigandë të industrisë italiane. Gjithsesi, politikat e reja të qeverisë shqiptare në një të ardhme shumë të shpejtë, duket do riparojnë gjithçka, duke krijuar klimë të përshtatshme për të gjithë bizneset perëndimore.

Problemet e pronësisë në Shqipëri janë kapërthyer keqas. Duhet një vullnet i fortë për t’i riparuar. Të uzurpohet e shfrytëzohet për kioskë një oborr shkolle, është paradoks, por ama, të shfrytëzohet për ambient lokali, pra rrugë kalimi a shesh parkingu një institucion i rëndësisë së veçantë, si, fjala vjen, Bashki, Prefekturë etj, të vendoset pronar prej koti mbi pronën e tjetrit përmes dokumentave të Zyrave të Regjistrimit të Pasurive të Paluejtshme, është një hata e madhe.

Nderlikimet e pronësisë e kanë bazën pikërisht në rrënjët e mafies politike, rrënjë të cilat edhe ndërkombëtarët kërkojnë ti “thajmë” shpejt.

Sokol Pepushaj

E majta, ne rresht pro te djathtes shkodrane

Ne Tirane, lajmi per mbledhjen e dyte te Keshillit Bashkiak te Shkodres.

Serish, pas mbledhjes se pare te konstituimit me 7 prill 2007, u shenuan risi te kompromiseve jo zyrtare politike, kete here per interesa te ngushta personale te nje individi, bisnesmen i fuqishem verior, me bindje dhe kontribute afer te majtes. Parlamenti i qytetit te Shkodres ka dhene verdiktin e tij per 5 keshilltaret qe do ta perfaqesojne ate ne Keshillin e Qarkut, nje organizem i rendesishem edhe vendimarres ne kuader te decentralizimit te metejshem te pushtetit vendor. Lista e emrave te perzgjedhur nga PD-ja, ishte vertete interesante ku pervec Qashif Hoxhes, person me kredite dhe i njohur ne bazen demokrate te Shkodres, perfshiheshin edhe Sabri Bushati, i cili mesa duket perzgjidhet dhe emerohet me shume si mbiemer se per karrieren apo kontributin politik ne PD, por edhe Gjovalin Kolombi, i cili u emerua fillimisht prefekt i qarkut dhe pas largimit u perfshi ne vendet e para te listes se keshilltareve bashkiake, e tashme propozohet per antar i Keshillit te Qarkut.

Te tre emrat e siperpermendur, kaluan proven e Keshillit Bashkiak te Shkodres, duke qene tashme edhe antare te Keshillit te Qarkut. Qashif Hoxha dhe Sabri Bushati, mund te ndjehen te qete tashme, pasi kane marre perkatesisht 34 dhe 26 vota, ndersa nevojiteshin jo me pak se 23 vota te keshilltareve bashkiake te qytetit. Mbase mund te lindin probleme, gjithnje ne baze te interpretimit te ligjit, per emrin e Gjovalin Kolombit, i cili fitoi te drejten e kalimit si keshilltar ne qark me vetem 9 vota, pa kaluar kuorumin e nevojshem prej 23 votash. Pas zbardhjes se vendimit te Keshillit Bashkiak, nese eshte respektuar ligji dhe aktet e tjera nenligjore, do te vendose institucioni i Prefektit te Qarkut Shkoder.

Eshte me mjaft interes te analizohet numri 34 i votave te marra nga i propozuari i PD-se, qe ne turin e pare. Disa media vendore te Shkodres, bene nje fare analizimi te kesaj teme, por mesa duket u mungonte guximi i duhur per ti vajtur deri ne fund kesaj teme.

Ne Keshillin Bashkiak te Shkodres, me heret, ishin kristalizuar tre blloqe politike. Grupi i Djathte (PR+PDK+PMDL) qe perbehej nga 10 keshilltare, haptas ishte shprehur kunder votimit ne bllok te emrave te propozuar nga PD-ja. Ne mbledhjen e dyte te Parlamentit te Shkodres, PD+ Aleatet e Djathte te Vegjel, nuk ishin me shume se 19 keshilltare, ndersa PS+

Partite e Majta Aleate, vetem 14 vota. Atehere, llogarite matematikore jane shume te thjeshta dhe tregojne se numri 34 i votave, eshte arritur nga nje aleance e cuditshme e votave te te djathteve dhe te majteve, madje keta te fundit, duket se kane votuar ne rresht per te propozuarin e PD-se si antar qarku. Kjo eshte vertetuar indirekt jo vetem nga perllogaritjet e mesiperme, por edhe nga fjalet qe keshilltare te PD-se hapen per koleget e tyre ne kete fryme, madje duke permendur edhe toponimin e nje zone te njohur turistike te Shkodres. Edhe kete fakt, mediat lokale te Shkodres e ceken, por ne mediokritetin e tyre, pse jo edhe nen trysnine e pronareve apo opinioneve, nuk e analizuan deri ne fund.

Cila eshte lidhja ne mes zgjedhjes se antareve te Keshillit te Qarkut nga rradhet e parlamentit te qytetit te Shkodres, me interesat e nje bisnesmeni prane te majtes? Nje bisnemsen shume i fuqishem, ka interesa mjaft te medha ne nje zone turistike te Shkodres, sic e thame dhe deri me tani, ka ndeshur ne rezistencen e drejtuesve te Keshillit te Qarkut, te cilet e pengojne ne realizimin e synimeve qe i ka vene vetes. Pas zgjedhjeve te 18 shkurtit 2007, u cel nje drite jeshile per te realizuar qellimet e tija. Keshtu, pas shume negociatave, ne Tirane dhe ne Shkoder, u arrit nje kompromis per mbeshtetjen e njerit nga emrat e propozuar nga PD-ja, qe ai te zgjidhej antar i Keshillit te Qarkut, mundesisht ne nje menyre sa me plebishitare, duke nisur sinjale edhe drejt Kryesise se PDSH-se ne Tirane. Kjo, per faktin e thjeshte se, sipas gjasave ose sic ka ndodhur deri me sot, emri i kryetarit te Keshillit te Qarkut, ka dale nga rradhet e Keshillit Bashkiak te Shkodres (personat qe jane zgjedhur si perfaqesues te tij ne te ashtequajturin Parlament rajonal). Nga ana tjeter, Kryetari i Qarkut, eshte jo vetem kryetar i KRRT-se rajonale, por ka edhe nje peshe te madhe ne vendimarrjen e ketij organizmi.

Fillimisht, duhej siguruar nje mbeshtetje e fuqishme politike e cila erdhi nga te Majtet ne Keshillin Bashkiak qe u vune ne rresht, te votonin pro kandidatures se propozuar nga PD-ja, nga nje biznesmen qe duhet te realizoje me cdo kusht qellimet e tija ne nje zone turistike te Shkodres.

Deri tani llogarite duket se kane ecur ne menyre perfekte. PD dha votat e saja per te zgjedhur nenkryetaren e Keshillit Bashkiak te Shkodres nga e Majta, ndersa ky grupim, bashkoi votat me demokratet per te zgjedhur nje keshilltar qarku, kete here ne sherbim te interesave te ngushta te nje individi- bisnesmen. Megjithate, duket se llogarite nuk kane shkuar deri ne fund. Do te jete kryesia e PDSH-se ne Tirane, ajo qe do te percaktoje emrin e kandidatit te saj per kryetar te Keshillit te Qarkut Shkoder.

Mbi te gjitha, nje peshe te madhe do te kete fjala e kryetarit te PDSH-se Sali Berisha, i cili tashme permes burimeve te tija te besueshme, duket se ka marre mesazhet e duhura nga Shkodra. Nje gje nuk eshte e sigurte: a ka ndikim apo mekanizma ky biznesmen i fuqishem, qe te ndikoje edhe ne vendimarrjen e kryesise se PDSH-se dhe te vete kryetarit Berisha? Kjo mbetet per tu pare, sic edhe largpamesia e ketij arsyetimi. Eshte thjeshte ceshtje kohe!

Vasel Gilaj

Konsulli italian në Vlorë, Lorenzo Tomassoni, diplomat i dështuar në Shqipëri

- A shiten vizat në konsullaten italiane të Vlorës?

- A u mohohet viza atyre që plotësojnë kushtet?

- A është njerëzore të “vrasësh” një vajzë 23 vjeçe, duke mos i dhënë vizë të ëmës për t’i dhuruar veshkën në Itali?

- A thua plaka do punësohej atje, në rrugë, në semafor?!

Pyetjet janë pyetje dhe ne do rrimë larg komenteve. Ne po, themi se Anelda 23 vjeçare vdiq. Ajo vdiq me emrin e konsullit Lorenzo Tomasoni në gojë. Duke iu lutur Zotit që ta falë çdo skizofreni njerëzore, pasi aq dinë harbutët, burrokratët e letrave pa vlerë.

Është pra fillimi i zakonshëm e një rrëfimi për fatin e mijëra vajzave shqiptare. Anelda që vdiq, shqiptarja me ëndrra edhe më shumë se një konsull prej “guri”, bashkëmoshatare jona, nuk ishte nga ato që rëndom të huajt i quajnë “mish i bardhë”, apo prostituta. Edhe mua në fakt më ka rastisë të jem dikur përballë një konsulli, ku në të vërtetë shpejtoi proçedurat, më priti vetë në sportel, nuk më kërkoi dosje me dokumenta burrokratike, por mbase mosha e re nuk i mbushi mendje se do jem shpejt një gazetare me peshë. Për vete nuk ia kam marrë për keq dhe redaksia më bindi se duhej të bëhesha emër në gazetari që të bindim të huajt se nuk spekullojmë. Por një bashkëmoshatare imja vdiq nga një ligj skizofren apo një konsull skizofren italian, nuk e di. Po, konsulli italian i Vlorës Lorenzo Tomasoni, refuzoi vizën për nënën e 23 vjeçares që do dhuronte veshkën shpëtimtare për vajzën e vet.

Ishte pra veshka, ishin paratë për transplantin. Ishte prenotuar edhe vendi në spitalin Umberto I në Romë. Ishte edhe vertetimi i Rajonit të Balistikës në Itali që merrte përsipër shpenzimet e pas operacionit. Edhe shoqata “Një zemër për Shqipërinë” kishte marrë përsipër shpenzimet e mëpastajme. E konsulli prapë nuk e vuri atë dreq vule, atë dreq firme mbi pasaportën e nënës së kësaj vajze, për t’i shpëtuar jetën. Thuhet nëpër dhëmbë se mungonte një vulë. Po jemi në shekullin e internetit, o konsull katil, pak sekonda të duhen për t’u lidhur me gjithë botën. E pra, Anelda vdiq për një firmë tënden. Mos pate frikë një plakë, nënën e saj që do jepte një veshkë, se po të qëndron atje, në gadishullin Apenin, apo mos e shpëtove Europën nga ekstrakomunitarët? Jo more jo, ajo plakë as do vente për prostitutë, as për punë, do shpëtonte jetën e vajzës së vet.

Normalisht që jam e mbushur me pak mllef, si Oriana Fallaci që ka shkruar shumë herë në faqet e kësaj gazete kur ishte gjallë, por shumë mirë mund të nisë edhe një hetim për vrasje me dashje, ose në rastin më të thjeshtë nga neglizhenca apo pakujdesia. Nëse nuk e njoh ligjin, në emër të moralit, në emër të jetës flas. Se vdiq një vajzë, një 23 vjeçare. Anelda u nis me këmbët e veta drejt Italisë. Brenda saj jetonte shpresa për të shpëtuar jetën, o ju që jeni njerëz! E, erdhi nga atje në një arkivol. Me një ëndërr të realizuar ama: E VESHUR NUSE SË VDEKURI. Me shumë humanizëm njerëzor, gazeta “Corriere Della Sera”, publikon në gjithë botën ngjarjen tragjike. Dhe kjo hata ngjet, pikërisht kur Shqipëria siglon marrëveshjen e liberalizimit të vizave për disa kategori. Shqipëria arriti që në 10 muaj të ratifikoi marrëveshjen e Stabilizim Asocimit me 10 vende anëtare të BE-së.

Meqënëse gazeta “Shqipëria Etnike” ka mbi 40.000 lexues në ditë në të gjithë botën në internet dhe, lexohet në tre gjuhë, e vetmja gazetë shqiptare kështu, e dimë se në E-mailin tonë do vijnë mijëra ankesa konkrete, por u kërkojmë ndjesë lexuesve se në këtë shkrim nuk do kemi emra të përvetshëm dhe nuk do merremi me vogëlsira, pasi gjykojmë se viktima dhe xhelatë janë bashkë brend këtyre rreshtave, për të reaguar kundër fatkeqësisë shqiptare të radhës, të nëpërkëmbjes së dinjitetit.

Pasi konsulli i Italisë në Vlorë të lexojë këto radhë, ndoshta të mbushura me ndjenjë mllefi për vdekjen e një vajze 23 vjeçare, me ëndrra të pastra për jetën, do ishte mirë të mos vriste edhe të vëllain, Zanin, pasi të njëjtën kërkesë do i bëjë e ëma, për t’i dhuruar veshkën, meqë ky fat i keq e ka gjetur këtë familje, pasi në Greqi duket se mjekët nuk po e sigurojnë për suksesin e operacionit.

As Farnesina në Romë, as ambasada në Tiranë për hir të “alla lettera”, nuk mund të linin një vajzë të re të vdesë, pasi ai dokumentacion që ju keni në sirtarët e konsullatës nuk i le shteg as një diplomati të dyshoi se një plakë rrin në Itali e nuk kthehet. Se po, po, ky është shqetësimi i përfaqësive diplomatike, në rastin konkret italiane. Të gjitha ato togje me letra (dokumentacione) shërbejnë thjeshtë, për t’i mbushur mendjen një konsulli apo punonjësi të ambasadës që, vizëkërkuesit do të kthehen në vendin e tyre, pa shkelur afatet e kohëqëndrimit. Prandaj edhe Komisioni Europian në Bruksel pranoi që të gjithë shqiptarët që kanë një vizë në pasaportë, do marrin një tjetër më të gjatë se të parën, pa dokumenta burrokratike. Aty nga nëntori.

Një fakt më bën përshtypje tëmadhe. Konsulli Tomasoni duket është njohur më mirë nga kolegët tanë të “Corriere Della Sera” që e dënuan rastin “vrastar”. Ai nuk ka shije të mirë as përtej Adriatikut, aq më tepër për shqiptarët kudo në botë. Për të 14 milionët. As për shkodranët normalisht. Kjo, aq më tepër, kur aktiviteti i Konsullatës Italiane në Shkodër, është katërcipërisht ndryshe nga ai i Konsullatës së Vlorës. Që nga viti 2000 e deri më sot, janë me qindra rastet që Konsullata e Italisë në Shkodër ka punuar me profesionalizëm e humanizëm njerëzor në përshpejtimin e procedurave në rastet e vizitave apo shtrimeve në spitalet italiane. Ka patur një bashkëpunim të shkëlqyer për veçse me institucione, individë, edhe me Karitasin. A nuk zbaton të njëjtat ligje si konsullata e Shkodrës edhe ajo e Vlorës? Ndoshta lepuri fle diku tjetër. Janë të shumtë diplomatët, të cilët, veçanarisht në vende si Shqipëria, ku qytetarët e thjeshtë e kanë akoma ëndërr të ndjejnë “aromën perëndimore”, nuk janë të kënaqur vetëm me rrogën që u jep shteti i tyre. Kjo nuk është akuzë. Janë thjesht fakte të komentuara jo vetëm nga shtypi shqiptar, por edhe ai i huaj, prandaj nuk po zgjatemi, pasi premtuam se këtë radhë nuk do merremi me emra të përvetshëm.

Jeta e çdo njeriu mbrohet me ligj. Është një nga nenet më të rëndësishme të Kushtetutës shqiptare. Edhe të kushtetutave të tjera. Po A KA VLERË TË NJËJTË JETA E NJË VAJZE SHQIPTARE 23 VJEÇARE ME ATË TË NJË KONSULLI ITALIAN NË VLORË? Përgjigja e një pyetjeje të tillë që tingëllon cinike dhe provokuese, është e lehtë, por njëherazi edhe e vështirë, teksa Anelda po kalbet në dheun e zi, ndërsa konsulli po vijon natyrshëm misionin e tij... jo vetëm diplomatik.

Ne nuk dëshirojmë të ketë viktima të tjera në radhë, ne nuk dëshirojmë të hapim gazetën gjithherë me një fenomen, derisa të vëmë në lëvizje parlamentin shqiptar Farnesina-n në Romë, ne nuk dëshirojmë t’i drejtohemi institucionalisht si gazetë të gjithë faktorit ndërkombëtar, por kush na jep garanci që një konsull (i njëjti), nuk do marrë jetën edhe të një tjetër shqiptari? Jemi kalimtarë në këtë botë o konsull.

Se Anelda vdiq. U kthye në atdheun e vet, në arkivol, e veshur si nuse. Ashtu siç kishte ëndërruar të vishej kur të shërohej, pra pasi konsulli t’i jepte një vizë nënës së saj, për të hequr një veshkë nga trupi, për të shpëtuar jetën e vajzës. Këto janë fjalë të thëna nga një kolegu ynë gazetar i “Corriere Della Sera”.

