| BASHKIMI QE VRET PLURALIZMIN
Nga: Andrea STEFANI Duhen lënë mënjanë gjërat që mund të na ndajnë në bindjet tona dhe të mobilizohemi e të lidhemi me njëri-tjetrin për një çështje të madhe”. Po të pyesësh sot se e kujt është kjo thënie apo ide, do të marrësh në shumicën dërrmuese të rasteve një përgjigje të shpejtë: e Edi Ramës. Por nuk është kështu. Autori i vërtetë i kësaj thënieje është Enver Hoxha. Citimi është shkëputur nga raporti që ai mbajti në vitin 1942, në Konferencën e Pezës dhe kur nuk ishte bërë ende diktator. Është një thënie, pra, e vjetër, por shumë e ngjashme me ato të politikës “së re” të Ramës, që po ashtu propagandon bashkimin tej bindjeve, tej së majtës dhe së djathtës. Dhe në qoftë se shqiptarëve nuk do ua vrasë veshin kjo përputhje e kryetezës së një politike të stërvjetër të vitit 1942, me kryetezën e një politike që pretendon sot të jetë e re, kjo do të thotë se ata nuk dinë të mësojnë nga pësimet e historisë. Po përse thirrjet e sotme për bashkim, ose të paktën ashtu sikurse i shtron Edi Rama, janë jo vetëm primitive, jo vetëm jashtë kohës, por edhe të rrezikshme si politika për pluralizmin? *** Ndoshta ngaqë shqiptarët kanë vuajtur shumë si një komb i ndarë, thirrja apo fjala “bashkim” duket se është ngulitur në psikologjinë e shumicës prej tyre një aspiratë sublime. Bashkimi është absolutisht i mirë dhe prandaj kusht flet për bashkim është po ashtu i mirë ose i bën një të mirë “popullit”. Duket që politikanët shqiptarë e kanë kuptuar këtë afeksion thuajse subkoshient të masave për bashkimin dhe prandaj “bashkimi” është fjala më e abuzuar në fjalorin e tyre. Në të gjitha kohërat. Edhe sot. E megjithatë duhet të pranojmë se e mira apo e keqja e një bashkimi varet nga nevoja reale për të në një periudhë të caktuar historike. Varet edhe nga fakti se për ç‘bashkim bëhet fjalë ose kush duhet të bashkohet, mbi ç‘bazë dhe përse? Kështu, kur bëhet fjalë për kombin, bashkimi është një e mirë vështirë e kundërshtueshme. Pavarësisht, nëse e mundësojnë apo jo rrethanat. Veçanërisht bashkimi është i domosdoshëm kur kombit apo edhe shtetit i kanoset një rrezik i jashtëm, ose kur duhet të mobilizohet kundër një pushtuesi. Askush nuk mund të kundërshtojë që Skënderbeu ndoqi një politikë shumë të drejtë kur u bëri thirrje princërve shqiptarë për bashkim në luftë kundër osmanëve. Në atë kohë, rreth 7 shekuj më parë, ajo ishte vërtet (pa thonjëza) një politikë e re. Duhet pranuar se e drejtë ishte edhe thirrja e Enver Hoxhës për bashkim gjatë pushtimit nazi-fashist përjashtuar faktin që ai u investua fshehtas në sabotimin e këtij bashkimi. Raste të tjera ka plot. Përgjithësisht, bashkimi dhe thirrjet për bashkim përkojnë me interesin kombëtar, me çështjen kombëtare. *** Por nuk mund të thuhet e njëjta gjë kur çështja shtrohet në rrafshin shoqëror ose pasi kombi, që është çliruar nga të huajt, ka përpara sfidën e ndërtimit të një sistemi politik pluralist dhe me liri. Në këto momente, thirrja për bashkim shndërrohet në keqbërëse dhe përdoret enkas që, nëpërmjet afeksionit që kanë njerëzit për bashkimin, të mbytet liria e tyre. Edhe shqiptarët kanë thënien: bashkimi bën fuqinë. Por kjo fuqi (politikisht fuqi = pushtet) është përdorur jo rrallë për të shtypur vetë shqiptarët. Enver Hoxha e kishte të justifikuar thirrjen për bashkim gjatë luftës për çlirim, por më tej, kjo thirrje u bë strumbullari i një politike që asgjësoi pluralizmin politik në Shqipëri. Mbi një bashkim të tillë, që më pas u ngrit në nivelet e unitetit (të një bashkimi edhe më monolit rreth Enverit, partisë së tij dhe tej partive të tjera) u themelua diktatura komuniste që zgjati gati gjysmë shekulli. Është gjysmë shekulli skllavëri dhe shtypje me parullën e bashkimit dhe kur pluralizmi identifikohej me përçarjen dhe shpallej një ide armiqësore. Kjo nuk duhet harruar. Nuk duhet harruar që kryeparulla e diktaturës: tek uniteti qëndron forca jonë! Krejt në kundërshtim me diktaturën, forca dhe epërsia e demokracisë mbi diktaturën nuk qëndron te bashkimi, tek uniteti, por te pluralizmi. *** Në mbarim të periudhës së “bashkimit” absolut, shqiptarët shpallën frenetikisht pluralizmin politik. Krijimi i partive të tjera politike, përveç asaj në pushtet, u shpall si një arritje historike e një sistemi të ri. Dhe në atë kohë askujt nuk i shkonte ndërmend të fliste e thërriste për bashkim. Por ja, pas 18 vjet pluralizëm, shohim që jo pak shqiptarë janë lodhur nga pluralizmi dhe partitë, nga sherret dhe konfliktualiteti i tyre. Jo pak kanë nisur të mendojnë se pluralizmi politik, që deri dje e duartrokitën si shpëtim nga bashkimi që impononte diktatura komuniste, nuk qenka i përshtatshëm për Shqipërinë. Prandaj jo rastësisht ka nisur të ridalë në skenën politike “bashkimi”. Dhe është pikërisht “bashkimi” dhe jo pluralizmi politik që paraqitet sot si politikë “e re”. Madje, në emër të bashkimit, Rama dhe Berisha u kanë dhënë udhë “reformave” që dukshëm priren nga skartimi i pluralizmit politik. Por zgjidhja nuk është kjo. Në këtë moment, shqiptarët ngjasojnë me izraelitët, që pas largimit nga skllavëria e Egjiptit kërkonin, të lodhur nga bredhjet në kërkim të tokës së premtuar, të ktheheshin prapë në Egjipt. Dallimi është se, ndërsa në rastin e izraelitëve ishte “populli” që i bënte presion Mesias që të ktheheshin prapa, në rastin e shqiptarëve është “Mesia” që i bën presion “popullit” të kthehet prapa te “bashkimi”. *** “Toka e premtuar” e shqiptarëve është demokracia liberale evropiane. Një demokraci pluraliste me institucione liri-mbrojtëse, të pavarura dhe pushtete të ndara. Dhe ky sistem politik nuk ka nevojë për bashkim, por për konsensus. Në këtë rast shteti, qëllimi i përbashkët, është si puna e dritës diellore që formësohet me kontributin e të gjithë spektrit të ngjyrave. Tej spektrit të këtyre ngjyrave ka vetëm errësirë. Fakti që pluralizmi në Shqipëri ka degjeneruar në konfliktualitet dhe përçarje, nuk është argument për të hequr dorë prej idealeve pluraliste. Fakti që partitë nuk janë treguar të denja për misionin e tyre, nuk është argument për të hequr dorë nga partitë. Puna është jo t‘i shfrytëzosh të metat, dobësitë dhe zhgënjimet e pluralizmit kundër pluralizmit (këtë e ka bërë shumë mirë Hitleri dhe Musolini), por t‘i riparosh ato në dobi të pluralizmit. Kjo kërkon të fuqizosh ato institucione që, jo vetëm e kufizojnë, por edhe kontrollojnë ushtrimin e pushteteve politike. Të forcosh një drejtësi të pavarur që nuk lejon askënd të ngrihet mbi ligjin. Kjo kërkon të fuqizosh ato vlera, parime dhe praktika të demokracisë të cilat nuk lejojnë që pluralizmi të degjenerojë në përçarje dhe partitë në banda të korruptuarish. Dhe këto vlera dhe parime janë mbrojtja e të drejtave dhe lirive të njerëzve, e pronës, e punës, e jetës nga dhunimi arbitrar i pushteteve politike, e lirisë së fjalës dhe medias, të organizimit, të mbrosh ndarjen, kufizimin dhe balancimin e pushteteve nga i njëjti dhunim. Është mungesa e këtyre vlerave, tradhtimi i këtyre parimeve, sabotimi i këtyre institucioneve nga vetë politikanët, që e ka degjeneruar pluralizmin në përçarje dhe që u jep dorë sot po prapë politikanëve si Edi Rama, të ofrojnë si një solucion magjik dhe trullosës, “bashkimin” tej partive, tej politikës së politikanëve, tej pluralizmit. *** Por kjo nuk është zgjidhja. Kjo do të qe vdekja e pluralizmit dhe largim nga premtimi i bërë në fillim të viteve ‘90, largim nga aspirata e sintetizuar në parullën e asaj kohe: Liri-Demokraci! Dhe është sharlatanizëm politik që, një lider partie të bëjë thirrje për bashkim tej kufijve të partive. Është edhe populizëm vulgar. Është një turp për lidershipin e Partisë Socialiste (që shpresojmë se nuk është reduktuar vetëm me Edi Ramën) që toleron një bjerrje kaq të rrezikshme të parimeve politike për një parti që synon Evropën. Asnjë lider partie nuk do të guxonte, në kushtet e një shoqërie pluraliste, të bënte thirrje për bashkim tej-partiak, pa mohuar misionin e partisë që drejton. Sepse është absurde, është si një kontradiktë në përkufizim. Një lider partie që thërret për bashkim jashtë partive! Atëherë ç‘duhet edhe partia e tij? Të paktën, Rama duhet të largohet nga PS dhe pastaj të shpërndajë ftesat për një bashkim të popullit rreth tij. Të vetmit liderë partiakë që kanë bërë thirrje për bashkim tej partive, kanë qenë diktatorët si Hitleri, Stalini, Musolini apo dhe Enveri. Ata kanë bërë gjithnjë thirrje për bashkimin e popullit rreth pushtetit të tyre absolut, rreth partisë së tyre, ndërkohë që kishin dënuar me vdekje pluralizmin politik. Kjo që po ndodh është vërtet një hap i rrezikshëm prapa. Tashmë ka ardhur momenti të pyesim: mos edhe Rama ëndërron një bashkim të tillë, që do të na shpëtojë nga të këqijat e “pluralizmit”? Hakmarrje me shpërthim Mbrëmë rreth orës 00.30 minuta, në rrugën “T. Tashko” në Tiranë është rregjistruar një shpërthim i fuqishëm. Ka qënë subjekti privat i qytetarit Blendi Aga, objekt i shpërthimit terrorist. Fatmirësisht nuk ka patur viktima në njerëz, por dëmet materiale kanë qënë të konsiderueshme. Shpërthimi ka terrorizuar jo vetëm pjestarët e familjes Aga, por edhe banorët përreth. Edhe në shkollën jo publike “Zëmra e Krishtit” në Shkodër, shkollë fetare kjo, pak ditë më parë u bë evakuimi i rreth një mijë nxënësve, pasi roja zbuloi në kohë një sasi lënde plasëse, e cila u ç`aktizua nga forcat speciale te lëndëve shpërthyese. Por mbrëmë lënda plasëse shpërtheu, duke tronditur kryeqytetin. Familjarët e familjes Aga nuk pranuan të japin hollësi për gazetën, si duket nga frika se mos terroristët hakmerren më fuqishëm, siç edhe ka ndodhur në të vërtetë herë të tjera. Mustafa Aga, babai i Blendit, e ëma Sulltane Aga, ose Tone siç e thërrasin ata që e njohin, e motra Merida, me pak fjalë që mudëm tu nxjerrim në momente ankthi, lënë të nënkuptohet një hakmarrje ndaj Blendi Aga, pasi kur i pyet për të, të thonë se jo vetëm pët të, por as për të shoqen Alie dhe vajzën pesë vjeçare Amondia, nuk dinë prej disa kohësh se ku ndodhen. Por në një moment e moshuara Sulltane lëshoi një shprehje pasigurie kur tha: “Shyqyr që tim biri i lindi vajzë se po të kishim djalë ai nuk do të rritej. Eh gjaksit” Pra duket se shpërthimi ka patur prapavijë gjakmarrjeje. Me investigimet e shpejta, mësuam se vërtet më datën 08.11.1998, vëllai i Blendit kish hapur një sherr në qytetin e Shkodrës, ku makina e tij ishte përplasur me një automjet tjetër. Ajo ngjarje kish regjistruar edhe plagosje. Pas disa vitesh, pikërisht më 29.08.2006, nga një sëmundje e keqe, vdes vëllai i Blendit. Pas shtatë ditëve pas vdekjes,më 08.09.2006 ngujohen babë e bir, Mustafa dhe Blendi Aga, pasi kanë patur besë nga gjaksi, një kod ky tashme i njohur i Kanunit 600 vjeçar të Lekë Dukagjinit. I moshuiari i ngujuar, i sëmurë, nuk lëvizte dot nga krevati. Nuk lëviz as sot. Duket se gërvishtja e makinave në Shkodër më 1998 kish futur në gjak vëllain e Blendit dha gjaksin në Shkodër. Kjo përforcohet, pasi mëson se Blendi Aga, në fillim të shtatorit 2006, kishte bërë denoncim në polici për telefonata kërcënuese për jetën e meshkujve të familjes Aga . Por duket se gjaksi është zëmëruar edhe më shume, pasi në vitin 2007 mësojme se në parkingun e tij është regjistruar një sulm me armë zjarri. Nga gjithë këto, shpërthimi i mbrëmshëm sjedh bindjen se ka patur motive hakmarrjeje. Korresp. i “SH.E.” Jetë e rrezukuar Keto dite te marsit 2009 ne shtepine e Kol e Mri Dedvukaj ( Martini ) fshati Dobre, i Komunes Qender , Malesi e Madhe, te cilet jane vjeherri dhe vjeherra e Margerita Martini, jane paraqitur disa persona te veshur me uniforme policie, ku kane ushtruar gjoja kontroll ne banesen e tyre. Gjate kontrollit i kane kercenuar seriozisht dhe ne mes te tjerave, i kane thene se e kemi marre vesh se Margerita do te kthehet ne Shqiperi, por ne rast se ajo nuk do te terheqe denoncimin e bere ne prill te vitit 2000, per keqtrajtimin dhe dhunen e ushtruar ndaj saj, ne do ta eliminojme. Kola dhe Mria, te bindur se personat ishin te strukturave te partise socialsite, e cila pretendon qe ne zgjedhjet parlamentare te 28 qershorit 2009, te marre pushtetin, u jane drejtuar organeve te policise, por nga ana e tyre nuk eshte marre asnje mase. Strukturat e policise deri tani jane treguar mjaft te paafta, pasi e kane mendjen tek perfitimet dhe zgjedhjet politike dhe jo te siguria e jetes se qytetareve. Ne si media e shkruar, nuk hezitojme per te publikuar kete rast flagrant qe kercenon jete njerezish te pafajshem. Mjerisht, deri ne keto momente, ne si gazete “SHQIPERIA ETNIKE” nuk na mbetet gje tjeter, vecse te lutemi: “O Zot mbroje kete familje kristiane shqiptare”. NDUE BACAJ Deputet i sigurte? Paguaj 500 mije euro! Sistemi i ri zgjedhor i Shqipërisë, stimulon ndjeshëm rolin e subjekteve politike përballë elektoratit. Pesha specifike e individit, tashmë është minimale në një listë të mbyllur dhe të miratuar ne Komisionin Qëndror te Zgjedhjeve. Siç është tashmë e qartë dhe e njohur prej rreth 20 vitesh, roli i kryetarëve të partive politike, është vëndimtar në përcaktimin e emrave për kandidatë si deputetë/e. Një shkresë me firmen e kryetarit dhe me vulen e partisë, pasi depozitohet ne KQZ- mund të të japë mandatin e deputetit pa u zhvilluar zgjedhjet akoma. Ky arsyetim vlen më së shumti për dy subjektet e mëdha politike: PS dhe PD, por edhe per disa te tjera, në zona që mund të konsiderohen “bastione” të tyre. E gjithë “loja” zhvillohet në fushën akoma pa lojtarë të një partie politike. Vendet e para te listave, sidomos tek PD dhe PS, janë të sigurta për tu zgjedhur deputet. Per ta qartësuar, në qarkun e Shkodrës, minimalisht deri në vëndin e katert, emrat e PS-së për deputet, mund te konsiderohen të pakten teorikisht, të sigurtë për tu zgjedhur. Gjithmonë, në bazë të votave të fituara në zgjedhjet e kaluara, të cilat për hir të realitetit, janë zhvilluar në bazë të një sistemi tjeter. Tek PD-ja, ky numer mund të arrijë mbase i sigurtë, deri tek numri 6 i listës së këtij subjekti. Ateherë, e gjithë “lufta” në qënder bëhet për rreshtimin e emrit pikërisht deri në këtë numer: 4 per PS-në dhe 6 për PD-në. Në një listë të pafund kandidaturash, ësht e veshtirë të zgjedhësh, qoftë edhe për një kryetar të sprovuar të qendrës, sigurisht. Nga ana tjeter, “investimi” i kësaj natyre, është ndoshta shumë më i vlefshëm se një fabrikë. Mjafton të sjellim në vëmëndje akuzat e vetë deputetëve se një votë në Kuvend ka kushtuar deri ne 500 mijë euro për tu rreshtuar pro emrit te Bamir Topit si president. Nuk duhet harruar se për 4 vite mandat, pervec se te jepet rasti një herë të pakten për të votuar president, vota jote mund të fitojë vlerë edhe për kryetar kuvendi, kryeminister, ministra apo edhe institucione të tjera kushtetuese që burojnë nga Parlamenti shqiptar. I gjithë ky arsyetim, ka sjellë nj rritje marramendëse të çmimit “për sigurimin” e një mandati ne Kuvend pa u zhvilluar akoma zgjedhjet, përmes rreshtimit në vënde të sigurta të listave të PD-së dhe PS-së kryesisht. Burime të rezervuara natyrisht, por edhe biseda mes “skifterësh” që synojnë foltoren, bëjnë me dije për gazeten “SHE” se individë te veçantë, janë të gatshëm te paguajnë deri ne 500 mijë euro per një karrike deputeti të sigurtë. Keto të dhena në fakt vijnë nga kampi i mazhorancës, por duhet thënë se edhe nga kampi i minorances, e cila mëndon se i është afruar pushtetit, shifrat janë thuajse të njëjta. Duke bëre një përllogaritje të thjeshtë, nëse PD dhe PS kanë të sigurtë të fitojnë së bashku 100 deputete, nëse secili paguan 500 mijë euro, totali arrin në rreth 50 milion euro. Sipas gjasave, këto para derdhen në arken e partisë, por natyrisht një pjesë ndoshta edhe në xhepat e kryetarëve. Në fund të fundit, askush nuk kërkon ndonjë faturë në momentin e derdhjes së parave apo jo…?! Në fakt, këto janë vetëm tarifat fillestare të një vëndi të sigurtë si deputet në zgjedhjet e 28 qershorit 2009. Indikacione për një “treg” të tillë “informal” në Shqipëri, kanë tashmë edhe organizma ndërkombetare, të cilët do të monitorojnë jo vetëm zgjedhjet, por edhe procesin që i paraprin atyre. Në këtë kuadër, do të mbikëqyren rreptësisht të gjitha listat dhe të gjithë emrat, duke u ndaluar kryesisht tek bisnesmenët, të cilët potencialisht janë të mundur të “blejnë” një vënd në Kuvend pa u zhvilluar akoma zgjedhjet në Shqiperi. Kriza, Shqiperia nder me te rrezikuarat nga Albert Vataj Fondi Monetar Nderkombetar e ka renditur Shqiperine si nje nga 26 vendet ne zhvillim qe jane me te rrezikuarat nga kriza globale dhe te cilat do te kene tkurrjen me te madhe te rritjes ekonomike, krahasuar me parashikimet e meparshme. Ne nje raport te publikuar vetem nje dite me pare Fondi thote se vendet me te ardhura te uleta, i shpetuan fazave te hershme te krizes globale, por tani jane duke u goditur fort prej saj. Problemi kryesor sipas FMN mbetet ai i financimeve. Per Shqiperine raporti vlereson se investimet e huaja direkte do te bien ne vitin 2009 ne 4.6 per qind te produktit te brendshem bruto nga 4.9 qe ishin ne 2008. Por vec kesaj fluksi i te ardhurave nga jashte, sipas raportit do te tkurret edhe per shkak te renies se dergesave. FMN vlereson se per kete vit, te ardhurat qe emigrantet shqiptar do te dergojne ne Shqiperi do te bien me 2 per qind ne raport me produktin e brendshem bruto, ose e thene ndryshe do te jene 21 per qind me pak se sa ishin ne vitin 2008. Ndihma ekonomike qe Shqiperia merr nga jashte do te ulet nga 2.7 per qind e GDP ne 2008 ne 2.2 per qind ne vitin 2009. Burimi i fundit i financimeve nga jashte jane eksportet. FMN vlereson se eksportet e vendeve ne zhvillim do te