nr. 92 / 8 qershor 2006
Tė qeverisėsh mė duart e ligjit Kjo
verė do tė jetė mė e ftohta nė historinė 15-vjeēare tė postkomunizmit
shqiptar. Prangat po u vringėllijnė para syve, atyre qė deri dje ishin shtet
brenda shtetit. Bindja se vullneti pėr tė bėrė shtet pėrmbys ēdo paragjykim,
dėrmon edhe themelet mė tė forta tė skepticizmit, sa vjen dhe faktorizohet
duke u bėrė pjesė organike e kėsaj qeverisjeje, me mjaft gabime e shume
arritje. Berisha, tė cilin shumė po e mveshin me petkun e gogolit tė politikės,
po kristalizohet si faktor i shtetbėrjes. Pas njė ser gabimesh nė rrugėn e
marrjes sė pushtetit, riformatimit tė strukturave dhe hallkave tė tij, ai po
shfaq edhe portretin e njė burri shteti, njė politikani tė vendosur dhe stoik
nė bindjen e tij pėr ti kthyer shqiptarėve Shqipėrinė dhe Shqipėrisė shtetin
ligjor. Kėtė ai po e faktorizon dita-ditės me shembuj konkret, me
vendosmėrinė e strukturave tė shtetit pėr tė vendosur ligjin dhe pėr tė
ekspozuar tė gjithė shtetasit para drejtėsisė si tė barabartė, larg
ledhatimeve politike, imunitetit apo ombrellave tė kredos partiake dhe
fshehjes pas duarve tė ngritura. Pas
njė ser arrestimesh tė kryekriminelėve tė shumėkėrkuar, pas krijimit tė njė
imazhi premtues tė rikthimit tė besimit tek shteti, policia para pak ditėsh
ka vėnė nėn pranga kryetarin e Komunės sė Golemit nė Kavajė, Demir Lika, dhe
drejtorin e Turizmit, Arben Golemi, ky i fundit i pezulluar pak ditė mė parė
nga detyra. Mėsohet gjithashtu se nė shtėpinė e kryekomunarit janė gjendur
qindra milionė lekė dhe fatura transfertash nė shumėn prej 40 milionė lekė. I
akuzuari Golemi ėshtė filmua gjatė marrjes tė njė ryshfeti. Shit-blerjet
e paligjshme tė trojeve nė zonat turistike, kėto rezultojnė tė akuzat qė
rėndojnė dhe pėr tė cilat do tė pėrgjigjet para drejtėsisė Kryetari i Komunės
sė Golemit nė Kavajė, Demir Lika, qė njėkohėsisht ėshtė pėrfaqėsues i Partisė
Demokratike. Vetėm pak orė pas kėtij aksioni, njė tjetėr zyrtar, drejtori i
Turizmit nė Ministrinė e Kulturės, Rinisė, Turizmit dhe Sporteve, Arben Golemi.
Ne prononcimin e tij pėr median ministri i Brendshėm Sokol Olldashi ėshtė
shprehur se, prej disa javėsh, ai po hetohej nėn akuzėn e mitmarrjes. Duke
vijuar ai ka shtuar se Gjatė kontrollit tė banesės sė tij u gjetėn 11 mijė e
700 euro, 13 mijė USD dhe njė vlerė tjetėr prej 10 milionė lekė. Gjithashtu
Olldashi ka sqaruar se, nė banesėn e Likės i janė gjetur edhe disa
transaksione bankare, pėr tė cilat ka filluar verifikimi. Rreth 40 milionė
lekė janė transferuar nga Demir Lika, tha ai. Olldashi informoi se ēėshtja
tashmė ka kaluar nė duart e prokurorisė. Kėtė
demonstrim force tė shtetit nuk e ka anashkaluar pa koment kreu i
ekzekutivit, Berisha. Kėto janė Aldo Bare-t e urbanistikės shqiptare. Ata
qė djegin pishat natėn. Ata janė kriminelė mė tė zinj se ēdo kriminel tjetėr.
Dua tė garantoj se ligji do tė kthehet me tė gjithė forcėn e tij. Ne do tu
japim njė pėrgjigje tė merituar kėtyre zotėrinjve qė nuk kanė asnjė ligj apo
moral, por vetėm tė shkatėrrojnė ēdo gjė qė kemi, pėr tė pėrfituar, mėsohet
tė jetė shprehur Berisha. Aksionet
e policisė me dy arrestime VIP tė ditėve tė fundit e kanė kthyer edhe njė
herė fokusin e opinionit publik te korrupsioni dhe pėrpjekjet qeveritare pėr
tė qenė tė vendosur dhe pėr ta luftuar atė e tė gjitha mjetet dhe pa asnjė
kompromis. Pas arrestimit tė disa prej drejtuesve tė bandave tė famshme nė
Shqipėri, goditja ka kėtė radhė ka vėnė nė shėnjestėr abuzuesit me detyrėn.
Duke dėrguar pas hekurave njė pėrfaqėsues tė Partisė Demokratike, kryetarin e
Komunės sė Golemit nė Kavajė, Demir Lika, shefi i qeverisė kėrkon tė zhveshė
nga ēdo paragjykim politik veprimet e deritanishme apo tė pritshme tė forcave
tė drejtuara nga Olldashi pėr tė vėnė para pėrgjegjėsishė tė gjithė ata qė
kanė abuzuar mė pushtetin. Opozitės nuk i mbetet veēse tė pėrshėndesė pėr
herė tė parė sinqerisht operacionet e strukturave tė specializuara pėr
zbatimin e ligjit. Nė kėtė mėnyrė, ajo duhet tė konfirmojė edhe mohimin e ēdo
mbrojtjeje pėr ish-zyrtarė tė akuzuar pėr korrupsion. Kjo do tė ētensionojė
tė paktėn aktivitetin hetimor tė prokurorėve dhe agjentėve policorė, tė cilėt
kanė nė dorė dosjet e ish-pushtetarėve apo tė zyrtarėve aktualė. Arrestimet
pa paragjykime politike e vendosin shtetin nė pozita tė forta, bindėse dhe
premtuese pėr tė qenė efikas nė luftėn ndaj korrupsionit dhe tė gjithė
fenomeneve qė kanė shpėrbėrė deri nė degradim autoritetin e ligjit dhe
shtetbėrjes. Duke mos u ndalur as para atyre qė Berisha i detyrohej
politikisht, ai dėshmon hapur para gjithė shqiptarėve se tė gjithė ato deklarata,
i gjithė ai premtim gjatė fushatės sė zgjedhjeve, nuk ishte dhe tash sė fundi
nuk rezultojnė tė kenė qenė premtime elektorale, oratori politike pėr konsum
popullor, por platforma dhe bindje tė palėkundura pėr tė bėrė shtetin. Se
kėshtu dhe vetėm kėshtu do tė bėhet e mundur, jo vetėm realizimi i premtimeve
para elektoratit, por mė shumė, kthimi i besimit tė qytetarėve shqiptarė tek
politika, shteti. Kjo ndodh atėherė kur pakkush kishte konservuar nė bindjen
e tij, se do tė vijė njė ditė kur shteti do tė dėshmojė mė gjithė prezencėn e
tij, se ka forcė qė tė jetė shtet dhe ligjvėnės. Vendosmėria e Berishės qė sa
vjen dhe plazmohet nė koloritin e panoramimit tė ri tė shtetit, ka kohė qė
vepron. Qeverisja me dorėn e ligjit nuk e ka ndalur Berishėn tė padisė pėr
abuzim me pushtetin kreun aktual tė Partisė Socialiste dhe njėkohėsisht
kryetarin e Bashkisė sė Tiranės, Edi Rama, pėr tė vijuar me ish-ministrin e
Rendit Publik, Igli Toska, ish-ministrin e Ekonomisė, Anastas Angjeli,
ish-zv/ministrin e Industrisė dhe Energjitikės, Arben Ahmetaj, ish-drejtorin
e Albtelekom, mė pas ish-zv/ministrin e Transporteve Dhimitraq Raftin, pėr tė
vijuar mė pas me ish-ambasadorin e Shqipėrisė nė SHBA, Fatos Tarifa,
ishi-ministrin e Financave, Arben Malaj, ish-Drejtoreshėne Pėrgjithshme tė
Postės Shqiptare, Luiza Hoxha. Nė kėtė listė tė deleve tė zeza tė shtetit
dhe tė drejtės pėr tė qenė tė gjithė tė baraartė para ligjit dhe drejtėsisė
vijojnė; Viktor Mato, ish-kryetar i Bashkisė sė Himarės, Vasil Hila,
ish-kryetar i Komisionit tė Kthimit dhe Kompensimit tė Pronave nė Durrės,
Dule Harizaj, zv/kryetar i Bashkisė tė Vlorės Osman
Pėllumbi, kryetar i Komunės sė Paskuqanit (Tiranė), Gjergj Toma, kryetar i
Komunės sė Zejmenit (Lezhė), Andon Bita, kryetar i Bashkisė sė Patosit dhe administratori
i Call Centėr, Makashi. Pas
kėsaj liste tėt tė paditurish, dosjet e tė cilėve i janė dorėzuar Prokurorisė
sė Pėrgjithshme pėr hetim dhe tė prangosurish, ėshtė shumė e vėshtirė tė
shohėsh vetėm pushtetin e Berishės, pushtetin e njė hakmarrje politike, siē
guxojnė ta artikulojnė devocionin e vendosjes sė shtetit ligjor disa syresh
tė opozitės. Qeverisja me dorėn e ligjit ėshtė e qartė tashmė si drita e
diellit. Mbase nė kėtė rrugė, dhe nė vijim jo gjithēka ėshtė, mund dhe do tė
jetė perfekte. E rėndėsishme mbetet se shteti ka filluar tė lėviz. Frika e
sundimit tė kėtij vend nga njerėzit e parasė dhe tė krimit gradualisht sa
vjen dhe fashitet. Drejtėsisė dhe ligjit po u kthehet autoriteti dhe
personaliteti i nėpėrkėmbur kėto 15 vite postkomunzmi. Mbase ėshtė ende heret
tė klasifikojmė se ky ėshtė njė sukses i qeverisjes sė Berishės. Por nuk
ėshtė e parakohshme tė shpresohet si mė nė fund kėtij vendi ju kthye
frymėmarrja e shtetit ligjor. Rrugėtimi nė kėto shtigje tė ngushta dhe nė njė
reliev shumė tė thyer, e pse jo dhe me mjaft rreziqe, mund tė konsiderohet i
sapunisur. Populli thotė Fillimi i mbarė, gjysma e punės. Larg pretendimeve
dhe pasioneve tė kundėrta politike mund tė themi se ky ėshtė njė fillim i