As ne që jemi shqiptar, nuk do i kishim thënë më bukur, në trishtimin e rastit. As ne që jemi shqiptar nuk mund të flasim në mënyrë më njerëzore.

Eh pra, kjo ishte fatkeqësia e “njërës prej atyre”, jo nga ato që perëndimorët bëjnë medemek se po u pëlcet se u mbushën semaforët, por e një vajze të mirë, të edukuar, plot ëndrra e shpresa, që nuk kërkoi më shumë, veçse të jetonte. Dhe jetën e saj e pat në dorë të një vule. Nuk e di se sa vlerë ka të flitet për liberalizim të vizave për shqiptarët, apo edhe për ratifikim të MSA-së? Ç’vlerë paska nënshtetësia shqiptare o popull, ajo pasaportë e kuqe që qysh në ngjyrë shërben si sinjalizim i keq.

Ndoshta janë fjalë jashtë etike, por kur vdes një njeri një konsull nuk vë vulë, ia vlen të dalësh jashtë të famshmes etikë.

Florë Malocaj

Fluiditeti i alencave fluide dhe kameleonët e politikës

Askurrë nuk kam besuar tek funksionimi i aleancave para dhe paselektorale. Gjithnjë këto pazare politike nuk kam patur as më të voglen dëshirë për ti parë apo për ti trajtuar vetëm si marrëdhënie ndërmjet biznesmenësh, ndërmjet tregtarësh. A nuk është kështu? Përgjigjen e kësaj pyetje, të cilën janë në gjendje t’i përkojnë një pjesë e konsiderueshme e popullsisë në atë kontekst që e mendoj edhe unë, nuk kam ndërmend ta artikuloj. Zgjedhjet dhe dëftuesit e këtij testi elektoral, duke qenë shtysa për të nxjerrë mësime, nëse janë pësime, nuk kanë patur komoditetin të trajtohen qartazi kështu, pasi asnjëra palë nuk ka pranuar humbjen. Politika ka vijuar në logjikën rutinore, konform parimit të moralit pa moral. Dhe ja ku behemi para një pamje aspak të panjohur. Atë që nuk bëri dot Partia Demokratike fill pas zgjedhjeve të 18 shkurtit, largimin e Berishës si shkaktar kryesor i humbjes në qytetet e mëdha të Shqipërisë, e kanë në dorë sot ta bëjnë aleatët e koalicionit të djathtë. Më në fund, ata të parët, po e shohin Kryeministrin për çfarë është në të vërtetë, si arsye të vetme pse koalicioni i djathtë e ka të garantuar shpejt humbjen e pushtetit. Në momentet që flasim, mazhoranca parlamentare, jo vetëm ka marrë krisje të mëdha, por mund të quhet aktualisht e zhbërë. Votimi i ligjit të gjobave nuk duhet parë si fillimi i kësaj zhbërje, në fakt, ai është shpërthimi publikisht, i asaj vale pakënaqësie, revolte dhe nevoje për ndryshim, që ka filluar me kohë të gëlojë brenda të djathtës.

E gjitha kjo i dedikohet vetë natyrës autoritare që ka kreu i qeverisë, i cili pas 18 muajsh në pushtet, përpos gafave të shumta në qeverisje, ka gabuar në trajtimin e koalicionit të tij, duke i konsideruar aleatët, njësoj si ushtarët e tij në Partinë Demokratike. Sot nuk kemi thjesht dy parti të fuqishme aleate si PDK dhe PPDNJ, që deklarohen kundra për një ligj të caktuar, por kemi një ndërgjegjësim politik të atyre, që jo vetëm nuk janë dakord të heqin deri në fund vallen pa krye të Berishës, por dhe kanë nuhatjen e duhur politike të kuptojnë se ky është momenti kur Kryeministrit, jo vetëm duhet t‘i thuhet ndal, por dhe lamtumirë. Dhe nuk se jemi në prag të bërjes së ndonjë qeverie të re, që Berisha të mund të joshë kryengritësit me ndonjë post ministror. Aleatët që i kanë dalë kundra, e kanë nga një ministër në qeveri. Shkurt jo gjithmonë pazaret të nxjerrin matanë dhe kjo tregon se një erë e re po fryn në politikën shqiptare. Berisha ka mbetur po ai dhe kjo është arsyeja që nuk kupton shumë se çfarë po ndodh rrotull tij. Edhe pse i rrezikuar dhe kritikuar paq në Kuvend nga brenda koalicionit dhe partisë, edhe pse aleatë kryesorë deri dhe vetë Mediu, kanë dalë kundra politikave dhe ligjeve të tij në Parlament, ai vazhdon t‘i injorojë këto qëndrime dhe t‘i quajë personale. Madje, po mos ishte për ngrohjen globale mund dhe t‘i ngrinte, duke harruar se votat e këtyre aleatëve e bënë Berishën Kryeministër dhe grupin politik që ai përfaqëson, të quhet mazhorancë në Parlament. Pikërisht këta aleatë sot, kanë kuptuar gropën e madhe ku Berisha po i tërheq të gjithë. Kryeministri, vetëm pas 18 muajsh në pushtet ka hapur luftë me të gjitha shtresat e shoqërisë dhe sot, askush nga aleatët, por dhe nga Partia Demokratike, nuk do dëshironte të ishte në këpucët e tij. PPDNJ dhe PDK kanë vendosur të dalin hapur kundra politikave të Berishës dhe ky është një ogur i mirë në Parlament e më tutje tij. Së pari ata, por dhe të tjerë aleatë në qeveri e pushtet, nuk kanë pse mbajnë mbi supe gafat dhe paaftësinë e Kryeministrit për të qeverisur, sepse siç u shpreh vetë Dule, të gjithë në qeveri janë thjesht nëpunës që i binden kreut. Dhe në fakt, të gjitha vendimet, të gjitha shpjegimet, të gjitha iniciativat, nga politika e ndërtimet, deri te sporti e kultura, Berisha i merr tërësisht në kokë të tij, pa u konsultuar me aleatët, për të mos thënë më tej me grupe interesi. Aleatët, paçka se në qeverisje me Berishën, nuk dëshirojnë dhe s‘kanë pse marrin mbi supe koston e politikave të deformuara të një Kryeministri autoritar. Nga ana tjetër, është koha që politika shqiptare mos sundohet veç nga dy parti të mëdha dhe fati i më të vegjëlve të jetë thjesht çështje “Dushku” ose pazari momental. Duket se dhe “Dushku” dhe pazaret, s‘po mbajnë gjatë dhe po shihen gjithnjë e me sy më të keq nga opinioni shoqëror. Po kështu, një sistem i ri zgjedhor i pritshëm, kërkon që partitë e vogla të kenë një profil të tyre, të cilin si majtas dhe djathtas kanë filluar ta krijojnë, kryesisht duke kundërshtuar të mëdhenjtë, por dhe duke u bërë palë në vendime dhe zgjidhje situatash të rëndësishme. Majtas mund të përmendet LSI dhe PSD, ndërsa nga e djathta sot po mundohen të faktorizohen dhe kanë gjithë shanset të jenë faktorë të fuqishëm, PDK dhe PPDNJ. Dhe duke qëndruar tek e djathta dhe votat e aleatëve, shihet lehtësisht se votat e këtyre dy partive, që kanë kundërshtuar ligjin e biznesit dhe të mediave, janë sot mjaftueshëm t‘i shkaktojnë krizë mazhorancës, pa qenë nevoja për të shkuar deri te Presidenti. Me ta bashkohet Topi nga brenda PD-së dhe një grup që ai me siguri e ka me vete, që mund të konsiderohen si fryma ndryshe e Partisë Demokratike. Topi iu përgjigj qetësisht kritikave të hapura të Lesit në Parlament, madje duke e mbështetur atë. Në mos kjo është një lojë, duhet shfrytëzuar nga vetë Topit si një shans i mirë, për të treguar jo vetëm sa ndryshe është nga Berisha, por dhe se ai ka synime të qarta në politikë, që nuk mbarojnë te përmendja e emrit të tij për President. Madje, tani vetë Topi duhet të ketë kuptuar që emri i tij u përdor nga Berisha dhe ishte thjesht një lojë sa për të kaluar dështimin e 18 shkurtit. Nuk dihet nëse i pëlqeu fillimisht Topit kjo ide dhe a e besoi ai Sali Berishën tërësisht, kur i bënte elozhe emrit të tij si President. Por një gjë duket qartë, Topi ka kuptuar që thjesht u përdor dhe që do përdoret paq në të ardhmen, nëse nuk qëndron për veten e tij dhe atë që ai mendon se përfaqëson. Tani i ka të gjitha shanset të bashkohet me aleatët e PD-së që janë kundra politikave të Berishës dhe së bashku të bëjnë atë që PD-ja nuk arriti ta bënte pas 18 shkurtit, largimin e Kryeministrit dështak dhe konfliktual, njëkohësisht dhe kryetar i vjetruar në krye të PD-së. Është pikërisht koha t‘i jepet lamtumira njeriut, që përveç konfliktit, frikës, dhunimit të lirive të individit, biznesit dhe pronës private, ashtu sikur çdo institucioni të pavarur, nuk ka ç‘të japë më në politikë. Dhe për këtë s‘ka nevojë të presim Presidentin, as të shkojmë në zgjedhje të parakohshme. Sot aleatët e mazhorancës, së bashku me PD-istë me në krye Topin, janë në gjendje të kërkojnë dhe realizojnë largimin e kreut të qeverisë dhe ngritjen menjëherë të një qeverie teknike, e cila duhet të marrë përsipër bërjen e reformave në vend. Madje, një qeveri e tillë do krijonte klimën e përshtatshme konsensuale dhe për zgjedhjen e Presidentit. Kjo do ishte një zgjidhje pa kosto tragjike për vendin, i cili nuk është gati të shkojë në zgjedhje të parakohshme, ashtu sikur as opozita nuk do dëshironte të hynte në një “Shijak” me përmasa kombëtare. Por as pjesës së shëndoshë të mazhorancës nuk do t‘i interesonte një situatë e tillë. Shkurt, për aq kohë sa lokalizohet e keqja brenda një grupimi politik, kjo e keqe duhet larguar. Nuk ka pse përsëritet historia dhe për shkak të karriges së një personi të vetëm, Sali Berishës, vendi të ketë pasoja të padëshiruara. Pasoja që Kryeministri duke ndier fundin e tij, po i kthen me shpejtësi në ligje, duke vazhduar gafat e radhës e duke mos u tërhequr as nga presioni brenda aleancës, as nga ai shoqëror. Ai mbështetet akoma nga Topalli, e cila me pak më shumë mençuri duhej të kishte bërë distancimin me elegancë nga Berisha. Por jo më larg se të enjten, të dy bashkë bënë çorap Komisionin e Medias, vetëm me qëllim miratimin e ligjit për transmetimet dixhitale, që na shpie askund, përveçse në luftën personale të Berishës me median. Lufta që i ka hapur biznesit, shoqërisë civile, medias dhe çdo institucioni tjetër në Shqipëri, duket se është prologu i dyte i përsëritur i një fundi të ri, për një politikan që në fakt i ka mbaruar koha qysh në 1997-ën. Fund që kësaj here duket se po i vjen nga brenda. E që nuk do ishte gjë tjetër veçse një “reality check”, një shprehje e të jetuarit në 2007-ën, ku më në fund erërat e reja të civilizimit po përkëdhelin të djathtën, e bashkë me të gjithë politikën shqiptare.

Albert VATAJ

Shumë kosovarë rrezikohen me jetë në Kosovë

Kosova, krahina me mazhorancë shqipfolëse, e cila pritet që të ketë shpejt një status përfundimtar, po kalon një situatë vërtetë kritike. Gjendja është e tillë edhe për faktin se vetë kosovarët, kanë krijuar situata terrori. Janë të shumta rastet që në Kosovë, jo vetëm individë, por edhe familje të tëra janë të rrezikuara me jetë. Kolë Dakaj nga kryeqyteti i Kosovës, Prishtinë, është një viktimë e pafajshme që vite më parë, familjarisht, ishte detyruar të braktiste Kosovën dhe të marrë udhët e perëndimit për të shpëtuar jetën. Babai i Kolës, ka punuar në shërbim të serbëve dhe akuzohet për vrasje të disa shqiptarëve. Në këto kushte, familja e tij do të pushkatohej dhe në këto kushte, u detyruan të largohen. Në Kosovë, janë me dhjetëra raste, kur pa fakte të vërtetuara janë vrarë nga shqiptarët pikërisht ata shqiptarë që kanë punuar në shërbim të serbëve siç është rasti i Gjon Dragobia, Muhamet Laçi, Enver Luli etj. madje, janë familje të tëra që janë shuar nga kjo hakmarrje e shqiptarëve ndaj shqiptarëve. Në këto kushte Kolë Dakaj rrezikohet me jetë në Kosovë, e cila edhe nëse do të zgjidhet statusi i saj përfundimtar, do tëketë probleme të kësaj natyre, duke u kthyer në një ferr për shumë individë të pafajshëm.

Artur Vashja

A duhet të jetë presidenti i ri katolik?

Tek dëgjojmë lloj e lloj emrash dhe alternativash, se si do të zgjidhet, dhe kush do të jetë Presidenti i ri i Republikës së Shqipërisë, menjëherë mendja të shkon tek e kaluara historike e drejtuesve të Shqipërisë së paku në një-qind vitet e fundit, pasi një thënie e urtë thotë: “Se nuk mund të shkosh përpara pa e ditur edhe nga vjen”. Pa pasur asnjëlloje paragjykimi apo keqardhje për ekzistencën e tre komuniteteve fetare në vendin tonë, mbasi se kështu i kemi gjetur dhe padyshim që edhe do t’i lëmë, sepse zhvillimi i shoqërisë dihet se nuk vjen me revolucion, por me evolucion. Historia njëqind – vjeçare e Shqipërisë na mëson se të paktën që nga viti 1912 kohë kur ne pretendojmë se kemi themeluar dhe ndërtuar shtetin shqiptar, që kurrsesi ende nuk ekziston deri tani rezulton se Shqipërinë për 95 vite me radhë e kanë drejtuar përfaqësues të komunitetit mysliman dhe atijë ortodoks, emrat e të cilëve pa i thënë me vite janë: Ismail Qemali, Ahmet Zogu, Enver Hoxha, Ramiz Alia, Sali Berisha, Rexhep Mejdani dhe Alfred Moisiu. Është e qartë, dhe dihet se Shqipëria përbëhet nga shumica e popullsisë me përkatësi fetare muslimane, por mbetet ende e paqartë se si ka ndodhur që asnjëherë në shekullin XX e fillimin e atij XXI-të në krye të shtetit shqiptar nuk ka qenë asnjë përfaqësues i komunitetit katolik, edhe pse propogandohen me të madhe mardhëniet e shkëlqyera ndërfetare që ekzistojnë vërtet, dhe kështu duhet të jenë edhe në të ardhmen, por mos të harrojmë se jo pak konstatohet se i ka rënë shumica pakicës dhe jo me votë, por me klane dhe interesa të caktuara dhe njerz të emruar, duke e propaganduar Shqipërinë se vetëm kështu mund të ekzistojnë, ekzistenc e cila ka paguar jo pak haraç në njëqind vitet e fundit.

Këtu nuk themi të mos ekzistojnë përkatësitë fetare, por me të drejtë kërkojmë që një herë në një shekull u takon edhe katolikëve që ta kenë Presidentin në krye të Shtetit. Ne themi se po, mbasi një gjë e tillë Shqipërisë do t’i bënte vetëm mirë. Dikush edhe mund të thotë se nuk duhen parë, dhe se nuk janë parë këto gjëra, por pse atëherë kanë ndodhur, dhe pse vazhdojnë të ndodhin edhe tani. A nuk kemi të bëjmë me President Ortodoks, Kryeminstër Musliman, dhe Kryetare Kuvendi Katolike, a mos vallë është rastësi? Ne themi se jo. Atëherë, a nuk do të ishte e udhës që në këtë fillim shekulli të ri ani se çfarë ka ndodhur në të kaluarën presidenti të jetë Katolik, Kryeministri musliman dhe kryetari i parlamentit ortodoks. Mendojmë se një veprim ose rotacion i tillë do të ndikonte vetëm për mbarësinë e këtij vendi, dhe se do të na shërbente të gjithëve. Ruajtjes së raporteve, dhe në veçanti integrimit tonë Europian, maksimumi të bëjmë edhe një provë, provë të cilën edhe nëse do të bëhej me referendum, patjetër që shqiptarët do ta miratonin dhe t’i jepnin jetë. Neni 18 i kushtetutës sonë thotë: “Se askush nuk mund të diskreminohet pa drejtësisht për shkaqe të tilla si gjinia, raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare, a filozofike, gjendja ekonomike, arsimore, sociale ose përkatësia prindërore.” Për më tepër po kushtetuta jonë thotë se këtu fillon e ardhmja, prandaj me plot të drejtë Katolikët shqiptarë nëse nuk do të veprohet kështu duke mos u a dhënë vendin e Presidentit do të thonë “Se këtu mbaron e ardhmja jonë”, dhe këtë nuk e themi për të bërë presion, pasi pakica kurrsesi nuk mund ta bëjë, por me të drejtë të Zotit dhe ligjit u takon që t’u jepet, dhe vetëm një herë në shekull. Duke qenë të bindur se kërkesa është shumë minimale, dhe krejtësisht njerzore, bashkëpunuese dhe integruese me të drejtë lind pyetja, a duhet të jetë presidenti i ri i Shqipërisë Katolik?