pesojne nje renie te ndjeshme, per shkak se bazohen kryesisht tek lendet e para, tregtia e te cilave gati eshte pezulluar. Per janarin, eksportet shqiptare u tkurren me 11 per qind krahasuar me nje vit me pare. Keto ishin goditjet nga jashte. Por FMN thote se edhe tregjet e brendshme financiare te vendeve te varfera po shfaqin shenja ngerci, tye cilat pikesepari po reflektohen me nje rritje te ndjeshme te kostos se kredive, dhe tkurrje te kredise per sektorin privat. Megjithate nje rrezik mjaft i madh per Shqiperine mbetet ai i transferimit te fondeve nga bankat tek memat e tyre jashte. “Duke patur parasysh se bankat ne vendet ne zhvillim zoterohen kryesisht nga banka te huaja, ato mund te perballen me fenomenin e transferimit te fondeve tek bankat meme,” thote raporti. Shqiperia eshte vendi i trete nga ekonomite ne zhvillim, per nga kapitali i huaj ne sektorin bankar. Mbi 87 per qind e sektorit bankar ne vend zoterohet nga te huajt. Vendet ne zhvillim po etikopetohen tani si epiqendra e re e krizes globale, ccka po shqeteson nderkombetaret. Menjehere pas publikimit te ketij raporti, drejtori i FMN straus kahn kerkoi nderhyrje urgjente, ccka sipas tij do te parlandalonte nmje krize humanitare. Autoritetet politike i mashtron pushteti, ndaj shoqeria i shtyn ne theqafje Jeton KELMENDI Drejtor i gazetes “Java: Preishtine Është e natyrshme qe në vendet në tranzicion, të cilat kalojnë prej një sistemi në tjetrin të krijohen autoritete e madje edhe mite. Në shoqëritë pas komunizmit, në të gjitha vendet që kaluan në pluralizëm një kohë të caktuar vërehen ndikimet dhe efektet e sistemit monist. Edhe në vendet e lindjes por edhe në Ballkan ndërrimi i sistemeve ka marr një kohë të caktuar, mirëpo kjo është kapërcyer në masë të madhe. Fatëkeqësisht në shoqërinë tonë, kjo dukuri e ndikimit të sistemit të kaluar po qëndron në fillimet e një ndryshimi por jo edhe të shkojë më tutje. Është vërtetë interesante fakti se shoqëria shqiptare, ndër të parat në hapësirat e ish-Jugosllavisë, ja ktheu shpinën sistemit të atëhershëm. Mirëpo sa kemi mundur që vërtet ta ndryshojmë vetveten është një çështje tjetër. Ndonëse tek gjeneratat e vjetra të cilat janë edukuar dhe formuar me sistemin social-realist, pritet një vështirësi në rezultat e ndryshimit, tek një pjesë e të rinjve është për të habitur ky rezultat i dobët. Shoqëria jonë ka shumë probleme thelbësore me të cilat përballet, nga shumë aspekte. Krijimi i autoriteteve është një fenomen tepër krucial në avancimin e sistemit të ri në vetëdijen tonë. Në shoqërinë tonë pas këtyre ndryshimeve dhe pas luftës, e gjithë asaj që ndodhi, u krijuan personalitete autoritative, diku me pak rezultate e diku edhe pa to. Këta njerëz jo për fat të mirë vazhdojnë të krijohen edhe sot dhe numri i tyre është në rritje. Duhet pranuar fakti se akoma tek ne më shumë çmohet njeriu se sa puna e tij, kujtoj për këtë ka fakte të bollshme në të gjitha sferat e jetës. Duke u nisur në atë thënien e popullit “lehtë është me fitua por vështirë është ta mbash”, këtu kemi parasysh autoritetet e krijuara i mashtron pushteti dhe lakmia dhe shumica nga ta abuzojnë me atë pushtet që kanë qofshin liderë partish, drejtues institucionesh apo kudo që janë ata. Autoriteti i tyre bie, shoqëria shpejtë i shtynë por edhe shpejtë i pështynë, natyrisht pasi që ata nuk kanë suksese, për të mos thënë më keq edhe e dëmtojnë shoqërinë. Këto “autoritete”, më pastaj ndodhen në pozitë të palakmueshme për ta dhe pushtetin e tyre e konsiderojnë të tyre përjetë. Gabimi është më i madh se sa mendohet, këta njerëz shndërrohen në autoritarizma. Pak fjalë për autoritarizmin e tyre. Njerëzit e caktuar, qofshin ata në politikë, kulturë, shkencë e kudo tjetër, kanë një vetëdije të tillë se autoriteti i tyre nuk mund të jetë jetëgjatë, kjo sipas punës së tyre, prandaj ata krijojnë struktura të caktuara që kontrollojnë hapësirën e tyre dhe natyrisht punojnë në thyerjen e barrierave në rrugën e zhvillimit të tyre dhe grupeve të tyre të interesit. Për t’ia dalë kësaj pune me sukses duhen edhe mjetet dhe format. Zakonisht ato mjete dhe forma janë nga më të panjerzoret, ka mjaftë raste të tilla kur një apo më shumë njerëz e kundërshtojnë një gjë të tillë dhe ata do të jenë në të gjitha mënyrat të keqtrajtuar, që nga opinioni e deri tek pengesat tjera ku mund të kontribuoj ai apo ata, jo rrallë herë edhe vriten. Ky është autoritarizmi që e kanë shumë personalitete dhe kjo është dukuria nga më të rrezikshmet në shoqërinë tonë. Duhet shtuar edhe një gjë se autoritarizmi gjithmonë lind nga autoriteti dhe derisa populli dhe shoqëria në përgjithësi nuk krijon vetëdijen se proceset dhe punët janë rëndësia e dorës së parë e jo individi qoftë sado autoritativ, do të kemi probleme me vetveten, do të kemi korrupsion, lypsar milioner, bllokues të përparimit të mekanizmave që ndryshojnë jetën tonë. Sondazhomania Nga Blerti Delija Eshte moda me e fundit, e futur zyrtarisht ne prag te zgjedhjeve te 28 qershorit 2009 ne Shqiperi. Nuk eshte e re, thjeshte kopjimi i rradhes i asaj qe ne perëndim, ka me dhjetëra dekada qe eshte ne funksionim. Megjithatë, sondazhomania shqiptare, ka vecantite e saj qe e dallojne qarte nga ato te vendeve te tjera. Si ne cdo aspekt te jetes, edhe sondazhet kane shume alternativa. E veçanta e Shqiperise eshte se sondazhet jane te preferuara dhe te besuara nga krahe te caktuar politike ne vendin tone. Per ta shkoqitur me mire…. Sondazhi “Gani Bobi” eshte i preferuar i Partise Demokratike dhe i aleateve te saj, prandaj rezultatet e tij komentohen me kenaqesi nga drejtues te larte te PD-se, te mazhorances, ministra e zyrtare. Sondazhi tjeter, i cili ne fakt eshte mjaft prestixhoz ne arenen nderkombetare, “Zogby” (eshte thjeshte mbiemri i shpikesit te tij), eshte i preferuar nga Partia Socialiste dhe aleatet e saj dhe natyrisht, eshte mjaft argëtues ne “gojen” e drejtuesve te larte te PS-se, te perfaqesuesve te minorances, ish-ministrave apo ish- zyrtareve. Ka edhe nje sondazh tjeter, i cili ne fakt deri tani nuk ka nje emer, por qe eshte i preferuar nga nje pjese e opozites se kryesuar nga LSI-ja dhe komentohet me mjaft seriozitet nga drejtues te larte te saj, perfaqesues te kësaj pjese te minorances, ish-ministra dhe ish- zyrtare te para vitit 2005, tashme ne rradhet e Levizjes Socialiste per Integrim. Po pse jane sondazhet e mesiperme te preferuara nga forca dhe grupime te ndryshme politike, duke përjashtuar rezultatet e kompanive te tjera, qofte edhe prestixhoze? Pergjigja e kësaj pyetjeje, na fut ne vecantite e sondazhomanise shqiptare. Atehere, “Gani Bobi”, ne rezultatet e publikuara nxjerr fituese PD-ne, por edhe aleatet e saj ne zgjedhjet e fund qershorit. Sondazhi “Zogby”, i cili edhe pse me fame nderkombetare, ka gabuar rende (deri ne “gomarllëk”) ne disa zgjedhje ne vende te Amerikes, ne rezultate nxjerr fituese PS-ne me 28 qershor. Edhe me sondazhin pa emer te publikuar nga LSI-ja, ndodh e njëjta gje: nxjerr me rezultate shume te larta pozitive kete force politike. Per te qene te sinqerte deri ne fund, eshte edhe nje sondazh tjeter, faktikisht me pak serioz, por qe pronesine e tij politike, deri tani, nuk e ka marre persiper askush. Nje fallxhore e amplifikuar ne “Zone e lire” te Arian Çanit, ka marre persiper te percaktoje jave pas jave mundesine e fitores ne zgjedhjet e 28 qershorit, madje duke u bazuar edhe ne perceptimin popullor qe kane sondazhet e tjera. Sondazhi ne fjale, qe ne po e quajme “Çani” (emri me te cilin e ka pagëzuar “Zone e lire” eshte mjaft i ngaterrueshem), eshte edhe magjik teksa metodologjia e përdorur eshte ajo paranormale e fallxhores se “Vizion Plus”. Pavaresisht se nuk ka akoma “nje pronesi politike”, edhe sondazhi “Çani”, me i paanshmi deri tani, ka filluar te anoje majtas, pavarësisht se i tille mbase mund te jete perceptimi “paranormal” i fallxhores per sondazhin. Kjo eshte panorama e deritanishme, qe sipas gjasave mund te ndryshoje me futjen ne loje edhe te sondazheve te tjera, sipas gjasave “te porositura” per te kënaqur te tjera parti apo grupime. Po cili mund te jete ndikimi i mundshem tek elektorati i ketyre sondazheve? Tek njerëzit normal dhe jo shume te politizuar, eshte thjeshte çoroditja. Ne nje vend me me pak se 3 milion zgjedhes efektiv, ne kampione testimi qe zakonisht shkojne 1 mije persona, rezultatet jane mjaft te ndryshme, pa patur nje krah te natyrshem sic ndodh pergjithesisht ne vende te tjera. Tek njerëzit e politizuar, ka nje efekt thjeshte “karikimi te rradheve”, duke marre te mireqene sondazhin qe “i ben qejfin politik” personave qe bejne tifozllëk per PD, PS apo LSI-ne e te tjera. Problemi eshte tek te pavendosurit, te cilet jane nje numer i konsiderueshem ne Shqiperi. Ne nje trysni te tille dhe amulli totale, ata e kane te pamundur te orientohen dhe normalisht, nuk tregojne aspak me shume interes se deri me tani per zgjedhjet, voten e tyre dhe vleren qe duhet te kete, duke u bere edhe me te pavendosur, madje deri ne bojkot te zgjedhjeve. Eshte kjo nje tjeter “dhurate” nga partite politike, pikërisht per ata, qe na raste afërsie te rezultateve sipas sondazheve, mund te bejne ate cfare quhet “diference”. EDHE KUR DEPUTETI DHUNON PRIFTIN, NUK U SHKELKA LIGJI! Si ekstremizmi fetar, ashtu edhe dhuna, janë produkte të shoqërive regresive.Ekstremizmi fatmirësisht nuk është reflektuar shumë përgjatë 70 viteve të fundit, ndërsa dhunë deri fizike ndaj përfaqësuesve të besimeve, si katolik ashtu edhe mysliman, ka patur jo rrallë. Kështu, rruga drejt Europës dhe strukturave Euro-Atlantike bëhet me më shumë kthesa. Labirinth plot terr. Rruga e besimit në Shqipëri është mjaft e zënë nga hajdutët e pushtetit. Po po, nuk është e lirë. Rruga e lirë e besimit nuk mund të jetë as sesi e lirë , kur prifti rrahet në Lterë nga nipërit e deputetit. Kështu ka ngjarë në Kishën e Laçit. Ylli Vlashi dhe Astrit Vlashi, nipa të deputetit Pal Dajçi, dhunojnë gjatë ritit fetar at Mikel Pllumbaj, në prani të rreth 400 besimtarëve. Dhunuesit, sipas meshtarit jane të shtyrë nga deputeti Pal Dajçi dhe kryebashkiaku i Laçit Luigj Isufi. Ata kanë zënë me forcë prej shumë vitesh tokë nga territori i Kishës sël Shën Andoit, ku kanë ngritur lokal. Deputeti e kryebashkiaku shfajësohen, madje edhe e kërcënojnë Kishën përmes deklaratave injorante, ndërkohë që flasin për shtet ligjor, nderkohë që të ardhurat nga lokali nuk duan shumë shtrydhje truri për tu llogaritur. Themi kështu, pasi nëse mbrohen nga pushteti, pse jo edhe shteti dy dhunuesit e meshtarit dhe vendit të shenjtë që në shekuj ka bërë mrekulli, pse nuk deklarojnë këta dy të pa fe se sa taksa, sa tatime mbi të aredhurat ka paguar ky lokal. Është një pikë ku çështja xhveshet, jo vetëm moralisht e politikisht, por edhe ligjërisht. Gjithkush e di se vetëm gjatë shtatë javëve që moti lidhet, pra nga Nata e të Lidhurave deri të Dielen e Pashkës, në Kishë shkojnë afro 80 000 besimtarë e pelegrinë çdo ditë. Po përgjatë të Marteve të Shën Ndout, sa besimtarë shkojnë atje? Se çdo besimtar vete atje të paktën herë. Ata qoftë edhe një euro përgjatë rruges që e bëjnë në këmbë, një orë vajtje e një orë kthim deri në Laç, të konsumojnë, del që vetëm për 49 ditë, xhiroja e atij lokali të rrumbullakoset në 3 920 000 euro. Po pergjatë një viti? Po tash 17 vjet? Të paktën këto para duhet të merren nga deputeti e kryebashkiaku, meqë nuk do hetim të madh. Shkoni veç nje ditë e verifikoni xhiron e lakalit që vjedh e dhunon Kishën, ndërgjegjen e gjithkuj, edhe të myslimaneve, pasi aty shkojnë të gjithë, pa dallim feje. Kështu, të gjithë e dimë, kanë shkuar edhe përgjatë 23 viteve diktaturë, ku liria e besimit dënohej me kushtetutë. Edhe atëherë kur ish sekretari i parë i Komitetit Qëndror të Rinisë Lisen BASHKURTI e kishte detyrë partie të dilte kontroll në Kishën e Shën Ndout për ti qethur zero të rinjtë që besonin në Zot, për ti frikësuar besimtarët, për të futur në rreth të kuq moshat e mesme për ti dënuar më vonë me anë të ca dëshmitarëve, pra me prapavijë nga partia, vetëm se shkonin në Laç. Kështu veprohej, pasi as Enver Hoxha nuk mund të arrestonte gjithë ata besimtarë , se ishin shumë, mbi 30 000 në ditë. Sot, ky Lisen merret me diplomaci. Sot ky shtet hesht e nuk thotë një fjalë, fshihet si struc. Sot edhe gjykata nuk gjen fakte të arrestoi dy nipërit e deputetit, por cakton si masë paraqitjen dhe hetimin në liri. So. Pe. UGPV ALBANIA: TE KRIJOHET NJE BORD KOORDINATIV FILLIMISHT PER UNIFIKIMIN E QENDRIMEVE DHE ME PAS TE SHOQATAVE TE GAZETAREVE NE SHQIPERI “Bashkimi ben fuqine” eshte slogani qe ka përqafuar qe ne krijimin e tij Unioni i Gazetareve te Veriut (tashme Unioni i Gazetareve Profesioniste te Veriut- UGPV Albania). Edhe vete ideja e përzgjedhjes se emrit- Union, kishte pikërisht kete qellim, pavarësisht se per tu identifikuar me qendron e Shoqates, u vendos ne emertim edhe Veriu. Ne emer te këtij Unioni (bashkimi) nuk kemi reshtur asnjehere se kërkuari publikisht me mundesite qe ne kemi, te unifikojme (bashkojme) te gjitha shoqatat e gazetareve ne nje te vetme, duke i paraprire edhe “Urdhrit te Gazetarit”, nevoje imediate per nje gazetari profesionale, vertete te pavarur dhe te ndertuar mbi standarde bashkekohore larg ndikimit te politikes dhe politikaneve sic ndodh deri me tani. Per arsye te cilat veshtire te shpjegohen, por qe lehtësisht nënkuptohen, deri tani nuk eshte arritur madje as edhe te koordinohen ato shoqata, te cilat te pakten ne Statutet e tyre kane marre persiper te mbrojne interesat e gazetareve dhe te punonjësve te medias. Numerikisht, ne nje vend si Shqiperia, shoqatat e kësaj ketagorie nuk jane te pakta dhe shtrijne aktivitetin apo influencen e tyre nga jugu ne veri, nga lindja ne perëndim. Ne te shumten e rasteve, kur ka patur bashkëpunim, ka qene thjeshte kur gazetaret jane cenuar dhe sidomos, ata qe jetojne brenda “vijave te verdha” te kryeqytetit. Pak kush eshte kujtuar se edhe VIP-at qe jane tashme ne kryeqytet, nje pjese e konsiderueshme e tyre jane “prodhime” te natyrshme “made in Provinca”, sic i konsiderojne tashme nje pjese te kolegeve te rretheve. Gjithsesi, mendojme se ka ardhur momenti qe keto mentalitete, te hidhen pas kraheve per interesa me te gjera te shtreses qe ne marrim persiper te perfaqesojme dhe te mbrojme. Jemi te bindur se momenti jo vetem ka ardhur, por edhe jemi te vonuar per te nisur nje koordinim ne mes shoqatave ne te gjitha anet e Shqiperise. Krijimi i shoqatave te reja nuk do te ishte frytdhenes, sic edhe nuk ka patur rezultate te dukshme ne panoramen mediatike te vendit. Ideja e nje Bordi Koordinativ, do te ishte hapi i pare i afrimit te natyrshem ne bashkëpunim per te gjitha shoqatat me aktivitet ne Shqiperi. Meqenëse eshte “ne loje” koncepti i thjeshte i koordinimit, ndertimi i nje Bordi pa patur nje kryetar dhe funksionimi i tij nuk do te sillte probleme. Menyra e krijimit duket edhe me e thjeshte, teksa cdo shoqate e njohur ligjërisht nga shtetit shqiptar, mund te kishte nje perfaqesues te vetin. Ky bord mund te ushtroje aktivitetin e tij duke qene edhe ne Tirane, pavarësisht se pjese e tij mund te ishin edhe kolege nga rrethet. Mundesite e komunikimit per ceshtje te rendesishme, jane tashme te pafundme, duke nisur nga telefoni, faksi, mail-i dhe deri tek video- konferenca. Pa llogaritur, se tashme distancat ne mes rretheve dhe Tiranes, jane shkurtuar ne rreth 1 ore dhe keshtu do te ishte shume e lehte edhe te udhetoje drejt kryeqytetit. Bordi i Koordinimit te Shoqatave te Gazetareve (BKSG) mund te realizoje shume mire keto qellime: 1. Koordinimin e qëndrimeve dhe lëvizjeve ne mes shoqatave te veçanta. 2. Krijimin e njohjeve dhe shkëmbimin e eksperiencave ne mes shoqatave. 3. Perfaqesimin e shoqatave tek palet e treta ne takime te ndryshme brenda dhe jashte vendit. 4. Vendosjen e “rregullave fillestare te lojes” ne profesionin e gazetarit. 