mbarė. Ardhja deri kėtu natyrisht nuk ka qenė dhe aq komode, sikurse vijimi
mė tej, kurrsesi nuk duhet tė pretendohet se do tė jetė nė favor tė atyre qė
kėrkojnė tė bėjnė ligjin, tė bėjnė shtet nė kėtė vend ku gjithēka mund tė
pretendoje se kishte me pėrjashtim tė shtetit, tė ligjit dhe tė drejtėsisė sė
drejtė. Albert Vataj, Sokol Pepushaj Tre institutet e Kanunit qė e
definojnė shpirtin shqiptar Kanunet njihen
tek shqiptarėt si sisteme tė pashkruara juridike dhe thirrja nė ato rregulla,
edhe sot nė shekullin 21, janė trajtuar si negative brenda botės shqiptare
por edhe nga studiues tė jashtėm si tė dėmshme pėr rrjedhat moderne me
arsyetimin, se rregullat qė sanksionon ky sistem juridik janė jopėrparimtar
tė vjetruar, arkaike e mesjetare. Tendenca e
paraqitjes sė rregullave tė kanunit (kanuneve) si kontraproduktive, qė
pengojnė zhvillimin e shoqėrisė, vjen si pasoj e shumė ngjarjeve qė kanė
pėrshkruar proceset e zhvillimit nė shoqėrinė shqiptare duke i bashkangjitur,
sidomos, keqinterpretimin, keqpėrdorimin e deri nė shkallėn sa ėshtė plasuar
si sistem shkatėrrimtar pėr shoqėrinė shqiptare. Por a ėshtė kanuni (kanunet) me tė vėrtetė i
tėrė i tillė? Cili ishte qėllimi i sė drejtės sė pashkruar shqiptare? A
reflekton ai (ato kanune) elemente identifikuese tipike shqiptare, apo
formuluar ndryshe, cilat janė institutet themelore qė sipas kėtij sistemi
paraqesin edhe elementet tipike shqiptare dhe a janė tė pėrdorshme pėr
aktualitetin e sotshėm? Tė fillojmė me pėrgjigjen e pyetjes sė parė. Sistemi juridik i kanunit
(kanuneve) nė gjirin e tij (tyre) pėrmbajnė elemente qė, varėsisht prej
interpretimit, pa asnjė mėdyshje mund tė klasifikohen si moderne pėr kohėn
kurė ai sistem aplikohej me intensitet. Elementet qė mund t`i gjejmė nė ato
rregulla mundemi t`i krahasojmė, sidomos disa institute, me trendet aktuale
moderne tė rregullave e ligjeve. Lidhur me pyetjen e dytė qė nė fillim duhet tė precizojmė njė tė
vėrtetė elementare tė qėllimit tė rregullave kanunore. Pra, duhet theksuar,
sidomos faktin, se ato rregulla kanė pasur pėr qėllim primar luftimin/sanksionimin
e vetive negative nė shoqėrinė shqiptare pėr ta ruajtur qetėsinė nėpėrmjet
caktimit tė disa rregullave qė nuk jepen nga njė instancė ligjore por vijnė
dhe formėsohen nga njė proces historik nė formė tė pashkruar nga gjiri i
popullit. Si tė tilla rregullat e kanunit gėrshetojnė nė vete elemente tipike
shqiptare qė definojnė shpirtin e shqiptarėve, e karakteristike, tė cilat
janė vlerėsuar lartė nga studiues tė ndryshėm. Tani tė ndalemi te pėrgjigja e tretė. Tė identifikojmė cilat janė elementet
specifike qė dalin nga kanunet qė njėkohėsisht e definojnė edhe shpirtin
shqiptar. Le tė marrim kėtu juristin
kosovar, Krist Maloki, i cili ka jetuar e vepruar nė Graz tė Autrisė qė ka
bėrė njė pėrsiatje unikate nė kėtė drejtim duke prekur thelbin e ēėshtjes qė
po e trajtojmė. Shpirti shqiptar sipas Malokit pėrkufizohet me tri fjalė:
besa, nderi dhe burrnia. T`i
shtjellojmė kėto institute veē e veē, tė shohim nėse ato pėrkojnė me
realitetin, kontekstin aktual, sa janė tė aplikueshme ato sot? Besa Instituti i besės tek shqiptarėt, sipas Malokit ėshtė kuptuar si njė
fjalė e dhėnė edhe e mbajtur, armėpushim sipas kanunit, besnikėri,
mbėshtetje, siguri e sa e sa elemente tjera qė
respektoheshin me pėrpikėri qoftė kundruall shqiptarit ndaj shqiptarit, qoftė
shqiptari ndaj armiku e mikut. Dhėnia e besės ishte njė institut aq i
rėndėsishėm sa ai qė e jepte atė, kurė dhėnėsi ishte i qėndrueshėm e i
pathyeshėm, ishte nė gjendje tė humbiste gjithēka, por jo edhe ta thej atė.
Besa definohet si fuqi morale e teorisė dhe e vetėmohimit qė vėshtirė
kuptohet nga tė tjerėt, e qė vėshtirė e gjejmė te ndonjė popull tjetėr. Sot ēka po ndodhė me besėn? A nuk ėshtė kthyer sot nė nocionin e kundėrt
pabesi? Nderi Instituti i nderit do ta quaja se
kulmon(te) pėr shqiptarin, ai qėndronte mbi tė gjitha. Marrja e nderit ishte
vdekje, edhe pse ati qė iu ishte marrė ishte gjallė, ishte i vdekur, sipas
kanunit. Ky institut ėshtė deformuar nga interpretimet e ndryshme qė i janė
bėrė me tendencė tė njollosjes, mbase edhe prej atyre tė pa nder. Semantika nderit nėnkupton jo vetėm largimin prej shka ka tė pėrpjekun
me flligshti, por gjithshka i siell nderim faqe tė tjerėve dhe ja nalton
ēmimin dinjitetit personal tė tij, thotė Maloki. Nga ky definicion dalin
edhe elemente qė lidhen drejtpėrsėdrejti me aktualen dhe modernen. Nderi sot
nuk ėshtė institucion i prapambetur. Pėrkundrazi! Ai ėshtė i sanksionuar,
varėsisht prej sistemeve dhe ligjeve, edhe nė vendet mė moderne perėndimore.
Kėtu mund tė theksojmė nderin qė lidhet e sanksionohet nė tė drejtėn penale,
pastaj edhe nė konstelacion me personalitetin e njeriut qė ėshtė shprehje
moderne e sanksionuar po ashtu edhe nė aktet mė moderne ndėrkombėtare qė
lidhen me mbrojtjen e individit, personit, si shembull tė drejtat e njeriut. Tek shqiptari ky institut nėnkupton njėkohėsisht njė sumė ndjesish tė
veēanta, tė cilat kanė lidhni me gjithshka e rrethon e i pėrket atij drejt
pėr sė drejti a tėrthoras: person, familje, gjak e gjini, votėr e vend-lindje
e sidomos doket e tė parėve dy gisht nderė nė lule tė ballit na i njiti Zoti
i Madh na thotė kanuni. Ky institucion ishte, vlerėsohet, vendimtar edhe
pėr ruajtjen e identitetit, traditės dhe gjuhės. Ishte element qė ndikoi nė
pėrballimin dhe mbijetesėn nga robnia e pamėshirshme. A nuk e kemi shtuar
ne shqiptarėt hapėsirėn e atyre dy gishtave nė lule t`ballit? Detyrojmė gratė
nė prostitucion, shesim fėmijė, presim nė besė e fjalėn e dhėnė dhe kurė
ndodhin reagimet, kryesit e kėtyre veprave thirren nė kanun! A s`ėshtė ky
ē`rregullim?! Burrnija Burrnia krahasohet me fjalėn
angleze Gentleman e cila ėshtė tipike angleze qė si fjalė pėrfshinė
njė kulturė nė vete mė shumė se sikur tė pėrkthehej. Andaj burrnia trajtohet
si koncept tipik shqiptar qė nėnkupton shumė elemente tė lidhura ngushtė ndėrmjet
veti. Si nocion, na shkruan Maloki, rrjedh prej fjalės burrė qė ka nji
vėshtrim aqė tė hapun, sa āsht jeta dhe tė pjekunit
e tij me shka e rrethon pėr tė shtuar mė tutje, sa njė analist i hollė a
psikolog, shprehet ai, do tė gjente
krejt shprehjen e dinjitetit njerėzuer. Me tė drejtė ėshtė vėrejtur, se
pėrkthimi i kėsaj fjale nė gjuhė tė gjalla a tė dekuna do tė dilte krejt
qesharake. Po cilat janė elementet qė e pėrshkruajnė kėtė institut dhe
shprehje tipike shqiptare? Maloki thotė se burrnia pėrfshinė nė tź krejt
shka mund tė veprojė mashkulli: vullnesė, guxim, qėndresė, bujari e ēdo
virtyt qė e plotėson shpirtnisht e njerėzisht. Ky nocion pėrshinė po ashtu
edhe trimin por edhe zotnimin e vetvetiu, nderimin pėr nder tė vet e tė
tjerėve, qetėsinė`e duresės ndėr tė papritura e rreziqe, papėrkulninė e
pathyeshme kundrejt tė mitosonush. Kėto elemente qė vlerėsohen si shpirti shqiptar e qė dalin
drejtpėrsėdrejti nga gjiri i popullit dhe kanunet, sa po praktikohen sot? Sa
pėrshkruajnė sot jetėn e shqiptarit? Po si tė ruhen ore kėto elemente mesjetare? Do tė ishte njė pėrgjigje e mundshme! Po a janė vėrtetė veti vetėm
mesjetare? Njė mik mė tha njė ditė, sot kėto elemente kanė marrė anėn e kundėrt
a nuk do tė ishte mė mirė tė flitet pėr pabesi, pandershmėri dhe jo-burrni?
Kėto tri elemente, duhet theksuar, nė vete pėrmbajnė disa principe tė
pashmangshme moderne qė luajnė njė rol shumė tė rėndėsishėm edhe nė trendin e
normave juridike aktuale perėndimore si ato qė rregullojnė ekonominė,
tregtinė, si ato qė lidhen me kodin civil, penal e deri te tė drejtat e
njeriut. Interpretimi i besės, nderit dhe burrnisė nė kontekstin aktual nuk
hasė nė asnjė vėshtirėsi. Pėrkundrazi!