Vasel Gilaj

Konsullata Italiane stimulon zhvillimin e punesimit ne Rajonin e Shkodres

Me rastin e Festës së Punëtorëve ACLI (Shoqatat e Krishtera të Punëtorëve Italian) dhe SHIZR (Shoqata për Integrimin e Zonave Rurale), me mbështetjen e Konsullatës Italiane në Shkodër, organizojnë një konferencë me temë: Shkodër – Shqipëri – Italia: Puna si zhvillim i territorit

Konferenca eshte zhvilluar me 28 prill 2007, nga ora 18.00 deri në orën 20.30 në Sallën e Këshillit të Qarkut pranë Prefekturës Shkodër.

Moren pjesë në konferencë: Zëvendës Ministri i Ministrisë së Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, Koordinatori i Zyrës së ILO (International Labour Organisation ) Tiranë, Presidentët e Sindikatave KSSH e BSPSH, Presidenca e ACLI Kombëtare Presidenca e Patronato ACLI, Presidenti i IPSIA, Presidenti i ACLI Lombardia, Presidenti i ACLI Milano, Shoqata SHIZR, Shoqata Teuleda, përfaqësuesit institucional të qytetit të Shkodrës, sipërmarrës dhe shoqëria civile e Shkodrës.

Konferenca ishte një rast takimi dhe shkëmbimi mes aktorëve të ndryshëm aktivë të botës së punës, të të drejtave dhe të kooperimit.

Senati mënyrë efikase vendimarrëse në strukturën e shtetit shqiptar

Mendoj se në Shqiperi senati do të zgjidhte mirë problemin e përfaqësimit politiko-fetar ndërkrahinor,ndërfetar,do të kufizonte disa padrejtësi në gjithëperfshirje e gjithperfitim që më të theksuara ishin në sistemin e kaluar, veriu perfaqësohej vetëm me një antar në BP në raport krahinor, ndersa në raport fetar njëri komunitet nuk perfaqësohej fare,kjo binte në sy atëbotë, pasojat e së ciles duken mirë edhe sot : në trevat me shumicë katolike si Bregu i Mates (dy komunat: F. Kuqe-Gurez,Shën Koll ), Malësia e Madhe,Dukagjini,Zadrima, Mirdita,Kthella,Kurbini,etj.dallohen per mungesë infrastrukture jo vetem rrugore por sidomos në atë kulturore.Në këto zona të lëna pasdore u investua në prodhimin e lëndeve të para me kosto mjaft të ulët por nuk u kthehej investimi sipas perqindjes së fitimit siç e merrnin bashkkombasit e tjerë, jopaqellim.Në fakt këto zona sot perfaqesojnë edhe zona turistike dhe per çudi investimi nuk fillon këtu,ta zëmë në treva si Gurezi me F.Kuqen apo Alku me Talen që e kanë afer detin por ta zëmë në Lezhë që e ka detin më larg, pasi të kalosh disa kilometra Shëngjinin,por në zonat me resurse të verteta turistike nuk shihet gjë tjeter në horizont veç një Dielli të bukur në perendim në ditë të veçanta ,ndersa në Dukagjin zorse pas tragjedisë së marsit të shkelë këmbë turisti.Mendoj se një senat i ngjashem me regjencen e dalë nga kong.Lushnjes-1920 e 10-fishuar simbas inicialeve K .O . M .B . dhe me të drejtë VETO-je, ku çdo inicial i paster apo i perzier perbën edhe një pol politik, do ta bënte Shqiperinë të dashur jo vetem per ata që filluan luftën kunder fashizmit por edhe për ata që filluan luften pë çlirimin nga Turqia.SENATI në Shqiperi, ndryshe nga vendet e tjera kryesore europiane dhe SHBA, duhet të perfqësojë katerinicialshin K.O.M.B. i krijuar nga rilindasit tanë,kjo është dhe politika dhe shqiptarija e tij...

Ndue HOTI

Beteja e territoreve dhe miklimi nga pushteti i parasë

Do të mjaftonte qasja për rregullimet e marrëdhënieve ligjore të biznesit që klasa politike të gjente veten në një tjetër kacafytje idesh dhe kundërshtishë. Poseduesit e pushtetit gjithnjë kanë një mundësi për të vendosur pozita superiore, duke propozuar praktika ligjore dhe mjete të vërë nën fre logjikën e funksionimit të biznesit. Gjithashtu edhe opozita turravrap gjen me dhjetra arsye për ta rreshtuar gjithë potencialin e saj njerëzor në frontin e kundërmësymësit. Me apo pa të drejtë, motivuese ose jo, në emër të modernitetit dhe shmangies së abuzimeve, apo nën yryshin e një hakërrie politike, në tërësi të gjitha përbëjnë një paragjykim, njëanshmëri dhe tendencë për territore influence. Pak ditë më parë, Kryeministri Berisha dhe kryetari i Partisë Socialiste, Edi Rama, mblodhën biznesmenët e tyre, secili në nga një sallë, në hotel “Tirana”. Themi të tyret, sepse tashmë është bërë publike se cilat biznese mbështesin opozitën e cilat qeverinë. Natyrshëm që edhe tjetër kund botës moderne e demokratike, bizneset mbështesin njërin apo tjetrin krah të politikës, madje hapur fare ata sponsorizojnë aktivitete politike. Në SHBA, p.sh. gara për të mbledhur fonde nga njerëzit e pasur është një fushatë më vete. Parë në këtë këndvështrim, ndarja që i ka bërë politika biznesit nuk paraqet ndonjë gjetje, apo më tepër, ndonjë rrezik.

Por po të konvertohet fenomeni në realitetin shqiptar, ndarja që politika i ka bërë biznesit, në qeveritar dhe opozitar, është një dukuri me përmasa kriminale. Bizneset nuk u shkojnë pas liderëve politikë, sepse mbështesin linjat e tyre politike. Jo, gjysma i lëpihet qeverisë për të përfituar lehtësirat që të jep qyrku qeveritar, ndërsa gjysma tjetër kërkon strehim politik në zyrat e opozitës për t‘u mbrojtur nga sulmet e qeverisë. Në këtë këndvështrim, liderët e politikës, më shumë se të tillë na shfaqen si padronë të biznesit, të cilin e ledhatojnë dhe sulmojnë sipas takatit që u jep pushteti. Sjellja brutale e pushtetit me biznesin e ka ndarë atë në dy pjesë. Që të bësh biznes, duhet të jesh ose socialist dhe të përfitosh ofiqet kur socialistët janë në pushtet, ose demokrat dhe të bësh të njëjtën gjë kur ata sundojnë në këtë vend. Ka dhe një rrugë të mesme, të jesh bandit dhe këtu ka dilema në arsyetim, nëse janë ata që kanë më shumë nevojë për partitë, apo partitë për ta. Kur socialistët erdhën në pushtet në ‘97, sipërmarrjet me teserë të kuqe lulëzuan nxitimthi. Ata e vajisën dhe grasatuan qerren e pushtetit dhe e yshtën karvanin e tyre ku t‘u tekej, duke përfituar lehtësira doganore, tatimore e duke ndërtuar ku të mundnin. Madje, në Tiranë, njëri syresh ndërtoi mu në oborrin e një fakulteti një distributor gjigant karburanti dhe një motel prostitutash, saqë në orët e mësimit, në sallën e leksioneve dëgjoheshin rënkimet erotike të klientëve. Në të njëjtën kohë, shumë biznese me teserë blu u tkurrën në trysninë mekanizmave shtetërorë që bënin “drejtësi”. Në vitin 2005, sapo Berisha mori pushtetin i ra bilbilit dhe shumë anije mbeten në det pa guxuar t‘u afrohen kalatave. Hapur fare, sipërmarrje private që nuk ishin “demokratë” u penalizuan për t‘u hapur tregun sipërmarrjeve që kishin lidhje me qeverinë e re. Të gjithë e mbajmë mend odisenë e OLIM-it, i cili u bllokua për disa muaj derisa kapën tregun kompani të tjera vaji, deri atëherë në minorancë. Në Vlorë vazhdon të jetë ende në det një anije me gaz. Ajo u la aty me një mijë pretendime doganore, pasi duhej të shkarkonte më parë e ta shiste gazin një shoqëri që i përket një personi të afërt me qeverinë. Shoqëritë e ndërtimit dihen publikisht se cilat janë me PD-në e cilat me PS-në dhe në këtë varësi ata shpërblehen ose penalizohen në marrjen e shesheve për ndërtim. Dhe janë pikërisht këto biznese që ushqejnë fushatat luksoze të partive që gëlojnë në vendin më të varfër të Evropës. Ndërsa secila palë merr flamurin e luftës kundër informalitetit kur është në pushtet, ato janë vetë sipërmarrjet më të mëdha informale në vend. Sa para shpenzoi PD për fushatën e shkurtit, po PS? Nuk e dimë! Nuk e dimë, sepse janë këto biznese gjysmë të zeza e gjysmë të bardha që ushqejnë makineritë e tyre politike dhe është kjo makineri që i ka ndarë ata në skuadra që duhet të ndeshen ekonomikisht mes tyre njësoj siç ndeshen partitë. Nga biznesi i madh, ndarja politike vazhdon edhe poshtë, te biznesi i mesëm e ai i vogël, ai që shet qofte e byrekë në një kioskë, ai që shet rroba në një rrugicë, apo kafenetë dhe mejhanet në fshat. Kryetari i komunës i bën gjëmën një dyqanxhiu sot, i cili gjatë fushatës elektorale guxoi të ngjiste në fasadën e dyqanit të tij posterin e kundërshtarit. Edhe ai e përdor taksidarin e fshatit për t‘i treguar tregtarit se herë tjetër duhet të jetë me të. Nën hijen e pashait të madh, beu i vogël është edhe më katil në raportet me biznesin. Ata që u morën me organizimin e fushatave elektorale në Tiranë e dinë se ç‘hoqën për të gjetur zyra me qira në zonat elektorale. Askush nuk pranonte ta jetë dyqanin edhe pse oferta ishte joshëse. Po sikur të fitojë ai tjetri, ku të shkoj? Politika ka mbjellë terror kudo në biznes, administratë e mbarë shoqërinë. Janë ndarë politikisht bizneset, kompanitë, dyqanet, mejhanet, mësuesit, elektricistët, gazetarët, nëpunësit, shoferët e furgonit dhe gjithçka tjetër. Në një vend ku bëhet ç‘do për ta mbajtur pushtetin e ç‘do për ta marrë atë, shoqëria nuk është gjë tjetër, veçse arena ky zhvillohet kjo ndeshje. Jeta jonë është bërë edhe më e vështirë, me e rëndë dhe më e lodhshme. Këtu politizimi ka shkuar deri në palcë. Këtu nuk flitet më as për libra, për filma, për teatër, apo diç tjetër, por vetëm për politikë. Çdo orë të ditës, çdo ditë të javës e çdo javë të muajit.

Albert Vataj

Informacion.. .disinformacion... apo scoop

Ndoshta jemi mësuar që kur ndodh diçka duhet patjetër të shkruajmë mbi të. Duhet të komentojmë ngjarjen në fjalë dhe të përçojmë tek të tjerët një informacion që pa dyshim jo gjithmonë përbën risi. Mbase ato janë thjeshtë ngjarje Mutinë, që u serviren njerëzve nëpërmjet medias së shkruar dhe asaj vizive. Çdo ditë bombardohemi nga media me iformacione të vërteta ose jo. Në të përditshmen tonë lajmë zë një vend shumë të rëndësishëm. Në një kafene, një i moshuar me një kafe përpara dhe me një gazetë në dorë është pamja më normale e realitetit të sotëm. Në të gjitha pikat e shitjes së gazetave, mjafton të hedhim një vështrim dhe dallojmë fare qartë me dhjetëra tituj bombastikë, që të themi të vërtetën askush nuk do të dëshironte të fillonte ditën e tij me të tilla lajme. “Krim brenda familjes”, “Tragjedi automobilistike”, “Vetëvritet adoleshentja”, “Burri vret gruan për motive “xhelozie”, “Kapen nga policia dy të dyshuar për trafik droge”... Tituj të tillë vazhdojnë deri në pafundësi të mbushin faqet e gazetave tona. E ndërkohë më lart thamë që gazeta është shoqëruesja jonë në kafenë e mëngjesit. Por ajo që të bën përshtypje është që të njëjtin lajm e shohim të përpiluar në mënyra të ndryshme. E njëjta ngjarje tregohet me shifra dhe fakte të ndryshme. Numri i viktimave shpesh shtohet apo shkaqet e një tragjedie jepen me variante nga më të ndryshmet si pa të keq. E ndërkohë bëhet fjalë për të njëjtin lajm, të njëjtën histori e cila doemos ka një fakt, një të vërtetë dhe një fund i mirë apo i keq qoftë ai. Po pse vallë ngjarja që në momentin kur ndodh e deri në momentin që duhet të publikohet si lajm duhet të kalojë nëpër disa etapa që po i quajnë “proçese” e ku pikërisht këto proçese e çojnë ngjarjen deri në “deformim” me qëllimin e vetëm për të tërhequr vëmendjen e shqiptarëve, teksa ai vihet si titull kryesor në faqet e para të gazetave, duke krijuar kështu një disinformacion tek të tjerët. Duke kaluar kështu tek politika. Edhe disinformacionet politike përbëjnë një kah tjetër të risisë së ditës. Problemet politike në vend përbëjnë një hapësirë shumë të rëndësishme në lajmin e ditës. Sapo lamë pas zgjedhjet dhe komentet varionin pafundësisht në media të ndryshme ku jo pak herë të bën të dyshosh për vërtetësinë e lajmit cilësdo fushë që i përket. Kjo të lë të kuptosh se të gjitha lajmet jepen duke u nisur nga një këndvështrim vetjak. Sot në media flitet për një informacion të paanshëm për qëllimin e vetëm që t’i serviret popullit tonë asgjë më shumë se e vërteta e pastër, por duket se diçka e tillë mbetet vetëm një teori e të gjitha mediave të shkruara dhe atyre vizive. Një lajm që me gojën plot përgëzon qeverinë aktuale në luftën kundër korrupsionit e nga ana tjetër një tjetër lajm që jep shifra stratosferike për korrupsionin në vend. Kronika në fjalë flet për arritjet e sukseshme dhe afrimi i Shqipërisë për në BE, të lë përshtypjen se vendi ynë vërtetë po pranohet në Europën e Bashkuar. Mjafton të ndërrojmë stacionin ku veshi të dëgjon të kundërtën, se për Shqipërinë nuk ka dritë jeshile për të hyrë në Bashkimin Europian. Nuk di njeriu i shkretë cilin lajmë të besojë?! Tani vendi ynë po bën progres apo regres?!...

Nga njëra anë gjoja Europianët na lavdërojnë për arritjet e standarteve në zgjedhjet e fundit vendore e nga ana tjetër një tjetër media e përgënjeshtron këtë fakt duke vënë të gjitha përgjegjësitë mbi qeverinë aktuale. Tani a duhet të mendojmë se vërtetë këtë radhë ia dolëm që të kishim zgjedhje të lira dhe të ndershme konform rregullave të demokracisë, ashtu siç i do edhe Europa, apo duhet të mendojmë të kundërtën?!...

Kështu si një lojë e pakuptueshme rrjedhin lajmet çdo ditë duke ndikuar në realitetin e sotëm. Ky realitet që siç thamë fillon me shtypin e ditës që në mëngjes herët e për të vijuar gjatë gjithë ditës me edicionet e shumta të lajmeve në stacione të ndryshme televizive dhe radiofonike. Tashmë oraret e lajmeve i kemi mësuar mësuar përmendësh në të gjitha stacionet, dhe ne shqiptarët i dëgjojmë dhe ridëgjojmë shumë herë të njëjtin lajm, ndoshta për të zbuluar se cili është më i besueshmi...

Në këtë realitet të zymtë, kur papunësia kap shifra alarmante, ku ende flitet për gjakmarrje, ku krimi brenda familjes po godet përherë më shumë, ku varfëria po i bën vendin vetes në çdo familje shqiptare, ne duke parë e dëgjuar gjithandej edhe të tilla lajme e bëjnë edhe më absurd këtë realitet. Edhe më monoton se asnjëherë. E ndërsa mendon për të gjitha këto këto, mendja të shkon tek kultura. Po lajmet kulturore?! Çfarë vendi zë kultura në realitetin shqiptar?! Një lajm i tillë a nuk do të shërbente si një butësi pas gjithë atyre lajmeve të kobshme?! Dikush mund të thojë se meqë jeta kulturore në vendin tonë është shumë e plogësht, dhe për këtë ka të drejtë, por a nuk është media ajo që nxit apo ngadalëson një fakt, e në rastin konkret kulturën?!...

Mos vallë në kronikat e lajmeve dhe në faqet e gazetave nuk ka hapsirë të mjaftueshme qoftë edhe për një lajm të vetëm kulturor?! Dikush botoi një libër, dikush çeli një ekspozitë, dikund u zhvillua një koncert... a nuk meritojnë edhe këto informacione të kenë një vend të rëndësishëm në mediat tona?!...

