Kolegji i Europës ka hapur degën e tij dhe në Tiranë ku Mohgerini ka qenë prezente disa herë
Zbardhen të tjera detaje nga aksioni në Bruksel, ku u arrestua Federica Mogherini, ish-Përfaqësuese e Lartë e BE-së për Politikën e Jashtme dhe aktualisht rektore e Kolegjit të Europës.
Bashkë me të janë arretur dhe 2 persona, njëri prej të cilëve është Stefano Sannino. Sannino më parë ishte sekretar i përgjithshëm i EEAS-it nën drejtimin e Mogherinit, gjatë periudhës kur u krijua Akademia Diplomatike. Ai është aktualisht drejtor i përgjithshëm i departamentit të Komisionit për Lindjen e Mesme, Afrikën e Veriut dhe Gjirin.
Operacioni po drejtohet nga Zyra e Prokurorit Publik Evropian (EPPO), e cila konfirmoi se policia belge kishte bastisur EEAS-in dhe Kolegjin e Evropës dhe se tre të dyshuar ishin ndaluar. Hetimi ka të bëjë me dyshime për mashtrim në prokurim, korrupsion dhe konflikte interesi kriminale. EPPO nuk i përmendi të dyshuarit ose institucionet e përfshira dhe nuk pranoi të jepte detaje të mëtejshme ndërsa hetimi është në vazhdim.
Zyra Evropiane Kundër Mashtrimit (OLAF) kuptohet se ka luajtur një rol fillestar duke kryer hetime administrative mbi akuzat për keqpërdorim të fondeve të buxhetit të BE-së midis viteve 2021 dhe 2022. Pas intervistimit të disa individëve, OLAF ia përcolli gjetjet e saj EPPO-së, e cila ka kompetencë për të hetuar dhe ndjekur penalisht veprat penale që prekin interesat financiare të BE-së.
Hetuesit po shqyrtojnë nëse Kolegji i Evropës ose përfaqësuesit e tij kanë pasur qasje paraprakisht në informacione konfidenciale në lidhje me një tender publik për të pritur dhe drejtuar Akademinë Diplomatike të BE-së, një program trajnimi vjetor i financuar nga EEAS për diplomatët evropianë me seli në Bruges. Tenderi kërkonte që aplikantët të tregonin se mund të ofronin akomodim të përshtatshëm për pjesëmarrësit.
Duhet theksuar se Kolegji i Europës ka hapur degën e tij dhe në Tiranë ku Mohgerini ka qenë prezente disa herë. Ajo njihet edhe për miqësinë me kryeministrin Edi Rama.
Një fokus i veçantë i hetimit është blerja nga Kolegji i Evropës, në vitin 2022, e një ndërtese banimi në Spanjaardstraat në Bruges për rreth 3.2 milionë euro. Prona aktualisht strehon diplomatë që ndjekin akademinë. Blerja ndodhi gjatë një periudhe të raportuar të vështirësive financiare për institucionin dhe pak para se EEAS të niste një tender i cili më vonë i dha kolegjit rreth 654,000 euro fonde nga BE.
Hetuesit po vlerësojnë nëse ndonjë informacion i brendshëm në lidhje me atë tender mund të jetë përdorur për të fituar një avantazh të padrejtë, në shkelje të mundshme të rregullave të prokurimit dhe sekretit profesional të BE-së.
Kolegji i Evropës, i themeluar në vitin 1949, konsiderohet gjerësisht si një shkollë pasuniversitare kryesore për zyrtarët dhe diplomatët e BE-së, me shumë figura të larta në institucionet e BE-së midis ish-studentëve të saj. Kolegji aktualisht drejtohet nga Rektorja Federica Mogherini, ish-Përfaqësuesja e Lartë e BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, e cila më parë drejtoi EEAS-in. Ajo filloi një mandat të dytë pesëvjeçar në Bruges në fillim të këtij viti. Raportet thonë se ajo deri më tani nuk ka komentuar publikisht për bastisjet.
Periudha nën hetim përputhet me mandatin gjatë të cilit EEAS u drejtua nga Josep Borrell, ish-ministri i jashtëm i Spanjës, i cili shërbeu si Përfaqësues i Lartë nga viti 2019 deri në fund të Komisionit të mëparshëm Evropian.
Në këtë fazë nuk ka asnjë indikacion se Borrell ose udhëheqja aktuale e EEAS-it janë personalisht nën hetim. Shërbimi tani drejtohet nga Kaja Kallas, e cila mori detyrën si Përfaqësuese e Lartë dhe shefe e EEAS-it në fund të vitit 2024.
Rasti i shtohet një modeli më të gjerë të shqyrtimit të qeverisjes, integritetit dhe sigurisë rreth institucioneve të BE-së. Në javët e fundit, ka dalë një sërë akuzash të veçanta në lidhje me aktivitetet e inteligjencës hungareze në Bruksel. Gazetarët investigativë raportuan se oficerët hungarezë, që vepronin nën mbulesë diplomatike në përfaqësinë e përhershme të vendit midis viteve 2015 dhe 2017, u përpoqën të rekrutonin zyrtarë të BE-së, përfshirë stafin e Komisionit.
Këto pretendime për spiunazh përqendrohen në periudhën kur Olivér Várhelyi , tani Komisioner Europian, shërbeu si ambasador i Hungarisë në BE. Ai i ka thënë Presidentes së Komisionit Ursula von der Leyen se nuk ishte në dijeni të ndonjë aktiviteti të tillë. Komisioni Europian ka krijuar një grup të brendshëm për të shqyrtuar akuzat, duke deklaruar se i trajton ato si një çështje sigurie operacionale.
Edhe pse ligjërisht i dallueshëm, hetimi për mashtrim që përfshin EEAS-in dhe Kolegjin e Evropës dhe akuzat për spiunazh në lidhje me inteligjencën hungareze ushqejnë të dyja një debat më të gjerë në Bruksel mbi masat mbrojtëse kundër abuzimit të fondeve të BE-së, ndikimit të padrejtë dhe shkeljeve të sigurisë. Për momentin, fokusi në Belgjikë është në punën mjeko-ligjore të EPPO-së dhe OLAF-it. Gjetjet e tyre do të përcaktojnë nëse hetimi aktual çon në akuza penale apo mbetet një kujtesë e profilit të lartë e përpjekjeve të BE-së për të kontrolluar institucionet e veta.