Kėto elemente tė identifikuara si shpirti shqiptar do tė ndihmonin
edhe integrimet evropiane, dhe fundja janė specifika qė kundėrshtojnė
fenomenet negative qė po i kėrkon Evropa. Ato mund tė sillen nė lidhje tė ngushtė me standardet dhe ecjet
moderne. Kėrkesat e Evropės nė adresėn e shqiptarėve do tė plotėsoheshin nė
njė shkallė tė lartė vetėm me (ri)aktivizimit dhe
marrjes para sysh tė kėtyre elementeve qė janė pjesė e identitetit shqiptar,
nė kontekstin aktual. Ne nuk duhet qė t`a shkelim atė traditė tė shėndoshė qė
ka ky popull. Fundja, a duhet forcė e jashtme t`na imponojnė ato specifika qė
nė tė vėrtetė janė vetė kulturė e jona? Zef Ahmeti, St. Gallen Festohet me madhėshti nė Shkodėr
60-vjetori i Festės Kombėtare tė Italisė Konsullo Roberto Orlando -
diplomati me qytetari shkodrane Nė ceremoninė e organizuar me
rastin e kėsaj feste, konsulli Orlando jo pa emocion ka njoftuar mbarimin e
mandatit tė tij nė Shkodėr. Pas 5 viteve karrierė mė se tė suksesshme
diplomatike nė Shqipėri, prej tė cilave 3 nė qytetin mė tė madh verior, vijon
rrugėn e tij nė Ambasadėn e Italisė nė Britaninė e Madhe Pa
mė tė voglin dyshim, pas tre viteve karrierė diplomatike dhe njė kontribut tė
pakrahasueshėm pėr zhvillimin e gjithanshėm tė veriut tė Shqipėrisė, konsulli
i Italisė nė Shkodėr, Roberto Orlando, mund tė konside Gjithēka vjen spontane, teksa jo pa
keqardhje mėsojmė se nė rrugėn e tij tė gjatė diplomatike, Orlando do tė lėrė
pas tre viteve pune Konsullatėn e Shkodrės pėr njė ngritje tė dukshme
profesionale dhe tė karrierės, drejt Ambasadės sė Italisė nė Britaninė e
Madhe. Nė fakt gjithēka u mėsua nė Festėn
Kombėtare tė Italisė mė 2 qershor, kur nė traditėn e krijuar qė me rihapjen e
saj, Konsullata e Italisė organizoi edhe kėtė vit njė pritje tė njė niveli
shumė tė lartė. Vlerėsimi pėr punėn e Konsullatės dhe tė Konsullitg Roberto
Orlando, u pa qartė nga densiteti i madh i autoriteteve tė ndryshme jo vetėm
nga rrethi dhe qarku i Shkodrės, por edhe nga qarqe tė tjera qė janė nėn
juridiksionin e selisė diplomatike. Emocionet e shumė prej tė pranishmėve u
ndėrthyen me ato tė vetė Konsullit Orlando, teksa mbante fjalėn e rastit para
tė pranishmėve. Pėr herė tė parė zėri i dridhej dhe fytyra i rrezatonte
emocione tė veēanta. Megjithatė, si njė diplomat i sprovuar, ai ka arritur tė
paraqesė brenda pak minutave ecurinė e Konsullatės qė drejtoi me shumė
kompetencė e profesionalizėm pėr 3 vite, vite tė cilat do mbeten nė memorien
e gjithė popullit tė veriut shqiptar. Siē ėshtė e natyrshme, ai ka filluar me
falėnderimet, tė cilat kanė qenė pėr njė numėr tė konsiderueshėm jo vetėm
individėsh, por edhe shtresash tė shoqėrisė. Kėshtu, Orlando ka falėnderuar
pėr bashkėpunimin autoritetet vendore tė tė gjitha niveleve, duke uruar qė
njė bashkėpunim i tillė tė vijojė edhe me pasardhėsin e tij. Njė tjetėr
mirėnjohje diplomati ka rezervuar edhe pėr shoqata tė ndryshme shqiptare,
italiane, biznesmenė tė tė dy vendeve, qė sė bashku i kanė dhėnė u Gjatė kėtyre viteve, mediat dhe
gazetarėt kanė patur njė vend shumė tė veēantėnė tė gjithė aktivitetin e
Konsullatės sė Italisė. Asnjė nga gazetarėt e pranishėm nė festė nuk mund ta
kundėrshtonte faktin e njė fryme tė re dhe krejtėsisht transparente me
publikun, realizuar pikėrisht nė sajė tė njė bashkėpunimi dhe strategjie tė
studiuar mirė nga Konsulli Orlando. E, nė kėtė drejtim ai u ka drejtuar
falėnderim publik tė gjitha mediave, duke vėnė nė dukje jo vetėm
profesionalizmin nė pasqyrimin e punės sė selisė diplomatike, por edhe nė
dashamirėsinė e shprehur nga mediat. Orlando ka uruar qė e njėjta gjė tė
ndodhė edhe me pasardhėsin e tij, gjė qė do e dėshironte edhe gazeta
Shqipėria Etnike. Nė kėtė kuadėr, njė surprizė mjaft
interesante ishte edhe akordimi i njė titulli. Nė emėr tė redaksisė sė
gazetės Shqipėria Etnike, gazetė kjo tashmė e njohur nė gjithė botėn, e
vetmja gazetė shqiptare qė botohet nė tre gjuhė, shqip, italisht dhe
anglisht, drejtori i saj, Sokol Pepushaj i ka dorėzuar Konsullit Orlando njė
diplomė, Mik i Gazetarėve. Motivacioni i kėsaj diplome nuk tregonte asgjė
mė shumė se njė pjesė tė vogėl tė kontributit tė pamohueshėm tė kėtij
italiani, qė tashmė do ta marrė me vete edhe si njė pjesė nga qytetaria e
fituar shkodrane. Nė kėtė diplomė ėshtė vlerėsuar raporti i shkėlqyer qė
diplomati krijoi nė vite me gazetarėt dhe mediat, por njėkohėsisht edhe
kontributi nė tė gjitha fushat, duke u pėrqendruar tek kultura dhe afrimi nė
mes Italisė dhe Shkodrės. Vlen tė pėrmendet se ėshtė diploma e dytė e
mirėnjohjes qė Orlando ka marrė nga gazetarėt, pas asaj qė i ėshtė akorduar
nga Unioni i Gazetarėve Profesionistė tė Veriut (UGPV). Ne jemi tė
ndėrgjegjshėm se ai meriton tepėr mė shumė. Ka qenė transparent dhe mik i
yni. Madje, gjatė ceremonisė, meqė biseda po zgjatej, kolegu Pepushaj mė tha
shqip A largohemi, pasi ka edhe probleme tė tjera?. Unė i thashė: No!,
pasi Orlando qeshi dhe vlerėsoi xhestin tonė. Gjatė ceremonisė sė organizuar nuk kanė
munguar edhe nderimet pėr figura me kontribut nė shoqėrinė shkodrane e shqiptare.
Kėtė herė, dy qytetare italiane, pikėrisht Silvana Vignali, drejtuese e
Projektit Shpresa dhe prof. Ester Romagnoli, pedagoge e nderuar e
Italianistikės nė Universitetin Luigj Gurakuqi tė Shkodrės, kanė merituar
plotėsisht medaljen e Yllit tė Solidaritetit Italian, akorduar nga
Presidenti i Republikės sė Italisė, Carlo Azelio Ciampi, pas propozimeve qė
ishin drejtuar nga Konsulli Orlando. Ndėrsa ėshtė vlerėsuar kontributi i
Vinjalit nė integrimin e personave me aftėsi tė kufizuara dhe kontributi i
Romagnolit nė shėrbim tė arsimit shkodran, dy zonjat i kanė drejtuar me shumė
mirėsjellje falėnderime Konsullit Orlando, jo vetėm pėr propozimin e bėrė pėr
to, por edhe kontributin gjatė viteve tė shėrbimit diplomatik nė Shqipėri.
Kjo ka qenė pjesa zyrtare e aktivitetit. Mė pas, nėn tingujt e bandės
ushtarake tė Tiranės dhe tė njė kokteili, tė gjithė kanė patur mundėsi tė
bisedojnė lirshėm dhe tė shkėmbejnė mendime. Si njė njohės i afėrt i aktivitetit
gjatė kėtyre viteve tė Konsullatės dhe tė Konsullit Orlando, nė njė shkrim
ėshtė e pamundur tė pėrmblidhen 3 vite pune intensive. Ndėrsa prioritete tė
aktivitetit diplomatik tė tij, qė me ardhjen nė krye tė selisė diplomatike,
ishin stimulimi i zhvillimit social-ekonomik, biznesit dhe kulturės, nė
shėrbim tė afrimit mes dy popujve, mund tė themi se Orlando i tejkaloi tė
gjitha parashikimet. Ndėr arritjet mė tė freskėta ėshtė projekti i Parkut
Industrial nė Koplik tė Malėsisė sė Madhe. Duhet pranuar se ishte
kėmbėngulja e Konsullit, i mbėshtetur fuqimisht edhe nga Ambasadori nė
Tiranė, Attilio Massimo Iannucci, qė solli miratimin e kėtij projekti si
bashkėpunim me Rajonin e Puglias, duke ftuar edhe biznesmenė tė tjerė tė
fuqishėm italianė. Njė kontribut tė paharrueshėm, Orlando dhe stafi i tij
dhanė edhe pėr kulturėn, organizimin e shumė aktiviteteve serioze dhe
dobiprurėse, qė gjallėruan jetėn kulturore-artistike tė Shkodrės e mė gjerė.