Media shumë herë është quajtur edhe si pushteti i katërt. Kur të gjithë ne e dimë se tre pushtetet po keqpërdoren dita – ditës për të mos thënë po dhunohen nga drejtuesit e tyre nga etja e madhe për pasuri dhe pushtet, po pushteti i katërt, d.m.th. media a po e kryen siç duhet funksionin e tij?!

Nga ajo që shohim çdo ditë dhe nga realiteti që na rrethon, një gjë e tillë vihet pak në dyshim. Nëse një ngjarje e thjeshtë duhet me patjetër të kthehet në risinë e ditës, qoftë edhe duke u shtrembëruar duke shkuar deri në tjetërsim, atëherë ky për dëgjuesin dhe shikuesin nuk mund të quhet asnjëherë informacion por disinformacion. Pse vallë duhet që media të përdoret për të tilla qëllime, kur në fakt ne kemi diçka në dorë për ta ndryshuar një situatë të tillë? Pra le të ndërgjegjësohemi të gjithë në të gjitha mediat e shkruara apo vizive, dhe të përçohet tek të tjerët asgjë më shumë dhe asgjë më pak se sa realitetin dhe vërtetësinë e tij. Që vërtetë pushteti i katërt të kryejë funksionin që i është caktuar të informojë publikun me të vërtetën dhe realen, më politike, sociale, aktualitet etj, duke i vënë vetes synimin e vetëm, që secila ngjarje të përbëjë thjeshtë një lajm e jo një sensacion të ditës.

E gjitha kjo arrihet vetëm me një qëllim: të shkruajmë me paanësi për hir të së vërtetës dhe fjalës së lirë.

Emiranda Lukaj

DE BRICHAMBAUT VIZITON SHKODREN

-Sekretari i Përgjithshëm i OSBE-së Marc Perrin de Brichambaut ka zhvilluar dje një takim pune me Kryebashkiakun e Shkodrës Lorenc Luka si duke siguruar mbështetjen e mëtejshme financiare që OSBE do të japë edhe në të ardhmen për çdo projekt të vlefshëm të paraqitur nga pushteti vendor si dhe strukturat e Drejtorisë së Policisë së Qarkut të Shkodrës.

SHKODER Sekretari i Përgjithshëm i OSBE-së Marc Perrin de Brichambaut, në kuadër të vizitës që po zhvillon këto ditë në Shqipëri ka qenë dje i pranishëm edhe në qytetin e Shkodrës gjatë një takimi pune të zhvilluar me Kryebashkiakun e sapozgjedhur të këtij qyteti Lorenc Luka si dhe me drejtuesit e Drejtorisë së Policisë së këtij qarku.

I shoqëruar edhe nga Ambsasadori i Prezencës së OSBE-së në Tiranë, Pavel Hacek, funksionari i lartë i kësaj organizate me seli në Vjenë, Marc Perrin de Brichambaut e ka zhvilluar ndalesën e tij të parë në Zyrën Rajonale të saj në Shkodër me patriotin e tij, francezin Antoine Rozes.

Më pas Brichambaut së bashku me Hacek dhe Rozes janë zhvendosur për një takim të zhvilluar në Këshillin e Qarkun të Shkodrës me Kryetarin e sapozgjedhur të Bashkisë së Shkodrës Lorenc Luka pa praninë e gazetarëve, qëllimi kryesor i të cilit ka qenë bashkëpunimi ndërmjet pushtetit lokal dhe Zyrës Rajonale të OSBE-së.

Menjëherë pas këtij takimi, kryebashkiaku Lorenc Luka u shpreh ndërmjet të tjerash për gazetarët se vizita ishte shumë premtuese sepse projektet e paraqitura nga pushteti lokal i Shkodrës do të gjejnë mbështetjen financiare të OSBE-së.

“Qëllimi i vizitës së Sekretarit të Përgjithshëm të OSBE-së në Shkodër ishte në kontekstin e bashkëpunimit që ne kemi pasur me zyrën e kësaj organizate në Shkodër si dhe për tu informuar për të gjithë ato projekte që janë realizuar deri tani, impakti që ata kanë pasur si dhe për një filozofi të re të bashkëpunimit tonë në të ardhmen.Mendoj se kjo vizitë ishte shumë e rëndësishme dhe shumë premtuese për të ardhmen dhe mbetem me shpresën që ata projekte që ne i kemi paraqitur do të realizohen dhe do të mbështeten financiare.”, tha ndërmjet të tjerash Luka.

Ndërkohë, i pyetur se ku do të konsistojë më konkretisht ky bashkëpunim, Kryebashkiaku i Shkodrës shpjegoi:

“Bashkëpunimet janë në fusha të ndryshme por ato që janë më të rëndësishme janë ata të asistencës teknike praën njësive të pushtetit lokal me ekspertë të ndryshëm si dhe mbështetja e strukturave të Drejtorisë së Policisë të Qarkut të Shkodrës.”

Vlen të theksohet se duke nisur që nga viti 2005 Prezenca e OSBE-së në Shqipëri ka financuar disa projekte mjaft të vlefshme për Drejtorinë e Policisë së Qarkut të Shkodrës nëpërmjet bashkëpunimit të frytshëm që Zyra Rajonale e saj ka realizuar dhe vijon të zhvillojë me efektivat e policisë së këtij rajoni.Pikërisht në nëntor të vitit 2005, gjatë një takimi pune të zhvilluar në Pikën e kalimit Kufitar të Hanit të Hotit me Zëvendësministrin shqiptar të Punëve të Brëndëshme, Gjergj Lezhja si dhe me Kryetarin e Këshillit të Qarkut të Shkodrës Lorenc Luka, aktualisht kryetar bashkie i qytetit më të madh verior, Ambasadorët e OSBE-së, Francës si dhe të Çekisë në Tiranë dhuruan një sërë mjetesh të kushtueshme logjistike për policinë kufitare të këtij qarku të financuara përkatësisht nga OSBE si dhe qeveritë e Francës dhe të Çekisë.Ky donacion u dha në kuadër të intensifikimit të luftës kundër trafiqeve të paligjëshme dhe për vetë faktin se Qarku i Shkodrës mbulon vijën më të komplikuar kufitare ndërmjet Shqipërisë dhe Malit të Zi e cila është 4-fishe pasi kalon nëpër tokë, detin Adriatik, Liqenin e Shkodrës dhe lumin Buna duke përbërë kështu një rast unik në Evropë.

Mbështetja e OSBE-së vijoi edhe gjatë vitit 2006 me financimin e ndërtimit të kullave të rojeve në plazhin e Velipojës, të kursit të anglishtes për punonjësit e Policisë Kufitare si dhe në një sërë mjetesh logjistike për Komisariatin e Policisë së Shkodrës si dhe për efektivat e Policisë Kufitare të po këtij qarku.

ARBEN LAGRETA

Rrisku politik

Nuk asht e thanun që premtimet që jep nji forcë politike gjatë një fushate zgjedhore, të realizohen në masën 100% mbrenda një mandati, por në të njëjtën kohë nuk duhet harrue, se, çdo qytetar që i jep votë besimin asaj force politike, e jep voten me një besim të plotë se i zgjedhuni do të justifikojë besimin e votuesit, dhe pikërisht sepse vetë termi – Besë, asht “lajtmotivi” i të gjithë simbolikës shqipëtare të trashigueme në shekuj. Duke e vrejtë këtë term në të njëjtin kand – vështrim (jam i mendimit se), çdo forcë politike duhet të ndërgjegjësohet se nuk ka Pushtet të përjetshëm. Para një viti, dhe pikërisht me dt. 22 shkurt 2006, kam shkrue nji artikull në gazeten “SHQIPËRIA ETNIKE”, të titulluar: “A DO T’I REALIZOJË BERISHA PREMTIMET QË DHA GJATË FUSHATËS SË KORRIKUT 2005”? Sot, mbasi kanë kaluar afro një muaj nga data e botimit të këtij shkrimi, përsëri i kthehem asaj pyetjeje, duke ballafaque se, çka asht ba deri më sot dhe çka duhet ba për t’i u qëndrue besnik premtimeve të dhëna. (Kjo, natyrisht, parë në optiken e qytetarit të thjeshtë): - Jam i ndërgjegjëshm se, krimi, kontrabanda, korrupsioni dhe prostitucioni nuk mund të zhduken mbrenda nji mandati, madje, as mbrenda disa mandatesh, sepse kjo “smundje”, ka nji përfshirje globale. Por, gjithsesi (sipas mendjes time), në këtë fushë, asht ba nji punë mjaft efikase, gjatë këtij harku kohor të qeverisjes së Qeverisë – Berisha. Jam gjithashtu i bindun se, asnji qeveri nuk mundë ta zhdukë këtë fenomen, pa ndihmen e opozitës, dhe të gjitha forcave politike dhe duke ndërgjegjësue dhe sensibilizue të gjithë shoqërinë qytetare. Askush nuk duhet ta neglizhojë informacionin kur konstaton fenomene të kësaj natyre. Informacione të tilla japin popujt ma të zhvilluem të botës, ky lloj informimi nuk ka asgja të përbashkët me spiunët (ordinier) të sigurimit që përgjonin çdo bisedë, duke mbushur burgjet me njerëz të pafajshëm edhe për një “batutë” humorit që i binte “ndesh” diktaturës.

Por, çfarë mundë të ishte realizue nga premtimet e Berishës? Berisha, pati premtue dyfishimin e pensioneve mbrenda mandatit. Sipas kësaj logjike, në vitin 2006, pensionet duhet të ishin rritë në masën 25%. Por çfarë ndodhi? Ai rriti pensionet e fshatarëve, dhe pensionet e ulta të qytetarëve, duke kryer kështu, dy gabime tëmëdha: E para: fshatarët e kanë përfitue tokën me një herë, pas shpërbamjes së Kooperativave bujqësore, pra ata e kanë nji pronë. Në se, ata nuk kanë kushte dhe mjete me punue tokën, kjo “faturë” i takon Qeverisë për ta “likujdue” dhe kurrësesi, pensionistëve të qytetit të cilët nuk disponojnë asnji të ardhur tjetër. E dyta: Të pretendosh se, duke rritë pensionet minimale të qytetit ke krye nji akt “human”, përsëri edhe ky veprim asht absurd! Pse? Sistemi që lamë pas, ndonëse askujt nuk ja pagoi djersen, gjithësesi pensionet i ndau në kategori, duke vlerësue kontibutet. Në atë kohë pensionet varionin nga 3500 (të vjetra) minimali, në 7000, maksimali. Të “rrafshosh” pensionet don të thotë të Stimulosh Varfërinë, dhe të injorosh, punën e specialistit, dhe shkencëtarit. Konkretisht: - Në kohën që lamë pas, pensioni i një fshesatares së komunales, apo i një sanitares së një Institucioni ishte 3500 lek, kur paga reale gjatë punës kishte qenë 3800 lek. Ndërsa, paga e një specialisti të kategorisë së naltë ishte 6500, pensioni – 4500 lek. Punëtorët dhe specialistat që kanë punue në sektore të vështira kanë arritë deri në 7000 lek pension.

Vetë fakti që, në zgjedhjet e Pushtetit lokal, mazhoranca qeveritare fitoi, në zonat rurale, asht treguesi ma sinjifikativ i stimulimit të fshatit, dhe i humbjes së qyteteve kryesore. Ndonëse, nuk jam aspak xheloz për atë ndihmë që ju dha fshatarve, gjithësesi këtë “stimul” e quaj si një “inkurajim” të dembellekut. Insistoj me të gjithë forcën, që fshatarët të trajtohen me përparësi nga shteti, duke krijue kushte që të punojnë tokën, dhe t’ju bajnë thirrje bijve të tyne, që djersen ta derdhin në tokën e tyne, se mjaft punuen për grekun, madje dhe duke i fyer e përbuzur, deri në ndërrimin e emnave dhe të besimit, (nji akt ky – nga ma barbarët dhe ma shnjerzorët e kohënave moderne).

Berisha: Gjatë Fushatës, premtoi rivlerësimin e letrave me vlerë, duke korigjue gabimin fatal të paraardhësit të tij – Aleksander Meksi, i cili i pati kthyer, në “letra me birë”! këtë premtim të deklaruem gjatë Fushatës – 2005, zoti Berisha e ka përsëritë edhe me dt. 8 Prill 2006, në T.V.SH. ku citon shprehimisht: “87% e letrave me vlerë janë në duar të qytetarëve, ndërsa vetëm 13% e tyne janë vënë në efiçencë. Sasija e këtyne letrave arrinë në një shumë prej (640) milion dollarësh. Kto letra, ku me miliona (ndodhen nder banka të kursimeve), do të vlerësohen duke u ba bashkëpronare në ndërmarrjet e mëdha të cilat do të kalojnë në shoqëri “aksionere”. Pra, rritjen e pensioneve sipas premtimit të dhanë në Korrik 2005, (pa dallim klasifikimesh), dhe vlerësimin real të letrave me vlerë, i quaj të mundshëm, nëse ekziston vullneti i mirë i Qeverisë, duke krijue mundësi dhe hapsina të reja për mbijetesë. Dua t’i kujtoi Qeverisë, dhe zotit Berisha, se kam punue plot 40 vjet, nga të cilat, mbi 20 vjet, në tri hidrocentralet mbi lumin Drin. Kam qenë specialist i kategorisë ma të naltë, dhe kam punue në sektorët ma të vështira, në galeritë e çimentimeve, ku, bashkë me tunelet (bashkë me shokët e mijë) kemi “betonue” edhe mushkëritë. Besoj se, nuk asht aspak njerzore të marr nji person (10000) lek, baraz me nji sanitare spitalit apo me nji batanije. Të krahasohet pensioni i nji specialisti (të punëve të vështira), me (ato që thamë ma sipër) më duket kulmi i absurdit. Të krahasohet pensioni i një makinisti që ka punue me vite të tana mbi levat e Ekskavatorit, me pensionin e banakjerit, që ka “derdhë” djersën mbi levat e “ekspresit”, dhe që ka marrë (trefishin e rrogës së tij), asht, “tragjikomedi”!...

Brezi im asht brezi i sakrificës. Kemi jetue kohën e triskave – 1945 – 1957, kohën e “talonit” famë keq, dhe nuk jemi “dorzue”, se, na ka mbajtë shpresa. Lutemi mos na e vrisni SHPRESEN, si e vetmja “armë” e jona e disponueshme.

Mark Bregu

KESHI KY MASHTRUES I MADH

RIDVAN SHTEGU

Për Keshin qytetarët shkodranë kanë patur prej kohësh një mendim aspak të mirë. Kjo jo vetëm për mungesat e theksuara të furnizimit me energji elektrike të tyre, mungesa këto që shpesh bëheshin me urdhra politikë , por dhe për menaxhimin e dobët e nivelin e lartë të korrupsionit që më shumë se kudo vërehej tek ato që punonin në këtë institucion, duke filluar që nga drejtuesit e deri tek punonjësit e thjeshtë. Është i pranueshëm fakti se Keshi në Shkodër është ndërrmarrja më antipatike dhe më e kritikuar nga komuniteti. E ndonëse ndryshimi i forces politike që drejton vendin , bëri që shumë shkodranë të mendonin se do të përmirësohej dhe puna e atij sektori që lidhet drejtpërdrejt me një nga shërbimet më jetike për të gjithë komunitetitn, siç është Kesh, kjo nuk ndodhi. Në mënyra të tjera, më të kamufluara por dhe me anë të presionit, Keshi në Shkodër , në vitin e fundit , tregoi se nuk ka ndryshuar qëndrim ndaj qytetarëve shkodranë në përgjithësi, por vetëm ka ndryshuar rrethi i të privilegjuarve, duke ndërruar kah. Dhe tani kemi grupe të caktuara që paguajnë më pak energji elektrike sesa konsumojnë realisht,ose dhe nuk paguajnë fare, që e kanë këtë shërbim më të shumtë e më cilësor edhe kur ka krizë energjitike , që pguajnë ftura qesharake dhe pse në banesat apo bizneset e tyre, energjia elektrike është ajo që harxhohet më shumë , që lidhin dy a tre linja e ato asnjëherë nuk u këputen apo larg qoftë të jenë në listat e ndërprerjeve që bëhen me aksione të komanduara , që kanlë matësa por ato nuk u lexohen pasi preferencat janë të dukshme. Në të vërtetë , me ardhjen në pushtet të PD , Keshi dhe në Shkodër mprehi shpatën dhe kjo u duk që nga faturimi me urdhër apo porosi të drejtuesve të atyre që mëparë kishin qenë të privilegjuar dhe paguanin ndonjë shumë simbolike. Krahas kësaj , janë konsumatorët e zakonshëm, kryesisht ato familjarë , ato që pane se si “bosët “ e rinj të Keshit , mbushin xhepat me paratë e tyre, duke u faturuar energji elektrike më pak atyre që u japin lekë nën dorë dhe këto kilovat duka ja shtuar të tjerëve fiktivisht , në shumë raste fqinj të të parëve . Ky fenomen është vërejtur nga qytetarët e thjeshtë, në çdo lagje apo thuajse në çdo boks kolektiv apo kabinë të tillë. Por ankesat bijnë përherë në vesh të shurdhër dhe pse qytetarë apo dhe biznesmenë shkodranë, disa herë kanë denoncuar me fakte e emra konkretë , shkelje të tilla. E nuk ka si të ndodhë ndryshe , pasi ato që punojnë në këtë ndërrmarrje , kanë përvojë në përfshirjen korruptive të drejtuesve të tyre , që dhe pse ndryshon kahu politik, nuk i ndryshojnë sekserët apo ato që punojnë për to dhe për vehte. Kohlt fundit, Keshi në Shkodër u përfshi në një aksion show , ku objekt ishin personat Vip të Shkodrës , që sipas Keshin ishin debitorë të tij. Për hir së të vërtetës , në listen e Keshit , kishtre me të vërtetë Vipa që ishin debitorë, por objekt ishin më së shumti ato që janë shprehur kundër asaj që po ndodh në drejtimin e vendit apo qytetit. Me praninë vetëm fizike të drejtorit të përgjithshëm Gjergj Bojaxhi, i cili kishte pranuar të luante kështu rolin e një kllouni të telekomanduar për të plotësuar qëllimin e aksionit të veçantë të Keshit në Shkodër, filloi këputja e energjisë elektrike tek vipat “debitorë” politikë. Dhe si përherë ato që deri para dy vitesh kishin qenë shërbëtorë të drejtuesve të atëhershëm të Keshit , tani bëheshin shërbetorë të bindur të drejtuesve të rinj, madje duke ndëshkuar dhe debitorët e vitit 2004 , e më pare. Tek qytetarët shkodranë , u kuptua qartë se aksioni i Keshit kishte një prapavijë politike , ishte një mashtrim , pasi shumica e atyre që drejtuesizt lokalë të Shkodrës u kujdesën ti publikonin në mediat kombëtare , ishin kundërshtarë të tyre, politikë apo dhe të fushave të tjera . Goditja ndaj disa personave të veçantë , ndërkohë që shkodranët e dinë mirë se sa debitorë ka ky qytet i varfër që nga viti 2004 e deri tani, më shumë se e qëllimshme , ishte për ti treguar se “shteti “ka në dorë gjithçka. Dhe kjo goditje nuk kurseu as disa prej ish drejtuesve të partisë në pushtet , por që kanë filluar të dalin nga oborri i mëparshëm , shpesh dhe për arsye jot ë ndershme , por që gjithsesi duheshin ndëshkuar . Keshi , përveç se institucioni më i korruptuar dhe më mashtrues në Shkodër , tani është kthyer dhe në një xhandar të politikës , që ndëshkon kundërshtarët e saj, brenda apo jashtë ngjyrimit në pushtet.

