Të ndihmuar nga lidhjet politike dhe paratë nga shtetet e Gjirit, “superçifti” Jared Kushner dhe Ivanka Trump, planifikon të zhvillojë resorte ultraluksoze në Shqipëri. Kështu e nis Wall Street Journal artikullin e saj dedikuar planeve për investimin në ishullin e Sazanit, i cili planifikohet të kthehet në një “tempull” që do të ofrojë nivelin më të lartë të komoditetit për vizitorët dhe turistët.
Muaj pasi u larguan nga Shtëpia e Bardhë në vitin 2021, Kushner dhe Ivanka Trump kaluan një javë në jaht me miqtë në plazhet e pacenuara të Adriatikut në Shqipëri.
Ata u ngjitën në shkallët e gurta të një teatri 2200-vjeçar grek, darkuan në një jaht me kryeministrin shqiptar Edi Rama dhe ishin aq të “mrekulluar” nga një vizitë në një ishull ushtarak, sa menduan se do të ishte destinacioni i përsosur për një hotel luksoz, tha Kushner.
Udhëtimi la një përshtypje të tillë saqë kur Kushner u takua me Ramën disa muaj më vonë në Forumin Ekonomik Botëror në Davos të Zvicrës, ai pati një propozim.
Teksa konsumonin një kafe së bashku, Kushner tha se ishte “shumë, shumë i magjepsur nga bukuritë e Shqipërisë”, u shpreh në një intervistë Rama. “Ai më pyeti nëse do të isha komod nëse do ta shqyrtonte atë për investime të mundshme”.
Rama dha bekimin e tij, por edhe më shumë se kaq.
Kushner, 43 vjeç, tani po punon me planet për një zhvillim prej 1 miliard dollarësh për resortet ultraluksoze. Ai po negocion detaje me qeverinë e Ramës për të vendosur vila ekskluzive në Sazan, ishullin ushtarak që ai vizitoi, një bazë ish-sovjetike ku bunkerë dhe tunele të braktisur janë të kudondodhur nëpër kodrat shkëmbore.
Një grup njësish akomoduese luksoze janë planifikuar në një gadishull aty pranë ku lopët dhe delet kullosin pranë plazheve dhe dunave mahnitëse, por që arrihen vetëm përmes një rruge të keqe. Ajo tokë është e mbrojtur ekologjikisht, por një ligj i ri shqiptar lejon ndërtimin e hoteleve, për sa kohë që ato janë të paktën me pesë yje.
Kushti standard për anëtarët e familjeve të kandidatëve që konkurrojnë për poste shtetërore është “të qëndrojnë larg vëmendjes, për të shmangur përfshirjen në marrëveshje të lidhura politikisht që mund të shkaktojnë polemika”.
Por Kushner po shkon drejt tyre.
Që kur u largua nga Shtëpia e Bardhë, ku shërbeu si këshilltar i lartë i vjehrrit të tij, presidentit të atëhershëm Donald Trump, Kushner ka ndërtuar një “perandori” të re biznesi duke u përfshirë në lidhjet gjeopolitike në një nivel që rrallë shihet për një person kaq të afërt me një kandidat kryesor presidencial të SHBA, me investime që arrijnë në miliarda dollarë.
Kushner u mbështet në lidhjet me pasanikët arabë për të mbledhur pjesën më të madhe të parave në fondin e tij privat prej 3.1 miliardë dollarësh nga vendet e Lindjes së Mesme, duke marrë kritika nga anëtarët e të dyja partive në Kongres. Kompania e tij e re, Affinity Partners, është e mbushur me ish-zyrtarë të administratës Trump. Disa janë pretendentë për poste të larta qeveritare nëse Trump fiton këtë nëntor dhe zgjidhet President i SHBA, për herë të dytë.
Në Ballkan, Kushner iu drejtua liderëve të Shqipërisë dhe Serbisë për të zhvilluar prona të paluajtshme në toka publike pa pasur nevojë të kalonte nëpër ankand konkurrues, duke nxitur kritika nga politikanët opozitarë në të dy shtetet. Në Serbi, ai pritet të ndërtojë një memorial që qeveria thotë se do t’u kushtohej të gjitha viktimave të agresionit të NATO-s – në një vend që aleanca bombardoi në vitin 1999. Kjo ka sjellë debate si nga nacionalistët serbë ashtu edhe nga ish-zyrtarët amerikanë, duke përfshirë gjeneralin Wesley Clark, komandanti ushtarak i NATO-s gjatë luftës në Ballkan (lufta në Kosovë, 1999).