Si qytetarė shkodranė, por edhe si gazetarė, nuk mund tė mos shprehim
keqardhje pėr heshtjen e pushtetit vendor ndaj aktivitetit tė Konsullit
Orlando. Paraardhėsi i tij, Stefano de Leo, i cili duhet thėnė se iku nga
Shkodra jo pa lėnė pas polemika nė lidhje me transparencėn e punės sė tij, u
paraqit nė Kėshillin Bashkiak tė Shkodrės, si i propozuar pėr titullin e
lartė Qytetar Nderi. Arsyeja e vetme pėr kėtė titull nė atė kohė ishin
marrėdhėniet private dhe me interesa tė ngushta tė disa kėshilltarėve me de
Leon dhe asgjė mė shumė. Ndėrsa, pėr njė kontribut tė dukshėm dhe tė madh nė
favor tė zhvillimit tė gjithanshėm tė rajonit, i pranuar nga tė gjithė, edhe
vetė pushtetarėt vendorė, pa kaluar asnjėherė nė media pėr tė keq (rast ky
unikal), askush nuk ėshtė kujtuar tė paktėn ti japė njė titull Mirėnjohje,
minimalisht. Sa nuk ėshtė ende vonė, pėrmes kėtij shkrimi tentojmė tė grishim
qytetarinė e njė pjese tė kėshilltarėve, pasi ka ende kohė pėr tė rregulluar
njė gabim, i cili nuk duam tė besojmė se ėshtė bėrė me dashje. Nuk duhet bėrė
asgjė tjetėr, mjafton tė kthesh kokėn pas dhe tė ecėsh nė tre vitet e
mandatit tė Orlandos dhe gjen jo qindra, por mijėra arsye pėr ta shpallur atė
Qytetar Nderi tė Shkodrės. Gazeta jonė ju garanton se do fitoni shumė pikė
duke bėrė ndonjė akt qė materializon dėshirėn e tė gjithė komunitetit tė
Veriut shqiptar, tė atyre qė do u rikėrkoni votėn. Tashmė edhe pak javė apo muaj dhe miku i
mediave dhe gazetarėve, i Shkodrės dhe i shkodranėve, por edhe i Shqipėrisė
dhe shqiptarėve, do tė largohet drejt Ambasadės sė vendit tė tij nė Britani
tė Madhe. Ėshtė vėrtet njė kėnaqėsi pėr tė, shpėrblim pėr njė karrierė
diplomatike tė panjollosur asnjėherė. Edhe ne jemi krenarė, pasi Shkodra
modeste ndikoi tė evidentohen aftėsitė diplomatike tė Orlandos. Ndjejmė edhe
keqardhje, siē edhe e shprehu vetė Orlando gjatė fjalės sė tij, por
diplomacia ka rregullat e saj. Nė mes tė mediave dhe Shqipėrisė
Etnike nė veēanti, me Konsullatėn e Italisė nė Shkodėr janė krijuar raporte
shumė tė mira pune dhe bashkėpunimi reciprok. Tashmė janė hedhur hapat e parė
nė drejtim tė forcimit tė vazhdueshėm tė tyre. Ne jemi tė gatshėm tė vijojmė
tė njėjėtėn linjė, por ka jo pak nė dorė edhe pasardhėsi i Konsullit Roberto
Orlando. Urojmė dhe shpresojmė qė bashkėpunimi tė thellohet, edhe pse pėr tė
qenė realistė, duket e vėshtirė pas njė eksperience qė kemi pėrjetuar me
Orlandon pėr tre vite. Me sa duket, pozicioni i tij nė Ambasadėn e Tiranės si
i ngarkuar me marrėdhėniet me median, ka ndikuar nė kėtė drejtim. Ka qenė njė
diplomat, mbase i papėrsėritshėm. Nuk mund tė themi asgjė tjetėr, veēse ti
urojmė karrierė tė gjatė dhe tė suksesshme Roberto Orlandos nė Britaninė e
Madhe, pse jo njė ditė tė kthehet jo vetėm nė Shkodėr, por edhe nė Ambasadėn
e Tiranės. Ne kemi fituar njė mik, i cili do tė jetė i tillė pėr tė gjithė
jetėn. Mendojmė se edhe Orlando na konsideron tė tillė. Blerti Delija President
i Gazetarėve tė Veriut Shqiptar 77935 shtetas i kėrkojnė
Presidentit Alfred Moisiu qė Ismail Ahmeti tė nderohet me titullin Nderi i
kombit Kėrkesė: Shoqata
e Ndėrtuesve Veteranė tė Veprave tė Dritės, pėrfaqėsuese e ligjshme e 77935
punėtorėve, specialistėve dhe kuadrove qė kanė kontribuar me djersėn dhe
gjakun e tyre nė ndėrtimin e hidrocentraleve, duke filluar nga Selita
(1949-1951) dhe deri nė Banjėn (e papėrfunduar), parashtrojmė kėrkesėn tonė,
si vijon: Duke
patur parasysh punėn e palodhur, aftėsitė e shquara profesionale, organizuese
dhe drejtuese tė inxhinierit tė talentuar shkodran, z.Ismail Ahmeti;
komunikimin e tij tepėr njerėzor (si me vartėsit, ashtu dhe me eprorėt),
cilėsi kėto tepėr tė rralla, qė nderojnė ēdo drejtues tė ēdo niveli qoftė,
dhe qė zoti Ismail Ahmeti i aplikoi me shumė efikasitet. Drejtues tepėr i
preokupuar nė zgjidhjen e problemeve dhe halleve tė mėdha tė cilat na i ofroi
koha, si strehimi, shkollimi i fėmijėve tė punėtorėve tė thjeshtė, ku prania
e tij nė mbrojtjen e tyre ka qenė kurdoherė e pranishme dhe evidente.
Inxhinier Ismail Ahmeti shquhet pėr kurajon e lartė dhe guximin e admirueshėm
nė ēdo ballafaqim me eprorėt, pak i sertė, por shumė i drejtė, i ndershėm
dhe i pakorruptueshėm, deri nė kuotėn maksimale qė mund tė arrinte njė kuadėr
i lartė i asaj periudhe aq tė vėshtirė, kur lufta famėkeqe e klasave ndizej
si njė vullkan. Edhe nė ato situata aq tė vėshtira, asnjėherė nuk e pamė tė
pėrkulur, kurrizin e kėtij burri shteti, para eprorėve, tė cilitdo rrangu qė
mund tė ishin. Ai sfidoi me zgjuarsi dhe guxim gurakuqian tė gjitha
vėshtirėsitė e panumėrta tė cilat i ofroi koha dhe terreni tepėr i vėshtirė.
Zyrat e tij ishin tunelet, galeritė dhe skrapatat e shkėmbinjve tė Fierzės
e Komanit, ku ēdo ditė dhe ēdo natė ishte i pranishėm mes punėtorėve,
gjithnjė nė ballė, atje ku prania e tij plot autoritet ngrente nė zenit
moralin e punėtorėve. Do tė duheshin volume dhe fantazia e Zhyl Vernit pėr tė
pėrshkruar shembullin e kėtij apostulli tė veprave tė dritės, ku militoi
plot vetmohim nė fillim si inxhinier, k/inxhinier, drejtor dhe mė nė fund
Ministėr i Ndėrtimit. Dy elemente cilėsore, tepėr tė lakmueshme pėr kohėn qė
po kalojmė dhe qė ishin tė fermentuar nė moralin e tė nderuarit Ismail
Ahmeti janė: asnjėherė nuk bėri dallime krahinore, fetare apo mes qytetarėve
dhe fshatarėve; nderoi dhe respektoi njeriun e punės, duke amortizuar nė
maksimum luftėn e klasave (kėtė e ritheksuam, si njė element qė ndriēon
portreti e kėtij vigani tė cilin mund ta krahasojmė vetėm me figurėn e
shquar tė bashkėqytetarit tė tij, Heroin dhe Mėsuesin e Popullit, tė madhin
dhe tė papėrsėritshmin Luigj Gurakuqi. Ndaj dhe Ju propozojmė, zoti Presidenti
ynė i nderuar, qė: Ju, bashkė me stafin Tuaj tė dėgjoni zėrin e shoqatės
tonė, tė cilės i bashkohet dhe zėri i mbi 400 dėshmorėve tė rėnė nė ndėrtimin
e veprave tė dritės, qė inxhinier Ismail Ahmeti tė shpallet, ose tė
dekretohet Nderi i Kombit. Me shpresė dhe bindje nė konsideratėn e
kėrkesės tonė, Shoqata
e Ndėrtuesve Veteranė tė Veprave tė Dritės. Zėdhėnėsi
i Shoqatės, Mark Bregu Kryeministri Sali Berisha i jep
vlerėsime tė larta biznesmenit Paulin Radovani Nė
nėntė muaj qeverisje tė kristaltė, Qeveria shqiptare dhe personalisht
Kryeministri Sali Berisha, tė gravituar tek interesat e interesave tė
shtetasve shqiptarė, kanė bėrė njė shndėrrim fenomenal qė padyshim edhe pėr
gjeneratat e tjera tė politikės shqiptare do ngelen himn. Paraqitja e planit tė zhvillimit pėr
qarkun e Shkodrės nga Kryeministri Sali Berisha, kryeparlamentarja Jozefina
Topalli dhe pesė ministra ditė mė parė nė kryeqendrėn e Veriut shqiptar, u
shoqėrua edhe me njė eveniment tjetėr qė flet shumė, me vizitėn e Qeverisė nė
fabrkėn e kėpucėve Filanto -Pėrgėzoj ekonomistin Paulin Radovani,
pėr modernizimin, drejtimin dhe rrugėn e pastėr tė biznesit qė drejton, duke
rrezatuar zhvillim tė qėndrueshėm ekonomik nė Shkodėr... - tha midis tė
tjerave Kryeministri. Dhe kėto fjalė kanė peshė tė madhe nė ditėt
qė po kalon vendi ynė, ku mafia, politika dhe krimi ekonomik vijnė nga
rrjedhoja politike me shumė pikėpyetje dhe ku Kryeministri ėshtė tepėr i
kursyer nė fjalė tė mira. Fabrika Filantoduket se ėshtė shembulli i
biznesit shqiptar, pasi jo vetėm Berisha, por kohė mė parė edhe ambasadorja
amerikane Marsi Ries i pat dhėnė leksion politikės dhe ekonomisė shqiptare
pikėrisht nga kėtu. Fjalėt e Kryeministrit nga ambjentet e
Filanto pėr modelet e biznesit dhe uljen e tatimeve e krijimin e njė klime
lehtėsuese, duket konturojnė jo vetėm borxhin qė i kanė qeveritė Shkodrės,
anėt jo dhe vetėm anėt e sė cilės janė kafshuar nga bizneset e pista, tė
dyshimta qysh nė pamje tė parė, nga shfrytėzimi skllavėrues i bosėve tė botės
sė krimit ekonomik, por edhe me frikshmėrinė e qetėsisė me tė cilėn pranon tė
jetojė vetė komuniteti. Kryeministri Berisha shkėmbeu
informacione dhe ide me ekonomistin Paulin Radovani, duke u thėnė shqiptarėve
dhe ndėrkombėtarėve qė bizneset e pastra do i pėrkrahė, tė pistat do jenė shėnjestėr
e qeverisjes sė kristaltė. Nėse nuk mund tė themi se dominojnė bizneset e
ndershme, mund tė themi se krimi dhe mafia ekonomike janė pėrpjekur tu
vendosin bėrrylin bizneseve tė pastra, sfond kėto i integrimit tė Shqipėrisė
nė strukturat euro-atlantike. Dhe vėrtet, nuk pėrbėn risi kur thua se
Radovani qė nė embrion tė lindjes sė biznesit, kur Shqipėria nuk kishte
pėrvojė, synoi pėr njė transformim, ku pėrgjatė tėrė viteve u tregua strikt
nė pagesėn e doganave, tė detyrimeve dhe me gjithė hapėsirat e ngushta nėpėr
rrugė tė kthesta, bazuar nė ligjet, por edhe falė guximit intuitiv e
profesionalizmit, arriti tė shndėrrohet nė njė promotor tė zhvillimit
ekonomik tė Shkodrės. Sot tė gjithė punėtorėt ndjehen tepėr mė mirė se nė
bizneset e tjera. Pastėrti, ambjente tė bollshme, sigurim teknik, sigurim
shoqėror, leje lindjeje, pasi thuajse tė gjitha janė femra, shpėrblime nė
raste festash etj. Tė gjitha kėto flasin siē flet kultura, njerėzit nė
nevojė, sporti, ligji, Kryeministri vetė. Pra, shikuar nė raport me bizneset e
tjera nė Shkodėr, barra e detyrimeve ka qenė tepėr mė e rėndė pėr ekonomistin
Radovani. Kėshtu, nėse shumė biznesmenė nė Shkodėr
janė bėrė kapitalistė me rregulla komuniste, Radovani me ligje demokratike. Ti, lexues mund tė thuash se epokat kanė
ndryshkur drejtėsinė, mirėsinė, njerzillėkun. Ne themi jo. Ėshtė qeveria
demokratike qė tė gjithė ata qė kanė spekulluar me djersėn e njerėzve tė
thjeshtė, qė kanė vėnė miliarda nė pak vite nga hiēi, qė kanė abuzuar me
dokumentacione, detyrime e dogana, qė kanė bėrė ēkanė dashur, do jenė nė
sitėn e kontrolleve dhe hetimeve dhe ne si gazetė do jemi tė hapur edhe pėr
mendimet e specialistėve dhe tė intelektualėve, duke ndihmuar Qeverinė dhe
Kryeministrin Berisha nė zbulimin e lidhjeve tė mafias me politikėn. Kushtet dhe stimulimi pėr jetė mė tė mi
rė ishin postulati i Kryeministrit nė fabrikėn Filanto. Por nė kontekstin e
mosvyshkjes sė fjalėve, e mosrėnies si gjethe tė thara, Shkodra do ketė hapje
tė hapėsirave, pasi qeveria italiane ėshtė e interesuar nė zhvillimin e
rajonit tė veriut shqiptar. Sokol Pepushaj Ushujza e Shkodres vazhdon te
pasunohet me gjakun e shkodraneve! Asht
nji epitet qe nuk jam lodhe shume me e gjete. Ish- kryetari i opozites se
atehershme, sot kryeminister i vendit Sali Berisha, ja njiti shume bukur kete
emen mase te merituem Gjergj Leqejzes. Nuk kam asgja personale me kete
individ, sic edhe me te tjere per te cilet kam shume materiale. Thjeshte
perpiqem te cliroj Shkodren nga thonjte e kesaj ushujze por edhe te tjerave te
ngjashme. Ne
fillimet e demokracise, ish- llogaritari i PPSH-se ne Puke e diku tjeter, u
afrue me Partine Demokratike. U tregue i mencem dhe asnjihere, edhe pset pat
mundsi, nuk mori poste dhe detyra politike, por shfrytezoi me mjeshtri kete
fakt duke u paraqitur si njiri i besueshem i investitoreve te interesuar
Italian per Shkodren tone. Kshtu, nji dite te bukur, Leqejza e pa vedin si
administrator te Kotoneles, me nje rroge te majme 300.000 leke ne muej (per fillim
90 shume e leverdisshme). Drejtoreshe e ndermarrjes, ishte nje zonje e bukur
dhe shume e zonja ne shume pune, emnin e te ciles nuk po e permend. Mesa di
une, asht jashte Shqipniet tashma. Ne fakt, edhe pse thuhes se sot e ksaj
dite, ai nuk asht pronar i firmes se tij, ne vitin 1997 filloi njitja e
vertete per Leqejzen. Ne menyre e cuditshme, ndersa te gjitha bisneset po
falimentonin dhe ikshin nga Shkodra, bisnesi i tij lulzoi dhe u ba shume
shume fitimprures. Arsyet ishin te thjeshta. Ne kohen e rrumujave, duke
ushtru presione nga ma te ndryshmet,ai detyroi pronaret italiane te largohen
dhe fabrika nder me luksozet per kohen, mbeti ne duert e administratorit
Gjergj Leqejza. Per te mbajte ne kambe bisnesin, duke perfitue edhe nga koha
e trazinave, Leqejza punesoi elemente te njohun kriminal nga rrethinat e
Shkodres, nji pjese e te cileve tashme ose jane ne burgje, ose te vdekun. Me
nji akumulim shume te madh dhe te shpejte te pasunise, ai e kishte shume te
lehte qe pas dy viteve te blente me pare ne dore postin e prefektit te
Shkodres, te cilin e mbajti per 4 vite e ma shume, si asnji tjeter deri tash.