Dajat e Sulltan Muratit të Dytë, kërkojnë trojet e Gjergj Kastriotit

Tashma statusi i asaj pjese të rëndësishme të Shqipërisë që e kishte fal Zoti e coptua ropi (njeriu), dhe ka emrin e ri Kosov, ndërsa atë historik Dardani, është fare pranë asajë që i takon prej vitit 1912 – 1913, Pamvarësisë. Në forumet më të larta Europiane e Botërore Pamvarësia është e padiskutueshme, ndonse për t’i krehur ngadal dajat e Sulltan Muratit II, Serbet, Pamvarësisë së Kosovës i kanë shtuar togfjalëshin e mbikqyrur. Serbët për të penguar pamvarësin e Kosovës për rreth një shekull kanë përdorur zjarre, hekur, krime, por edhe fallsifikime nga më kriminalet deri tek ato më qesharaket. Mjerisht një pjesë e Europës gjatë dekadave herë heshte e herë favorizonte serbin dhe tutoren e saj Rusin, gjer që u dhanë zemer për të vazhduar deri në vitin 1999 krimet dhe fallsifikimet e historisë. Vetëm atëherë kur Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe një pjesë e Europës së Bashkuar dhanë alarmin e ndalimit të krimeve shtetrore në trajtat e Genocidit që po ndërmerrte makina e fundit koloniale në Europ e Sllobedan Millosheviçit, Europa u kujtua se Populli i Kosovës dhe historia e tijë janë të njëjta me Europën Perëndimore dhe jo me ardhacakët sllav të Uraleve. Është interesant në shkruhet se elita e Europës Bashkuar dhe më gjërë ka filluar të shfletoi faqet e historisë së vërtetë të Dardanisë Ilire dhe më vonë, dhe është mahnitur nga historia e “palexuar” që është munduar ta fallsifikojë Serbia, e cila fallsifikimet e veta është munduar t’ja paraqesë Europës dhe Botës si argumenta historike. Së pari kishat dhe manastiret ortodokse të Kosovës tashma është qartësuar se nuk tregojnë trashigimi Serbe, por shqiptare, pasi këto kisha dhe manastire kanë qenë deri në shekullin XIII totalisht Katolike, dhe pas pushtimeve të Stefan Dushanit disa nga këto u kthyen në objekte kulti Ortodoks, madje nën bizantin edhe popullsia autoktone e Kosovës të ortodoksisë. Beteja e Fush-Kosovës 1389, ishte një betejë e koalicionit Antiturk jo vetëm të Ballkanit, por edhe të Europës së Kohës, dhe nëse bëhet fjalë për pushtues e Perandori Ajo Romake me trashigimtare Italin do të ishte pronaria e Europës Perëndimore, gjë që nuk mund të ndodhë. Pas vitit 1389, Serbia e kohës që sundohej nga Despoti (Serb) Gjergj Brankoviç, në vend që të ishte armik i turqve siç pretendohet sot, u bë miku më i mirë dhe i nënshtruar i Turqëve, pasi djalit të sulltanit të Vrarë (Sulltan Muratit I) i kishte dhënë vajzën e tij Hierinën për grua. Dhe pikërisht, pas kësajë filloi miqësia e pashoqe që e la Despotin serb të sundojë (ndonse i nënshtruar) jo vetëm teritoret e vogla të Serbisë, por edhe të tjera të dhuruara si mik nga pushtuesit turk. Historia e miqsisë të serbëve me Pushtuesit turq ka vazhduar për shumë shekuj, por këtu mjafton të kujtohet vetëm një moment kur ushtritë e krishtera të Europës me në krye mbretin Ladislav dhe trimin legjendar Gjon Huniadin e Hungarisë, në dhjetor 1444 organizojnë një ekspedit luftarake kundër ushtrive të Sulltan Muratit II. Gjergj Kastrioti ishte konfirmuar si komandant e prijës trim, dhe kishte konfirmuar pjesmarrjen e tij në këto luftime që do të bëheshin në Varna, dhe do të sjellte fitoren përfundimtare të ushtrive të krishtera mbi ato Islamo Arabo – Aziatike. Ishte pikrisht dinastia e despotëve të Brankoviçëve të Serbisë, që pengojë këtë fitore që dëmtojë e vonoi historinë e një pjese të Europës, duke përfshirë edhe Shqipërinë Etnike. Për këtë fajtor ishin dajat e Sulltan Muratit II që nuk lejuan kalimin e ushtrisë të Gjergj Kastriotit nëpër tokat serbe për të ndihmuar kualicionin antiotoman, ku si rezultat ushtria e krishterë humbi, dhe hordhit otomane e rimoren vehten, duke sjellë ata shekuj kolonial që i vuajmë edhe sot. Natyrisht Dajat e Sulltan Muratit II, Brankoviçët e Serbisë mundohen sot ta mohojnë këtë, por historia nuk është e shkruar me lapsë plumbi për t’u fshirë, por me gjak të pastër të racës simbol të Europës, Ilirëve të moçem apo shqiptarëve të sotëm, prandaj të gjithë kanë filluar ta kuptojnë se i vetmi “argument” i Serbëve për të penguar pamvarsin e Kosovës është ai që Dajat Serb kërkojnë trojet e Gjergj Kastriotit, që dikur i kishin pushtuar nipat Turq Sulltan Muratët Otoman. Në Shqipëri prej shekujsh ka ekzistuar e drejta Zakonore që Nipat kanë të drejtë të qesin pushkë për Dajat, dhe jo Dajat të kërkojnë plaçkën e dikurshme të Nipave. Sidoqoftë Europa për të realizuar këtë ëndërr serbe i duhet të kthehet jo pak, por mbi 550 vite mbrapa, gjë që nuk do të ndodhë kurrë më, ashtu si Serbët nuk do të kenë asnjë të drejtë kurrë më mbi Kosovën e Gjergj Kastriotit, heroit jo vetëm të Shqiptarëve, por edhe të Europës së Bashkuar së cilës i përket Kosova dhe Shqipëria, padyshim drejt bashkimit që predikon Europa, e jo drejt ndarjes së shohin ëndrra me rus e kinez sllavet e Ballkanit e më gjërë...

Ndue Bacaj

Ky burrë i urtë e me një okë mend

Autori i këtij libri është i njohur në katër cepat ku i shtrin gjymtyrët e veta “guverna” e Kastratit. Ai punoi një jetë të plotë njerzore në zyrat e gjëndjes civile. Vendi i punës e lidhi fort me familje, barqe e fise. Duke patur këtë privilegj, me zellin e pasionin që e karakterizon, përvetësoi mjaft elementë konkretë që përbëjnë etapat e zhvillimit të krahinës. Historia, me sa duket, paska qenë një hobi disi i fshehtë në shijet e këtij burri, ku pashia e urtia alternohen paprajshëm.

Zef Lekaj paraqitet me një natyrë gazmore. I respek-tueshëm deri në veneracion. Tip që të gërric në biseda të këndshme e pashterrim. Bujar deri në kult. I ndjeshëm thuase gjymtyrët i ka prej qelqi. Shfaq durimin për të vjelë prej bashkëbiseduesit ndodhi dhe etyde, për ta pasuruar sa më tepër të jetë e mundur, arsenalin e dijeve të veta.

U shprehëm se njeh shumëkënd dhe e njeh shumëkush në Komunën e Kastratit. Zyra e Gjëndjes Civile ka lëvizuar në kohë të ndryshme sipas stilit të organizimit të territorit nga autoritetet shtetërore. Ka shtegtuar nga Bratoshi, në Zagorë e në Bajzë. Nëpunësi shembullor, korekt deri në detajet më imcake, i ngjiti disa herë lartësitë e Gorajve e të Budishës, për t’u ngjitur në Katundin e Kastratit e për të zbritur në Bajzë, ku më së shumti ka qëndruar Zyra e Gjëndjes Civile. I zellshëm në kryerjen e përpiktë të detyrës shtetërore, Zef Lekaj, është ndër personat e paktë i gjithërespektueshëm, nga banorët e Malësisë së Madhe. Në këtë kësulë gjigante të vendit tim, banorët e sertë e zemërmirë, lidhen ndër vedi nëpërmjet urave nga më të ndryshmet. Ja përse besoj se Zefin e njohin edhe ata që nuk janë ekstrakomunitarë kastratas. Pra njihet në Shkrel po aq sa në Kelmend, në Hot po aq sa në Kastrat, në Zagorë po aq sa në Goraj, e kështu me rradhë.

Jashtë kostumit të nëpunësit ideal, dallojmë një tjetër tip. Një malësor me virtyte morale të pastërta si bora e Veleçikut. Një trimalosh që nuk ta lëshon rrugën kollaj në të drejtën e vet. Ortak i preferuar në çdo rrem bisede. I njeh caqet e burrërisë e di të pozicionohet në podin që i takon. Njohës i hollë i traditave e folkut të krahinës. Mik i intelektualëve më në zë. Vlerëson tri personalitetet që dolën nga fisi i Kaçajve, Lukën e Madh, Dodën me kolor të pavdekshëm, e Toninin e rrëmujshëm në betejën me vargun. Nuk ngurron të investojë për ta ruajtur staturën e intelektit të vet. Ka nuanca të një humori me shije të hollë. Po ta ngasësh sadopak, shpërthen me yryshin e valëve të Cemit. Unë do ta quaja pa ngurrim një KASTRATAS TË MADH.

Te e vona, Zef Lekaj, hap sirtarin e vegimeve e hulumtimeve të veta, e nxjerr prej andej një turrë me shkrime. Janë krijime modeste të hedhura në letër në kohë të ndryshme. Paska patur një ëndërr të fshehur në sirtar, ky njeri i mirë e i virtytshëm. Në fillim ju hedhim një sy të sipërfaqshëm këtyre shkrimeve të jetueme në kohë reale. Kanë realizëm dhe sharm. Lexohen me ëndje nga malësori i zakonshëm, por edhe nga ai që është vërtetë një prurje. Zefi ngurron t’i dorëzojë për botim. I japim të drejtë. Ka kërkesa për kualitet në krijimtari. Këmbëngulë që kur të vihet në varg me ditunarët e tjerë të krahinës, të mos e prishë rreshtin. Me botimin e këtij libri, ka gjasa t’i bëhet realitet kjo dëshirë sublime. Për shenjtërinë e krijimeve të këtij burri të urtë e me një okë mend, le ta thotë fjalën e vet lexuesi dashamirës e i vëmendshëm.

Dashamir Cacaj, shkrimtar e botues

Kastrati im, prejardhja dhe traditat

Kastrati ndodhet në veri të Shqipërisë. Kufizohet, nga verilindja me malin e Veleçikut me lartësi 1726 metra mbi nivelin e detit, si dhe me Komunën e Shkrelit. Në lindje kufizohet me Përroin e Thatë, në juglindje me qytetin e rrethinat e Koplikut dhe në perëndim, me Liqenin e Shkodrës dhe me katundet e Bajrakut të Hotit. Si pykë, futet ndërmjet Hotit e Shkrelit, deri në bjeshkët e Kelmendit e të Bogës.

Kastrati është truall i lashtë, autokton për banorët e tij. Pra popullsia kastratase ka lëvizë herë pas here, po trualli ka mbetë po ai. Toka e Kastratit është përnjimend shqiptare, si për banuesit e hershëm dhe për ata që kanë ardhë më vonë. Kastrati i pjesës së Epërme ka kenë i banuem prej shumë shekujsh prej banorëve të kahmotshëm. Janë shqipfolës por prejkah kanë ardhë nuk dihet. A janë me prejardhje sllave a prej tjetërkah, nuk janë në gjëndje me e skjarue, as banorët e hershëm apo brezat e sotshëm.

Vendasit e parë në Kastrat janë Petroviqët, Totoviqët e Paloviqët. Edhe në ditët tona ekzistojnë si fise e bashkëjetojnë në harmoni me kastratasit që kanë ardhë më vonë. Sipas gojëdhënave të lëna trashigim, rreth vitit 1467, pas vdekjes së Gjergj Kastriotit, një person i quejtun Dedël – Bredosil, i lindun e i rritun në fshatin Drekal të Kuçit të Malësisë së Madhe, ka vendosë të largohet nga vendi i lindjes, për me jetue dikund tjetër ma mirë. Kështu mori rrugën e teposhtes, udhëtoi natë e ditë papushim, dhe ma në fund me karvanin e tij tek Shtegu i dhëneve që gjindet në rranxë të Veleçikut, asht ndalë aty ku mushka ka zgjedhë me pushue. E vërteta e largimit prej Kuçit nuk dihet me saktësi. Ka fjalë se i asht largue hasmit. E vërtetë asht se ka kenë një fis i egër i krijuem ndër mote në katundin e Berishës.

Dedli pati shtatë djem. Bashkë me ta erdhi e u vendos në shpellën ku pushoi mushka, pra në rranxë të Veleçikut. Djali i madh thirrej Ilia, i dyti Ivan, i treti Pal, i katërti Nar, i pesti Gor, i gjashti Jar dhe i shtati Gjon. Dedli me djem, jetoi shtatë vjet në shpellë. Vendasit e atjeshëm, u janë afrue kësaj familjeje, e duhet thanë se nuk i kanë pritë fort mirë. Çfarë asht ba ma vonë, e dijnë ata vetë. Ka histori e gojëdhana të shumta por unë nuk po zgjatem. Ato që thashë ma sipër janë të vërteta se e dëshmon historia dhe vetë jeta.

Pas shtatë vjet jetese në shpellë, e kanë lëshue shpellën e janë nisë teposhtë për me gjetë ndonjë vend të përshtatshëm për me jetua. Kanë zanë vend tek Burimi i Gurrës, e në të djathtë të saj një kullë prej guri kanë ndërtua. Kanë jetue në këtë vend për shumë vjet, tue ndërtue banesa të reja me gurë të latuem. Aty i kanë edhe vorret të punueme me marak. Aty ndodhet edhe vorri i Dedëlit, të parit të Kastratit, por janë edhe vorret e trashigimtarëve të tij. Kush ka dëshirë me i pa, aty vorret i ka. Mandej njerzit që aty kanë gjetë, disa kanë ikë e dikush ka mbetë. Shumica asht largue e këtë vend e kanë shkretue. Fisi i Dedëlit asht shtua shpejt, e kanë zotnue vendbanimin, tue hapë ara e bashtina, tue mbajtë gjanë e gjallë e tue punua tokat. Ma vonë kanë zbritë në fushën e Bajzës pothuajse të shkretueme për sa i takon banimit.

Dedëli me djemtë t vet, si katolikë që ishin, nisën me ndërtue një kishë në emen të shejtit Shën Mark. Çprej asaj kohe te kjo kishë i luten Zotit, pra në Bratosh. Atje mblidhet gjithë Kastrati, me Vukpalaj e Goraj Budishë.