5. I paraprin krijimit te nje organizmi te vetem qe mund te jete “Urdhri i Gazetarit” per t’ia paraqitur si projekt- ligj per miratim Kuvendit te Shqiperise. Nese shihen veshtiresi ne menaxhimin e Bordit pa nje drejtues, mund te perdoret metoda e rotacionit sipas perfaqesuesve te shoqatave. Gjate kësaj kohe, Bordi Koordinativ mund te testoje edhe mundesine e unifikimit te plote te te gjitha shoqatave, jo ne nje shoqate te re, por ne nje organ te miratuar me ligj nga Kuvendi i Shqiperise, si nje instrument qe do ti jepet ne dore komunitetit te gazetareve per ta zbatuar. Permes konsultimit me shoqatat, gjate kësaj kohe Bordi mund te realizoje edhe platforma te ndryshme persa i takon edhe kuadrit ligjor mbi te cilin te funksionoje profesioni i gazetarit, mbrojtjen qe duhet te gezoje nga shteti, kriteret qe duhet te plotësohen per tu konsideruar gazetar, kategorite e ndryshme e keshtu me rradhe. Ideja e Bordit Koordinativ te Shoqatave te Gazetareve (BKSG) mund te shtrihet nga niveli kombëtar, ne ate lokal me perfaqesues te shoqatave te ndryshme apo degeve te shoqatave. Organizimi me i pershtatshem do te ishte ai ne baze Qarku, ku ne nje te ardhme te afert, Bordi mund te sherbeje edhe si berthame e “Urdhit te Gazetarit” ne shembullin e shume vendeve, si p.sh. Italia. Me arritjen e këtij synimi, pra krijimin me ane te ligjit te “Urdhit te Gazetarit”, shoqatat nuk do te shkrihen pasi nuk eshte e nevojshme, por do te pranojne si kushtetute te tyren pirekisht ligjin e miratuar nga Kuvendi i Shqiperise. Ne nje kuptim, “Urdhri i Gazetarit” do te jete kupola qe do te permbledhe ne vetvete te gjitha shoqatat apo sindikatat te cilat jane te lira te vazhdojne jeten e tyre. Mjafton vetem dëshira dhe ky projekt i thjeshte, por shume i rendesishem per te gjithe gazetaret dhe shoqatat e gazetareve ne Shqiperi, mund te materializohet. Ky eshte apeli i rradhes qe ben publikisht UGPV Albania. Zyra e Shtypit e UGPV Albania GJERGJ KASTRIOTIT 530 VITE PASI JU SULMUA VARRI NGA OTOMANET ,I SULMOHET VEPRA DHE LAVDIA NGA “NEOTOMANET”… NGA NDUE BACAJ Te shkruash e flasesh per Gjergj Kastriotin Skenderbeu nuk eshte e lehte ,pasi nuk ke te besh me nje figur historike te “cfardoshme” ,por ke te besh me vet historine e shekullit XV . Histori e cila pa Gjergj Kastriotin jo vetem nuk do te kishte kuptim ,por nuk do te ishte ajo qe eshte sot ne qytetrim, besim e zhvillim ne Shqiperi e vecanarisht ne Europ…Gjergj Kastrioti eshte identiteti perendimore , eshte krenaria dhe lavdia e pa mort e Arberise se mocme dhe Shqiptarise se sotme, eshte kryeheroi dy dimesionalesh ; Toksore dhe Hyjnore,eshte Ai pa te cilin ne Shqiptaret do ti ngjanim nje ishulli pa identitet ,apo me sakte nje cibani “kanceroz” ne trupin e Europes se sotme. Vepra dhe figura e Gjergj Kastriotit eshte perjetsuar ne miliona faqe librash e dokumentesh, ne mijera gojdhena e legjenda eshte nje MIT ,qe krahasohet me nje meteor qe sa me shume largohet nga toka ,aq me shume bene drite e aq me large shihen rrezet e tija … Natyrisht per ne shqiptaret ,ky eshte nje Fate e privilegj i madh qe nuk e kane rrisk shume popuj e vende ,por e kane ata qe i ka falur e zgjedhur vet Krijuesi qe ne agimin e jetes.. Vepra dhe Figura e Gjergj Kastriotit eshte “Bibla” e nacionalizmit e heroizmit Shqiptare , eshte pasaporta Europerendimore qe nuk mund ta grisin e shkarravisin kurre as mijera vite apo shekuj, e jo me shekullaret e mekataret e cdo kohe te kesaje Bote. Gjergj Kastrioti eshte edhe flamuri jone kombetare ,me idealin dhe simbolin e te cilit u shkruan faqe te paperseriteshme lavdie ,ne mbrojtje te identitetit e trojeve tona . Me kenget dhe veprat e ketij heroi shkohej nder mote ne luftrat mbrojtese si ne darsem, duke kenduar e duke u flijuar si me lind per keto troje… Popuj ne Europ e me gjere e kane enderruar si te tyre kete legjende te Heroizmit , deri duke e mitizuar e krahasuar me nje “Mesi”te shekullit XV qe shpetoi Europen me qytetrimin e besimin qe ka sot… Ne Shqiptaret u goditem per shekuj nga fortuna e stuhi shekullore te cilat lane pas mjegull e erresire,ku po te mos kishim ne horizont “meteorin” dritpashuar Gjergj Kastrioti Skenderbe (qe te na ndriconte rrugen drejt enderres Europiane) me siguri edhe sot do te endeshim si “cifuti ne shkretire”… Per hir te vertetes duhet thene ,se Gjergj Kastrioti nder –kohe ka pasur jo vetem armiq me pushke ,por edhe armiq me pende ,ku keta te fundit vepra dhe figura e tije gjithnje i ka sfiduar, ndonse keta edhe sot nuk kane “heshtur”… Eshte interesant se sot kur ne shqiptaret jemi me afer se kurre te realizojme enderren tone ,per te zene vendin qe na takon ne “sofren” e Europes se Bashkuar dhe Botes Perendimore ,armiqt me pende te Gjergj Kastriotit kane filluar nje Lufte (mediatike) me te eger se kurre ,lufte e cila mund te krahasohet (pasi eshte pas vdekjes),vetem me sulmimin apo me sakt me dhunimin e Varrit tij nga Otomanet pas pushtimit te Shqiperise ne vitin 1479,ndaj duke gjetur kete krahasim na duhet te ndryshojme vetem emrin e sulmuesve te sotem ,qe pa frike mund te quhen Otomanet e Rinje apo me shkurt Neotomanet ,qe i ndan ne mes tyre vetem koha 530 vjecare,por i bashkon qellimi i Antishqiptarise e Antiqytetrimit Europerendimore…Gjithsesi ne menduam qe keta ushtare te taborrit ”neotoman” ti “klasifikojme” edhe sipas “skaloneve ushtarake “: 1. Ne “skalonin “ e pare qendrojne antishqiptaret filosllav qe i ka sfiduar pavaresia e Kosoves ,dhe i tmerron rikonfirmimi i Shqiperise Etnike … 2. Ne “skalonin” e dyte rrjeshtohen armiqt e betuar te qytetrimit perendimore , qe ne pergjithsi jane produkt i krushqive ,haremeve e trashigimive otomane , ADN-ja e te cileve ka filluar te zgjohet nga ngacmimet e Ererave Europerendimore qe po fryjne per Shqiperine e shqiptaret. (Me gjuhen e shkrimtarit te madh Martin Iden ky zgjim mund te quhej Kushtrimi i te parve ). 3. Ne “Skalonin” e trete ,disi me te kamufluar ,gjenden te tufezuar shkolltare ,ish oborrtare e lajkatare – Enverist te regjimit komunist. Regjim i cili per sy e faqe e nderonte gjoja heroin tone kombetar Gjergj Kastriotin ,por thelle ne shpirte mendonin ta “zevendesonin”me kultin e liderin te tyre Enver Hoxhes ,te cilit sa ishte gjalle ,por edhe pas vdekjes i kushtuan shkrime e levdata pa fund , portrete, buste ,monumente dhe emertime institucionesh e tjere ,te cilat ishin qindra here me te shumta se ato qe i kushtoheshin Heroit ton Kombetare – Gjergjit…E ndersa sot kur kerkohet rishkrimi i historise se fallsifikuasr enveriste,”riaktivizohen” keto sulme antigjergjiane ,qe (te pakten) vonojne disi helljen ne koshin e plehrave te enveriades tyre… 4. “Skalioni” i katert ,dhe me inferiori i taborrit neotoman jane ata meshkuj qe nen driten e qytetrimit Perendimore i sundojne e dhunojne e Grate (pasi i ka verbuar kjo drite),dhe per kete fajsojne Gjergj Kastriotin Skenderbeun … Vlene te kujtohet se nje pjese e efektivit te taborreve Neotomane jane me grada shkencore te fituara nga ish regjimi komunist ,apo regjimi “kapitalist”,gje qe bene shume interesante e komplekese bashkimin e tyre ne nje taborr… Sulmet me “komande” kunder veprave dhe figures se Gjergj Kastriotit jane te shumta ,por Ne menduam te paraqesim ato me kryesoret: A. “Akuzohet” se ka tradhtuar Sulltanin dhe perandorine Otomane ,qe e ka rritur dhe shkolluar per tu bere ushtarak i zoti… Kjo “ akuze” duket qesharake nese kujtohet se Gjergj Gjon Kastrioti ,nuk eshte derguar prane Sulltanit me deshiren e te atit apo te tijen ,por eshte marre dhunshem penge nga Sulltani … B. Thuhet se ka tradhtuar Besimin Islam… Sic dihet besimi Islam ka “arritur” ne trojet Arberore rreth 14 shekuj mbas besimit Kristian ,madje Gjergj Kastrioti ishte pagezuar si nje Katolik i devotshem i Grigjes Kristiane,qe per shekuj Familja apo Fisi i Kastrioteve e kishte demostruar pa mendyshje…Me cdo llogjike e moral minimal Tradhti do te quhej vetem vijimi i besimit Islam nga Gjergji ,pasi ai te mesonte Origjinen e tij te palekundur Kristiane,ndaj ne shqiptaret duhet te “brohorisim” Lavdi Zotit qe i ruajti ndergjegjen shpirterore te te pareve … C. Skenderbeu akuzohet se i detyroi Arberit e Islamizuar (prej dhunes otomane) ,per tu rikthyer ne besimin e par Kristian… Kjo eshte vertet nje mrekulli dhe krenari qe ka vlera edhe per sot ne shekullin e XXI,pasi qytetrimi qe enderrojme e besojme eshte pikrisht besimi Kristian …E ndersa vetvetiu te lind pyetja se si mund te mbrohej ndryshe ne shekullin e XV Arberia Europiane ,pa besuar tek Kristianizmi..??. D. Shkruhet se Skenderbeu ka vrare e prere pa meshire ushtar e hierark – ushtarak Otoman ,apo Turq sic kane qjefe te thone disa !!. Ne me pake fjale mund tu pergjegjemi ,se cfare ka kerkuar kjo ushtri e kjo perandori nga Azia e me gjere ne keto troje qe i perkisnin Arberise dhe Europes Prendimore qe ne agimin e jetes mbi toke,pervecse donin ti pushtonin e mjeronin ,sic ndodhi ne fakt pas vdekjes se Gjergj Kastriotit ( 17 janar 1468 )..?? Ndaj me te drejte Arberit Luftuan e qendruan per te mbrojtur trojet e tyre,familjet ,doket e zakonet me te cilat kishin lindur e rritur breza te tere… H. Per ta denigruar Gjergj Kastriotin edhe si figure jane futur ne veprim element fizik ,duke e quajtur si te shemtuar e shkurtabiq me trajtat e nje xhuxhi… Mashtrimin i qellimshem ndaj fizikut te Skenderbeut , nuk ka asnje vlere nese kujtojme se Sulltani nuk ishte aq budalla sa per nje “shemtire – xhuxh” te investonte aq shume per ta ngritur ne majat e hierarkise ushtarake…!! Dh. Gjergj Kastriotin kerkojn ta bejne me origjine Sllave ( Serbe) ,dhe per kete sajojne emrin e babait te tij Ivan e jo GJON sic e ka ne te vertet… Si baze e ketij mashtrimi merret perkthimi nga “orgjinali” i emrit JOAN ,apo JOHAN qe ne te gjitha perkthimet e tjera (po keta perkthyes apo studiues) e shqiperojne Gjon,ose Xhon. (Edhe linguisti me i zoti nuk ka se si te perkthejne zanoren O ne bashtingelloren V,apo te perkthejne bashtingelloren H ne V , e tjera …)Gjithsesi per ta “sllavizuar” Gjergj Kastriotin ,perdorin edhe emrin dhe origjinen e nenes tij (Vojsaves),qe edhe nese eshte bija e nje princi serb ,kjo nuk mund ti ndryshojn kombesin,pasi martesa ne mes fisnikeve e princerve te vendeve fqinje ne asnje kohe nuk e kane ndryshuar kete ,por perkundrazi kane influencuar per nje fqinjesi me te mire e me te qet…Ndersa emrat e dy vellezerve (te Gjergjit) Reposh e Stanish ,qe pretendohet se jane emra me origjine sllave ,i kane rrenjet ne fjalet shqiptare ,bimen Rep apo Rrep, dhe ne emrin e nje vendi qe eshte ngritur njefare infrastrukture per te jetuar ,qofte edhe perkohesisht dhe quhet Stan… Dikush mund te thote se ata qe shkruajne nga mot e sot mbajne mbi supe grada shkencore e tituj te fituar(apo dhuruar per sherbime te “posacme”… Por ne kemi te drejte te themi kush mund te jene me te besueshem , Shkruesit e vone qe bazohen me shume ne fantazi e trillime se sa ne dekumente serioze,Apo bashkohesit e Skenderbeut (qe na kane lene veprat e tyre) si : Marin Barleti , Dhimiter Frangu , “anonimi” Tivarit (qe eshte vertetuar se eshte imzot Pal Engjelli ,qe ka qene edhe kryediplomati i Skenderbeut ),Rinaldi , Prifti Biemmi etj. Korespondeca me Papet Bashkohore:Eugjeni IV , Nikolla V , Kaliksti III ,Piu II ,Pali II,si dhe Republikat apo mbreterite e kohes si ato te Venedikut , Sicilise , Napolit, Xhenoas, Firences e tjere ku ndonjera prej tyre e quante jo vetem aleat potencial ,por edhe “Babe”,pa llogaritur levdatat e dekoratat e Selise Shenjte.. Jehona e vepres se Gjergj Kastriotit vazhdoi jo vetem si nje kujtim i lavdishem i nje epoke te kaluar ,por mbi te gjitha si nje frymzim ne mbrojtje te Europes e qytetrimit te saje shekull pas shekulli … Ne po cilesojme fare pake nga jehona e veprave te Skenderbesut nder shekuj…Ne Librin e lutjeve te mbretershes te Anglise, Elizabet, te bere publike me 17 janar 1559, (ne nje dite te pervjetorit te vdekjes) shkruante : 17 janar,si sot vdiq princi i mire Skenderbe ,Mbreti i Epirit shfarues i turqeve… Ne vitin 1597 fisniku francez Zhak de Lavardin,shkroi nje biografi brilante te Skenderbeut .(te bazuar ne historine e M. Barletit..) Ne shekullin XVII anglezi ,William Temple,burre shteti e analist politik i kohes do te shkruente : Gjergj Kastrioti …si dhe Huniadi, nenmbret i Hungarise jane dy gjenerala ngadhnjimtare dhe burra me karakter te larte qe luftuan sa qene gjalle si kampion te Krishterimit… Ndersa filozofi francez Volteri ne vitin 1754 do te thoshte: Sikur perandoret e Bizantit te kishin qene si Skenderbeu,Perandoria Romake e lindjes nuk do te ishte zhdukur kurre…Nje gjeneral me fame botrore i shekullit XVIII (kanadezi Wolf) ne vitin 1756 shkruante se : Skenderbeu u a kalon te gjith prijesve ushtarak te lashte dhe moderne, si udheheqes i nje armate te vogel difensive.. e tjer… Eshte me vlera te vecohen edhe tre historianet Osman ; Idriz Bitlisi , Kemal Pasha dhe Ibn Kemal te cilet me gjithe urrejtjen per Skenderbeun ,se nuk vazhdoi ti sherbejne Perandorise otomane ata e pershkruajne me nota realiste kete gjeni te artit ushtarak te shekullit XV…Per hire te vertetes po kujtojme se historiani anglez Eduard Gibon ne shekullin e XVIII e sulmon Skenderbeun me parimet antikristiane ,dhe lavdron njekohesisht otomanet dhe parimet e tyre islame,por kjo histori u shua si nje pike uje ne mesin e oqeanit te levdatave per shpaten mbrojtese te qytetrimit e besimit Kristian te Europes se shekullit XV…Nga nje historian i ri nga kantoni gjerman i Zviceres me emrin Oliver Jens Schmit ,Skenderbeu trajtohet si nje luftetar hakmarres ndaj Sulltanit qe i kishte larguar nga kjo bote (para kohe) te Atin , dyshohej se u kishte sjelle vdekjen tre vellezerve te Gjergjit , si dhe e kishte shpronsuar familjen e Kastrioteve e tjer…Keto fakte gjoja jane te bazuara sipas Schmitit ne relacionet e dy konsujve (relacionet jane gjetur ne arkivin e Milanos Itali) te cilet luften mbrojtese te Gjergj Kastriotit e etiketonin si lufte hakmarrese ndaj otomaneve…Ne “habitemi” se si nje Europian nuk e kupton se fjala ATDHE ,do te thote DHE i Atit ,pra i babes qe ta ka lene trashigim ,ndersa vellezerit kane nje kuptim jo vetem (te ngushte) per ata qe ti ka bere nena ,por edhe per te gjithe bashkombasit qe i ke vellezer te nje gjaku, gjuhe e atdheu.. E nese nuk gjen frymzim e lufton per keto vlera qe fillojne tek vetvehtja , per cfare duhet tjeter ??… Duke pare me kujdes “historine” antigjergjejane ,veren se shkruesit (duke perfshire edhe Schmit-in ) kane per referenca edhe historianet ,shkrimtaret e studiuesit sllav ,si Mihajlevic,Blagojevic ,Boshkovic,Bozic , Bojovic ,F.Milloshevic e deri akademikun famkeq Vasa Cubrillovic.. e tjer.Te gjithe keta te kujtojne nje Pop tjeter qe nga fundi i shekullit XVII tentoi te fuste nje “dokument” te fallsifikuar ne arkivat e Vatikanit ,se gjoja Skenderbeu ishte me origjin serbe e jo shqiptare… Skenderbeu shpesh paraqitet edhe si nje provincial qe nuk kishte shtet ,apo mbreteri ,gje qe kjo nuk eshte e vertet pasi me kuvendin e Lezhes (2 mars 1444) arrine te bejne bashkimin e principatave dhe princerve ne shtetin e Arberit… Albanologu e historiani kroat Milan Shuflaj shkruante :”Nen Skenderbeun berthamat e shumta shtetrore shkrihen ne nje shtet te vertet , i cili mbas renies te Kostandinopojes ,Serbise dhe Bosnjes eshte i fundmi shtet i krishtere i Ballkanit…”,Po keshtu nje historian e studiues tjeter i njohur (Jirecek) do te thoshte :” Se me renien e Bizantit,Serbise e Bosnjes ,Arberia mbeti shteti i fundit me i madh i krishter i Ballkanit..”. Duke shfrytezuar tallazet e pluralizmit e demokracise,sot ne disa shkolla shqiptare (deri ne Universitete) jepen leksione negative per vepren dhe figuren e Kryeheroit tone, Gjergj Kastrioti ,gje qe ka si “justifikim” historine alternative….Emrat e shqiptareve qe bejne pjese ne taborrin e fallsifikatoreve neotoman – antigjergjian ,besojme se nuk kane nevoje ti shenojme ,pasi ata shihen e njihen cdo dite… Gjithsesi plejada e shkrimeve historike ne favor te figures se Gjergj Kastriotit Skenderbeu eshte e pambarimt ,sic eshte e till edhe vepra e tij, e cila me siguri edhe pa Repliken tone me ANTIGJERGJET “neotoman” do te vazhdojne te qendrojne hijeshem ne panteonin e lavdise toksore e pse jo edhe hyjnore te kesaje Bote… Skenderbeu kishte dalur fitimtare ne te gjitha betejat me ushtrine e tij te “vogel” kunder Otomaneve te medhenj ne shekullin XV, ndaj edhe sot ne shekullin e XXI nuk ka dyshim se do ti rifitojne keto beteja (mediatike) me “ushtrine” e tij te madhe (ushtare i se ciles jam shkruar edhe une) kunder taborreve te vogla Neotomane …. NDUE BACAJ FALEMINDERIT JOZEFINË QË NA KTHEVE NDERIMIN PËR LEF NOSIN, ANTON ARAPIN, MALIQ BUSHATIN DHE FIGURAT QË DISKRIMINOI KOMUNOIZMI! Nga: Ina KOSTURI Rrallë ndodh që historia e një vendi të rishikohet, që breza të tërë shqiptarësh që provuan sadopak diktaturën e lindën më pas, kur ajo u shemb, mësuan një histori të cunguar, të ndryshuar apo të interpretuar ad libitum, sipas porosive e ngjyrimeve, të veshur me petkun e kuq të një historie me dëme të pariparueshme.Një pjesë e fotove, dosierëve, kujtimeve, u ekspozua gjatë, ndërsa njerëzit retushoheshin njëri pas tjetrit. Kjo ishte lista e armiqve për të cilën u fol, u shkrua e vazhdon të diskutohet edhe sot në këtë tranzicion të pafund. Përtej saj, një tjetër listë, ndonëse edhe kjo me shqiptarë, madje me figura të rëndësishme, duket se nuk u shkrua kurrë. Emrat e figurave historike u fshinë prej saj, gati humbën dhe në tërë këto vite të heshtura, thuajse u belbëzuan, ndonëse diktatura tashmë ish shembur, ndonëse vepra e kontributi i përkiste një epoke të rëndësishme të historisë së një kombi, ngjarjeve madhore të historisë së një populli, evenimenteve të historisë Shqiptare, histori e cila fillon shumë më parë se viti 1944 e vazhdon më tej se 1991, deri sot. E për këtë pjesë historie, historianët duket se kanë qenë dorështrënguar. Më saktë kanë qenë falsifikatorë, po dhe atëherë kur kohët ndryshuan, të pafuqishëm e jo të drejtë për të thënë të vërtetat. Ndoshta nga mosdashja, a ndoshta nga mosnjohja, a ndoshta nga brumosja që ishte shumë më e fuqishme se ndershmëria e profesionit. Por sot nentoret vijnë ndryshe. Jo për shtypin e median, një pjesë e madhe e së cilit botoi të njëjtën fotografi të shpalljes së Pavarësisë, me retushimin shumëvjeçar…, diktatorial, ndërsa spoti televiziv në Televizionin Shqiptar shfaqi foton origjinale bashkë me fotokopjen e aktit të Shpalljes së Pavarësisë. Ngatërresë, mosnjohje, gabime të përsëritura, debate për figura të njohura, garë historianësh e debat i njëjtë, i lodhshëm, ndërkohë që nëntori erdhi ndryshe për të tjera të vërteta. Si për ironi të mosdashjes e mosnjohjes, të asaj gare televizive të historianëve për historinë shqiptare për pavarësinë, një stendë e madhe fotografish e dokumentesh zaptoi gjatë një pjesë të fasadës së dikurshme të godinës së ish- Komitetit Qendror si për të treguar nëntorin ndryshe, për të treguar se historia përmbyset e në këtë vend mund të ketë drejtësi. Një tjetër stendë ish vendosur për të treguar firmëtarët e Shpalljes së Pavarësisë, për t’u treguar syve kureshtarë fotografitë e dokumentet e vërtetë historikë, atë të vërtetë që historia e fshehu e nuk ua ka mësuar akoma. Përtej historisë, ato stenda, buste apo dekorime në dy përvjetorët e fundit të 95-tin dhe 96-in festim të Pavarësisë janë shprehje e të drejtës për respekt e