Me mjeshtrine e tij te sprovume, Leqejza e shfrytzoi postin per te pasunue
veten dhe nji grup te vogel rreth tij, ne bashkpunim me kryetarin demokrat te
Bashkise, Ormir Rusin (per te cilin kam nji tjeter material gati). Gjate ktij
dualiteti, Shkodres i erdhen vertete disa investime, por nga ana tjeter, edhe
u pasunuen shume jo vetem dy personat e lartpermendun. Gjithcka qi miratonte
ne bashki me metodat e tija Rusi, edhe pse antiligjore, merrnin vulen e
Leqejzes si prefekt. E Shkodra, u kthye ne nji bunker betoni sic asht sot, ku
nuk mbeti asnji pllame toke e gjelber. Mafia e ndertimeve abusive, lulzoi
pikrisht ne kete kohe. Kush asht I interesuem, mund te hape letrat ne bashki
e prefecture dhe verifikon gjithcka. Ne emen te ndihmes per komunitetin e
bisnesit Leqejza dergoi linjen 20 kv ne zonen industriale, gjithmone ne
bashkepunim me Rusin. Arsyeja ishte e thjeshte, pasi ne ate zone kishte
bisneset e tija Leqejza, por edhe miq dhe te njohun te tij e Rusit. Sesi
vehet ne sherbim te individeve te inkrimunuem shteti, shembulli ma i kjarte
asht ky. Ndoshta nuk e besoni, por sot ne Shqiperi, Leqejza asht nder
njerezit ma te pasun, mos me thane me I pasuni. Kete e ka pohue jo vetem
kryeministri Berisha, por asht e vertetueme me fakte. Kudo ku ndertohet ne
Shkoder, asht dora e paret e tija. Emnat e vendosun ne tabela dhe ne
hipoteka, jane thjeshte fallso. Duke fillue nga tjetersimi I ish- Muzeut
Atesist dhe me rradhe, jane nga mekatet ma te vogla te Leqejzes. Kthetrat e
tija prej kohesh, ne bashkpunim me demokrate jane shtri edhe ne Velipojen e
bukur. Ne vargje dhe blloqe ndertesash kalojne pushime sheikesh te tane
bashke, duke u servirun shkodraneve dokrra te luftes se eger mes tyne. Edhe
ndertimi i nje kompleksi gjigant pallatesh, nga nji bisnesmen shumei fuqishem
i Shkodres, e ka marre isen tek ky njeri, pavaresisht se vulen e fundit ia
ka vue Lorenc Luka, kryetar i qarkut Shkoder. Edhe
pse ne Tirane, disponojme fakte per aktivitetin e tij si zv.minister i
territ. Ai e shfrytzoi shume mire situaten e krijueme nga partia e tij
socialiste qe martirizoi Shkodren demokrate. Te gjithe tenderat qe u dhane,
kaluen permes duerve te ndyeme te Leqejzes. Megjithate, jo te gjitha paret e
fitueme i mori per vete. Miq te tij te afert tregojne se me nji telefonate
nga nje i madh ne Tirane, ai asht nisur nga Shkodra me 10.000 USD ne xhep
dhe eshte kthyer bosh! Nje nga taksat e shumta qe ai asht msue me i pague, pa
problem kur fitonte miliona jo leke, por euro. Leqeza
ka bashkpunue me elemente te njohun kriminal
te Shkodres per te shtue pasunite e tija, troje, ne qytet. Rasti i 46
dynymeve ne afersi te Kombinatit te Drunit dhe i ish- Divizionit, jane nder
me flagrantet. Ketu ka nji pergjegjsi jo te vogel edhe Hipoteka dhe drejtuesi
i saj Genc Uruci (edhe per te disponojme materiale te shumta kompromentuese)
i cili asht bashkfajtor. Pervec dy fabrikave qe vete ka daklarue se kane nji
xhiro 8 milion euro ne vit, ne menyre te cuditshme atij i vijne edhe si
qeraxhinj: banka Italo- Shqiptare. Paradoksi ma i madh asht se
rikonstruksioni dhe ndertimi i kesaj banke e pallati, u ba me leke kredi te
shtetit, sifgurue permes mikut te tij te akuzuem edhe nga Berisha, Arben
Malaj. Nderkohe, me qerane qe merr nga banka, ai paguen kredine duke kene
shaluar sot e ksaj dite, pa harxhue asgja nga xhepi. Nuk duhet harrue edhe
pushtimi qi ai i ka ba edhe Razmes, Boges, Thethit etj., ku po lulzojne
tashma vilat e blloqet e pashallareve te rinj te kuq. Rreth
ktij personi, asht krijue tashma nji perandori e madhe financiare. Askush dhe
asnji institucion i fuqishem nuk mund te justifikoje ket pasuni me djersen e
ballit dhe ne rruge te ndershme. As edhe vete Leqejza, nese i kerkohet kjo
gja, nuk ka se ku te mbeshtese fitimet e investimet perrallore. Un thjeshte
kerkoj qe edhe ne Shkodren tone te zbrese dora e shtetit, duke u perpjeke te
dale ne driten e diellit ajsbergu i krimit, i cili ka shume perfaqsues ne
Shkoder. Ktu kam ceke vec disa nga informacionet qi jo vetem un, por edhe te
tjere disponojme ma te detajueme, por asnjihere nuk i publikune. Ne shume
raste, edhe mediat, vendose dhe te Tiranes, jane te blame, ose kane frike ng
Leqejza dhe krahu I tij i armatosun, te kuptimin e plote te fjales. Nuk kane
mungue dhe nuk do te mungojne kercenimet edhe per gazeten tuej, nese e botoni kete shkrim. Por nese kete nuk e
bani edhe ju, nuk ka asnji shprese per ta botue, rrjedhimisht edhe per te
fillue luften konkrete ndaj krimit dhe perfaqsuesve ma te spikatun te tij. Me
respekt Anti Krim Shkodran Faktorizimi politik e
parlamentar i demokristianėve Politika
shqiptare nė pėrgjithėsi dhe ajo e djathtė nė veēanti nė rrugėtimin e tyre
politik, veē fraksionimeve dhe pjelljes sė partizave tė tjera apendikse, nuk
kanė mėsuar tė orendisin tjetėr nė kuadrin e njė mendimi ndryshe dhe reforme
nė dobi tė gjallimit tė jetės partiake. Duhet tė behnin nė kėtė sfond kreu
aktual Nikollė Lesi dhe deputeti reformator Nard Ndoka, tė cilėt me lėvizjen
e tyre politike, i dhanė njė leksion politikės sė dakordėsisė, politikės sė
nxėnėsit tė urtė, politikės sė fėmijės sė bindur. Ata vunė njė gur nė
themelin e njė nisme tė guximshme. Konkretisht tė njė prej sfidave politike,
me tendencė faktorizimin politik tė Partisė Demokristiane. Politika
e djathtė shqiptare ka qenė dėshmitare e njė prej lėvizjeve mė tė pazakonta.