Shtatë vëllaznit jetuan bashkë deri sa dikush ka vdekë e dikush asht vra, nga luftnat e gjaqet. Kanë mbetë gjallë vetëm tre djemtë e mëdhenj. Ivani, Ilia e Pali kanë mbrritë në moshë të vjetër, ndërkohë kur Nari, Gori, Jari e Gjoni, ishin jetëshkurtën. Por mendohet se Nari e ka lanë një djalë. Po kështu nga një djalë kanë lanë edhe Gori e Jari. Gjoni, ma i vogli, ka vdekë krejt i ri pa lanë fëmijë.

Sipas burimeve të vjeluna, Nari ka jetue bashkë me Palin. Asht kjo arsyeja që pasardhësit kanë ruejtë mbiemnat. Nga Nari janë Narkajt e sotshëm. Ivani kur asht nda, ka shkue me djemtë e vet Leken e Keqin. Me Ilinë pati një deformim. Pasardhësit e quejtën vedin Alia. Kjo ndodhi se ndrroi emnin e besimin. Nga katolik u ba musliman. Me Alinë kanë bashkëjetue Gori e Jeri. Fëmijtë që kanë lanë Gori e Jeri, janë rritë dhe kanë marrë edukatë nga Alia. Secili ka lanë nga një djalë, si Gori, si Jeri. Edhe pse Alia ndrroi fe, nipat e tij nuk pranuen me iu largue fesë së Krishtit. Ata edhe kur janë rritë e janë nda, kanë trashigue për mbiemën, emnin e paraardhësit të tyne.

Gori pati një djalë me emnin Shkurt. Ky pati katër djelm: Gjokë Shkurtin, Deç Shkurtin, Prelë Shkurtin e Per Shkurtin. Që të gjithë këta vëllazen kanë formue katundet e veta në mbiemën të gjyshit. Nga Gor, në Goraj. Me qëllim që ta përjetojshin rracen e tyne, pjesa ma e madhe e fisit zbriti poshtë, nën Majë të Çelës. Pjesa e mbetun ka jetue në Bratosh. Pra emni i fshatit Goraj nuk asht emen sllav, por si rezultat i trashigimisë së Gorit. Këtë emën e ka dhe një fshat në rrethin e Beratit. Pra, kjo asht një dëshmi se sllavët nuk janë as në Berat, dhe as në Kastrat. Ky arsyetim ka vend edhe për fshatin Jeran. Banorët e këtij të fundit janë pasardhësit e Jerit. Kështu mund të flitet edhe për fiset e tjera të Kastratit. E mbështesin këtë logjikë edhe hulumtues së huej si Giorg Hahn në shkrimet e veta. Asht folë se Jera asht motër e Jerit dhe asht martua në Reç. Kur i ka vdekë burri, asht kthye në gjini së bashku me një djalë të lindun me burrin që i pati vdekë. Unë nuk i besoj kësaj gojëdhane. Lexuesit ta vrasin mendjen dhe t’i besojnë arsyes së tyne. Këto ndodhi nuk i kam përjetue por besoj se Kastrati e ka pranue me jetue në truellin e vet, por kurrë nuk e ka vu në krye të vendit fisin e Jerës.

Prelë Toma i Jeranit, ka kenë përfaqësues i Kastratit në Lidhjen e Prizrenit të vitit 1878, së bashku me krenë e bajraktarë të tjerë kastratas. Po të kishte kenë nip bije, nuk besoj se mund të ishte pranue përfaqësimi i tij. Kjo për faktin se krahinës nuk i mungonin burrat e urtë. Edhe në këtë pikë nuk po shkoj ma larg. Por dua me theksue se kur ka ardhë Dedëli në Kastrat, nuk asht folë a ka pasë vajza apo jo. As për vajzën Jerë nuk asht ba fjalë, ndërkohë për djalin Jer, po.

Gazetarja britanike Edit Durham që jetoi në Shqipni njëzet vjet, ka shkrue për Dedëlin e historinë e tij. Ndërkohë për Jerën nuk ka lanë asnjë fjalë të shkrueme.

Për çka po shkruej janë gjana të papame, shumë pak të ndigjueme por fort mirë të arsyetueme. Kam frikë se bien në veshë të shurdhet e se pakkush ka me i besue. Nuk jam në moshë të re kur po i hedh në letër këto shënime. Jam në moshën e pleqnisë së thellë dhe ju garantoj se jam konsultue me burra të moçëm e të urtë të mbarë krahinës së Kastratit, për këtë histori që po iu tregoj për Kastratin tim. Kam ba biseda me Mark Bacin, Lulash Pretashin, Hasan Ramën e të tjerë. Me këta burra të urtë kam jetue në stane për një kohë të giatë, e kam pasë boll kohë me marrë e me dhanë me ta. Në hartimin e kësaj historie të shkurtë, më ka ndihmue edhe jeta jeme praktike, përvoja e hulumtimet e paprajshme. Ndihmë të madhe më ka dhanë vendi i punës. Për 35 vjet pandërprerje kam punuar në Gjendjen Civile, e kam pasë njohje jo vetëm për Kastratin e Shkrelin, por edhe për Bogën, Lohen e Hotin. Më asht dhanë rasti të takohem e të bashkëbisedoj me burra malësie të njoftun. Unë mund të mos e njoh sa duhet bujqësinë e blegtorinë, politikën e urtinë, por historinë e kam pasë për zemër.

Nuk më duket e arsyeshme me u picigjatë në këtë shkrim për Kastratin edhe për segmente të tjera të Malësisë. Dëshëroj me u përqëndrue në fshatin Goraj ku kam lindë, jam rritë dhe edukue, deri sa jam ba 40 vjeç. Edhe ma vonë jetesën dhe punën i kam vazhdue jo fort larg fshatit tim të lindjes, Gorajve. Vendlindjen nuk e kam harrue për asnjë moment. Sepse besoj se ai që harron gjakun e fisin, asht farëtretun, pasi edhe bagëtia që asht shtazë, e mban afër gjakun e vet. Kush ka kenë çoban, e din mirë se ku due me dalë. Provo e hyj në vathën e gjësë së gjallë, e shih me sytë e tu, si rrinë afër e afër nana me bijën e me mbesën. Edhe në kullosë i gjen bashkë sepse i dalin zot të njajtit gjak. As gjaku nuk bahet ujë dhe as i joti nuk bahet i huej. Njeriu jot kah shkon të rrxon, kah vjen të çon.

Fisi Goraj ndodhet në një luginë midis maleve të Stolit e Çelës, në mes të Zagorës e Budishës. Si rrugë kryesore ka nisjen nga Gryka e Shtinit që hyn nga Zagora e të çon në Budishë e Katund të Kastratit. Një rrugë tjetër kamsore e ka tek Qafa e Gëlqeres që të çon në Jeran e në Bajzë. Asht një lug i thatë, me pak toka të pjerrëta, pa ujë e në mëshirë të fatit. Banorët merren me bujqësi, blegtori, pemtari e mbledhin sherbelë. Duhet thanë se vitet e fundit, bimët medicinale janë ba burimi kryesor i të ardhunave financiare për mbijetesë. Tradita flet edhe për kultivimin e vreshtave në Goraj e në rrethina të këtij fshati që e kam për zemër. Asht një toponim me emnin Vneshtë, ku ka pasë hardhi, fiq, dardha e të tjera lloje. Banorët në këtë vend kanë qenë të grupuem. Për me ruejtë prodhimet e veta kanë caktue një roje (budar), i cili ishte pjestar i banorëve të vneshtës. Një kodër kundruell Vneshtës edhe sot thirret Suka e Budarëve. Ky vend asht mbi burimin që thirret Lëmoq. Disa banorë të Gorajve i kanë pasë tokat nën Qafën e Gëlqeres, afër Rranxës së Veshtit e Vukpalajve, afër Lugut të Kalajve, nën Malin e Tatiçit, ku quhet Veshti i Gorajve me një sipërfaqe prej 4 hektarësh. Kjo tokë sot asht djerrinë me pak tokë nëpër të.

Gorajt kanë pasë një popullsi prej 200 frymësh. Por janë rrallue fort tue ra në fushë për një jetesë ma me komoditet. Kanë xanë vend në Rranxë të Veshtit, në Jeran, në qytezën e Bajzës, në Gashaj të Ivanajve, në Dobre të Koplikut, në Çezme, por edhe ma larg, në Lezhë e në Laç të Kurbinit.

Megjithse ishte katund i vogël e i vorfën, Goraj asht dallue për burrni e trimni, nder e besë, mikpritje e respekt. Ashtu si vëllaznitë e tjera të Kastratit, të rinj e të vjetër, kanë ruejtë zakonet e traditat, kanë mikpritë mik e bijë, kanë strehue gjithkend që u ka trokitë në derë. Për komb, flamur e besim kanë dhanë edhe jetën. Përmenden Gjelosh Marashi e Prelë Mark Vuksanaj, dëshmorë të luftimeve me jeniçerët osmanë. Plagë kanë marrë edhe Losh Lek Vuksanaj, Ndoc Preç Prekulaj e të tjerë.

Vendi i thatë u ka dhanë peshqesh banorëve të Gorajve varfërinë e skajshme. Vera ka kenë e thatë vazhdimisht. Ka ndodhë që edhe fara e hedhun ka shkue hurrç. Bukën e gojës e kanë sigurua duke lypë drithë në katundet e Bregut të Matës e ma larg. Këtë odise udhëtimesh e ka përjetue edhe autori i këtyre shënimeve. E kemi coptue me mokër guri drithin sa me e mbajtë shpirtin gjallë. Skrop, hithra të zieme e kaçimaku, ka kenë lista e gjellnave, në vite të veçanta ku zhegu ishte përvëlues. Mungesa e bukës asht kenë motër me mungesën e ujit, për njerzit e për kafshët. Ujët e pijshëm e kanë marrë në Dedaj të Shkrelit, tek Kroni i Ri një orë e gjysë larg, diku afër Rranxës së Veleçikut. Burimi i vetëm Lëmoqi, në qendër të fshatit, mbante pak ujë që shterrej shpejt. Kohët e fundit si pasojë e gërmimeve me gjasë për rregullimin e Kronit, ka humbë rrjedha e vetme e burimit.

Në kohëna të kalueme janë ba përpjekje me krijue ubla. Këto kroje e ruenin për një farë kohe ujët dhe thirreshin Ublat e Gorajve në gjysë të Malit të Çelës, mbi Lugun e Shtinit. Në kohën e verës ublat ruheshin me budar, duke e nda ujët me bujlerë sipas frymëve. Kur këto ubla mbeteshin bosh, bujlerat mbusheshin në Zagorë tek Burimi i Çerres.

Për shkollimin asht ba krejt pak nga organet e qeverisjes. Tek frati i katundit shkruhej një letër që merrte rrugë e lexohej një letër që vinte prej larg. Një shkollë fillore asht hapë vetëm në vitin 1946 në ndërtesën e Pjetër Markut. Ma vonë shkolla vendoset në shtëpinë e Vuksan Tomës. Për dy vjet këtu asht zhvillue dhe kursi i analfabetizmit. Autori i këtyre shenimeve ka kenë në rolin e arsimtarit në këtë rasë, pasi mësuesit ishin me kater klasë fillore e nga qyteti i Shkodrës, e nuk u jepej mundësia me dhanë mësim natën për banorët analfabetë.

Historia e përshkrueme në këtë material modest e pa pretendime, me giasë nuk besohet nga brezi i ri i kastratasve. Por jam i bindun se bashkëkohësit e mij e besojnë, se i kanë përjetue ato ndodhi të vorfnimit masiv e vuejtjeve të panumërueme. Vështërsi ka pasë edhe në sigurimin e ushqimeve për gjanë e gjallë. Bari i livadheve dhe i mezhdave digjej për hanë. Barrët me gjethe frashni, ishin ushqim sa me dalë me lëkurë në Shnjerq. Bagtitë ndodhte e erreshin në mal, e shpesh i merrte dami.

Aliajt e Gorajt kanë jetue bashkë e kanë pasë një vojvodë, Zenel Shabanin e Aliajve, deri njëqind vjet ma parë kur një pjesë e banorëve të Aliajve, kanë zbritë në fushat e Bajzës. Pjesa tjetër ka vazhdue jetesën në Katund të Kastratit dhe ka emnue një vojvodë tjetër prej Gorajve, Vuksan Lekë Gilaj-n. Pas shkëputjes me Aliajt, fshati asht quejtë Goraj – Kurtaj. Kështu ka qëndrue deri në vitin 1953 nën një këshill të përbashkët. Pra, Kurtajt janë Aliaj si fis. Unë mbaj mënd dy shtëpi nga Kurtaj, pra Aliaj, Hasan Rama e Zekë Alija që kanë banue në Goraj poshtë, me të cilat kemi nda të mirën e të keqen. Kemi jetue atëherë e sot si një vëllazni, pavarësisht se ata i përkisnin besimit islam e Gorajt e tjerë të fesë katolike. Nuk ka patur grindje. Kanë kenë bashkë në morte e në dasma.

Lagja Kurtaj pati banorë të fesë muslimane. Në vitin 1953 kanë shkue me Vuçë – Kurtaj, duke krijue një fshat të ri sipas administrimit të kohës. Një pjesë e Gorajve dhe e Kurtajve shkuen me Bratoshin. Këtij të fundit iu hoq Budisha, e cila kaloi me Gorajt. Prej asaj kohe fshati mori emnin Goraj-Budishë. Pra Budisha si fis, janë të Ivanit. Por kastratas janë edhe Gora e Budisha, porse dy vëllaznesh. Nga katundi kanë zbritë si Aliajt, Ivanajt, Vukpalajt e Gorajt. Dikush ma heret e dikush ma vonë. Kur kanë shkua ndër festa, dasma e morte, kastratasve u ka pri Alija e pasardhësit e tij. Kjo për arsye se Alia ka kenë djali ma i madh i Dedëlit. Në rastet kur një i Aliaj ka mungue, atëherë kanë pri Gorajt, si përfaqësues i Alisë, por se ka bashkëjeue me Alinë. Kur ndër festa, morte e dasma ka marrë pjesë nji i Aliaj, Gorajt kanë ndejë mbas Ivanajve e Vukpalajve, si vëlla ma i vogël.

Bjeshkët i kanë pasë të gjithë së bashku. Njisoj si Aliajt, si Ivanajt, si Vukpalajt e si Gorajt. Njisoj bashkë si Kreneshdolin, si Fushën e Zezë, si Drugomirin, si Gropat e Vrrinit, si Boçanin e të tjera bjeshkë. Po ashtu edhe Kastratin e moçëm.

Si çdo popullatë tjetër, edhe Gorajt kanë historinë e vet. Janë të një gjaku me të gjithë Kastratin tjetër. Për Gorajt fola ma tepër se kam njohje ma të madhe. U zgiata se besoj se u duhet lanë diçka e shkrueme brezave për historinë e fshatit Goraj e të krahinës së Kastratit. E theksoj se të parët tanë nuk kanë lanë gja të shkrueme si trashigimi. Nuk ka pasë shkolla, kështu që brezat para meje nuk kanë dijtë shkrim e këndim. Ne kemi trashigue vetëm gojëdhana nga të parët tanë e kurrgja ma tepër.

Le të flasim për barqet e Gorajve që e përbajnë fshatin. Janë katër vëllazën, që njihen si nipat e Gor Dedëlit, të bijt e Shkurtit, djalit të Gorit.

1. Gjokë Shkurti, i madhi, Gjokajt e sotshëm.

2. Deç Shkurti, i dyti, Deçajt e sotshëm.

3. Prelë Shkurti, i treti, Prelajt e sotshëm.

4. Per Shkurti, i katërti, Perajt e sotshëm.

Me barkun Gjokaj shkojnë familjet me mbiemen Gilaj, Spatharaj e Gjolaj. Për mbiemnin Spatharaj asht marrë nji tokë e tyne afër shpisë së fisit, e cila quhet Spathare. Ndërsa në fisin Deçaj shkojnë Deçajt. Këta e ruajnë edhe sot mbiemnin dhe janë të bijtë e Vuksan Tomës. Kurse mbiemni Ulaj e Prekulaj që mbahen nga Prekë Gjelja e Gjokë Ndoci që jetojnë në Bratosh, ka afërsi gjaku me Tonin Leken e Gjeto Gjeken. Me mbiemnin Veshtja, janë të afërm dhe banojnë në Rranxë të Veshtit.