nderim, përtej historisë së shkarravitur, të heshtjes që duket se hera- herës shfaqet edhe sot. Një këngë e dikurshme, që shumë e mbajnë mend, mu kujtua papritur me tekstin paksa të ndryshuar, e largët dhe e afërt me stendat në fasadën e godinës së Kryesisë së Kuvendit. I ëmbël zëri i gjyshes, kur përrallën na tregon … Po ndodhte dhe atëherë ndodh dhe tani, ndonëse pak e dinë, që larg kontekstit të atyre vargjeve, zëri i dredhur i gjyshes mund të tregonte historinë e Shqipërisë. Ishte kjo histori e vërtetë, që fillimisht duhej ta mbaje fshehtas, po ndoshta dhe më vonë, deri vonë ishte vështirë ta rrëfeje me zë të lartë. Për shkollën e parë shqipe në Korçë, Jovan Cico Kosturin e patriotë të tjerë mund të lexoje diku, në librat e historisë, ndërsa portretin e njërit prej firmëtarëve të Pavarësisë mund ta kishe të fshehur për vite të tëra, bashkë me ndëshkimin që koha e atëhershme kultivonte pa kursim për të afërmit. Fillimisht zëri i dredhur, i trembur i gjyshes, dëshmitares së vërtetë të faqes së dhimbshme së historisë shqiptare të diktaturës, të mësonte të heshtje, e më pas kur ishe rritur, të njihje dhe ata që sot i gjen në stendat e fotografive, në faqet e vërteta të historisë së Shqipërisë, ngjashmërisht si shpërndarja e shkronjave dhe teksteve shqipe, në një kohë tjetër po aq të vështirë. Ndërsa nga 1946 deri në 1990 pas portretit të djalit të saj Adelina Kosturi (Nosi), kish ruajtur portretin e xhaxhait të saj, patriotit Lef Nosi… Fati i kish dhënë të njihte historinë e Shqipërisë midis Nosëve e Kosturëve. Mbesa e Lef Nosit, tashmë në moshë të thyer, është dëshmitare e përmbysjes së historisë, për të marrë paksa nga sodisfaksioni e nderimi i sotëm për njeriun me të cilin ishte mjaft e lidhur, të cilin e ndoqi burgjeve e gjyqeve, patriotin që u pushkatua në moshën 70 – vjeçare, bashkë me Anton Arapin e Maliq Bushatin, pa mundur t’u gjejnë varret…Përveç biografisë e fakteve historike të Lef Nosit, studimeve në Athinë, kulturës së tij të gjerë apo botimit të gazetës së parë Tomorri në Elbasan, nënshkrimit të Aktit të Pavarësisë dhe detyrës si Ministër i Postave (1912-1914), qenies kryetar i Bashkisë së Elbasanit, apo pasuria e madhe e përkushtimit si arkivist, folklorist, etnograf, numizmat, arkeolog, nënshkrues i aktit të pavarësisë së 14 shtatorit 1943, apo zgjedhjes në 25 tetor1943 si antar i Këshillit të Naltë, arrestimit, dënimit me vdekje në gjyqin e shkurtit 1946 dhe pushkatimit, ato çka historia i ka të dokumentuara dihen korrespondencat e tij me Qemal Stafën, si dhe miqësia me Fan Nolin, i cili kur largohet i le Lef Nosit një violinë, violinën e Fishtës dhe qenin e tij , i cili u shua përnjëherë në ditën e pushkatimit të Lef Nosit. I ëmbël zëri i gjyshes u këndua ndryshe, bashkë me historinë që mbeti fshehur në mijëra detaje e kujtime dhe privilegjin e një zëri ndryshe në një kohë të tmerrshme, me privilegjin e njohjes së historisë së vërtetë dhe përndjekjen, përzierë me frazën e fundit para pushkatimit të Lef Nosit, sinjifikative e përkushtimit e dashurisë për Shqipërinë. Ndërsa Instituti Albanologjik në Prishtinë duket se u tregua më i shpejtë se Tirana, kur propozoi vite më parë vënien e emrit të Lef Nosit një shkolle në Prishtinë. Shtypi ynë (i majti) ,edhe sot kur nëntori është ndryshe boton të pavërteta, bashkë me fotografinë e retushuar krahas biografive të katër firmëtarëve të tjerë, të propozuar për t’u dekoruar me urdhrin Gjergj Kastrioti Skënderbeu, kish harruar sërish biografinë e Lef Nosit… Kërkesa e kryeparlamentares Jozefina Topalli për nderim të figurës së Lef Nosit e firmëtarëve të tjerë, ma hoqi atë ndrojë të dikurshme, teksa ndodhesha e ftuar për të interpretuar në violinë, në një sallë të vogël ku përkujtohej përvjetori i pavarësisë. Jashtë programit, pa filluar interpretimi, ashtu siç nuk na lejohet ne muzikantëve, deklarova se më takonte të isha aty, se i përkisja familjes së njërit prej firmëtarëve të Aktit të Pavarësisë e ministër i asaj qeverie. Dikush më pas nga salla më qortoi se nuk fola hapur, nuk e përmenda emrin e Lef Nosit. Prita ta përmendnin historianët, ata që ishin përballë, akademikët, ata që e dinin dhe e njihnin historinë e Elbasanit e Lef Nosit. Bashkë me diktaturën dhe harrimin e figurave historike ishin heshtur dhe historianët, ndonëse kishin kaluar shumë vite… Faleminderit zonjës Jozefinë, për kujdesin dhe përkushtimin, shpresën për drejtësi e më shumë, për të vërtetën e madhe se ndonëse vonë historia duhet të jetë e saktë, në nderim të atyre që u pushkatuan e të gjallëve dëshmitarë të periudhave të tmerrshme të historisë shqiptare. Axhemi dhe Fishta, të parët e Qarkut Shkodër Fushata elektorale ka nisur tashme edhe zyrtarisht. Levizja Socialiste per Integrim e drejtuar nga Ilir Meta, ka filluar zyrtarizimin e emrave ne shume qarqe te vendit, mes te cileve edhe ne Shkoder. Ne nje takim te zhvilluar ne teatrin “Migjeni”, Meta ka prezantuar dy te paret e listes se rajonit te Shkodres dhe pikërisht Sokol Axhemin- nënkryetar i LSI-se dhe Seit Fishten- perfaqesues i shoqerise civile dhe biznesmen i njohur. Dy emrat e promovuar nga Meta, jane mbështetur permes duartrokitjeve dhe thirrjeve edhe nga salla e mbushur. Zgjedhja e Axhemit si numri 1 i listes se LSI-se ne Shkoder, mund te konsiderohet e natyrshme, nisur edhe nga fakti se ai eshte bashkëthemelues i kësaj force politike bashke me Meten. Nga ana tjeter, Axhemi eshte tashme nje politikan me karriere te gjate dhe i mireformuar por edhe me pervoje si ish zevendesminister ne qeverite socialiste. Risi mund te konsiderohet kandidimi i Seit Fishtes, i cili vjen nga rradhet e sportisteve si perfaqesues i shoqerise civile, por njekohesisht edhe nje biznesmen shume i njohur i Shkodres. Kryetari i LSI-se Ilir Meta, ka bere vlerësimin maksimal per Fisheten edhe gjate emisionit “Eureka” ne TV1 Channel. Meta ka lene te kuptohet se fillimisht ka qene ndjenja e afersise qe ai ka me ish- sportistet ajo qe e beri ta perzgjedhe. Por shume i rendesishem ne përzgjedhje, ka qene edhe reputacioni i padiskutueshem dhe natyra paqesore dhe bujare e Fishtes. Gjithsesi, Meta ka thene se historikisht Seit Fishta mund te konsiderohet prane te majtes dhe per kete arsye, ai pranoi te kandidoje, duke i dhene reciprokisht vlera Fishta- LSI-se dhe LSI- Fishtes. Sokol Axhemi ka konkurruar edhe here te tjera si deputet ne Shkoder, duke humbur perballe kandidateve te Partise Demokratike. Nderkohe, per Fishten eshte hera e pare dhe duhet theksuar se gezon nje reputacion mjaft te mire jo vetem tek socialistet e te majtet ne pergjithesi, por edhe tek te djathtet. E thene ndryshe, Seit Fishta nuk eshte futur ne loje thjeshte per te marre pjese. Fakti qe vjen nga fusha e sportit por edhe suksesi qe e ka ndjekur ne menaxhimin e biznesit, jane premisa per nje rezultat surprize pozitiv ne zgjedhjet e 28 qershorit 2009. Axhemi dhe Fishta, pervec sa me siper, do te mbahen mend edhe si kandidatet e pare zyrtare per deputet ne zgjedhjet e kësaj vere. Kryetari i LSI-se Ilir Meta ka bere te ditur se lista e kandidateve per deputete ne Qarkun e Shkodres, do te jete e plote, pra me 11 deputete. Megjithatë, ambiciet apo mundesite reale te kësaj force politike per kete rajon, nuk shkojne me shume se numri 2, aq sa jane prezantuar nga LSI ne takimin qe shenon fillimin zyrtar te fushates elektorale ne Shkoder. Sokol Pepushaj
“Beteja” e fundit e “5 heronjëve” 31 janar. Nje date e zakonshme si cdo dite tjeter, pavarësisht se e fundit e muajit te pare te nje viti te ri: 2009! Sigurisht, ka patur dhe do te kete edhe “31 janar” te tjere, me peshe te larte specifike per Shkodren, Shqiperine, Evropen e Boten. Megjithate, ky 31 janar i vitit 2009, do te mbahet mend per “dorëzimin pa kushte” te “5 heronjeve te Vigut”, ose me sakte “betejen” e fundit te tyre! Eshte histori e gjate te kthehesh pas perse u vendosen “5 heronjte e Vigut” ne mes te qytetit te Shkodres. Ishte koha kur Partia vendoste gjithçka dhe per cdo gje. Pas pavdekshmerise se brishte ne “allci”, “5 heronjte” do te perjetesoheshin edhe ne bonx, madje te derdhur diku jashte vendit. Pavaresisht se ishte viti 1984, pavarësisht se sapo kisha kaluar 10 vitet e jetes, mbahet mend rrethimi qe u vendos ne mes te sheshit, i cili pas pak dhe deri ne ditet e sotme, madje edhe per disa vite te tjera, do te njihet si “5 heronjte”. Teksa autobusi urban i sillej rrotull rrethimit, kersheria e moshes ne shtynte te shikonim ate cfare po ndertohej aty brenda. Nuk e kam te fiksuar se cili Drejtues i larte i Partise përuroi monumentin, por qe nga ajo kohe, “5 heronjte” u kthyen ne nje simbol, pse jo identifikim e pike kontakti per cdo “jabanxhi”. Me kalimin e viteve, sidomos me ardhjen e Demokracise ne vitin 1990, edhe ky monument, si shume te tjere qe lidhen me LANÇ-in, u lane pas dore. Paveresisht se “5 heronjte” i shpetoi nga shkatërrimi pesha e tyre e bronzte, tek tebela e vogel qe tregonte se kush ishin ata, filluan te zhduken shkronjat nje e nga nje. Megjithate, ata i rezistuan kohes duke dhene idene se do te qendronin ne ate vend perjetesisht. Ne nje nga mbledhjet e administrates Bashkiake apo te Keshillit Bashkiak te Shkodres, u diskutua per heqjen e te gjitha kioskave nga trotuaret e qytetit. Ne kete rast, “5 heronjte” ndikuan qe perballe tyre, nga krahu i Hotel- Turizem “Rozafa” te qëndronte nje kioske. Ne ate kioske do te lejohej te shiteshin kafshe dhe shpende te ndryshem shtepiake, biznes qe mbase edhe pas kaq vitesh vazhdon te jete i vetmi i paperhapur ne qytetin e Shkodres. Po c’ lidhje kishin “5 heronjte” me kete fakt? Pronari i kioskes kishte menduar qe ne pjesen e siperme te saj te vendoste disa shtepi pëllumbash, te cilet do te zbukuronin sheshin, duke dhene idene e “Piazza”- ve te famshme evropiane. Madje ne “mbrojtjen” publike te idese se tij, ai tha se shume shpejt sheshi i “5 heronjeve”, sipërfaqja e gjelber qe i rrethonte do te mblidhte pëllumbat, te cileve aty do tu hidhej grure. E ne fakt, per nje kohe te gjate ashtu ndodhi. Qytetaret qe ecnin mbi rrethrrotullim, jo rradhe kane shkelur mbi kokrra grui qe kërkonin te joshnin pëllumbat, qe permes uljes ne barin e “5 heronjeve” te mesoheshin edhe me njerëzit. Edhe pse tregohej me pas si barcalete shkodrane, pati nga ata qe u merakosen se ku do te binte jashtëqitja apo “glacat” e pëllumbave: pikërisht mbi përmendoren e “5 heronjeve”. Megjithate, askush nuk e diskutoi me kete teme. Duhej te kalonin disa vite, kur ne 2008- en, pas shume debateve, Keshilli i Bashkise Shkoder do te vendoste largimin e “5 heronjeve” nga sheshi qe tashme prej rreth çerekshekulli mbante emrin e tyre. Natyrisht, subjektet politike te majta do ta kundërshtonin kete vendim, por mazhoranca e djathte me forcen e shumices se votave, do te mendonte dergimin e “5 heronjeve” prane varrezave te Deshmoreve. Do te kalonin edhe disa muaj dhe me 31 janar 2009, nje vinç- prone e nje firme ndertimi qe mori 40 milion leke (te vjetra sigurisht), do te bente çmontimin e ngarkimin ne nje mjet per te filluar udhëtimin e fundit te “5 heronjeve” ne rruget kryesore te qytetit te Shkodres. Ndersa nuk ka patur asnjë polemike publike ne momentin e vendosjes se monumentit te tyre (natyrshem, pasi fjala e Partise nuk behej “kurre dy” nga populli!), largimi i tyre ngjasoi me nje “beteje” te fundit per “5 heronjte”. A ishte e drejte apo jo qe monumenti i tyre te hiqej nga sheshi qendror i Shkodres? Eshte nje pyetje te ciles nuk marr persiper ti kthej përgjigje per nje arsye te thjeshte dhe logjike: vendimi eshte marre nga Keshilli Bashkiak sipas te gjitha procedurave ligjore e demokratike, ku ka patur edhe kunder, por gjithnjë ne Demokraci pakica i nënshtrohet vendimit te shumices. Nje vendim i Keshillit Bashkiak, pasi ka marre edhe ligjshmerine nga Prefekti i Qarkut, mund te rrezohet vetem nga nje Gjykate. Ky eshte ligji dhe pakica nuk e shfrytëzoi, duke e ditur se nje vendim i tille i Keshillit Bashkiak, nuk mund te rrezohej nga ndonje Gjykate. Ne mes, mbetet vetem morali. Ndersa deri ne vitin 1990, si per te gjithe heronjte e tjere te LANÇ-it, ngriheshin vetem piedestale hiperbolike madhështie deri ne “hosana”, pas vitit ’90 kishte edhe mendime kunder, madje deri ne tjetërsim te asaj te vertete qe ne njihnim nga librat e historise se mesuar ne shkolla. Per mese 18 vjet, historiografia tej mase e politizuar shqiptare, nuk arriti asnjehere te jepte nje version te gjithepranuar jo vetem per “5 heronjte”, por per te gjithe historine shqiptare te pas vitit 1945. E ne keto kushte, ne mungesen e “vendimeve” te marra nga historia dhe historianet, futen te loje politika, mbështetur nga populli permes votes, sic eshte rasti i kristalte demokratik i largimit te “5 heronjeve”. Mendoj se edhe per shume vite e dekada, shume pyetje nuk do te marrin përgjigje profesionale, historike dhe te bazuar ne fakte. Eshte nje nga mangesite e medha te postkomunizmit shqiptar, krejt ndryshe nga te gjitha vendet e Evropes Lindore. Asnjehere nuk u mbyll plotësisht nje kapitull per te ecur përpara pa kthyer koken pas, ne asnjë moment nuk u gjet nje “burre shteti”apo nje grup politikanesh qe te vendosnin nje vit “0” per Shqiperine e pas vitit 1990, kurrehere nuk u ndertua nje “besëlidhje” e përgjithshme per te hedhur pas kraheve te kaluaren- te pakten per hir te atyre qe kane lindur pas vitit ’90 dhe si per cudi dine me shume ata per diktaturen e diktatorin se sa brezi me i rritur. Eshte fundi i nje miti te qytetin e Shkodres, i cili mbase do te sjelle me shume atraksion per qytetaret sic mund te jete nje shatërvan dhe nje shesh i mireideuar dhe zbukuruar. Shume mire mund te jete edhe fillimi, fillimi i nje procesi te gjate rivlerësimi, qofte edhe nga politika nese historiografia jone do te vazhdoje “gjumin e thelle”. Te majte e te djathte, te ulen ne nje tryeze, te diskutojne e te debatojne per here te fundit per ata apo ato qe meritojne dhe ate apo ato nuk qe meritojne vend te dukshem ne qytet, por edhe ne Shqiperi. Natyrshem, do te kete nje jave, nje muaj, nje vit debat e polemika, por do te mbyllen per te mos u tërhequr zvarre edhe per 20 vite te tjera. Ne fund te fundit, ne nje shtet demokratik, dicka mund te vendoset me vote, e cila eshte konvertim i pushtetit te popullit tek te zgjedhurit e tij. Por ama duhet te behet! Perndryshe, jo vetem ata qe kane lindur pas vitit 1990, por edhe te vitlindjes 2000 apo 2010 do te vazhdojne te perballen me fantazma apo realitete qe asnjehere nuk arritem ti leme pas, sepse ne fakt duhen lene! Blerti Delija
Shqiptari si mbinjeri Xhoana M. PERKAJ Në librin “High Albania”, të Edit Durham botuar në Londër me 1909, Edit Durham ekziston një fotografi e jashtëzakonshme. Kur e kam parë të parën herë nuk kam mundur të besoj se ështe reale. Fotografia është bërë në fshatin Vukël në Malësinë e Madhe dhe e paraqet një varrezë. Varreza si varrezë, çfarë mund të ketë aty? Por, kjo nuk është varrezë e rëndomtë, edhe pse busti i të ndjerit është i punuar nga materiali më modest që ekziston – druri. Çfarë përmban kjo varrezë? Pra, kështu. Te koka e varrit është vendosur kryqi (kjo nuk është poenta) Forma e kryqit është shfrytëzuar për ta paraqitur bustin e të vdekurit. Mbi konstruktin e kryqit dominon fytyra e të vdekurit me kapelë në kokë. Duart e formojnë trekëndshin bashkë me traversën horizontale. Kjo traversë është në formën e pushkës, mbi të cilën është gdhendur një kobure. Edit Durham e cila ka shënuar, me fjalë, fotografi ose vizatim, gjëra me vlerë të madhe nga kjo pjesë e Shqipërisë etnike (ishte periudha para Luftërave Ballkanike), e ka bërë këtë fotografi, me siguri, nga se edhe vetë ka qenë e habitur me pamjen e kësaj varreze. Ndjenja e parë kur shikohet kjo fotografi, është ajo e habisë. Njeriu i cili e vën veten mbi simbolin fetar porosit se ai është më i rëndësishëm se çdo tabu. Qoftë ai edhe religjioz. Njeriu si qenije dominante, e cila nuk di për frikë, njeriu si qenije e përsosur, mbi botën. Nuk di a ka pasur kësisoj përmendoresh te popujt e tjerë. Nuk besoj. Popujt e famshëm për nga guximi dhe shpirti luftarak, siç ishin psh., keltët, kanë qenë njëkohësisht edhe të frikësuar nga zotrat e tyre dhe ritualet e druidëve, priftërinjve të tyre paganë. Ndoshta diçka e ngjashme me përmendoren e Vuklit gjendet në mitologjinë gjermanike, ku kryezoti Odin është, njëkohësisht, i vdekshëm. Ky është rasti i vetëm në mitologjitë botërore që zoti të jetë i vdekshëm. Pra, Odini i kalon të gjitha sprovat sikur edhe çdo ushtar tjetër. Sprova më e vështirë është që t`i kalojë nëntë muaj i varur në Lisin e madh – Jagdrasill (Yggdrasil) që e simbolizon drurin e jetës. Duke i përballuar mundimet që i kalonte çdo ushtar i rëndomtë gjermanik, përfshirë edhe plagosjen me shtizë, Odini e fillon ta zotërojë mençurinë magjike. Simbolika e kësaj përmendore është aq e fuqishme sa që i tejkalon të gjitha projektet e shtrenjta artistike. Njeriu i cili e ka vu veten mbi të gjitha. Njeriu si qenije dominante e Gjithësisë. Ekziston vetëm edhe një pamje e ngjashme. Te Salvador Dali ekziston një pikturë e cila e paraqet njeriun i cili depërton në zemrën e atomit. Për mua ajo është piktura më e bukur në historinë e artit. Ngjashëm me njeriun që e ka fotografuar Edit Durham. Njeriu si qenie dominante. Njeriu si qendër e Botës, e Atomit, e Gjithësisë. E di se nuk është trendy të kesh bindje niçeane. Është trendy të jesh bonist, edhe pse bonizmi është bërë arsye e vetvetës. Është bërë moderne që të jesh bonist. unë, përkundrazi, besoj se Niçe ka pasur të drejtë duke folur për njeriun dominant. Për Uebermenschin. në këtë rast, ky Uebermensch e ka fytyrën e njeriut që e fotografoi Edit Durhami.