Deputeti reformator Nard Ndoka ka pranuar ftesėn e Nikollė Lesit, tė marrė
kreun e Partisė Demokristiane. Ndoka pas njė buje mediatike pėr kėtė manovėr
mėsohet tė jetė shprehur se ka vendosur qė tė pranoj kandidimin pėr kryetar
tė PDK-sė duke vijuar tė ketė pasur
njė kontakt me kryesinė e kėsaj partie. Sipas tij janė hapur negociata edhe
me pėrsona qė kanė dal nga kjo parti nė vite qė ti bashkangjiten kėsaj
lėvizje. Me
kaq kuptojmė se Ndoka kėrkon veē tė tjerash ta hap partinė pėr tė gjithė
demokristianėt, pjesa mė e madhe e tė cilėve janė larguar nga forumet
drejtuese dhe nga anėtarėsi, si rezultat i njė jete tė vakėt dhe plogėshtie
politike tė PDK. Nard
Ndoka, pas pėrfaljeve pėr krijimin e njė grupi parlamentarė, ai nuk e ka
pėrjashtuar mundėsinė e krijimit, jo vetėm me demokristianė, por edhe me
deputetė tė PD-sė. Ky grup, sipas tij, ndonėse mund ti ketė numrat nuk do tė
kėrkojė riformatim tė qeverisė. Deri mė tash vetė krijimi i njė grupi
parlamentar ėshtė bėrė i njohur pėr publikun, si njė ndėr fillesat e kėsaj
reforme politike brenda kampit tė djathtė. Ajo
qė konsiderohet si mjaft pozitive nė vijimsi tė zhvillimeve politike tė kėsaj
partie ėshtė vendosja e filozofisė demokristiane nė podjumin e nderit, nė
radhėn e partive politike, me autoritetin dhe personalitetin e tyre. Deri
tani PDK ka luajtur rolin e njė sateliti qė vėrtitej rreth Partisė
Demokratike. Gjasat janė qė tashmė ajo tė jetė faktor shumė i rėndėsishėm
politik. Asaj do ti jepet forca e vendimmarrjes, klasifikim qė rrjedhon nga
pozitat e reja dhe synimet qė kėrkohen tė arrihen. Fakti
se rreth kėsaj lėvizje nuk ėshtė pikasur ndonjė qėndrim kundėrshtues, tregon
se hapat e Nard Ndokės janė tė matur dhe kjo maturi ėshtė kristalizuar edhe
me deklarimin e kėtij tė fundit: Lėvizja jonė do ti japė mbėshteje maksimale
qeverisė sė Berishės, madje edhe nėse numrat do tė ndryshojnė nė favorin e
demokristianėve, ne nuk do tė kėrkojmė njė riformatim tė qeverisė. Berisha
nga ana e tij nuk ėshtė ndalur tė komentojė kėtė fakt politik, megjithėse nė
vetėdijen e tij politike, ai ėshtė i bindur se tashti e tutje PDK-ja nuk do
tė jetė mė njė dorė qė ngrihet, njė votė pro, ajo ėshtė njė realitet
vendimmarrės politik. Pavarėsisht se Ndoka pėrjashton mundėsinė e vėnies sė
Berishėn pėrballė detyrimeve, nė njė rast tė mundshėm tė formatimit
qeverisės, kjo automatikisht ėshtė njė kusht dhe kreu i ekzekutivit kėtė fakt
nuk ka pse ta injorojė. Respektimi i rregullave tė lojės ėshtė e njėjtė pėr
tė gjithė dhe nė vartėsi tė numrave nė Parlament. Ardhja
e Nard Ndokės nė kėtė artikulim politik e mediatik, nuk ėshtė krejt e
rastėsishme. Tendenca e tij pikas nė zgjedhje ku fiton bindshėm. Mė pas me
qėndrimet e tij indipendente, tepėr tė matura dhe me njė pjekuri tė
admirueshme politike, shumė shpejt do ta vendosnin Nard Ndokėn nė podiumin e
kryefjalės sė ditės nė media dhe politikė. Jo mendimi kundėr Berishės, apo
tendenca pėr tė thėnė gjithnjė tė kundėrtėn do ta dominonin atė si njė figurė
e pastėr dhe e gjallė politike. Ai nė kapėrcyell tė realitetit shqiptar,
ndėrsa mazhoranca nuk guxonte tė dilte nga kori, u ngrit mbi kėtė meskinitet
politik dhe shprehu qėndrimin e tij. Hap pas hapi emri i tij do tė vinte e tė
lazmohej mė fort nė dekorin e politikės sė djathtė pėr tu finalizuar me
marrjen prej tij tė kreut tė Partisė Demokristiane. Dedė Smakaj Mirėsia dhe paqja, afėr apo larg
pėr Shqipėrinė Ēuditė
qė ndodhin nė veriun shqiptar po na largojnė nė rrugėn drejt perėndimit.
Shoqata apo individė qė bėrtasin pėr pėrfaqėsim tė komunitetit musliman dhe
qė kundėrshtuan edhe vendosjen e bustit tė shenjtores Nėnė Tereza, e cila nė
emėr tė mirėsisė dhe paqes, ka marrė edhe ēmimin Nobel, nuk e dimė sa larg
na ēojnė. Por, ja qė namėt marrin dhenė, kur dėgjon se rrėzohet njė kryq
katolik nė Bushat me dinamit, se njė tjetėr nė Kastrat sharrohetme sharrė, se
njė grua nė njė fshat verior, ekonomiste, M.K. torturohet nė zyrėn e puns nga
katėr burra, duke ushtruar dhunė fizike dhe duke u shprehur, se nuk jemi ne
pėr tu komanduar nga njė femėr kaurre dhe nė emėr tė Allahut je e pushuar
nga puna ose tė zhdukim. Sipas burimeve tona qė nuk mund tė dalin me emėr,
pasi jeta u rrezikohet, M.K., intelektuale me arsim tė lartė, ėshtė rrahur
shumė pasi ajo zonė qė vėrtet dominohet nga 95% tė besimit mysliman ėshtė e
vėshtirė tė pranojė njė katolike nė njė zyrė, pra nė drejtim. M.K. ėshtė e
besimit katolik roman, dhe edhe para njė muaji ėshtė kėrcėnuar pėr tė braktisur
punėn. Ajo, megjithėse e kėrcėnuar, ėshtė detyruar tė vazhdojė punėn, pasi si
grua e vetme do tė ushqente fėmijėt e saj jetimė. Burimet tona thonė se atje
edhe policia ka qenė e lajmėruar, por nuk ėshtė marrė asnjė masė pėr siguri
jete. Nga rrahja barbare e dy ditėve mė parė, M.K. ka pėsuar fraktura tė
rėnda dhe po mjekohet ilegalisht. Ata qė na lutėn tė publikojmė kėtė rast,
duan tė ngelen anonimė, por shprehen se edhe ata e ndjejnė veten tė kėrcėnuar
seriozisht. Gjithsesi, harmonizimi i jetės tashmė duket si ndėrmarrje e
vėshtirė dhe gjithēka mundet tė ndodhė, kur ndodh qė edhe busti i Nėnė
Terezės kundėrshtohet haptas, botėrisht. Vasel Gilaj, Zohg Hysenaj Ndoka, kryetar i PDK me 6
deputetė Zgjidhet
zyrtarisht kryetari i ri i Partisė Demokristiane, Nard Ndoka, duke dhėnė
sinjalet e para pėr krijimin e njė grupi me 6 deputetė nė Parlament. Gjatė
Kongresit tė Jashtėzakonshėm tė kėsaj partie, delegatėt kanė votuar dje pro
Ndokės, i cili ishte edhe kandidatura e vetme pėr postin e kryetarit tė
PDK-sė. Ndėrkohė, nė sallė ishin tė pranishėm edhe deputetė tė tjerė
reformatorė, si Frrok Gjini apo Jak Ndoka, tė cilėve u ėshtė lakuar emri pėr
mundėsinė e kalimit tė tyre nė PDK. I pranishėm nė Kongresin e stafetės
Lesi-Ndoka ishte edhe deputeti i Aleancės Demokratike, Pashk Ujka. Gjatė
fjalės sė tij, Ndoka ka shprehur rezerva tė mėdha pėr mėnyrėn sesi Partia
Demokratike po e drejton koalicionin, njėkohėsisht ka kėrkuar qė PDK-sė ti
jepet vendi qė meriton. Qeveria e sotme, pa argumente serioze, bėri njė zgjidhje tė sforcuar, duke mėnjanuar demokristianėt
antikomunistė e perėndimorė, duke i zėvendėsuar ata me disa politikanė dhe
parti qė vijnė nga koha e komunizmit dhe izolimit, ka nėnvizuar
ish-nėnkryetari reformator. Mė tej, Ndoka ėshtė shprehur se PDK-ja po merr parasysh
edhe mundėsinė e kandidimit tė vetėm nė zgjedhjet e ardhshme lokale, nėse
kėrkesat e tyre nuk mbėshteten nga mazhoranca qeverisėse. PDK deklaron se nė
ēdo rast do tė jetė e gatshme tė konkurrojė me kandidatė tė saj nė tė gjitha
bashkitė dhe komunat e Shqipėrisė, theksoi Ndoka, kryetari i sapozgjedhur i
kėsaj partie. Sipas
tij, PDK-ja do tė vazhdojė tė jetė pjesė e mazhorancės dhe grupit parlamentar
me reformatorėt, ashtu si dhe do tė jetė e hapur tė presė brenda vetes edhe
deputetė tė tjerė, qoftė nga mazhoranca apo opozita. Pėrveē kėsaj, Ndoka ka
argumentuar se qeveria aktuale ka nevojė pėr lėvizje plotėsuese dhe
riformatuese, nė mėnyrė qė tė mos lejojė kurrsesi kthimin nė pushtet tė
opozitės. Ndoka nuk ka harruar tė ironizojė deklaratat e ndryshme tė ardhura
nė drejtim tė tij, si rezultat i largimit nga PDR-ja, duke e justifikuar
lėvizjen konform bindjeve politike qė ai pėrqafon. As mė parė dhe as tani
nuk i kam kėrkuar askujt poste, jam distancuar nga PD-ja, kur fryma ime
perėndimore u sulmua ashpėr dhe u pėrjashtua nga lidershipi i saj, u
distancova nga PDR-ja kur ndodhi e njėjta gjė, konstatoi Nard Ndoka. Ai ka
premtuar se nėn drejtimin e tij, PDK-ja do tė bėhet forca e tretė politike nė
vend. DORĖHEQJA Lesi:
Ika pėr tė shpėtuar kokėn e Berishės. Ish-kryetari
demokristian, Nikollė Lesi, ka shpjeguar gjatė Kongresit tė Jashtėzakonshėm
arsyet e dorėheqjes sė tij nga drejtimi i PDK-sė. Lesi e ka argumentuar
dorėheqjen si njė lėshim qė i bėn qeverisė sė Berishės. Sipas tij, situata e
krijuar si rezultat i mosrespektimit tė marrėveshjes me PDK-nė nga ana e
Berishės, do tė sillte njė pėrplasje, qė do tė dėmtonte tė dyja palėt. Unė
ika nga drejtimi, pasi nėse do tė qėndroja, atėherė pėrplasja me Berishėn do
tė ishte fatale pėr tė dy. Kėtė radhė nuk do zbatohej formula e kudonjohur se
nga pėrplasja e dy kokave, njėra kokė thyhet. Kėtė radhė do thyheshin dy
kokat, ka nėnvizuar Lesi. Ndėrkohė,
botuesi i njohur nuk ka lėnė pa bėrė sulmet e radhės ndaj PAA-sė dhe PBDNJ-sė,
tė cilat sipas tij, gėzojnė vendin e demokristianėve nė qeveri. Unė ika,
sepse kulla e kryeministrit nuk ėshtė ngrirė siē ka thėnė Berisha pėr mua,
ėshtė kallkanosur prej nėntė muajsh dhe po luan letra bixhozi me Xhuvelin dhe
Dulen, ka thėnė ai. Sipas Lesit, duhen ritme tė tjera qeverisjeje, nė tė
kundėrt nuk do mbahen premtimet e tre korrikut. Ne demokristianėt kėrkojmė
ritme tė tjera tė qeverisjes, nė mėnyrė qė Berisha tė mbajė premtimet e tre
korrikut. Ende nuk kanė filluar investimet e premtuara, ndaj ka nevojė pėr
njė zė ndryshe brenda koalicionit qeverisės, dhe jo vetėm pėr ministra qė
pėrkulen dhe thonė vetėm amin para kryeministrit, ka theksuar ai. Ndėrkohė,
nėpėrmjet zėdhėnėsit tė saj, Gazmend Oketa, Partia Demokratike ka hedhur
poshtė mundėsinė e rishikimit tė marrėveshjes pėr bashkėqeverisje, ndėrsa ka
cilėsuar tė parakohshėm diskutimit pėr zgjedhjet vendore. Deputetėt pranė PDK Deputetėt
qė priten ti bashkohen PDK-sė, pas lėvizjeve mė tė fundit qė kjo forcė
politike ka bėrė, janė jo vetėm nga PDR-ja, por edhe nga partitė e tjera. Nė
kėtė mėnyrė, drejtues tė kėsaj partie deklarojnė qė po zhvillohen bisedime me
deputetė si tė mazhorancės dhe tė opozitės. Ndėrkohė, pėrveē kalimit tė Nard
Ndokės nga PDR-ja, tek PDK-ja, si kryetari i kėsaj tė fundit, pritet tė
largohen edhe dy deputetė tė tjerė po nga PDR-ja. Frrok Gjini dhe Jak Ndoka,
janė deputetėt tė cilėt pritet ti bashkohen PDK-sė, ndoshta nė shtator kur
tė bėhet dhe rikonfigurimi i deputetėve brenda grupeve parlamentare. Deputeti
i Aleancės Demokratike, Pashk Ujka, vlerėsohet gjithashtu pranė
demokristianėve, tė cilėt mund tė mbėrrijnė nė 6 deputetė, bashkė me
demokristianin Ndue Shpani. Pashk
Ujka, nė njė pronocim pėr Korrieri-n, ėshtė shprehur se ka pasur diskutime,
por akoma nuk ka vendosur nėse do kalojė te PDK. Mė ėshtė bėrė oferta, akoma
nuk e kam vendosur nėse do kaloj tek forca demokristiane. Po pres tė diskutoj
me kryetarin Neritan Ceka, dhe mė pas do marr njė vendim, shprehet Ujka.