Atje në Rranxë të Hijes në Bratosh ka pasë lindë edhe Marash Gjekë Mala (Veshtja). Gërmadhat e shtëpisë së vjetër të këtij burri, gjinden edhe sot afër shtëpisë së Prekë Gjeto Ulaj. Ndërsa familjet e tjera që sot e popullojnë Rranxën e Veshtit, janë thirrë dikur Lul Lekaj. Tash edhe ato thirren Veshtja, sipas vendit ku kanë zgjedhë për jetesë. Ata që sot banojnë në Breg të Matës të rrethit të Lezhës, kanë po ashtu mbiemnin Veshtja. Fisi Prelaj e ma vonë Vuksan Prelaj, ata që banojnë sot në Goraj sikurse janë Pjetër Mark Vuksanaj, Tomë Zef Vuksanaj e Mark Lul Vuksanaj, e ruejnë mbiemnin Vuksanaj. Kështu veprojnë edhe të bijtë e Gjeto Tomës e Pjetër Dodës që janë të vendosun në Goraj (Ivanaj). Vuksanajt që banojnë në Dobre, përdorin mbiemnat Gjetja e Gurai, ndonëse janë kushërinj. Ndërsa Vasel Rroku e Tomë Frani, megjithëse janë të Vuksan Prelaj, sot thirren Burgaj. Kanë marrë emnin e një mali që gjindet në Rranxë të Veshtit. Këta janë kushërinj me Vuksanajt që banojnë në Goraj. Stërnipat e Pjetër Markut që sot jetojnë në Qendër të Bajzës si Gjon Rroku, mban mbiemnin Burraj. Unë vetë e mbaj mend deri në pesë brezni që i kam njoftë e kam kuvendë me ta. Ja një rast: Helidon Marash Vuksanaj, Marash Zef Vuksanaj, Zef Lulash Vuksanaj dhe Lulash Pretash Vuksanaj. Nuk i kam njoftë por e kam me vesh, Lulash Pretashi, Pretash Marashi e Marash Nika, asht kushëri me Rrok Niken e Nikë Marashit. Pra Lulash Pretashi i Pretash Marashit dhe Rrok Nika i Nikë Marashit. Kështu edhe Dedë Nika e Gjon Nika.

Fisi Peraj përbahet prej tri breznishë. Këto janë Lekaj, Rudaj, Bakaj. Këto tri brezni ruejnë mbiemnat e të parëve të tyne.

Pra i gjithë fisi Goraj, ma parë i ka mbledhë nji sofër në të gjitha rastet e mira e të liga. Janë thirrë ndërvedi si pjestarë të nji gjaku. Nuk janë martue ndërvedi deri në vitin 1943. Ky vit shenon martesën e parë brenda fisit. Rastet janë shumë të rralla edhe ma vonë. Gorajt i kanë pasë e i kanë vorret bashkë në Goraj te Kisha. Kjo kishë asht ndërtua para 200 vjetësh e shkatrrua në vitet 1942-1943. Kisha asht rindërtua nga italianët në përkushtim të dëshmorit Pretash Prelë Gjolaj me gradën Kapter i Milicisë Shqiptare, i cili mbeti i vramë nga forcat serbo-malazeze, në mbrojtje të kufinit shqiptar.

Këtu mbaron ky përshkrim i thjeshtë për krahinën ku kam lindë, rritë e edukue, e te tanë jetën ia kam kushtue. Me ditë sadopak djelt e mi për prejardhjen e tyne, besoj se veç mirë asht. Ma thotë nji mende se edhe nipat kanë me e çue për mue nji putir me raki, në shenjë kujtimi për gjyshin që i deshti e i hatroi deri atje ku nuk ban ma.

Zef Lekaj

Ku bien gjylet e Topit të Berishës

Gjasat se politika shqiptare të motivoje ndonjëherë të vetme në historinë torturuese të postkomunizmit moral, janë si përbetimet jargavitëse të një prostitute se do të jetë besnike. Ambalazhimi tërësor i garniturës politike të emrave për pasuesin e Alfred Moisiut nuk përjashton nga gjithë ajo që Zhgënjimi i radhës nuk më ka përfundur vetëm këtë rast që kulisat e politikës të gjithëkahshme Kur nënkryetari i Partisë Demokratike, Bamir Topi, deklaroi jo ashtu spontanisht para gjithë mediave se projektligji i qeverisë për gjobat dhe për më tepër miratimi i tij në parlament, në orët e vona të natës këtë fillimjavë, ishte një veprim i nxituar dhe i papjekur, ai sigurisht që kishte në mendje dy gjëra, dy motive politike. E para, ajo që në fakt është edhe e shpallur prej Topit, është përpjekja e parë publike e tij për t‘i tërhequr vëmendjen Kryeministrit për problemet e pafund që po kalon mazhoranca prej disa muajsh, si dhe për mënyrën e drejtimit të qeverisë si “pashallëk” nga ministra të veçantë.

E dyta, deklarata “e papritur” e Topit në favor të biznesit sa i takon debateve për ligjin e sapomiratuar në Kuvend, mund të konsiderohet si një mesazh i veçantë drejtuar politikës. Sipas të cilit, nëse Topi do të jetë President, ai nuk do ta dekretojë këtë ligj. Me këtë “qitje të largët”, që projektohet në momentet e prag-fushatës për zgjedhjet presidenciale, Topi kërkon t‘i thotë opozitës në përgjithësi se ai nuk do të mund të dekretonte as ligje të tjera në parlament që mazhoranca do t‘i dekretojë, ashtu siç ka bërë, vetëm me forcën e kartonëve të vet. Ligje të tilla mund të kishin qenë ato për legalizimet, hipotekat dhe pronat, shumë prej cilave nuk janë votuar prej Bamir Topit, ose janë kundërshtuar prej tij në shumë momente. Parë në këtë dritë, mund të thuhet pa frikë se Topi ka nisur “divorcin” e tij politik me Partinë Demokratike të Berishës. Një rrugë ndoshta pa kthim, që do ta çojë atë qoftë përkohësisht në presidencë, apo më e pakta, nëse do të ketë të njëjtën “kryengritje” në sjelljen e tij politike kjo do të mund ta largojë atë në një të ardhme nga pozicionet e larta politike në këtë parti. Me shpërthimin e vet ndaj qeverisë dhe posaçërisht Kryeministrit Berisha, Topi kërkon gjithashtu që të ndalë revanshin që kanë ndërmarrë apo mund të ndërmarrin edhe më tej ndaj pretendimit të tij për President disa parti të koalicionit qeverisës. Të cilat kanë deklaruar mbështetjen e tyre për kandidatura të tjera të së djathtës për President, si zotin Godo p.sh., apo edhe më keq akoma edhe të zotit Nano, siç kanë pohuar p.sh., deputetë të PBDNJ-së. Me paralajmërimin që i bëri seriozisht Berishës në një moment kur mazhoranca të paktën në parlament paraqitet më e përçarë se kurrë në afro 2 vjet, Topi kërkon t‘i thotë Kryeministrit se nuk pranon të bëhet “mish për top” në garën presidenciale. Një garë, për të cilën Partia Demokratike ka shpallur publikisht kandidaturën e tij rreth 2 muaj më parë nëpërmjet zëvendësministrit aktual, Oketa. Zoti Topi, që ka gati 2 vjet që investon politikisht për të kapur presidencën, ndaj dhe për këtë arsye ka refuzuar dy herë rresht përfshirjen e tij në poste të larta në qeveri. Për këtë arsye, në finish të përpjekjeve të tij që përkojnë edhe me një moment shumë të favorshëm personal, pasi ai është aktualisht politikani më i preferuar në publik, Topi nuk mund të lejojë që qoftë Berisha, apo kushdo tjetër në PD dhe mazhorancë, të bëjë pazar në kurriz të interesave dhe ambicieve të tij politike. Qoftë edhe duke u justifikuar me interesin e mosshkuarjes në zgjedhje të parakohshme, çka mund ta bënte që segmente të mazhorancës të mund të përkrahnin Fatos Nanon apo dikë tjetër për në presidencë. Por, përtej asaj që mund të fshihet në kuptimet e deklaratës së fortë të Bamir Topit, pakënaqësia e tij ndaj frymës së bashkëpunimit të partive të koalicionit në Kuvend, ku zoti Topi është nënkryetar i grupit më të madh parlamentar, është evidente. Më se njëherë partitë qeverisëse kanë shfaqur diferencime të dukshme në qëndrimet e tyre në parlament, duke përforcuar gjithnjë e më shumë bindjen se krisjet normale të një bashkëqeverisjeje të brishtë po thellohen përditë e më shumë dhe sa herë që mazhoranca përballet me nisma dhe reforma që kërkojnë jo vetëm votën e të gjithë aleatëve, por edhe mbështetjen e tyre publike. Një mbështetje që jo vetëm ka munguar, por që në disa raste ka qenë në sensin negativ dhe me nota kundërshtuese ndaj qeverisë. Dhe si gjithnjë protagonistë të përplasjeve të tilla parlamentare kanë qenë disa parti qeverisëse, me përjashtim të Xhuvelit gjithmonë të bindur, që për interesa të forcimit të pozitave të tyre në pushtet kanë bërë presione të vazhdueshme ndaj qeverisë dhe zotit Berisha. Parti dhe politikanë që zoti Topi i fshikullon në deklaratën e tij, por jo më shumë sesa Kryeministrin, i cili, për hir të së vërtetës, gjendet në një moment tepër të vështirë, po të përfshish këtu veç problemeve në qeveri dhe kampin e vet, edhe presionet e gjithëçfarëshme për zgjedhjen e Presidentit dhe shmangien e një krizë të rëndë politike në vend. Ndoshta nuk është e njëjta skemë dhe histori politike, por reagimi i Topit, edhe pse ky përsërit shpesh se problemet e koalicionit duhet të diskutohen dhe bëhen prezent në parti më parë sesa në media, ngjan në një farë mase atë të Spartak Ngjelës, vitin e kaluar. Kohë, kur avokati kritikoi ashpër, por në një mënyrë tjetër Kryeministrin Berisha dhe disa projektligje të paraqitura në Parlament. Ndoshta Ngjela dhe Topi, ashtu sikurse edhe reagimet e tyre, nuk kanë asgjë të përbashkët, por ato janë dy raste që nuk mund të anashkalohen sikur nuk ka ndodhur asgjë. Të paktën, shqetësimi i Topit për ngecjen e ingranazhit të koalicionit ndoshta mund t‘i vlejë seriozisht Kryeministrit Berisha, i cili tashmë ndodhet në kohën e zgjedhjeve të shumta e të detyrueshme. Ose të mbështesë për President Topin, bashkëpunëtorin më të vjetër dhe besnik të tij, ose të mos e prishë me aleatët dhe të vijojë me këtë qeveri deri në kalimin e krizës së Presidentit, ose të gjejë një formulë tjetër që nëpërmjet konsultimit me aleatët të kënaqë edhe ambiciet politike të Topit, por edhe tekat politike të tyre. Një zgjedhje-zgjidhje, që shpeshherë ngatërrohet me rivalin presidencial të Topit, Fatos Nanon, votat e të cilit mund të shmangin një krizë presidenciale, por me siguri do të shërbenin si një shtrat për një “divorc” të mëtejshëm të Topit me Partinë Demokratike.

Albert VATAJ

“Trashigimia e Enver Hoxhës” privon shumicën e shqiptarëve nga mediat vizive borgjeze të perëndimit kapitalist

Shumkujt ky titull i këtijë opinioni do t’i duket paradoks pasi në Shqipëri ka rreth 16 vite që regjimi diktatorial i Enver Hoxhës e kompani është rrëzuar, e si rezultat shkimit i Televizorëve perëndimorë nuk ndalohet me ligjë, por edhe nuk mund të dënohet njeri se i shikon ato. Të gjitha këto janë të vërteta, por stacionet prestixhioze të Europës dhe Botës ka rreth një vit që mund të shihen vetëm nëse ke blerë një aparat Dixhitalb, por edhe nëse për këtë aparat blenë kartën e cila kushton mjaft për xhepat e shumicës së shqiptarëve, që janë të papunë, apo ushqehen me ndihma sociale të shtetit. Nëse karta familjare ka një farë çmimi disi më të arsyeshëm, karta e premiumeve të paketës supersport është mjaft e shtrejtë, pasi vetëm për një javë kushton 8000 lekë të vjetra, apo për një muaj 32 mijë lekë. Në fakt fillimisht kjo kartë ishte 5000 lekë në javë, por ju rrit çmimi menjëherë 60% dhe për këtë rritje çmimi (ndonse private) Media heshti, kur nuk heshte në rritje çmimesh shumë më të vogla që bën shteti. Është interesant të thuhet se në vende shumë më të pasura se ne shqiptarët, madje edhe antare të Bashkimit Europian nuk e kanë futur ende teknologjinë e Dixhitaleve për mediat vizive, dhe kjo nuk ka ndodhur jo se nuk kanë gjendjen ekonomike më të mirë se ne, por se vetë shteti, shoqatat dhe organizatat në mbrojtje të qytetarve nuk lejojnë këtë model Censure për të privuar shtresat më në nevojë për të parë pa pagesë dritaret e hapura të kulturës dhe dijes të Europës dhe Botës së zhvilluar. Gjithsesi ne për të motivuar titullin e opinionit tonë, po ju kujtojmë se teknologjia dixhitalb dhe kompania e kësaj Mdie vizive është e instaluar pikrisht në ish Muzeun e diktatorit Enver Hoxha i cili ndalonte me zjarr e hekur shikimin e Televizioneve të Europës e botës që ai i quante Borgjeze e kapitaliste, gjithashtu duke parë prapavijen politike të këtyre mediave vizive që është trashigimi nga e majta komuniste ne shpresojmë se kemi justifikuar titullin e këtij opinioni që nuk ka qëllim t’u prishë qejfin dashamirsve të Dixhitalbit, por ka si qëllim të ngushllojë sado pak pjesën më të madhe të shqiptarëve në nevojë që janë të privuar nga shikimi i stacioneve televizive të Europës e botës së ëndërruar...

Ndue Bacaj

Kela - fobi dhe sindromë e skizofrenisë autolezive të antishqiptarisë

Kela-ky personazh ireal apo real plazmuar në shkronjtoren gazetareske diletante, që shfaqet me tipologji prej militanteje në rubrikën e gazetës “Intervistë” të kryeqytetit tonë, tashmë multiracial e multietnik ku spikat kaotikja në tërë sferën e saj shoqërore e ideopolitike, ka peshën, rëndomsinë e propagandës së mirfilltë antishqiptare tek po gjen mjaft lexues në pseudointelektualizmin tonë kozmopolit varfanjak. Ajo shfaqet herë me gjasë prej intelktualeje, herë me gjasë prej injoranteje, ashtu pra siç mund të jetë e reja dhe i riu ynë, tek merr herë rrol femrorë, herë rrol mashkullorë (si ca specie të ulta detare që janë biseksuale) dhe padyshim e interpreton më së miri rrolin e paracaktuar, shpesh me besim euforik. Natyrisht nuk është gjë e re në fushën e vyer të gazetarisë, por vetëm një imitim qesharak i tendencës gazetareske të viteve të pas luftës së dytë botrore, që u eksportua nga SHBA në Europën perëndimore ku pati mjaft sukses gjer në vitet ’80 të shek. të kaluar, por sot është tejkaluar dhe fatkeqsisht nuk gjen më përndjekës. Në gazetarinë tonë me profesionalizëm të çalë, po gjen tifozë të ekzaltuar dhe po praktikohet tek synon Parnasin e merituar. Lexuesi i sotëm me një nivel mesatarë kulturorë natyrisht e kupton se si ndërtohen intervistat imagjinare me pak fantazi të gazetës së përmendur më lart dhe kam bindjen se i kalon përmes filtrit të arsyes së tij, duke bërë kullimin e mirfilltë të informacionit, nga propaganda. Në se nuk e bën, natyrisht është difekt i lindur mendor i pakthyeshëm i tij dhe mbetet gjithmonë defiçitarë në perceptimin e kryqëzuar. Mjeku i mirë do ti kshillonte të mos kalonte në forcaturë dhe të lexojë sa për të kaluar kohën, pranë filxhanit me kafe që përmban kafeinë, një stimulues i qelizave nervore.

Kela, ka gjasën e një vajze shqiptare plot urrejtje për përkatësinë e saj etnike dhe e dashuruar me të drejtën e saj të pamohueshme me etnicitetin (nëse do mund ta quanim kështu) grek që i indukton kulturë me bukën e bardhë që i jep të mbushë barkun dhe me mbathjet prej mëndafshi që mund të mbathë. Se sa do të jetë e qëndrueshme dashuria e saj e kushtëzuar nga buka e bardhë dhe mbathjet prej mëndafshi, i takon vetëm asaj ta përcaktojë, pasi është ç’ështje ndjenje edhe pse e nxitur nga stomaku dhe pjesët e fundbarkut, a fundkurrizit të saj?! Ç’ështje stimulimi.