Italia mban dyert hapur edhe pse krize Përcaktohen kuotat e pranimit për punësimet sezonale në shtetin fqinj, Itali. Kjo e fundit ka parashikuar për 2009-n një numër të lartë vendesh të lira pune për shtetas të huaj. Konkretisht bëhet fjalë për rreth 80 mijë hyrje që do të realizohen për këtë vit në sferat e ndryshme të kërkuara nga sipërmarrjet italiane. Aktualisht është hartuar teksti përkatës, që specifikon hyrjen për punësime sezonale dhe pritet vetëm të miratohet nga organet përgjegjëse. Procedurat e aplikimit, ashtu si dhe vitin e shkuar, do të ndiqen nëpërmjet internetit, ku do të publikohen ofertat e punës dhe kualifikimet apo kriteret e nevojshme që duhen plotësuar nga personat e interesuar për to. Burimet zyrtare të Ministrisë së Punës bëjnë të ditur se prioritet në këtë rast do të kenë ato shtete që tashmë kanë marrëveshje bashkëpunimi me Italinë, çka do të thotë se dhe vendi ynë do të ketë përfitime të konsiderueshme. Në këtë dekret do të trajtohen me përparësi shtetas nga shtete me të cilat Italia ka marrëveshje bashkëpunimi, mes cilave edhe Shqipëria. Pranimi Për këtë vit qeveria italiane ka programuar 80 mijë hyrjeje për punëtorë stinorë nga shtete joanëtare të BE-së. Pjesa dërrmuese e kuotave të përcaktuara për kategori punësimesh i përkasin sektorit të bujqësisë, ku janë evidentuar dhe nevojat më të mëdha për flukse punëtorësh. Sipas monitorimeve, edhe këtë vit punëdhënësit duhet të paraqesin kërkesa për punësim përmes internetit, vetë apo duke iu drejtuar shoqatave të kategorisë. Sidoqoftë, këtë mund ta bëjnë pas botimit të dekret-fluksit të posaçëm. Të mos harrojmë se më shumë se 50 për qind e fuqisë punëtore për bujqësinë vjen nga shtete joanëtare të BE-së dhe sektorë të tërë varen nga punëtorët imigrantë, që nga vjelja e frutave dhe perimeve e deri në blegtori , – pohohet nga burimet zyrtare italiane. Megjithatë, miratimi i këtyre hyrjeve do të bëhet në një kohë të shkurtër, duke marrë parasysh këtu edhe kërkesat e bëra nga vetë sektori i bujqësisë në këtë vend për punësimet emergjente që duhen bërë për rimëkëmbjen e këtij sektori. Presidenti i Konfederatës Italiane të Bujqve (CIA) Xhiuzepe Politi i ka kërkuar ministrit të Punës së këtij shteti që të nxisë botimin e dekretit. Kjo për shkak edhe të vonesave që duhen bërë në përzgjedhjen e këtyre punonjësve nga ndërmarrjet përkatëse, duke mbarsur rrezikun që punëtorët të vijnë jo në kohën më të volitshme për këtë lloj punësimi apo aktivitetet për të cilat kërkohen. Flukset jostinore Përveç sektorit të bujqësisë një pjesë e konsiderueshme e profesioneve të kërkuara janë edhe ato të shërbimeve dhe kujdesit shtëpiak për kategori të caktuara si dhe kuota për mekanikë të fushave të ndryshme. Ende nuk ka një vendim të saktë se çdo të ndodhë këtë vit me flukset jostinore, si dhe sa do të jetë numri i hyrjeve, nëse do të ketë për 2009-n. Sipas njoftimeve zyrtare, deri tani nuk ka ende asnjë njoftim për punë jostinore. Ndërsa për rastet kur qytetarët duan të hyjnë në Itali me vizë PDD për motive punësimi si punëmarrës, nuk është e nevojshme që të paraqiten më parë mjetet financiare. Kjo sepse kontrata e qëndrimit e ofruar dhe pranuar, sigurisht edhe e miratuar, garanton të ardhurat e punëtorit të huaj. Leja e qëndrimit për motive familjare Leja e qëndrimit për motive familjare i lëshohet: • Të huajit që ka hyrë në Itali me vizë për ribashkim familjar apo me vizë shoqëruese të familjarit, apo me vizë hyrjeje për ribashkimin me fëmijën e mitur. Kërkesa për lëshimin apo ripërtëritjen e lejes së qëndrimit refuzohet dhe anulohet leja e qëndrimit, nëse provohet se martesa apo adoptimi janë bërë me qëllimin ekskluziv për t i mundësuar të interesuarit qëndrimin në territorin e shtetit. • Të huajit (qoftë edhe në situata të parregullta) që bashkëjeton me të afërmit e brezit të katërt apo me bashkëshort/e italian/e, për të cilët nuk zbatohet një masë dëbimi (neni 19 i Tekstit Unik mbi Imigrimin). Kjo leje qëndrimi nuk shndërrohet (konvertohet) në leje të titullit tjetër, të ndryshëm. • Familjarit të huaj të një refugjati. Në këto raste përjashtohet zotërimi i një lejeje të vlefshme qëndrimi nga ana e familjarit. • Familjarit të huaj që qëndron rregullisht dhe plotëson kërkesat për ribashkim me shtetasin e huaj që qëndron rregullisht në Itali. Në këtë rast leja e qëndrimit të familjarit konvertohet në leje qëndrimi për motive familjare. Konvertimi mund të kërkohet brenda një viti nga data e skadencës së titullit të qëndrimit, që zotërohet si fillim nga familjari. • Prindit të huaj dhe natyror të të miturit italian që qëndron në Itali. Në këtë rast leja e qëndrimit për motive familjare lëshohet edhe duke dalë nga detyrimi i zotërimit të një lejeje të vlefshme qëndrimi, me kusht që prindi kërkues të mos jetë i privuar nga pushteti familjar, sipas ligjit italian. Përfitime që lidhen me lejen e qëndrimit për motive familjare Leja e qëndrimit për motive familjare mundëson: • qasjen ndaj shërbimeve socio-sanitare dhe të asistencës; • regjistrim në kurse studimi apo formimi profesional; • regjistrimin në listat e qendrave të punësimit, kryerjen e punës si punëmarrës apo i vetëpunësuar (të gjitha këto duke respektuar moshën minimale për ushtrimin e aktiviteteve të punësimit). Refuzimi dhe anulimi i lejes së qëndrimit për motive familjare. Në miratimin e vendimit të dëbimit (kufizuar me masa administrative për hyrje të paligjshme apo në mungesë të lejes së qëndrimit) apo të vendimit për refuzimin e lejes së qëndrimit, lëshimit, anulimit apo refuzimin e ripërtëritjes së lejes së qëndrimit ndaj të huajit që ka ushtruar të drejtën e ribashkimit familjar, apo të familjarit të ribashkuar, sipas nenit 29 merren parasysh natyra dhe efektiviteti i lidhjeve të familjarit të interesuar dhe të ekzistencës së lidhjeve familjare dhe sociale me vendin e origjinës, si dhe të të huajit, tashmë të pranishëm në territorin kombëtar, por edhe kohëzgjatja e qëndrimit në territorin kombëtar. Sokol PEPUSHAJ
Italia mban dyert hapur edhe pse krize Përcaktohen kuotat e pranimit për punësimet sezonale në shtetin fqinj, Itali. Kjo e fundit ka parashikuar për 2009-n një numër të lartë vendesh të lira pune për shtetas të huaj. Konkretisht bëhet fjalë për rreth 80 mijë hyrje që do të realizohen për këtë vit në sferat e ndryshme të kërkuara nga sipërmarrjet italiane. Aktualisht është hartuar teksti përkatës, që specifikon hyrjen për punësime sezonale dhe pritet vetëm të miratohet nga organet përgjegjëse. Procedurat e aplikimit, ashtu si dhe vitin e shkuar, do të ndiqen nëpërmjet internetit, ku do të publikohen ofertat e punës dhe kualifikimet apo kriteret e nevojshme që duhen plotësuar nga personat e interesuar për to. Burimet zyrtare të Ministrisë së Punës bëjnë të ditur se prioritet në këtë rast do të kenë ato shtete që tashmë kanë marrëveshje bashkëpunimi me Italinë, çka do të thotë se dhe vendi ynë do të ketë përfitime të konsiderueshme. Në këtë dekret do të trajtohen me përparësi shtetas nga shtete me të cilat Italia ka marrëveshje bashkëpunimi, mes cilave edhe Shqipëria. Pranimi Për këtë vit qeveria italiane ka programuar 80 mijë hyrjeje për punëtorë stinorë nga shtete joanëtare të BE-së. Pjesa dërrmuese e kuotave të përcaktuara për kategori punësimesh i përkasin sektorit të bujqësisë, ku janë evidentuar dhe nevojat më të mëdha për flukse punëtorësh. Sipas monitorimeve, edhe këtë vit punëdhënësit duhet të paraqesin kërkesa për punësim përmes internetit, vetë apo duke iu drejtuar shoqatave të kategorisë. Sidoqoftë, këtë mund ta bëjnë pas botimit të dekret-fluksit të posaçëm. Të mos harrojmë se më shumë se 50 për qind e fuqisë punëtore për bujqësinë vjen nga shtete joanëtare të BE-së dhe sektorë të tërë varen nga punëtorët imigrantë, që nga vjelja e frutave dhe perimeve e deri në blegtori , – pohohet nga burimet zyrtare italiane. Megjithatë, miratimi i këtyre hyrjeve do të bëhet në një kohë të shkurtër, duke marrë parasysh këtu edhe kërkesat e bëra nga vetë sektori i bujqësisë në këtë vend për punësimet emergjente që duhen bërë për rimëkëmbjen e këtij sektori. Presidenti i Konfederatës Italiane të Bujqve (CIA) Xhiuzepe Politi i ka kërkuar ministrit të Punës së këtij shteti që të nxisë botimin e dekretit. Kjo për shkak edhe të vonesave që duhen bërë në përzgjedhjen e këtyre punonjësve nga ndërmarrjet përkatëse, duke mbarsur rrezikun që punëtorët të vijnë jo në kohën më të volitshme për këtë lloj punësimi apo aktivitetet për të cilat kërkohen. Flukset jostinore Përveç sektorit të bujqësisë një pjesë e konsiderueshme e profesioneve të kërkuara janë edhe ato të shërbimeve dhe kujdesit shtëpiak për kategori të caktuara si dhe kuota për mekanikë të fushave të ndryshme. Ende nuk ka një vendim të saktë se çdo të ndodhë këtë vit me flukset jostinore, si dhe sa do të jetë numri i hyrjeve, nëse do të ketë për 2009-n. Sipas njoftimeve zyrtare, deri tani nuk ka ende asnjë njoftim për punë jostinore. Ndërsa për rastet kur qytetarët duan të hyjnë në Itali me vizë PDD për motive punësimi si punëmarrës, nuk është e nevojshme që të paraqiten më parë mjetet financiare. Kjo sepse kontrata e qëndrimit e ofruar dhe pranuar, sigurisht edhe e miratuar, garanton të ardhurat e punëtorit të huaj. Leja e qëndrimit për motive familjare Leja e qëndrimit për motive familjare i lëshohet: • Të huajit që ka hyrë në Itali me vizë për ribashkim familjar apo me vizë shoqëruese të familjarit, apo me vizë hyrjeje për ribashkimin me fëmijën e mitur. Kërkesa për lëshimin apo ripërtëritjen e lejes së qëndrimit refuzohet dhe anulohet leja e qëndrimit, nëse provohet se martesa apo adoptimi janë bërë me qëllimin ekskluziv për t i mundësuar të interesuarit qëndrimin në territorin e shtetit. • Të huajit (qoftë edhe në situata të parregullta) që bashkëjeton me të afërmit e brezit të katërt apo me bashkëshort/e italian/e, për të cilët nuk zbatohet një masë dëbimi (neni 19 i Tekstit Unik mbi Imigrimin). Kjo leje qëndrimi nuk shndërrohet (konvertohet) në leje të titullit tjetër, të ndryshëm. • Familjarit të huaj të një refugjati. Në këto raste përjashtohet zotërimi i një lejeje të vlefshme qëndrimi nga ana e familjarit. • Familjarit të huaj që qëndron rregullisht dhe plotëson kërkesat për ribashkim me shtetasin e huaj që qëndron rregullisht në Itali. Në këtë rast leja e qëndrimit të familjarit konvertohet në leje qëndrimi për motive familjare. Konvertimi mund të kërkohet brenda një viti nga data e skadencës së titullit të qëndrimit, që zotërohet si fillim nga familjari. • Prindit të huaj dhe natyror të të miturit italian që qëndron në Itali. Në këtë rast leja e qëndrimit për motive familjare lëshohet edhe duke dalë nga detyrimi i zotërimit të një lejeje të vlefshme qëndrimi, me kusht që prindi kërkues të mos jetë i privuar nga pushteti familjar, sipas ligjit italian. Përfitime që lidhen me lejen e qëndrimit për motive familjare Leja e qëndrimit për motive familjare mundëson: • qasjen ndaj shërbimeve socio-sanitare dhe të asistencës; • regjistrim në kurse studimi apo formimi profesional; • regjistrimin në listat e qendrave të punësimit, kryerjen e punës si punëmarrës apo i vetëpunësuar (të gjitha këto duke respektuar moshën minimale për ushtrimin e aktiviteteve të punësimit). Refuzimi dhe anulimi i lejes së qëndrimit për motive familjare. Në miratimin e vendimit të dëbimit (kufizuar me masa administrative për hyrje të paligjshme apo në mungesë të lejes së qëndrimit) apo të vendimit për refuzimin e lejes së qëndrimit, lëshimit, anulimit apo refuzimin e ripërtëritjes së lejes së qëndrimit ndaj të huajit që ka ushtruar të drejtën e ribashkimit familjar, apo të familjarit të ribashkuar, sipas nenit 29 merren parasysh natyra dhe efektiviteti i lidhjeve të familjarit të interesuar dhe të ekzistencës së lidhjeve familjare dhe sociale me vendin e origjinës, si dhe të të huajit, tashmë të pranishëm në territorin kombëtar, por edhe kohëzgjatja e qëndrimit në territorin kombëtar. Sokol PEPUSHAJ
Metodat e fuqive demokratike në ndërtimin e paqes në Evropën Juglindore Perëndimi në përgjithësi ka kaluar faza kritike historike, dhe mu nga këto kriza kanë mësuar ta ndërtojnë ardhmërinë e tyre.
NGA KAN.LIC.IURA. ZEF AHMETI, UNIV. ST. GALLEN
Historia nuk është vetëm shkencë që merret me të kaluarën, por ajo sjellë edhe shumë elemente të frytshme për ta ndërtuar ardhmërinë. Meqë zhvillimi i shoqërive njerzore nuk është i ngjajshëm e ndryshon prej një vendi nga një vend tjetër, prej kontinenti nga një kontinent tjetër, vendet më pak të zhvilluara mund të mësojnë shumë nga ato vende, shtete apo kombe, që kanë një përvojë më të pasur.
Përvojat historike e disa popujve a vendeve më të zhvilluara mund të merren si shembull nga ato pjesë të botës, të cilat tek kan hyrë në ato faza dhe procese historike, që për vende e zhvilluara veç i takojnë historisë. Këto përvoja mund t`iu përshtaten të sotmës dhe në këtë mënyrë të menjanohen apo (tej)kalohen krizat a problemet në disa pjesë të botës në zhvillim. Nga këto përvoja mund të përfitojnë shumë edhe popujt e Evropës Juglindore për të kaluar nga konfliktet e njëpasnjëshme drejt kooperimit dhe integrimit.
Për të kuptuar më mirë këtë të lartshënuarën në vijim do të marrim shembull raportet pas Luftës së Dytë Botërore, përkatësisht ngjarjet dhe proceset demokratike në Gjermani të shtyra dhe ndihmuara kryesisht nga amerikanët.
Për dallim nga Lufta e Parë Botërore, në luftën e Dytë Botërore kemi rolin dhe ndikimin e madh të SHBA-ve si fuqi demokratike. Për demokracinë e sotshme në Gjermani, ajo (Gjermania) i falenderohet Amerikës dhe planeve të saja për demokratizim. Në fillim (pas luftës) SHBA-të kishin si prioritet ndërtimin e paqës e mëpastaj të fillojnë me jetësimin dhe ndërtimin e demokracisë. Me fjalë të tjera, SHBA-të kishin për qëllim ta qetësojnë kontinentin nga konflikti duke intervenuar ushtarakisht, mëpastaj për të vazhduar me demokratizim.