Ndėrsa ish-kryetari Lesi ka deklaruar se sė shpejti kėta 6 deputetė do tė bėhen 10, ndoshta mė
shumė. Ndėrsa kryetari i sapozgjedhur Ndoka nėnvizon se njė pikė e
rėndėsishme e programit tė tij ėshtė thithja brenda PDK-sė, e tė gjithė atyre
qė nė vite janė larguar nga kjo parti. Grupi reformator nė kėtė mėnyrė mbetet
me 2 deputetė, konkretisht kryetarin e PDR-sė, Genc Pollon, dhe nėnkryetarin
e saj, Tritan Shehun. Deputetėt Nard
NDOKA Nikoll
LESI Ndue
SHPANI Frrok
GJINI Jak
NDOKA Pashk
UJKA PLATFORMA Kryetari i ri: PDR, jo parti
fetare Nard
Ndoka deklaroi dje, se PDK-ja nuk ėshtė parti fetare. Partia Demokristiane
nuk ėshtė parti fetare, por njė parti kombėtare qė pranon dhe pėrfaqėson
interesat e tė gjithė atyre qytetarėve, tė cilėt pavarėsisht besimit fetar
dhe pėrkatėsisė krahinore, besojnė tek forca e traditės, tek familja, tek
dialogu, tek besimi nė Zot, tek iniciativa e lirė dhe tek pėrkatėsia
evropiane e Shqipėrisė, ka nėnvizuar Ndoka. Pikat 1
- PDK nė thelbin e saj ėshtė njė forcė politike antikomuniste, demokratike
dhe perėndimore. 2
- PDK pėrkrah dhe mbėshtet bashkėpunimin intensiv me PD dhe tė gjitha forcat
e tjera politike tė djathta dhe tė qendrės. 3
- PDK do tė vazhdojė ta mbėshtesė qeverinė, do vazhdojnė tė jetė pjesė aktive
e mazhorancės parlamentare. 4
- Koalicioni duhet tė merret pa humbur kohė me pėrgatitjen e njė platforme tė
pėrbashkėt tė partive pėr zgjedhjet e ardhshme lokale. Pėr zhvillim ekonomik,
zhdukjen e varfėrisė, hapjen e vendeve tė reja tė punės, forcim tė
institucioneve dhe afrim mė tė madh me Evropėn e Bashkuar. 5
- Mazhoranca duhet tė njohė, tė respektojė dhe tė bashkėpunojė me tė gjitha
institucionet kushtetuese, qė nga Presidenti i Republikės, Gjykata
Kushtetuese, Gjykata e Lartė, Kontrolli i Lartė i Shtetit dhe deri tek
Avokati i Popullit. 6
- Ndjekja e njė politike hapjeje dhe reformimi tė vazhdueshėm tė PDK-sė. Krenaria e humbur Ai
po rikthehej sėrish! Kishte zbritur nga trageti me valixhet nė dorė duke
shikuar horizontin. E, ndėrsa shkonte tė dukej sikur realiteti ndėrroi ngjyrė
befas pėrpara syve tė tij nė njė mėnyrė tė pakuptimtė dhe tė pashpjegueshme.
Mbase ēdo vend kishte dhe gėzonte njė realitet tė vetin dhe kjo gjė e qetėsoi
disi, por mėnyra se si dukej nė aparencė ky realitet, zymtėsia qė e
karakterizonte atė e bėnte qė tė mos ndihej reht dhe i qetė! Gjithsesi, pas
kaq vitesh, thuajse mė shumė se dhjetė vjet, ai po riktheheh pėr tė parėn
herė nė vendin ku kish lindur dhe ish rritur. Pikėrisht nė kėtė vend ai po
rikthehej. Gjatė atyre dhjetė viteve i ishte dashur tė mbante mbi supe
rrezikun kur kaloi detin nė mėnyrė ilegale, me njė skaf, pa e ditur nė do tė
jetonte tė nesėrmen apo trupi i tij do tė bėhej mish pėr peshqit. Por ja qė
ai nė kėtė pikė kishte pasur mė shumė fat se shumė bashkėmoshatarė tė tij tė
cilėt kishin pėrfunduar tragjikisht dhe nuk kishin pasur mundėsi tė shijonin
realitetin e vendit tė shumė-ėndėrruar. Ata kishin mundur vetėm tė shijonin
realitetin e vendit tė tyre, dhe pikėrisht ky realitet sikur i kishte dėbuar
dhe shumė prej tyre i kishte ēuar deri nė hapin tragjik. Gjithashtu pasi
kishte shpėtuar gjallė i ishte dashur qė tė fillonte nga hiēi pėr tė
rindėrtuar gjithēka qė e rrethonte, madje edhe vetė jetėn e tij. Mė tej i
ishte dashur tė punonte me dhe pa orar pėr tė fituar thėrrimet e atij qė
ishte padroni i tij e shpesh herė sė bashku me thėrrimet padroni i
bashkangjiste edhe njėmijė fjalė e pėr tė mos thėnė edhe sharje. Gjatė atyre
viteve pa kuptuar dukej sikur ishte venitur edhe krenaria e tė qenit shqiptar.
Pikėrisht kjo krenari ishte vrarė nė mėnyrė barbare dhe tė pashpirt nga
shikimet mospėrfillėse, nga mentaliteti, nga... Po, njerėzit nuk janė tė
gjithė njėlloj. Po pse atėherė mentaliteti duhet tė jetė i njėjtė pėr tė
gjithė?! Kjo nuk ėshtė e drejtė. Megjithatė ashtu kishte kaluar plot 10 vite
duke lėnė mėnjanė krenarinė dhe duke vrarė me heshtje dhe punė poshtėrimet
dhe padrejtėsitė. Koha, puna dhe paraja e kishin bėrė dikushi. Po, ai ishte
bėrė me tė vėrtet dikushi por ky personalitet ishte pėrbėrė nga grimcat e
personalitetit tė tij gjatė kėtyre dhjetė viteve jetuar me njė realitet
krejtėsisht tė huaj. Toni ishte njė emigrant legal, kishte njė punė, kishte
njė shtėpi, kishte para... Por, kėto dhjetė vite edhe pse kishte gjetur shumė
gjėra qė nė realitetin e vendit tė tij vetėm sa i kishte ėndėrruar dhe
asnjėherė shijuar, ai nuk kishte rigjetur asnjėherė, qoftė edhe njė herė tė
vetme, atė qė e kishte humbur siē duket nė detin e madh. Dhe pikėrisht kėtė
humbje ai e kishte vėnė re vetėm kur kishte shkelur nė realitetin e huaj. Ai
nuk e kishte fituar sajėherė krenarinė e tij. Sado qė ishte plotėsuar si
person. Po a ka kuptim njė personalitet pa krenari?! Kėtė pyetje e shtroi
gjatė gjithė kėsaj kohe nė realitetin e huaj. Ecte me hap tė ngadaltė dhe me
kujdes si pėr tė mos trazuar pikėrisht atė ajėr tė rėndomtė. Kishte mallė dhe
dėshirė njėkohėsisht pėr tė zbuluar ēdo grimė tė kėtij ajri dhe pėr tė njohur
nga afėr atė realitet qė i dukej kaq i zymtė. Por e mbante shpresa se mos
ashtu sikurse pa vetėdije kishte humbur krenarinė nė detin e egėr tė asaj
nate, po ashtu pa vetėdije tė kishte rigjetur krenarinė gjatė rrugės sė
kthimit. Shpresonte shumė qė realiteti i vendit tė tij tė ishte ndryshe nga
ai ēkishte qenė para dhjetė viteve, atėherė kur ai e kishte lėnė kėtė vend.