Me të drejtë kujton se, populli shqiptarë në vitet e totalitarizmit pseudokomunist mund të hante vetëm shtatqind gramë bukë misri dhe mbathjet e palara ishte luks po ti ndrronte në fund të javës. Kujton shkollat dhe institucionet e larta arsimore që janë të një niveli të ulët, sepse asnjë shtet i botës nuk i njeh dipllomat e testimet e tyre dhe ka të drejtë. Na ve përpara pamje nga Shqipria e varfër ku rrugë plot baltë, plehra, ndyrësi dhe vajza lavire që shiten për pesë lekë, siç i thonë. Mandej shton se Greqia po na jep të hamë, pasi atje punojnë qindramijra emigrantë shqiptarë, pa saktësuar se këto emigrantë po japin një kontribut të ndjeshëm shtetit në fjalë, duke e nxjerrë disi nga kriza e pas viteve ‘90. Eshtë me të vërtetë realist përshkrimi i saj dhe unë për ta plotësuar do të shtoj ende gjëra që ajo, ndonse ka harruar ti citojë, pasi s’besoj se nuk i di. Në Tropojë ndodhi një ditë që një shok i çpoi topin një shokut të tij me pistoletë dhe i zoti i topit nxorri pistoletën e tij dhe e vrau. Në lagjen e jashtme të kryeqytetit një djalë njëzetepesë vjeçar mbyti një plakë duke ia përplasur kryet në murë për vetëm tridhjetë euro që kishte patur në çantë. Në Shkodër një baba vrau dhe groposi vajzën e tij, pse e kishte koritur duke u bërë e pandershme dhe kur e intervistuan tha se, kishte bërë mirë, plot vetdije. Në Lushnje vëllai i hapi kafkën me sopatë të vëllait pse pema e tij i hidhte hije mbi dritare. Në Fier burri vrau gruan e re me dy fëmijë në bark. Në Vlorë nipi vrau gjyshen pse nuk i jepte lekë e plot,… e plot të tjera dhe po të kalonim në arenën ndërkombtare natyrisht gama e krimeve të kryera nga shqiptarë do të zgjerohej në mënyrë të ndjeshme. Për ta dhënë të plotë imazhin e shqiptarit do të na duhej të citonim, shitës dhe shpërndarës droge, vjedhës, grabitës, shfrytzues prostitutash e plot të tjera. E dashur dhe e nderuara Kela, po të tentonim të bënim portretin e këtyre kriminelëve do vërenim pa kurrfarë tendence injorimi se janë; Fytyra të palara, me dhëmbë të prishur, flokë të pa krehur dhe shpesh me parazitë morra që i livadhisin duke ia pirë gjakun, nuk kan kryer as arsimin e detyrueshëm tetëvjeçarë, lahen apo s’lahen një herë në muaj tek qelbin si kërrma dhe më e keqja është se, nuk dijnë më tepër se tridhjetë fjalë të gjuhës shqipe për të formuluar mendimin e tyre, por më absurdia është se i gjen kudo, duke dëgjuar këngë sllave, greke, turke dhe gabelejevgjite. Shtoj këtu mandej, ato që janë në Athinë dhe mbrëmjeve presin nëpër lulishte omoseksualët grekë, tek shkojnë të shfryjnë nevojën e tyre fiziologjike për një shpërblim në euro. Në Shqipri, nëpër dasma kërcejnë me orë të tëra të dehur nën ritmin e këngëve si; mari maria faqet gurabia (gabelejevgjite), Jaman aman aman aman, sa të dashkam (turkoshqiptare), Agapimu agapimu(greke), Goce vaj vaj vaj mos më laj lëvere( turkoshqiptare). Por ne kemi nxjerrë këngëtarë dhe kërcimtarë të niveleve të kohës edhe pse nuk kemi edukatë dhe kulturë të mirëmbajtjes së vetvetes, tek paraqitemi të ndyrë, të qelbur, të pa moral e fare të pa ditur. Ndonëse kështu do të vazhdojmë të paraqitemi gjersa do të plasmojmë shijet tona estetike me muzikë, turkojevgjite, sllavemongoloide dhe grekolatine. Ndikimi i kulturave të mësipërme nëpërmjet tingujve joshës muzikor, fatkeqësisht jep këto rezultate, të padëshirueshme nga njeriu i civilizuar. Por ti vajzë e indinjuar dhe me pak materie gri, sepse nuk besoj se në kafkën tënde i kalon të shtatqind gramët, saqë po ta shihte sot një Hamlet do të thoshte me bindje;

- Ja një maskë prej palaçoje e shekullit njëzet e një!-, besoj se do të kuptosh që ky popull që po pjellë të tillë kriminelë dhe injorantë të ndyrë, nuk ka as pesëdhjetë vjet arsim “të lirë”, në një kohë që Greqia jote e dashur, Italia ndonëse e ëndërruar, Franca, Gjermania, Anglia etj… kanë nga pesqind vjet shkolla të lira e të konsoliduara dhe fatkeqsisht në to, ka raste më makabre krimesh. Po të kujtoj se në Greqi djali zhduku dhe i bëri copë-copë të dy prindërit, në Itali një djalë dymbëdhjetëvjeçarë e dogjën në acid kloridrik të gjallë, në Gjermani një i ri futi në kaldajë nënën e tij, në Angli një përdhunues vajzash të mitura i groposte në oborrin e shtëpisë së tij viktimat e shumta e të pafajshme dhe lista e shtazërisë, njerzore në këto vende të kulturës arsimore pesqindvjeçare, a më të hershme do të ishte gati e pafund, sepse ripërtrihet me ngjarje të tjera. Por ne asnjëherë nuk kemi vënë në dyshim kulturën dhe civilizimin e tyre edhe pse i ndërtuar mbi një bazë të dyshueshme kanibaleske primitive. Janë me të vërtetë të kulturuar! Ndihet pra pasoja e pesqindvjetëve arsim, ndërsa tek ne me pesëdhjetë vjetë arsim ndihet mungesa e kulturës. Besoj e vë re se pesdhjeta nuk është e barabartë me pesqindën, por një e dhjeta pjesë?! Ji e ndërgjegjshme se me gjithë mirëdashjen për Greqinë, nuk do të mund ta linim jashtë këtyre ngjarjeve kanibaleske primitive. Por tani e nderuara zonjushë Kela, që të pëlqen shumë dukja prej të diture, do të më ndjesh por po të fus në një hulli tjetër të palëvruar gjer tash në këtë shkrim, duke lënë me pështirosje dhe me shpresë të fosilizohet, dukurinë shtazarake të njeriut të sotëm, qoftë shqiptare, apo greke. Me mirëdashje!

Në përgjigjet mjeshtërore, ti hektoplazmë e inteligjencës ndërtuar me art mbi bazë logjistike plagjative, që i jepje “të rinjve që të pyesnin në rubrikën e komunikimit të lirë” të gazetës “Intervistë”, thoje me të drejtë se, historia e greqisë studiohet që nga Kina, Japonia e SHBA, nga Anglia, Irlanda dhe gjer në Australi e Afrikën e Jugut, duke shprehur kështu një të vërtetë relative që askush ka të drejtë ta mohojë. Ke harruar se dhe tek ne studjohet, madje edhe pse e pa nevojshme gjuhën greke e kishim dikur të detyrueshme në shkollën tonë të mesme. Prano sot rezultatin e atij arsimimi të detyruar, pasi po jep frytet edhe pse të tharta. Ndërsa unë si tendencioz që jam, sepse në një gen të kromozomit tim bart mirfilli trashgiminë shqiptare do të thoja, që nënraca hibride greke, pasi dihet shkencërisht që derivon nga kryqëzimi semitoarab me induiranianmesopotam, nuk dinte të numronte dhe as të shkruante, pasi numrat dhe germat i morën prej arabosemitëve. (fakt shkencorë tashmë i ditur prej të gjithë studiuesve, ndonse jo nga injorantët, por ty nuk të konsideroj të tillë) Po të analizojmë popullin grek që kur doli në dritë dhe u duk në trojet e ballkanit rreth shek. VIII-VII p.e.s. që na dha figura të ndritura si, Omeri (edhe pse emrin nuk e ka grek) Platoni, Euripidi, Eskili, Pitagora, Arkimedi etj…etj po të duash po quajmë grekë të gjithë njerzit e shquar nga shek. VIII-VII p.e.s dhe gjer në shek.VII-VIII të e.s. pa patur kurrfarë cmire, pra në një gamë kohore prej katërmbëdhjetë shekujsh. Tashmë besoj se, kam të drejtë të bëj pyetjen, me shpresë që të dishë t’më përgjigjesh; Si ka mundësi që një popull në perudhën e formimit të tij (në fëmijrinë) të na japë kaq shumë figura të ndritura për nga bagazhi intelektiv, pra në katërmbëdhjetë shekujt e hershëm, ndërsa në katërmbëdhjetë shekujt e vonshëm, (në pjekurinë ) pra nga shek. VII-VIII e.s. e gjer më sot, nuk nxorri më në dritë, për t’mos thënë asnjë figurë spikatëse? Përse të ketë stanjuar kështu mendërisht? Përse e dashur ky devolucion kaq eklatant, kur ka patur mundësi të shkollohej dhe të arsimohej, ndërsa ne na ishte mohuar? Si ka mundësi ky regredim i pashembullt në histori se, kahja e evolucionit është progresive, i një populli që na solli kulturë ne të pakulturuarve banorë të hershëm të ballkanit? E nderuara Kela edhe pse ke pak materie gri në kafkën tëndë besoj aziatike, ke aftësi perceptimi, ndaj për të dhënë përgjigje do të të duhet të vesh në dispozicion të informacionit një numër të egzagjeruar neuronesh ku për ty do të thotë mundim, në mënyrë që ta nxjerrish të përpunuar mirë që mos të biesh poshtë nga dukja mënçurore. Të uroj, pa kurrfarë cmire! Më tej të premtoj se, do të jem tendencioz në gjithë vëzhgimin tim dhe do të mundohem të hedh poshtë gjithë atë pseudokulturë, që ti e ke bërë me hipokrizi si tabu të mendësisë tënde, duke të uruar që të të nxisë në dukje dhe në njohje. Amorfizmi yt është për tu admiruar vajzë a djalë, a biseksuale ç’je?!

Unë do të kërkoj të bëj një udhëtim imagjinarë nga e sotmja tek e shkuara, duke i parë ndodhitë dhe gjërat nën një lente zmadhuese në mënyrë që të mund të zhveshim petkun e gjasës së vërtetë me të cilën rri e pështjellë gënjeshtra dhe paradoksi, tek na e servirin me ngjyra të harreshme. Mandej të ndihmojë ty që të shohësh më qartë për shkak të miopisë që ke e shfaq. Atë që ti me të drejtë e quan histori, pa ditur domethënien e saj sepse është thjesht një interpretim dhe jo shkencë egzakte, mundohu e nderuar ta interpretosh pasi s’të mungojnë aftësitë. Vëzhgimi im ka për qëllim dhe do të mundohem të të citoj fakte e të ti argumentoj, jo ashtu siç e mendoj unë, që s’jam, ose quamë askushin, por siç e mendon mendja shkencore e kohës tonë, duke kërkuar ti interpretoj në mënyrën sa më origjinale dhe me objektivizëm. Le ti hedhim një sy gjysmës së dytë të shek. XX kur pas luftës së dytë botrore, turma grekësh dhe italianësh të uritur, të palarë, plot smundje parazitare dhe dhëmbë të prishur e të palarë me paradontozë dhe karje, u paraqitën në portat e Amerikës vendit që mirfilli fitoji konfliktin dhe doli më i pasuruar e më autoritari. Zyrat e emigracionit të atyre viteve në SHBA i kanë të evidencuara edhe sot e kësaj dite gjithshka si nga pikpamja etiko-morale ashtu dhe shëndetsore të individëve me përkatësi greke, apo italiane që hynë në territorin e SHBA.

(vijon)

Skender Krosi

Miss Italia 2006 në Shkodër

I kthyer ne epiqender te jetes jo vetem ne Shkoder por edhe ne Veriun e Shqiperise, Grand Hotel Europa ka patur mysafire te rradhes Miss Italia 2006, Claudia Andreatti. Vajza me e bukur e Italise, ka zgjedhur Grand Hotel Europen per te kaluar te vetmen nate te qendrimit ne Shqiperi, para se te drejtohet per nje aktivitet ne Malin e Zi. Andreati shoqerohej nga Maurizio Zanier, i cili pervecse pronar i markes se njohur te veshjeve intime Cotonella, eshte edhe sponsor gjeneral prej rreth 15 vitesh i konkursit te bukurise Miss Italia, si dhe nga administratori per Shqiperine i kesaj kompanie, Gjergj Leqejza. Ne ndryshim nga shume Misse, tek Claudia Andreatti te bie ne sy jo vetem thjeshtesia dhe sportiviteti ne veshje, por edhe menyra e komunikimit. Ne fakt, kontratat e lidhura te bukuroshes italiane, ia pengojne dhenien e intervistave pa patur ne trup shiritin e Miss Italise, por ne bisede me te meson shume nga jeta e saj. Claudia ka lindur ne Trento me 29 mars 1987 dhe jeton ne Perxhine Valgasuna. Ajo ka floket gesnjtenje, syte e kalter, eshte e gjate 180 cm dhe i perket shenjes se Dashit. Ka dy vellezer dhe dy motra, me te vegjel se ajo. Aktualisht frekuenton liceun shkencor dhe flet mire anglisht dhe sapo eshte kthyer nga SHBA, me sakte nga Teksasi, ku ka studiuar per nje vit. Ka ndermend te rregjistrohet ne Universitetin e Milanos per te studiuar Marredheniet Publike dhe enderron te hyje ne ate fushe, por do i pelqente te punonte ne televizion edhe si prezantuese. Modeli i saj eshte Simona Ventura. I pelqen te gatuaje strudel, te vallezoje, te beje ski dhe te notoje. Ardhja e Miss Italia 2006 ne Shkoder, eshte vertete nje eveniment qe nuk ndodh shpesh, ndersa Klaudia Andreati eshte pritur edhe nga qytetari i pare i Shkodres, Lorenc Luka. Duke iu pergjigjur interesit te madh te gazetareve, Miss Italia 2006 Claudia Andreatti ka dhene nje conference per shtyp ne mjediset e Grand Hotel Europa se bashku me pronarin e firmes Kotonela, e cila eshte sponsore prej 15 vitesh e konkursit te famshem te bukurise italiane. Jam ndjere si ne nje shtepi te dyte, ka thene Miss Italia 2006 ketu ne Shkoder, pasi te gjithe flasin italisht, jane mjaft mikprites por edhe nga fakti se Cotonella ka nje filial ne kete qytet. Kam ardhur nga aeroporti direct ne mjediset e Grand Hotel Europa ka thene Andreati, dhe nuk kam mundur akoma te njihem mire me qytetin dhe vendin tuaj, por nese do te kisha nje ftese, do te kthehesha me deshire ketu. E pyetur ne lidhje me kushtet e akomodimit ne Grand Hotel Europa, miss Italia 2006 eshte shprehur se “Shume i bukur, vertete nje hotel i bukur, komplimente. Kam mundur te provoj edhe kuzhinen e hotelit, pasi kur erdha isha e uritur. Edhe ajo eshte shume e mire”. Fitimi i titullit, ka thene Andreatti ka ndryshuar shume jeten time. Udhetoj shume dhe marr pjese ne shume evenimente. Planet e mija per te ardhmen, ka vijuar ajo, i perkasin fushes se spektakleve te bukurise, televizionit si prezantuese, por edhe diplomimit ne Universitetin e Milanos. Si te gjithe njerezit, kam deshire te martohem, te kem femije dhe te krijoj familjen time. Shpresoj ti realizoj te gjitha planet. Per nder te vizites se Miss Italia ne Shkoder, ne mjediset e bar- restorant “Idromeno”, Gjergj Leqejza ka dhene edhe nje pritje solemne, ku merrnin pjese autoritete te larta vendore, perfaqesues te medias dhe personalitete te fushave te ndryshme. Sigurisht, konsulli Italian Stefano Marguccio, do te jete ndjere krenar teksa ka prezantuar imazhin e bukurise italiane permes Miss Italia, Claudia Andreatti. Bukuroshja shqiptare, e shoqeruar nga Zanier dhe Leqejza, eshte pritur edhe nga kryeministri i Shqiperise, Sali Berisha. Bashkebiseduesit kane shprehur deshiren per nje bashkepunim te gjithanshem ne interesin reciprok, ndersa kreu i qeverise ka shprehur gatishmerine per stimulimin e bisnesit jo vetem vendas, por edhe atij te huaj. Ardhja ne Shkoder e vajzes me te bukur te Italise, sigurisht eshte nje eveniment jo vetem per qytetin, por edhe Shqiperine dhe ne keto permasa eshte perjetuar edhe vizita e Miss Italia 2006, Claudia Andreatti ne qytetin me te madh verior.

Esmeralda Delija

Pasojat e vitit me te zi ne historine shqiptare

Viti 1997 eshte viti me i zi ne historine e shtetit shqiptar. Falimentimi i firmave piramidale ishte shkendije per ti vene flaken sistemit te atehershem. Si pasoje, u shperthyen depot e armatimit te ushtrise shqiptare dhe brenda disa diteve, kishim nje popull te armatosur. Mosfunksionimi i shtetit ishte premise e nje lufte te mirefillte civile, pasojat e te ciles ndjehen edhe sot e kesaj dite.
Shume njerez te pafajshem u pushkatuan, te tjere u plagosen, u gjymtuan, u dhunuan, u akuzuan dhe u neperkemben. Njeri nder ta eshte edhe Fatjon Çekaj, lindur me 10.01.1979. Megjithese njihej si nje djale pa probleme, policia e akuzon per armembajtje pa leje dhe tentative vrasje ndaj qytetarit H. Mujaxhi. Ne kushte te tilla, duke ndjere vehten te rrezikuar me jete, pasi shume te tjere te akuzuar pa fakte, asokohe jane eleminuar edhe ne mjediset e policise, gjen mundesine dhe braktis Shqiperine. Askush sot nuk di nje adrese te sakte te tij, megjithese mendohet se ka jetuar ne Britanine e Madhe, ne Irlande, ne Belgjike, ne Holande, ne Gjermani, gjithmone duke levizur, duke ndryshuar venbanimin i ndjere i kercenuar per jeten si pasoje e kalvarit te perjetuar ne vendlindje.

Rifat Ymeri