Për të ndërtuar në paqe demokracinë, Amerika si fuqi udhëheqëse demokratike, si pikë të rëndësishme e shifte edhe nevojën e parakushteve të tjera ekonomike. Këtu duhet të përmendet Plani Marshall, që në atë kohë ofronte të mirat të ndryshme dhe kredi, duke ndihmuar edhe ndërtimin e një ekonomie liberale. Përveç të tjerash SHBA-të dëshironin të zhvillonin një ekonomi liberale me parametra botërorë.
Rëndësi për Amerikën kishte edhe demokratizimi i politikajve dhe forcave politike. Një nga vështërsitë që ishte paraqitur në kohën e tranformimeve pas Luftës së Dytë në Gjermani ishte zëvendësimi nëpunësve administrativ të regjimit të Hitlerit me njerëz të tjerë, në mënyrë që të humben të gjitha ndikimet e mundshme të diktatorit Hitler.
Ndërsa kjo fazë mbyllet me sukses, në Evropë fillojnë të zhvillohen mardhëniet më të mira ndërmjet vendeve të Evropës dukë kaluar nga koekzistenca ndërmjet shteteve në kooperacion dhe integration. Kooperimi i shteteve Evropiane në fillim kryesisht bëhej në kuadër të ekonomisë, duke aluduar drejt modernizimit të ekonomisë në përgjithësi. Përveç të tjerash ekzistonte edhe ideja se shoqëritë liberale janë dhe duhet të jenë shoqëri të hapura. Pra duke përkrahur lirinë e lëvizjes, lirinë e komunikimit, ndërtimin e një shoqërie pluraliste. Pikë tjetër e rëndësishme, ndihmëse në procesin e demokratizimit të kontinentit të Evropës, ishte edhe ideja e ndryshimit të kushteve të rëndësishme ekonomike, sociale e të tjera.
SHBA-të dhe BE-ja – Evropa Juglindore Nëse krahasojmë zhvillimet e fundit në Evropën Juglindore, apo siç thirret me shprehjen tjetër Ballkan, shumë nga këto elemente të praktikuara nga amerikanët dikur në Gjermani, sot Amerika dhe Bashkimi Evropian implementojnë një politikë të ngjashme në këtë pjesë të Evropës. Një kombinim kësaj praktike me elemente të reja duke iu përshtatur rethanave dhe problemeve ekzistuese. Përpjekjet e këtyre vendeve që tashmë kanë një përvojë më të madhë në zhvillimin dhe jetësimin e principit të demokracisë, tash këtë përvojë përpiqen ta bartin dhe ta aplikojnë hap pas hapi ne këtë rajon. Duke u nisur nga këto që i thamë mund të vijmë në përfundim të kësaj forme të të menduarit me gjykimin se, qetësimi i Evropës Juglindore mundohet të arrihet duke përdorur metodat deri diku të ngjashme si më herët në raportin Gjermani-SHBA, pra : a) qetësimi i rajonit me intervenim ushtarak, tashmë i praktikuar nga NATO-ja dhe SHBA-të (kujto intervenimin Amerikan në Evropë në Luftën e DB), dhe ndërtimi i raporteve demokratike, b) qëllimet, pikëpamjet demoktatike të SHBA-ve dhe BE-së, për të ndhimuar Ballkanin. c) demokratizimi i politikajve dhe strukturave shtetërore, d) shtyrja për bashkpunim aktiv mes vendeve të rajonit, e) ndërtimi i shteteve dhe shoqërive në bazën e principit të liberalizmit, f) si dhe shtyrja për ndryshim të formës së vjetër të të menduarit, drejt ndryshimeve të rëndësishme moderne ekonomike, sociale dhe formave tjera.
Mesimet e tragjedise se “Barberino del Mugello” Ajo cfare ndodhi, ndodhi! Nje familje shqiptare, emigrante ne Itali, eshte shuar totalisht ne menyren me makabre te mundshme. Nje nene 37- vjeçare qe ate mengjes te 1 marsit 2009 duhet te shkonte ne pune edhe pse ishte e diele, nje vogëlush 13 vjecar qe duhej te luante ne fushen e blerte te futbollit te Barberino del Mugello drejt realizimit te nje endrre, nje vajze 14 vjecare qe enderronte te ishte “veline” e famshme ne programet televizive italiane, iken papritur nga kjo bote pa patur asnjë faj nga ana e tyre, por thjeshte se ne katin poshte tyre jetonte nje person problematik, 38- vjecari Tomasso Mengoni. Iken ne nje moment, kur babai i tyre kishte kapërcyer detin per te arritur ne vendlindje, mbase per te përgatitur rikthimin ne atdhe te familjes pas emigrimit te rende dhe te lodhshem ne Itali. Tragjedia e konsumuar eshte e plote, e dhimbshme por qe edhe duhet zbardhur per te vene ne vend drejtesine, por qe gjithsesi nuk mund te ktheje pas 3 viktima te pafajshme te papergjegjshmerise se nje individ, qofte edhe pronari i pallacines se tmerrit ne “Barberino del Mugello”. Jo vetem shqiptare, por edhe italiane, madje edhe kryetari i Komunes Barberino del Mugello (FI), Gian Piero Luchi ka pranuar per mediat vendase se “efektivisht ne te kaluaren, 38- vjecari Mengoni ka patur ndonje problem varesie nga droga. Por nese ne te vertete sjellja e tij do te kishte rezultuar e rrezikshme per komshinjte dhe qeramarresit, do te kishim nderhyre”. Te tjere banore te zones kane treguar se Mengoni jo vetem sillej si i çmendur, jo vetem kishte probleme me drogen, por ngrinte përtej cdo limiti volumin e muzikes dhe te televizionit deri ne oren 4 te mëngjesit. Nderkohe, vetem muajt e fundit, ka patur tre alarme pikërisht ne kete pallacine per rrjedhje gazi. Edhe diten e tragjedise, Angjelina Gjonaj, 37- vjecarja nene e dy femijeve Dorina dhe Dorian, kishte zbritur ne deren e Mengonit per ti tërhequr vëmendjen per rrjedhje gazi qe konstatohej nga era e shperndare ne te gjithe pallacinen. Kishte dalur edhe para dritareve te baneses duke thirrur italianin 38- vjecar, por pa patur asnjë përgjigje. Kete e pranon per mediat edhe vete Mengoni, i cili ne fakt u plagos nga kjo tragjedi, por eshte jashte rrezikut per jeten. Ai tregon per mediat se ka degjuar te thirrura, eshte ngritur nga krevati dhe sapo ka ndezur nje cigare, ka përfunduar ne rruge si pasoje e trysnise se shpërthimit te gazit. Me shpërthimin e pare, jane përhapur flake dhe nena me dy femijet e saj, kane dale ne dritare per te kërkuar ndihme. Ndihma e vetme kane qene thirrjet e banoreve te zones: Hidhuni se ju presim ne!…. Nuk ka vonuar dhe pas pak minutash, eshte degjuar edhe nje shpërthim tjeter me i forte dhe ne ate moment, soleta e katit te sipërm ka rene, duke zene poshte saj tre jete te pafajshme dhe duke shenuar tragjedine shqiptare te rradhes me tre viktima te pafajshme, nje nene dhe dy bijte e saj…. Nuk besoj se ndokush, qofte shqiptar apo edhe italian, te dyshoje qe Tomasso Mengoni ta kete bere me qellim shpërthimin, pasi edhe ai vete rrezikoi jeten. Megjithate, ka dhe duhet te kete nje pergjegjesi, me shume se te vete 38- vjecarit, te instancave te caktuara per te mbikëqyrur te tille individe problematike. Per nje cast, le te nderrojme pozicionet: viktimat jane tre italiane: nje nene dhe dy femijet e saj, ndersa “shkaktari” i tragjedise nje shqiptar. Ne fakt, nuk do te kishte ndodhur tragjedia, pasi ne rastin me te pare qe do te ishte konstatuar nje person i huaj problematik, përdorues droge dhe prishes i rendit dhe qetesise publike, atij menjehere do ti tregohej vendi: burgu deri ne ekstradim jashte Italise. Vertete qe ne jemi “komb emigrantesh”, sic edhe vete italianet deri ne vitet ’70 te shekullit te kaluar. Vertete kushtet ekonomike na detyruan te kerkojme nje alternative me te mire jashte atdheut. Vertete, se si cdo komb apo shtet tjeter, edhe ne kemi kriminele qe mbajne te njejten pasaporte si ne. Vertete, se si cdo komb tjeter, kemi edhe ne simbolet tona me te cilet krenohemi dhe duhet te krenohemi. Por per te gjitha keto arsye, kerkojme te trajtohemi edhe ne si te barabarte me italianet, pavarësisht nese kemi apo jo te njejten pasaporte, por qe u përgjigjemi si cdo qytetar tjeter detyrimeve ne vendin ku kemi zgjedhur apo jemi te detyruar te jetojme. Se ne cfare gjendje ka qene italiani Mengoni mëngjesin e 1 marsit, eshte e qarte nga ato cfare ka treguar: sapo eshte ngritur nga krevati, ka ndezur nje cigare, pa arritur te ndjeje eren e rende te gazit, e cila kishte kaluar edhe ne oborrin para pallacines. Ne kete krim, kane pjesen e tyre edhe autoritetet e Barberino del Mugello. Si mund te lihej pa kontroll nje person, tek i cili vetem muajt e fundit tre here u konstatua rrjedhje gazi, deri ne rrezik shpërthimi dhe tragjedia, e cila ne fakt erdhi mbi kurrizin e 3 shqiptareve te pafajshem?! Asgje nuk mund ta ktheje me ne jete ate familje, askush nuk mund ti sjelle bashkëshortit femijet dhe bashkëshorten, askush nuk mund ti jape me jete endrrave te prera ne mes, askush nuk mund te ktheje pas kohen, askush nuk mund te zhbeje ate cfare eshte bere tashme. Por te gjithe, e perseris te gjithe, me shume italiane (ne kete rast) se shqiptare, duhet te nxjerrin mesime, kryesisht per menyren e te sjellurit ndaj te huajve apo edhe pergjithesimit te turpshem te krimeve, fajeve apo gabimeve qe mund te beje nje i huaj. Kam deshire qe keto rreshta, me shume dhimbjeje por edhe revolte, ti mbyll me nje koment te marre nga nje faqe interneti italiane (http://www.ilsalvagente.it). “Pesantemente sotto accuso il modo di fare del proprietario della villetta, Tommaso Mengoni. “Lui è uno fuori di testa, un drogato, fino alle 4 di mattina teneva la musica, il televisore, a volume alto. E’ lui il motivo della tragedia”: dicono i vicini. Anche il sindaco di Barberino del Mugello, Gian Piero Luchi, parla di “un personaggio un po’ particolare, in passato c’erano stati piccoli incidenti”. Questa volta il “piccolo incidente” è costato la vita a tre poveri immigrati: una giovane donna e due ragazzi. A parti invertite si invocherebbero le “ronde” contro gli albanesi. Così, invece, non resta che piangere tre vittime innocenti.” “Nen akuze te rende eshte menyra e te sjellurit te pronarit te pallacines, Tommaso Mengoni. “Ai eshte nje qe i ka ikur truri, nje i droguar, deri ne 4 te mëngjesit linte hapur muziken, televizorin me volum shume te ngritur. Eshte ai motivi i tragjedise”: thone komshinjte. Edhe kryetari i Komunes se Barberino del Mugello, Gian Piero Luchi flet per “nje personazh pak te veçante, ne te kaluaren ka patur incidente te vogla”. Kete here “incidenti i vogel” i ka kushtuar jeten 3 emigranteve te mjere: nje grua e re dhe dy femije. Nese vendet do te ndryshoheshin, do te krijoheshin “patrulla” kunder shqiptareve. Ndersa keshtu, nuk mbetet vetem te qahen tre viktima te pafajshme”. Solidariteti i Rajonit, Provinces dhe Komunes, eshte per tu vlerësuar. Por per cfare mund ti sherbeje nje burri, nje prindi qe iu shua familja nga papergjegjshmeria e nje italiani dhe strukturave te tjera te këtij shteti?! Edhe denimi i Mengonit, apo njëqind “Mengoneve” nuk do te ndryshonte gje, pervec se mund te sherbeje si mesim per reflektim me shume italianeve se shqiptareve…. Nje shteti qe na mikpriti, na dha strehe, pune e ushqim, por qe akoma nuk na trajton sic e meritojme, te pakten pjesen me te madhe te shqiptareve qe jetojne ne Itali. Blerti Delija
Italia ndryshon ligjin për bashkim familjar Është dekreti legjislativ nr. 160 që ka marrë fuqi ligjore që me 5 nëntor 2008 që ka saktësuar procedurat e reja për bashkim familjar.Edhe ato kërkesa të paraqitura para kësaj date dhe që akoma janë në shqyrtim, duhet të provojnë kërkesat e reja të dekretit nr. 160. E drejta për të ruajtur unitetin familjar u njihet gjithë atyre emigranteve, mbajtës të lejes së qëndrimit CE për rezidentët afatgjatë, duke hellur poshtë kartën e qëndrimit. Përfitues janë edhe mbajtisit e lejes së qëndrimit mbi një vjeçare, të lëshuar për motive si punëmarrës, të vetpunësuar, motive studentore, fetare, azili, familjare dhe të mbrojtjes shtesë. Ligji përcakton se e drejta e bashkimit familjar nuk ka të bëjë vetëm me bashkëshortët e prindërit, por me gjithë personat qe aplikuesi ka në ngarkim të tij, deri tek fëmijët e lindur jashtë martese, kur vertetohen me dokumentacion të plotë. Ndryshe nga ligji i parë, emigranteve u lejohet bashkimi familjar me prindërit, vetëm kur të moshuarit kanë mbushur moshën 65 vjeç dhe nuk kanë asnjë nga fëmijët në Shqipëri. Por për rastet kur një apo me shumë fëmijë me qëndrim në Shqipëri, vertetohet se nuk mund ti mbajnë prindërit për arsye të rënda shëndetësore, atëherë mund të përfitohet bashkimi familjar. Pas lëshimit të nulla osta-s nga Sporteli Unik mbi Imigrimin te prefekturës kompetente, i cili ua përcjell dokumentacionin autoriteteve konsullore, familjarët duhet të paraqesin dokumentacionin që verteton lidhjet dhe arsyet për të cilat aplikohet. Konsullatës ligji i jep të drejtë që në raste të veçanta, kur dyshohet në origjinalitetin e dokumentacionit, të kujdeset për lëshimin e një çertefikate të bazuar në ekzaminimin e ADN-së, për të vertetuar lidhjet familjare. Kostoja e ekzaminimit përballohet nga të interesuarit. Redaksia
Pertej “Pangos” eshte edhe “Fiks Fare” Natyrisht, eshte nje sjellje e papranueshme, madje e denueshme per cdo qytetar, aq me pak per nje minister. Por, nuk eshte as rasti i pare dhe sigurisht, nuk do te jete as i fundit. Ish- ministri i Kultures, Rinise dhe Sporteve pati fatin e keq te binte ne rrjeten e ngritur me kujdes, profesionalizem por edhe paramendim nga “Fiks Fare”. Sipas gjasave, “profesorit” nuk do ti hyje “gjemb kembe” nga ana ligjore. Ana morale eshte marre persiper te ndëshkohet nga kryeministri Berisha, i cili e shkarkoi “ne 4 minuta”, nga kryetarja e Kuvendit Topalli qe “si nene ishte e tmerruar dhe frikësuar” e cila i kërkoi ish- ministrit te dorëzonte mandatin e deputetit, nga presidenti Topi qe e shkarkoi me dekret ne pak ore, nga koleget deputete te djathte e te majte qe u distancuan menjehere nga “psikologu”. Serish ne sensin moral, “i akuzuari per ngacmime seksuale” deklaroi se “mandatin ma kane dhene zgjedhesit e zones 38 dhe vetem ata mund te ma heqin”. Duke iu rikthyer anes ligjore te problemit, kuadri ligjor ne kete rast ne vendin tone, sipas juristeve dhe avoketerve, eshte i manget qofte per “ngacmimin seksual”, qofte “per shpërdorim detyre” por edhe per “korrupsion” permes shkëmbimit te favoreve seksuale per nje vend pune. Prokuroria, pasi te ekzaminoje me kujdes kasetat filmike dhe audio, nuk do ta kete te veshtire te dale ne konkluzionin se gjithçka ka qene nje kamera e fshehte, e përgatitur me shume kujdes dhe perballe ish- ministri ka pasur vajzen “X” e cila nuk ka qene realisht e interesuar per nje vend pune, por per te kryer nje detyre, per te cilen sipas gjasave eshte paguar edhe mire. Ndryshe ka ndodhur ne raste te tjera, te denoncuara edhe nga “Fiks Fare”, ku objekt dhe subjekt i ngjarjeve te tilla apo kamerave te fshehta, kane qene persona reale dhe jo “gazetare kamikaze”. Ne nje emision te improvizuar te ores se vone “Opinion”, ish- ministri, te cilit tashme do ti përmendim emrin, nga nxitimi, mllefi po euforia, dha disa “indice” (sic thote avokat Ngjela) shume te vlefshme, nese prokuroria eshte e interesuar te shkoje përtej “Pangos”, drejt “Fiks Fare” por edhe me përtej. Duke qene konfuz dhe mbi te gjitha i pakoordinuar me avokatin e tij Gjokutaj, Pango deklaroi se kishte ngarkuar juristin e tij “te negocionte, per te marre informacion ne lidhje me kameran e fshehte qe po përgatitej te transmetohej”. Behet fjale per nje hark te shkurter kohor, qe niste nje dite para emisionit dhe përfundonte pak ore para emisionit “Fiks Fare”. Natyrshem, lind pyetja: si mund te sigurohet informacioni i nevojshem per tu ditur nga Pango permes negocimit te avokatit te tij? Zakonisht, perfaqesuesi ligjor, eshte personi me i afert me te cilin rrëfehet cdo klient. Por fillimisht Pango, me pas edhe Gjokutaj thane gjera vertete kontradiktore. Pango deklaroi se kishte autorizuar Gjokutajn te investigonte, te negocionte me drejtuesit e “Fiks Fare” per kameran qe po përgatitej te transmetohej. Pango deklaroi gjithashtu se kishte nje “hermetizim informacioni”, duke lene te kuptohet se nuk ka mundur te mesoje asgje. Megjithatë, ne kete hermetizim ish- ministri kishte marre “telefonata te paidentifikuara” per te dhene para, favorte te ndryshme si fshatra turistike etj, sipas gjasave, per te frenuar publikimin e videos. Ne nje hark te shkurter kohor, dinamika e ngjarjeve dhe veprimeve eshte kaq e ngjeshur, saqe eshte lehte te kuptohet por edhe vërtetohet, se negociatat kane qene me te gjata dhe te shtrira ne kohe ne mes Gjokutajt ose “gjokutajve” te Pangos dhe “Fiks Fare”-s. Duke njohur mire profesionin e tij si jurist dhe perfaqesues ligjor i klientit, publikisht Gjokutaj mohoi se ka investiguar apo negociuar me drejtues te “Fiks Fare”. I bie qe kemi dy versione te ndryshme, per ne njejten ngjarje, me te njejtet aktore. Per cfare mund te jete negociuar para transmetimit te videos shokante? Ne fakt, ka vetem dy mundesi ne kete ngjarje: ose te ndodhe ose te mos ndodhe. Qe do te thote: ose videoja te transmetohet, ose videoja te mos transmetohet duke u asgjësuar ne prani te te interesuarit