E mbante mend mirė atė natė tė tmerrshme dimri. E kishte pasur makth pėr
shumė vite. Atė natė nuk kishte mundur ta vėshtronte pėr herė tė fundit
realitetin e vendit tė tij, pasi njė mantel i zi e i pistė e kishte mbuluar
anė e kėnd. Ndoshta nuk e kishte menduar njė gjė tė tillė atė natė. E vetmja
gjė qė mendonte ishte tė ikte. Ndėrsa mendimet i fluturonin nėpėr kufinjtė e
mendjes gjithnjė e mė shumė po i largohej portit dhe gjithnjė e mė shumė po
afrohej realitetit tė vendit tė tij, atij realiteti qė kishte aq dėshirė ta
njihte, ta pėrqafonte, me mallin e 10 viteve. Kishte zbritur tashmė nėpėr
rrugėt e qytetit tė tij, Shkodrės. Dukej sikur qyteti ishte veshur me
mantelin e indiferentizmit. Kjo ishte Shqipėria e tij, Shkodra e tij. Ky ishte
realiteti i vendit tė tij. Njerėz qė ecnin nėpėr rrugė tė gjera e tė ngushta,
kafene qė gumėzhinin tė tejmbushura, shkolla me studentė qė ecnin tė
shkujdesur e mbi tė gjitha Shkodra e tij nuk kishte ndryshuar dhe aq. Por nė
pamje tė parė asgjė nuk mund tė njihet ndaj dhe donte ti hynte mė thellė
kėtij realiteti. Vendosi tė shkonte nė shtėpi. Apartamenti i vogėl nė katin e
tretė e priste me njė heshtje tė shurdhėr edhe pas dhjetė vitesh. Gjithēka
ishte ashtu siē e kishte lėnė vetė, vetėm se ishin vjetėruar. Pra, gjithēka
ishte plakur pakėz. Ekrani i televizorit dukej sikur nuk kishte folur pėr
shekuj me rradhė me njė qenie njerėzore. Ashtu i fikur tė jepte pėrshtypjen
sikur kishte dėshirė tė fliste! Edhe ai nė ato momente kishte dėshirė ta
dėgjonte. Mbase ai do tė tregonte shumė gjėra. E ndezi dhe me ngadalė filloi
tė kalonte me rradhė stacionet televizive. Njė spikere po jepte lajmet dhe
pulti vetvetiu ndaloi aty. Informacione qė flisnin pėr vdekje, aksidente, tė
vrarė, vjedhje, papunėsi, varfėri, skafe tė mbytur... Tė gjitha iu shfaqėn si
njė varg fjalėsh sfilitėse, por ama tė gjitha ato fjalė i dėgjoi mirė. Ja ku
njohu edhe njė pjesė tė realitetit tė vendit tė tij. Ndėrsa po i ēonte nė
mendje tė gjitha lajmet qė sapo dėgjoi, papritur njė sirenė policie po binte.
Hodhi sytė me vrap nga dritarja dhe... njė tjetėr ngjarje kishte ndodhur.
Kėshtu pra, pak nga pak po i paraqitej pėrpara syve tablloja e realitetit tė
zymtė tė vendit tė tij. Kėtė realitet qė ai e kishte pritur aq ndryshe. Po
vallė, ēfarė kishte ndryshuar gjatė gjithė kėsaj kohe? Ndoshta asgjė! Ndoshta
vetėm koha vetė kishte ndryshuar. Mbase i dukej atij por vendi sikur ishte
plakur edhe mė. Mbase kėshtu i ngjante atij. Kishte menduar qė kėtu do tė
investonte, tė ndėrtonte njė jetė nė vendin e tij. Por ai kėto gjėra donte
ti bėnte nė vendin e tij tė ndryshuar. Po qeveria vallė ēkishte bėrė?! Ai e
dinte se ishin ndėrruar qeveritė dhe se qeveritė kishin punuar intensivisht
pėr tė ardhmen e vendit. Po cila e ardhme e pret njė njeri, kur e ardhmja tė
ngjason me njė sfond gri. Po ku ishin rezultatet e qeverisėsve tanė? Tani
realiteti i vendit shtrihej pėrpara tij dhe ai tani e njihte atė ēdo grimė tė
tijin. Kur ishte nisur ishte i sigurt se ishte rikthyer pėrgjithmonė, por
tani nuk ishte i sigurt. Ah, edhe diēka tė fundit, ishte nė mėdyshje nė e
kishte gjetur apo jo krenarinė e humbur gjatė kthimit... Emiranda Lukaj 1376 familje janė tė ngujuara nė
Shqipėri Gjakmarrja
ėshtė njė plagė tepėr e rėndė pėr shoqėrinė shqiptare. Sot nė Shqipėrinė e
vogėl me 3.700.000 banorė numėrohen 1376 familje tė ngujuara nė 23 rrethe.
Fėmijė tė ngujuar janė 711. Nga kėta 282 tė moshės 1 deri 10 vjeē dhe 429 tė
moshės 11 deri 18 vjeē. Shkodra zė kryet e vendit pėr gjakmarrje. Janė 460
familje tė ngujuara, ku 108 fėmijė nuk shkojnė as nė shkollė, as dalin nga
kulla e ngujimit, pasi sipas kanunit i pret plumbi i hasmit. Shteti nuk ka
asnjė shans tė shmangė tragjedinė e 1376 familjeve shqiptare tė ngujuara,
shifėr kjo publike, por qė nė tė vėrtetė ėshtė tepėr mė e madhe. Njė ndėr kėto
familje tė ngujuara ėshtė edhe ajo e Zef Margjinit, nė Shkodėr. Prej pesė
muajve ėshtė nė kullėn e ngujimit, pasi njė nip i Zefit, nė vetėmbrojtje,
goditi pėr vdekje shtetasin Zenel Muhamet Brahimi, nga Kopliku i Malėsisė sė
Madhe. Qė nga ajo ditė, tėrė fisi i Zefit ėshtė ngujuar, pasi familjarėt e
viktimave, sipas kanunit, kėrkojnė tė marrin gjakun. Nė tė vėrtetė Zef
Margjini me djemtė e tij Marsel dhe Armand, nuk kishin asnjė faj, asnjė
konflikt me familjen e Muhamet Brahimit, u detyruan tė ngujohen njėlloj si
nipi i Zefit qė ka kryer vrasjen. Kanuni i lashtė i Lekė Dukagjinit, qė
qėndron mbi ligjin, pėrcakton ngujimin jo vetėm tė vrasėsit, por tė gjithė
fisit, ndaj sot numėrohen kaq shumė familje tė privuara nga liria, tė
ngujuara. Veprimtarė tė Misionit tė Pajtimit Mbarėkombėtar kanė bėrė
pėrpjekje pėr pajtim, por pa sukses, pasi familja e Zef Margjinit vazhdon e
ngujuar ose e fshehur. Plumb i hasmit e pret gjithė kėtė fis, pavarėsisht se
tė pafajshėm. Suvestigimet tona, sipas njė dėshmie tė kishės katolike nė
Shkodėr, kanė arritur tė sigurojnė edhe njė ēertifikatė, ku lėshojnė alarmin
se Armand Margjini e ka patur jetėn tė rrezikuar edhe nga grupe terroriste
islamike. Nė tė vėrtetė, nė Shkodėr u rrėzua njė kryq katolik, u kundėrshtua
vendosja e monumentit tė shenjtores Nėnė Tereza, u thye kryqi nė njė varr nė
Shkrel, etj. Gjithsesi, ajo ēka duam tė themi ėshtė se jeta e shumė njerėzve
rrezikohet fort, sidomos e komunitetit katolik qė edhe provokohet e mėpastaj
edhe kur vjen radha e zbatimit tė kanunit, faljet janė tepėr mė tė vėshtira. Vasel
Gilaj Njė
jetė pėrmes dhunės Historia shqiptare ėshtė njė nga mė tė dhimbshmet jo vetėm nė
Ballkan, por ndoshta ndėr rastet unikale edhe nė botė. Nė periudha tė
ndryshme tė historisė, ajo ėshtė personifikuar nga dhuna nė forma dhe nė kohė
tė ndryshme. Shkak i vetėm ka qenė dhe mbetet anarshia, mesa duket
tradicionale qė personifikon shqiptarėt. Njė nga historitė mė tragjike ėshtė ajo e Violeta Kercunga, e
cila ka vijuar tė pėrjetojė edhe kalvarin e familjes sė saj. Nė lidhje me
kėtė, duke biseduar me z.Ndok Nika, kryetar i Institutit tė Integrimit tė tė
Pėrndjekurve Politikė pėr Prefekturėn e Shkodrės, mėsojmė se gjyshi i saj, nė
vitin 1950 ėshtė dėnuar politikisht dhe pasuria e tyre ėshtė konfiskuar. Nė
vitin 1985 kalvari i mundimeve dhe i vuajtjeve do tė binte mbi shpinėn e tė
atit tė Violetės, i cili dėrgohet nė kampin e riedukimit nė Vaun e Dejės pėr
6 muaj. Pas lirimit, deri nė vitin 1990, ai ėshtė detyruar tė raportojė njė
herė nė muaj tek njė agjent i sigurimit famėkeq tė shtetit, pasi ishte i
identifikuar si antikomunist. Doza e persekucionit ėshtė rritur ndjeshėm mbi
kėtė familje, pasi ajo ishte njė familje me tradita tė hershme nė mbrojtje tė
katolicizmit. Edhe mė tė rinjėtė e kėtij fisi, vijon rrėfimin e tij z.Nika, u
lanė pa arsimin e duhur, edhe pse rezultatet nė shkolla nuk u mungonin. Nė kėtė panoramė dhe me kėto bindje tė thella antikomuniste dhe
demokratike, u brumos edh e Violeta Kercunga. Sipas Kryetarit tė Komunės
Velipojė, z.Ded Kacaj, Violeta nga viti 2000 deri nė vitin2006, ka punuar
pranė kėsaj komune nė detyrėn e punonjėses pėr zgjidhjen e ankesave tė
popullit, detyrė tė cilėn e ka kryer mė sė miri. Raportimet e saj nė
Kėshillin e Komunės kanė qenė tė shumta pėr zgjidhjen e ankesave tė popullit.
Gjatė punės sė saj, Violeta ėshtė pėrballur edhe me ankesat e qytetarėve pėr
strukturat e shtetit dhe tė organeve tė policisė, veēanėrisht nė vitin 2005
dhe 2006. Sipas avokatit Lulzim Karini, ai e ka ndihmuar Violetėn nė
plotėsimin e ankesės qė ajo i ka bėrė Avokatit tė Popullit nė Tiranė pėr
shkeljen e tė drejtave tė saj civile. Si pasojė e kryerjes me devotshmėri dhe ndershmėri tė punės sė
saj, Violeta Kercunga ka qenė viktimė e dhunės sė ushtruar ndaj saj. Sipas
mjekes patologe, Age Zekaj e Qendėrs Shėndetsore Velipojė 2, ajo e ka
vizituar Violetėn e dėmtuar mė datė 8 janar 2004. Vizita dhe mjekimi i ėshtė
bėrė asaj nė banesėn e vet. Diagnoza zyrtare qė vėrtetohet nga mjekja Zekaj
ėshtė shtypje nė pjesėt e ndryshme tė trupit, shenja tė zeza nė qafė dhe nė
buzėn e sipėrme. Janė konstatuar hematoma, marrje mendėsh dhe vjellje,
gėrvishtje, shqyerje dhe hemoragji vaginale. Pėr tė gjitha kėto, Violeta ka
marrė edhe mjekimin e nevojshėm, madje edhe me antibiotikė. Tė gjitha kėto, Violeta Kercunges ia bėnė jetėn tė pasigurtė nė
vendlindje, pėr arsyen e vetme se ajo ishte njė mbrojtje e flaktė e
qytetarėve, madje edhe kundėr shtetit dhe strukturave tė policisė sė shtetit.
Pėr tė gjitha kėto, ajo u detyrua tė marrė rrugėn e vėshtirė dhe tė rėndė tė
emigrimit, drejt njė vendi tjetėr, ku jeta e saj ishte mė e sigurt. Fatime Kulli, Mira Vataj |