ose duke u magazinuar per tu ruajtur si “xhevahir” bashke me te tjera ne arkiven e pasur tashme te “Fiks Fare”. Cfare mund te bente apo te jepte ish- ministri qe videoja e tij te mos transmetohej? Pergjigjen secili e gjen lehte ne imazhin dhe deklarimet e Pangos ne “Opinion”: gjithçka dhe cdo gje qe do te kishte mundesi, ne dore dhe ne pronesi! Ishte ne loje “imazhi i intelektualit, i krijuar me mund dhe sakrifica per gjate viteve, por edhe morali dhe nderi i nje familjeje te tere” sic tha ai vete. Cfare mund ta shtynte “Fiks Fare”-n te mos transmetonte videon e ministrit Pango? Ne pamje te pare, asgje! Megjithatë, ka patur, ka dhe do te kete raste qe edhe nje format i tille televiziv, ose nuk i ka transmetuar fare “investigimet” e tij, ose ka dhene vetem nje pjese duke paralajmëruar vijimin ne puntatat e tjera dhe e ka frenuar, ose “ia ka plasur ne turinj” filmimet te interesuarve, pasi “negocimet” nuk kane rezultuar “te suksesshme” per palet. Nje nga keto variante, ka “provuar ne kurriz” edhe nje nga kultet tradicionale te besimit ne Shqiperi. Nuk ka as dyshimin me te vogel se Gjokutaj, sigurisht me “mandat” nga Pango ka negociuar dhe ka negociuar disa dite para se filmimi te transmetohej, pasi “dikush” nga “Fiks Fare” me numer te paidentifikuar ka sinjalizuar ministrin e Kultures. Nje nga takimet publike, te cilat nuk ka mundur ti fshehe, ka qene edhe ai ne mjediset e “Rozafa” ne Tirane. Gjokutaj e pranon vete se “i takova miqte e mije te “Fiks”-it, u ndala, piva me ta gjysme gote vere, u tregova tre barcaleta, qeshen dhe u largova”. Duket shume i bukur, i lehte si rrefim per te qene i vertete edhe per me naivin e naiveve. Prokuroria ne fakt, ka dhe duhet te kete shume pune, nese nuk do te merret vetem me veprimet e mosveprimet e Pangos dhe mbi te gjitha, nese deshiron te shprehe pavaresine e saj te plote nga politika dhe mazhoranca nje pjese te te cileve “ferkuan barkun” nga kenaqesia, sic tha vete Pango. Nje pyetje mund te ngrihet spontane: Per cfare negociuan “gjokutajt” e Pangos me drejtuesit e “Fiks Fare”? Cfare mund apo do te ofronte Pango ne shkembim te mospublikimit te videos dhe me cfare mund te kënaqeshin “Fiks Fare”-t ne kete negocim? Ngado qe ta rrotullosh, ne te gjitha drejtimet bie era “mit-marrje”, “presion”, “korrupsion” dhe shume pak “ngacmime seksuale”. Konflikti ne mes “pushtetit te katert” dhe njerit nga pushtetet e tjera, atij “ekzekutiv” kete here mund te jape rezultate te mira ne favor te medias, shtetit por edhe qytetareve. Mjafton qe te ekzistoje dëshira! Blerti DELIJA
Ja si i pushkatonte toger Baba njerëzit pa gjyq. Populli i Hajmelit – mirënjohje për Tuk Jakoven Tashma asht vertetue historikisht se, mbas Konferencës së Mukjes, Fronti Nac. Çlirimtar u nda në dy rryma, dhe lufta mori karakterin e një lufte të vërtetë civile ma pasoja teper të mërzitshme. Nacionalistët e vërtetë aspironin për një Shqipni të lirë dhe etnike, që don të thotë, bashkimin e trojeve shqipëtare në një shtet të vetëm. Por në këtë kontekst, (pushtuesit nazistë, tashmë në ikje) i shikonin si e keqja ma e vogël në krahasim me instalimin e diktaturës që do të instalohej ma vonë në Shqipëri. ky mentalitet, (ndonëse mjaft largpamës), u ba shkaktar që një pjesë e këtij formacioni politik të rrëshqasë në kolabracionizëm duke bashkëpunue me pushtuesin. Ky veprim (të cilin një pjesë e ballistëve e aplikuan), i dha akses forcave partizane për të fitue simpatinë e masave të gjana të popullisisë, e cila e mbështeti në maksimum këtë luftë, deri në çlirimin e plotë të Shqipënisë. Në një letër këmbim që pati Fan Noli, me Mithat Frashërin, i shkruante nga Amerika: “Qysh atë ditë që ballistët filluan mbashkëpunimin me gjermanët, misioni i juaj e ka humbur davanë”. Po çfarë ndodhi ma vonë? Që në ditët e para të Dhetorit (1944), Partia Komuniste filloi një fushatë të verbuar (ndaj vllezërve të një gjaku), dhe duke shfrytëzuar fajin e kësaj pjese të nacionalistëve, organizoi një “kryqëzatë” nga ma të dhunëshmet dhe ma të turpëshmet kundër Veriut Shqiptar. Ndonëse, Balli Kombëtar, bazen e kishte në Jug, jugorët me mjaft “zgjuarsi”e zgjidhën situaten, ku një pjesë e konsiderueshme e ballistëve i hodhën kësulat (me shqipen në mes) dhe në vendin e tyne vendosën pustinat partizane me yllin e kuq! Një hipokrizi kjo, të cilën Veriu Shqipëtar kurrë nuk e ka aplikuar, dhe çuditërisht, pikërisht për këtë karakteristikë (thellësisht burrënore) na quajnë “malokë”! Siç e thamë ma nalt, pas Dhetorit (1944), në Shqipëri filluan reprezaljet, burgje, internime, tortura, dëbime, vrasje dhe varje në litar! Me 2 Dhetor (1945) aplikohen zgjedhjet e para, ku diktatura shpalosi vlerat e saj, duke zbuluar fëtyrën e vërtetë të diktaturës staliniste, me dënimin e deputetëve që votuan kundër saj. Veriu shqiptar, nën pretekstin (e luftës kundër reaksionarëve) futet në “dorën” e forcave të mbrojtjes dhe të ndjekjes). Luftë pa mëshirë kundër Klerit Katolik, të gjithë inteligjencës shkodrane në përgjithësi, dhe kundër katolicizmit në veçanti, me pretekstin ma absurd, duke i quajtur “fashista”, vetëm pse ishin katolikë! Në vazhdim të kësaj fushate të turpshme, Enver Hoxha dhe Koçi Xoxe krijojnë një strukturë “speciale” me kriminelë dhe terroristë të sprovuar (prej 200 vetësh), në krye të cilës vendosin, super – kriminelin, Hodo Hatibi, i mbiquajturi – Toger Baba. Kjo ekspeditë ndëshkimore u nis me porosi të veçanta, për të ndjellë panik e terror në Veriun Shqiptar, në folenë e Nacionalizmit, për të shpartallue “kështjellat” e qëndresës dhe për të mposhtur krenarinë shqiptare. Objektivi i saj ishte Mirdita, Dukagjini, Puka dhe Malësia e Madhe. Kudo ku shkelta kamba e Toger Babës, ai duhej pritë me duartrokitje dhe brohoritje. Në çdo mbledhje, Toger Baba, do të caktonte me gisht personat që do të dilnin “para popullit” të cilët mbasi i pështynte, i poshtëronte me tortura, ma në fund i pushkatonte para popullit. Këto masakra të turpëshme i aplikoi në Fan të Mirditës, duke vazhdue në Spaç, Kimëz, Gojan, Gjegjan, Kaçinar, Kushni, Kashnjet, Ungrej, Mnelë, Hajmel e Zadrimë. Akti ma i turpshëm u krye në Hajmel, ku Toger Baba mbasi vrau një djalë të pafajshë, ju vërsul motrës së tij – Luçies për ta dhunue, në mënyrën ma makaber në shtëpinë e saj!… Luçia, në shpirtin e së cilës “vlonte” urrrejtja për kriminelin dhe dhimbja për humbjen e vëllait, duke u përleshur me këtë “përbindësh”, ma në fund arriti të shkëputej prej tij, dhe ashtu siç ishte, me rroba të grisura, e lodhur dhe e dërmuar, udhëtoi në orët e vona të natës, nga Hajmeli, dhe në të zbardhur të mëngjesit u gjend në Shkodër. Ashtu siç ishte (me atë pamje të trishtueshme), u paraqit para Tuk Jakovës, të cilit ia shpjegoi të gjithë ngjarjen. Tuk Jakova, tepër i indinjuar, me urgjencë njofton Enver Hoxhën dhe Koçi Xoxen në Tiranë, të cilët, të zanun ngushtë nga presioni që ju ban Tuku, detyrohen të tërheqin ekspeditën ndeshkuese prej 200 kriminelësh, dhe, Toger Baben e dënojnë me vdekje. Ekzekutimi me varje në litar në oborrin e shtëpisë, ku Toger Baba kishte kryer një ndër veprat ma makabre, asht vepër e pamohueshme e Tuk Jakovës, i cili meriton nderimin e mbarë Hajmelit,Shkodrës, dhe të çdo shqiptari të ndershëm. Ndërsa Luçie Simoni mbetet simbol qëndrese e nderi. Ref. Ndue Mëlyshi – “Mirdita 12 Bajrakë” fq. 49, Libri “Një jetë e shkrirë për fe e atdhe” – Tomë Mrijaj. Nju Jork 2004 PS. Për këtë episod kemi me dhjetëra dëshmitarë, madje edhe nga ata që kanë qenë komunistë dhe kuadro të Ushtrisë, por që kanë sens patriotik, dhe mbi të gjitha – SENS NJERËZOR. MARK BREGU
Edi Rama Kryeministër…? Shkruan: Artur NURA
“Mjaft të kujtojmë mbledhjen e fundit të Këshillit Bashkiak të Tiranës për të kuptuar se çfarë metode qeverisjeje do të instalonte në qeverinë shqiptare një ngjitje atje e Edi Ramës”, – thoshte në një të përditshme Besnik Mustafaj, pasi kishte parë debatin për buxhetin e Bashkisë së Tiranës nga ku ai ndihej i trembur nëse kryebashkiaku do të bëhej Kryeministër. Në fakt, pas turit “Dialog me Shqipërinë” dhe atij “Me Vullnetarët përtej së Majtës dhe të Djathtës”, duket qartë se z. Edi Rama po tenton më shumë rolin e tij si Kryeministër se atë të Partisë Socialiste në pushtet. Gjithsecili që ka lexuar me vëmendje jetën politike të këtyre viteve të pluralizmit shqiptar, padyshim që nuk mund të ketë ngelur pa i rënë në sy se së fundi shumë nga figurat domethënëse të Partisë Socialiste janë eklipsuar në forma të ndryshme. Tashmë vihen re portretet e reja të cilat kanë ardhur kryesisht nga radhët e bashkisë së kryeqytetit apo… të cilët kur e shoqërojnë kryetarin e PS-së, ndërsa shkon “gju më gju me popullin”, shpërndahen në turmë dhe nuk i rrinë në krahë. Kjo pa dyshim në funksion të një skeme e cila dëshiron që vetëm lideri të jetë në qendër të vëmendjes publike. Vetëm lideri të jetë duke dëgjuar popullin. Vetëm lideri të dialogojë me ta dhe vetëm ai të jetë në vëmendjen e tyre! Sigurisht që duke parë këtë panoramë domethënëse, gjithkush duhet të shqetësohet sadopak dhe t’i japë të drejtë frikës intelektuale të z. Besnik Mustafaj! Duket qartë që z. Edi Rama po i luan të gjitha kartat që nëse arrin në zyrën e Kryeministrit, të ketë sa më pak kokëçarje… E thënë më thjesht, kjo do të thotë të ketë pushtet shumëplanësh. Pa dyshim që askush nuk mund të besojë që kjo skemë mund të çojë tek ajo e vjetra e diktaturës, por në mënyra më të moderuara, mund të jetë duke u tentuar një pushtet i padiskutueshëm të Kryeministrit të mundshëm Edi Rama… Një konotacion me ish-diktatorin… Duhet thënë që jeta publike dhe politike e z. Edi Rama përcjell disa konotacione negative. Një konotacion negativ për t’u theksuar të vjen ndërmend kur dëgjon shprehjet e tij në fushatë elektorale me vullnetarët të cilët janë përgjithësisht të rinj. Ai ben thirrje që të gjithë të bashkohen rreth tij (Partia Socialiste në jetën e tij publike është krejtësisht e eklipsuar) pa dallim feje, krahine, ideje apo të majtës dhe të djathtës. Strategji të ngjashme pa dallime feje, krahine dhe ideje, përveç faktit që të mblidheshin rreth pushtetit të popullit dhe më vonë të kllasës punëtore, ka ndjekur edhe Enver Hoxha për forcimin e pushtetit të tij individual në Shqipëri. Hoxha, me marrjen e individëve të tipit “askushi” deri nga klasa punëtore dhe pa shkollë, duke u ofruar mundësinë e një shkolle të ndërtuar me ngut që quhej Shkolla e Partisë, realizoi skemën më eficiente për forcimin e pushtetit të tij individual. Kjo ndodhi më saktë kur deklarohej se pushtetin e ka “kllasa punëtore”…! Të gjithë ata individë mund të jepnin edhe jetën për diktatorin i cili nga “askushi” i bëri me pushtet dhe të ndihen “dikushi” ndaj familjarëve dhe farefisit të cilët përfitonin të gjithë nga pushteti i ri kllasës punëtore!Diktatori, duke e njohur mjaft mirë këtë zinxhir zhvillimesh, i lejonte ata “askushë” të përdornin pushtetin e tyre të dhënë prej tij dhe kjo bëhej sepse kështu të gjithë ata bëheshin më të ndërvarur ndaj pushtetit të tij personal.Të gjitha arritjet individuale të atyre “askushëve” nga të cilat përfitonin familjet dhe farefisi vareshin vetëm në një pikë e cila ishte vetë diktatori dhe pushteti i tij i cili po të rrezikohej, mund të bënte që të gjitha të mirat e tyre materiale të zhbëheshin, zhdukeshin! Askush në këtë botë nuk do që ato që ka tashmë, ndoshta edhe pa i merituar t’i humbë, ndaj ata me “thonj” e me “dhëmbë” kapeshin deri në pikën e fundit për të mos i lëshuar ato të mira të cilat po i gëzonin me aq epsh prej injoranti. Të vetmit që mund të rrezikonin atë mbretëri të tyre injorante, ishin intelektualët të cilët për këtë shkak edhe persekutoheshin, eklipsoheshin, torturoheshin duke krijuar një skemë dyshe të kundërshtisë: Askushët kundër intelektualëve! Diktatori kundronte këtë konflikt i paprekur deri në vdekje. Pa dyshim që ajo skemë ka qenë gjeniale dhe diktatori ynë nuk është se e shpiku vetë, ai vetëm e zbatoi duke ua kaluar ideatorëve të saj… Edi Rama sot… Sigurisht askush nuk i trembet më një diktature në Shqipëri dhe kjo, jo sepse nuk e dëshiron ndonjë individ, por sepse tashmë shoqëria jonë jeton një jetë shumë të hapur me veten dhe botën e lirë demokratike e cila ia ka ngushtuar kufijtë një mundësie të tillë.Por trajtimi i ekstremiteteve vlen për të kuptuar më qartë dimensionet e sofistikuara të jetës së sotme politike dhe personalisht bashkohem me shqetësimin e z. Besnik Mustafaj. Po për ta mbyllur, shpresoj që më shumë se demokratët, këtë shqetësim të z. Mustafaj ta lexojnë socialistët dhe pastaj ata përtej së majtës dhe të djathtës…
TOPONOMASTIKA. PREFEKTURA E DURRESIT (Vijon nga numri i Kaluar) Vijimesine e publikimin te vendimit historik nr.753 date 6 korrik 1938 te Qeverise se Mbreterise Shqiptare, kesaje radhe menduam ta fokusojme ne Prefekturen e Durresit dhe N/Prefekturat e Kavajes dhe Shijakut qe ishin pjese e administrimit te kesaje njesie te qeverisjes Vendore. Para se te fillojme paraqitjen e shqiperimeve apo ndryshimeve te Toponomastikes ,ne menduam te theksojme se i permbahemi tradites se Gazetes ,duke paraqitur vetem NDRYSHIMET,te cilat kane qene te nevojshme ne 91 raste nga 191 te tilla te marrura ne shqyrtim nga Komisioni ,dhe miratuar nga Qeveria, gje e cila po te shprehet me perqindje ishte rreth 47% e toponomastikes se Prefektures … PREFEKTURA E DURRESIT
ISHTE – BEHET
1.Spitalla – Spitali 2.Bozaxhias – Buzaj 3.Cocaja – Cocaj 4.Varoshi – Qyteza (lagje) 5.Zbarqej – Zbardhaj 6.Zhuraj Ndroqi – Ndroqi
N/PREFEKTURA E KAVAJES
1.Sharre – Lagja Sharre 2.Zguraj – Lagja Zguraj 3.Jevgjive – Lagja e Re 4.Aganasi – Gjurmasi 5.Bullataj – Reze 6.Cetaj – Cete 7.Rrikaj – Rikaj 8.Shtoderri – Shtoder 9.Teferici – Stani i Ri 10.Emazi – Helmaj 11.Lis –Petrosej – Lis-Guraj 12.Tilaj – Blinaj 13.Zikularaj – Kulari 14.Zikxhafaj – Qafziu 15.Leshtej-Collaku – Doracaj 16.Okshtuni – Ripas 17.Bogosina – Zotaj 18.Ballej – Balli 19.Bashtiva – Kryefusha 20.Bedeni – Gershanesa 21.Domni – Domen 22.Maskareshi – Grykaj 23.Spillej – Shpelle 24.Sterbegas – Bregas 25.Shelku – Shelgu 26.Vila – Shpat 27.Zhabjaku – Gurishte 28.Bege – Qereki – Qereke 29.Piceraga – Picrrage 30.Breti – Brreti 31.Meniklli – Menga 32.Mukaj – Mukja 33.Cudhja – Cudhi 34.Dushi – Bushi 35.Praveshi – Fraveshi 36.Kumbardha – Kumardhe 37.Muaj – Nuaje 38.Shkreti – Shkreta 39.Burizaneja – Burinej 40.Derveni – Drujaj 41.Mamurrasi – Murrizaj 42.Micjoni – Micaj 43.Muqini – Murqine 44.Skuraj – Skurraj 45.Thumani – Thumane 46.Daull-Lakapacej – Loder-Paqe 47.Shullazi – Shullani
N/PREFEKTURA E SHIJAKUT
1.Xhendite – Lagje e Re 2.Atike – Lagje e Vjeter 3.Borokeja – Kesollaj 4.Bore-Zuqllimej – Bosht – Kuqi 5.Budinaku – Dinaku 6.Calej – Calej 7.Cizmeliu – Kamaj 8.Koxhasa – Kryezot 9.Greblleshi – Grumblleshi 10.Guzaj – Gushaj 11.Kakolvora – Kokelvere 12.Karpeni – Kulperi 13.Sauqeti – Saiqet 14.Sukthi Sanilej – Sukthi Smajlaj 15.Shahineja – Shahinaj 16.Shehaligaj – Shesh – Lugaj 17.Shoteli – Shatorre 18.Shtreza – Shtrese 19.Draci – Dyrreze 20.Gjyricaj – Zhurishte 21.Hamallaj – Hamallaj e Siperme 22.Irraha – Hamallaj e Poshtme 23.Irmotha – Hamallaj -Koderlaci 24.Kuratni – Kurate 25.Lalza – Lales-Rrotull 26.Mollkuci – Molle – Kuqe 27.Mazhaj – Mashaj 28.Ahmedaqej – Ahmetaj 29.Bubqi – Bubesi 30.Korreci – Korras 31.Kulla – Kodras 32.Marqineti – Merqijasi 33.Veminasi – Eminasi 34.Palaga – Palaj 35.Rada – Ranishta 36.Shergu – Sharga 37.Cifligu i Ri – Bulqize 38.Gjemze –Shkafane – Gjembez
Sic Shihet emrat e fshatrave ,lagjeve apo vendeve te ndryshme ,shpesh here kane pasur nevoje shqiperimi te paster nga gjuhet e huaja qe kemi trashiguar nga historit e pushtimeve te ndryshme , ndersa ne disa raste ka pasur nevoje pershtatje apo ndryshimi ne koherence te plote me evolimin e gjuhes shqipe ,dhe kushtet e reja historike . Kjo pune shkencore e Shqiperimit te Toponomastikes eshte bere mjafte e sakte ,pasi ne komisionin shtetrore benin pjese personalitete te njohura te Albanologjise ,Historise, Gjuhesise ,Gjeografise ,Etnografise e tjer ,nga Shqiperia dhe Vende te ndryshme Europiane ,dashamirese te Vendit tone…Eshte interesant te thuhet se ndonse ky vendim me vlera te pallogaritshme atdhetarie i Mbretrise Shqiptare ,nuk kishte kohe te hynte sic duhej ne fuqi shteterisht ,per aresye te fillimit te luftes dyte Boterore, ne shume treva te Shqiperise (pjeserisht) gjeti zbatim nga vete populli ..Kjo mund te vertetohet sot edhe me Toponomastiken aktuale te Prefektures se Durresit.
PERGATITI NDUE BACAJ Vijon ne numrin e ardheshem
Askush nuk mund te ndryshoje historine, kur heronjte jetojne. ALFONS GRISHAJ Jo rralle here i referohem thenieve te njerezve te kohes se shkuar, te cilet e kane pasur kohen me bollek per te ndertuar fjali brilante. Latinet thone, “Littera scripta manet”, qe do te thote, “ate qe eshte shkruajtur me pene nuk e pret dot me sepat”. Kurse une do te thosha, ate qe e pret me sepate duhet pasur kujdes per ta shkruar me pene. Duke lexuar shkrimin e Muje Bucpapes me titull , “13 Dhjetori ne Shkoder nje beteje kunder komunizmit”, me kujtoi ate ngjarje te cilen z. Bucpapaj e shkruan me nje pasion te vecante qe vlen per tu admiruar. Kete shkrim e lexova ne dy gazeta, “Gazeta Metropol” dhe “Gazeta Shqip”. Me pas e lexova te njetin shkrim te cunguar tek “Rilindja Demokratike”(per te ardhur keq, shume keq), gje qe Rilindjen nuk e nderon jo vetem per emrin qe mban, por se aty ishin cunguar disa personazhe te vertete te asaj ngjarje dhe te asaj partie, pra cunguar historine . Shkrimi ne pergjithesi qendron, por une do te sqaroj disa gjera qe Mujo Bucpapaj o nuk i din ose ia kane thene gabim. Dhe kjo gjithmone per hir te se vertetes qe brezave qe do te vine mos ti leme ne dileme. Une do te shtjelloj vetem disa fakte qe ndihmojne historine e pashkruar ose te shkruar aty –ketu per qejfe dhe pasione. Historia nuk pranon romantizma , poezi apo haterlleqe. Ajo eshte e ftofte dhe kryeforte me rastin dhe momentin, ne kohe dhe hapesire. Nese ne demokratet do te bejme ate cfare kane bere komunistet me historine, do te ishim dy here gabim, per arsyen e thjeshte , se ne, e pesuam ne kurriz historine e tjetersuar mizerabel nga historianet aminxhi te nje rregjimi te degraduar. Kohet e fundit kam degjuar dhe lexur se si “NE” mundohemi te mohojme vellaun e masakruar, luften dhe gjakun e martireve, te baballarve dhe vellezerve tane, vetem per nje interes te momentit te cilen e kemi vene ne nje qerre per te ecur ne shekullin XXI. E tille eshte dhe lufta e lavdishme e Postrribes qe antikomunistet dhe nacionalistet Postrribake dhe ato Shkodrane luftuan per disa ore kunder bolshevizmit, dhe bilanci teper tragjik. Shkodra u vesh ne zi. Kjo kryengritje filloi dhe mbaroi me 9 Shtator 1946. Eshte nder per te dekoruar kete ngjarje historike, por nuk duhet thene kurrsesi se kjo ishte e para kryengritje. Ky eshte nje gabim fatal si ne planin historik ashtu dhe ne planin moral, duke pasur parasysh se kryengritja e Malesise se Madhe kishte filluar ne Janar te 1945 (pra nje vit e shtate muaj perpara se Kryengritja e Postrribes), ku malsoret legjendare te mbi- Shkodres luftuan me vetmohim jo vetem kunder komunisteve, por dhe kunder brigades Jugosllave. Nje tragjedi biblike mbuloi Malesine e Madhe, ku per kete ngjarje do te shkruante Pjeter Arbnori , Uran Butka e tjere, pra komenti eshte i tepert. Duhet ti vije zor cdo njeriu qe mendon te denigroje nje histori me permasa te tilla. Asnjeri nuk duhet te harroje se Shkodra dhe Malesia e Madhe jane si vellezerit Siameze. Le te vime tek 13 Dhjetori, nje ngjarje qe e vlen te cilesohet si knock-out i pare i komunizmit Shqiptar. Levizja Studentore ne Shkoder ka filluar qe me daten 8-9 Dhjetor ne auditoret e Shkolles se Mesme “Jordan Misja”, ku nxenesit protestuan perpara shkolles dhe brenda saj. Ajo dha alarmin tek shkodranet antikomuniste, te cilet keshilluan nxenesit qe te behej nje lidhje midis “Jordan Misjes” dhe Institutit “Luigj Gurakuqi” Shkoder . Nxenesit “Jordan Misjes” udhehiqeshin nga Adnan Mehmeti, Elton Llafja, Volfrid Malshyti, Elton Deda, Sidola Vata, Markon Malaj etj. (Keto studente kishin perkrahjen dhe te mesuesve Xhelal Fejza dhe Qazim Lika) Nxenesit e “Jordan Misjes” kordinuan veprimet me disa studente dhe shkodrane qe punonin prane ketij Instituti, sic ishte Xhevat Gjurkaj etj. Ne keto ambjente kishte studente me shpirt liridashes dhe largpames sic ishin, Flamur Bucpapaj, Ilir Seci, Silvana Nika, Ismet Pali, Majlinda Sula, Peparim Hyka, Nazmi Peka , Arben Celiku, Ama Fanko, Gazmend Dibra, pedagogu Bajram Xhafa. Ne takimin me Xhemal Dymylen kane qene dhe antikomunistet Ferdinand Temali dhe Nikolin Pema. Duke qene me i sakte duhet theksuar se shpirti i ketij Instituti , berthama demokratike kane qene pedagoget Kolin Gjoka, Agostin Shqalsi, Gjovalin Kolombi, Menduh Derguti etj… Sigurisht jane dhe emra te tjere, dhe te me falin qe po i le pa permendur, per arsye kufizimi. Studentet e Institutit i dhane demonstrates 13 Dhjetori nje kuptim universal, por ne momentin qe demonstrata u radikalizua, nje pjese e mire e studenteve disa prej te cileve i permenda me lart u terhoqen nga demostrata duke u futur ne auditore dhe brenda konviktit , dhe kjo ishte teper e dhimbshme, per arsye se disa demonstrues duke pare kete skene u drejtuan drejt konviktit duke kerkuar qe studentet te dilnin per te vazhduar protesten. Disa protestues te irritur(e quanin si tradheti kete largim te befasishem te studenteve), gjuajten me gure ndertesen, ku une personalisht kam nderhyre per te qetesuar kete situate dhe demonstrata te vazhdonte rrjedhen e vet. Nxenesit e “Jordan Misjes”, “29 Nendori” , ”Oso Kuka”, jo vetem nuk u larguan por ngjeshen rradhet dhe u bene me shume… Prane meje dhe shokeve te mi, ishte brezi qe e kuptoi, qe komunisteve u duhej çjerrur maska , dhe maska nuk çirrej me fjale, por me vepra e me gjoks… U pushtua kati i pare i Komitetit te Partise, Radio Shkodra. Busti i Enver Hoxhes, u perrmjerr nga Paulin Pali, dhe Luigj Vata i vuri dinamitin, pjesa e kokes se diktatorit qe nuk u hoq , e hoqen me cekan. Sigurimi i shtetit perdori tere makinen e saj, plagosi me dhjetera demonstrues. Brenda Komitetit te Partise kerkonin perforcime dhe municion. Kurse Shkodra, perdori shpirtin e paepur demokratik, radikalizmin per bolsheviket me gjak shqipetari . Qyteti i lashte, ku kishin thyer koken , Romaket , Venedikasit, Turqit, Shkjete, tani po thyenin koken Skeletonet e gjalla komuniste. Nje dite lexova se disa persona ne Tirane kerkonin qe daten 20 Shkurt 1991(kur busti i diktatorit Hoxha u terhoq zvarre me makine nga Ardian Heta), ta benin diten e rrezimit te simboleve komuniste, duke harruar qe ne Shkoder ishte rrezuar me 13 dhjetor 1990. Per te mos harruar 14 Janarin e vitit 1990 , Shkodra zbarkoi e tera per te rrezuar bustin e Stalinit, ku pati qindra te arrestuar dhe te denuar , sic ishin Gjergj Livadhi, Dede Kasneci, Nikolin Thana, Flamur Elbasani, Rini Monajko, etj. Per demostraten e 13 Dhjetorit pati te denuar nga 25 vjet deri ne nje vit. U denuan Roland Prela, Paulin Pali, Apollon Haxhi, Paulin Noshi etj. U plagosen me dhjetra dhe u arrestuan mbi 120 persona, ku nder to kam qene dhe une. Kam nje respekt te vecante per demokratet e Tiranes, per shpirtin e tyre demokratik, per finesen dhe xhentilesen qe e kane me shumice, per rolin kyc qe kane luajtur ne levizjen demokratike Shqipetare, por nuk jam dakord me menyren qe datat historike ti kthejne ne qellim ne vetvete, se nuk do te jete ne dobi te tyre . E pershendes Berishen per obeliskun e viktimave te komunizmit, por i kerkoj te jete shume i kujdesshem ne perzgjedhjen e dates 20 Shkurt, si daten e rrezimit te simboleve te komunizmit apo ta emeroje ate date si sinonim te viktimave te komunizmit. Njezete Shkurti eshte nje date historike, qe duhet te kete vendin e vet, si nje zjarr olimpik qe frymzoi mijera demokrate ne mbare Shqiperine. Por, 2 Prilli ishte krateri qe rrezoi qeverine e perdale te komunisteve. Shkodra perjetoi dhunen me te eger te shtetit komunist, pas vitit 1945-1946. U ekzekutuan antaret e PD-se, Arben Broci (themelues i PD-se), Nazmi Kryeziu, Bujar Bishanaku, Besnik Ceka. U plagosen me arme zjarri mbi 120 persona. Nuk do te jete ne nderin e askujt te nençmoje Shkodren, siç e nencmuan disa qeveri te pas 90-tes, duke e lene pa rruge, pa uje e pa drita, paçka se hidrocrentalet i kishte afer portave. U desh te zgjidhej nje grua demokrate Shkodrane , siç eshte Jozefina ( Coba) Topalli, qe te luftoje me dinjitet , qe Shkodra te ndryshoje fytyre dhe te marre fryme lirisht . Nuk duhet harruar Shkodra!Ate Shkoder qe beri disa levizje antikomuniste. Ate Shkoder ku u dogj nga komunistet, qe nga koka deri tek kembet. Ate Shkoder ku votoi 18 vjet per PD. Perfaqsuesit e PD-se ne Parlamentin Shqiptar duhet te thone fjalen e tyre me forcen e argumentit, jo per te nençmuar te tjeret, por per te mbrojtur vlerat e veta, qe do t’ia kishte lakmi çdo qytet demokratik i civilizuar ne bote. Koka e diktatorit Hoxha ka qene symbol i komunisteve, dhe si shtatorja e madhe apo e vogel, kane pasur ne vetvete simbolin ENVER, simbolin KOMUNIZEM dhe asgje me teper. Pra, siç shikojme gabimet apo devijimet vijne nga drejtime te ndryshme, jo vetem nga nje person apo nje shkrim, por dhe nga koka ngaterrestare e diktatorit, dhe pse i vdekur i ngaterron perseri njerezit e momentit, qe te ndryshojne historine dhjetravjeçare. Zoti Bucpapaj, shkruan me nje deshire dhe dashuri per Shkodren sikur te ishte Shkodran, por njohjen nuk e ka te tille, le te ulemi me poshte: Me 13 dhjetor, pati shume heronj qe u perleshen me bishen komuniste , siç ishin nxenesit e shkollave qe permenda me lart, por ishin dhe shume qytetare qe u shquan, te cilet nuk mund ti le pa permendur(njekohesisht duhet te me falin ato qe nuk do ti permend per arsye teknike), sic ishin: Olsi Lorja , Sokol Drasati, Ibrahim dhe Fatbardh Bilali, Pjeter Arbnori, Zef Kiri, Rrok Bardeli, Zamir Faja, Edmond Temali, Ermira Bicakani, Tefalin Malaj, Valentin Kelaj, Gjon Maranaj, Eduard Grishaj, Agim Gusha, Ler Martini, Gjovalin dhe Xhuljo Deda, Zef Gjoni, Ardian Tahiri, Lili Gusha, Afrim Pjeshka, Fred Mazi, Luigj Curri, Apollon Haxhi, Isak Ulqinaku, Ana Daja, Terezina Zorba, Bepin Torta e shume te tjere. Por nuk mori pjese Gjergj Livadhi (mik i mire i imi)se ishte i arrestuar per demonstraten 14 Janari, nuk eshte pare ne ate demonstrate as Ali Spahia apo Xhemal Uruci(te dy keto miq te mi te ngushte), te cilet me vone do te ishin aktiviste dhe udheheqes te zjarrte te PD-se … Nga pjesa e studenteve te Institutit “Luigj Gurakuqi”, do te arrestoheshin , Arben Celiku, Nazmi Peka, Ama Fanko, por do te mbahej vetem nje student(dhe per kete nuk jam sigurte nese ka qene Arbeni po Nazmiu , lexuesi te me fali per kete harrese) ku pas themelimit te PD-se ai u lirua. U kerkua per tu arrestuar Flamur Bucpapaj. Nga nxenesit e shkolles “Jordan Misja” jane arrestuar dhe keqtrajtuar:Elton Llafja , Volfrid Malshyti etj. U leshua urdheri per arrestim per Adnan Mehmeti. Sic shkruajta me lart, dhjetera te plagosur, ku nje nga keto demonstrues i quajtur Bepin Torta dhe pse me plumb ne bark goditej pa meshire nga bazhibozuket e kuq. Me 13 Dhjetor pati dhe nje deshmore :djaloshi 16 vjecar Olsi Lorja, i cili si demonstrues i kerkuar, per ti shpetuar sigurimit te shtetit i drejtohet kufirit per tu arratisur , por kriminelet e ekzekutojne duke i keputur endrrat e rinise, ku te rinjte thone , “Pranvera jemi ne!”. A thua dhe pse po hapen dosjet, do te dalin emrat e ketyre mynxyrave, qe nuk kane pasur shpirt, as nder e burreri , as fe e identitet… Mallkimi do te bjere pa meshire mbi laramanet, qe kerkojne per te shpetuar emrin e tyre e per te bere kurban disa gjuhca dhe per te lene ne nje ane strateget e masakrave qe nga viti 1945 deri ne ditet tona, ku meteori i shuar Hajdari eshte nje nga pikat me evidente… Themelimi i PD-se, do te mbledhte disa figura ne Shkoder. Ato nuk ishin te vetmit. Fale shpirtit demokratik shkodran dhe drejtuesve bene qe, Shkodra te fitonte nje te treten e Deputetve te PD-se ne Parlamentin Shqiptar. Kane qene momente delikate te nje kohe shume te shpejte me labirinthe te panjohura. Nuk ishte shuar akoma jehona e 13 Dhjetorit, dhe une pas nje lirimi aksidental, isha ne kerkim si nje nga organizatoret e kesaj demonstrate. Shkruajta fjalen e hapjes se mitingut te 3 Janarit 1991, ku do ta lexonte z. Kolec Ndoja, pra mitingun nuk e hapi Pjeter Arbnori, por demokrati Kolec Ndoja. Sigurisht Pjeter Arbnori, ishte vigan dhe e kam pasur per nder te jem miku i tij i ngushte , por nuk mundem qe per hir te miqesise te genjej apo te shkruaj gjera qe bien ndesh me te verteten. Ne Degen PD-se Shkoder , Arbnori , dhe me vone pas kooptimit Ali Spahia, i dhane Komisionit Drejtues te asaj kohe nje kuptim te mirfillte filozofiko-demokratik , qe per fatin e keq deget e tjera te PD-se ne rrethe nuk e paten. Komisioni Drejtues i PD-se, perbehej nga Pjeter Arbnori, Edmond Bushati Xhemal Uruci, Alfons Grishaj, Arben Broci , Kolec Ndoja, Eduard Perjaku , Syrri Dizdari, , Frano Gjergji, Ferid Hafizi, Zhani Sekuj, Nikolin Thana, Ilirjan Idrizi. Me vone u kooptuan Ali Spahia, Dashamir Peko, Agostin Shqalsi , Fatmir Berdica, Arben Haveri. Kooptimi i trete ka qene :Paulin Radovani, Fadil Kraja, Tonin Ujka. Sigurisht, kete shkrim e bera per te ndihmur disa gjera te paqarta z. Bucpapaj, qe ruaj respekt, por dhe per disa te tjere qe dalin si kepurdhat pas shiut dhe rrahin gjoksin, pa asnje lloj kontributi, apo thjesht kalimtare ne bahcen e demokracise, qe jo vetem po vjelin ato peme qe kemi mbjellur ne, por dhe po i shkulin dhe po i mbjellin nder kopshtet e tyre duke i hipotekuar. Ty Hyj të lavdërojmë Me rastin e një vjetorit të parë të pavarësisë së Kosovës Te Daum Laudamus menduam t’a titullojmë përshëndetjen tonë, me rastin e një vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, pasi është pikërisht Niket Dardani, biri i shenjtëruar i kësaj treve ilire, i cili në shekullin e IV-të, përveç shumë veprave të tjera, ka lënë trashigimi edhe Hymnin e Pavdekshëm të Kishës Perëndimore (Katolike), hymn që është edhe sot në fuqi dhe titullohet TE DEUM LAUDAMUS = TY HYJ TË LAVDËROJMË, apo LAVDËRUA QOFSH O ZOT. E natyrisht nuk ka ditë më të madhe se sa 17 shkurtin (2008), për Kosovën e popullin e saj, por edhe për të gjithë Shqiptarët, për të lavdrua Zotin që u dha forcë e mendje; Deputetëve, Presidentit, Kryeministrit, Politikanëve e faktorëve të tjerë në Kosovë e më gjërë që të shpallin Pavarësinë, si edhe faktorit ndërkombëtar me në krye Shtetet e Bashkuara të Amerikës të vlerësojnë drejtësinë e shqiptarëve të Kosovës, duke u njohur pavarësinë. Atë pavarësi të mohuar nga Europa plakë për rreth 95 vite, që shqiptarëve u kushtoi rreth 200 mijë dëshmorë e martirë të lirisë, duke bërë që pavarësia e Kosovës t’i kenë rrënjët në lumenj gjaku e oqeane sakrificash. Masakrat e serbëve në trojet shqiptare të Kosovës martire kishin si fund vitin 1999, kur Europa dhe Bota Demokratike u detyruan të ndalin dorën gjakatare që vetëm për këtë kohë kriminelët serbë të Millosheviçit kishin vrarë e zhdukur rreth 15 mijë shqiptarë, por edhe kishin keqtrajtuar e dëbuar nga trojet e tyre autoktone rreth një milion të tjerë. Që nga 17 shkurti (2008) Dardania e moçme, apo Kosova e sotme është e pavarur, dhe rikthehet si vend sovran në “sofrën” Europiane. Rreth 30 shekuj më parë, Homeri në Kryeveprën e tij, Iliada “hymnizonte” rolin Dardan në luftën për mbrojtjen e Trojës, me prijësin e tyre, legjendarin Enea. Ndërsa poeti romak Virgjili në poemën e tij “Eneida” ndër të tjera do të vargëzonte: “O dritë e Dardanisë/ Ti shpresa më e madhe e trojanëve…”. Por edhe Europa e epokës së besimit e qytetrimit kristian ka në themel të saj kontributin Dardan. Flori dhe Lauri janë dy martirët dhe shenjëtorët e parë që u martirizuan për besimin kristian (fundi i shekullit I’rë, fillimi i shekullit II-të). Nga trojet dardane (Nishi) ishte Kostandini i Madh, perandori romak, që me ediktin e tij të Milanos (viti 313) ndaloi persekutimin e shtetasve të vet, që dëshironin e përqafonin besimin e ri kristian. Përsëri ky perandor me origjinë kosovare në vitin 321 firmos dekretin e së Dielës si ditë pushimi (e feste) për të gjithë banorët e Perandorisë. Vargu i martirëve e shenjëtorëve në themelet e qytetrimit e besimit europerëndimor është rreth. Është pikërisht ky kontribut që Europa dhe Bota e sotme e kanë vlerësuar me të drejtën e Zotit se Dardania e moçme apo Kosova e Sotme është Toka e Shenjtë e qytetërimit Perëndimor (dhe jo e ardhacakëve të vonë sllavë). Ibrahim Rugova është Ikona e Pavarësisë së Kosovës, që së bashku me qindra e mijëra familje e luftëtarë të pendës e pushkës qëndrojnë në panteonin e pavdekshëm të lirisë e pavarësisë së Kosovës e Shqipërisë Etnike. Pavarësi që At Gjergj Fishta rreth një shekull më parë e “hymnizonte” me vargjet lapidarë të Lahutës së Malësisë: “Edhe kështu mbas sa mjerimit/ Mbas sa gjakut e shembëtimit/ E për inat t’shkjeve t’Ballkanit/ Si premtue kish Perëndia/ Prapë zonjë në vehte duel Shqipnia” (kupto Kosova si pjesë e rëndësishme e Shqipërisë që e ka falur Zoti). Te Deum Laudamus Dardania (Kosova) e Pavarur. NDUE BACAJ |