Mbledhja e fondeve të Kushnerit dhe marrëveshjet e pronave të huaja po ngjallin frikën se ai dhe anëtarët e tjerë të familjes Trump mund të përfitojnë duke kultivuar marrëdhënie me liderët botërorë dhe kompanitë që kërkojnë ndikim te një president i mundshëm në të ardhmen.
Marrëveshjet për mbledhjen e fondeve dhe pasuritë e paluajtshme të Kushner “u japin qeverive të huaja rol mbi familjen Trump”, tha senatori Ron Wyden, një demokrat, në një letër të publikuar në 24 shtator dhe drejtuar Affinity.
“Investitorët e Affinity mund të mos motivohen nga konsiderata komerciale, por më tepër nga mundësia për të derdhur paratë e qeverisë së huaj tek anëtarët e familjes së Presidentit Trump, përkatësisht Jared Kushner dhe Ivanka Trump”.
Lidhjet dhe përvoja gjeopolitike e Kushner, beson ai, thjesht ndihmojnë për t’i dhënë kompanisë së tij një avantazh në biznes.
“Unë nuk mendoj se dikush ka thënë ndonjëherë se kam thyer ndonjë rregull ose nuk kam ndjekur ligjet”, tha Kushner në një intervistë muajin e kaluar.
A duhet të kthehet Trump në detyrë, “a shton komplikime kjo?” pyeti ai. “Ndoshta. Ndoshta do të ketë më shumë vëmendje mbi mua sot sesa një vit më parë”. Ai gjithashtu nuk po distancohet nga fushata presidenciale.
Nga zyra e tij në Majami, Kushner luan një rol informal këshillues. Ai thotë se është “aty për të ndihmuar dhe këshilluar plotësisht” Trump dhe ekipin e tij.
Ai gjithashtu pranon telefonata nga senatorët dhe kongresmenët në të dy anët e politikës, tha ai, të gjithë duke kërkuar kontributin e tij për një sërë çështjesh, nga Lindja e Mesme deri tek lundrimi në botën e Trump.
Ai nuk po planifikon të kthehet në qeveri – gruaja e Kushnerit, vajza 42-vjeçare e ish-presidentit, Ivanka Trump, ka thënë të njëjtën gjë – megjithëse disa njerëz që këshillojnë ekipin e fushatës së Trump thanë se janë skeptikë.
“Njerëzit e dinë që unë dua që Trump të ketë sukses, por nuk dua të hyj në qeveri”, tha ai.
Pasi Trump u largua nga detyra, Kushner dhe Ivanka Trump ishin të etur për të filluar kapitullin tjetër.
Çifti dhe tre fëmijët e tyre u larguan shpejt në Miami. Ata morën me qira një apartament prej 7,000 metrash katrorë ndërsa rinovuan një shtëpi prej 24 milionë dollarësh në Indian Creek Island, një fshat ishull ekskluziv në gjirin Biscayne, ku afërsisht 30 shtëpi formojnë një perimetër në formë patkoi rreth një klubi dhe një fushë golfi.
Ivanka Trump zgjodhi një profil më të ulët sesa jeta e saj para 2017-ës. Ajo nuk bën më marrëveshjet e markës ose zhvillimin dhe blerjen e hotelit Trump që i mori shumë kohë. Ajo shpesh pranon takime në tarracën diskrete të Surfside Four Seasons, në shtëpinë e saj dhe në zyrat e Affinity.
Ajo nuk është e përfshirë kryesisht me Affinity-i cili është në pronësi të plotë të Kushner-it-përtej punës në resortin shqiptar. Në fillim të këtij viti ajo u shfaq në Lex Fridman Podcast, ku zbuloi detaje lidhur me resortin e planifikuar për Sazan, ku shfaqeshin struktura të valëzuara betoni që imitojnë formacionet shkëmbore të ishullit.
“Ne jemi në procesin e kryerjes së masterplanit tani,” tha ajo.
Kushner, megjithatë, kërkoi një pozicion më të lartë në biznes sesa roli i tij i mëparshëm në drejtimin e “perandorisë” së pronave të familjes së tij. Menjëherë pas përfundimit të administratës Trump, ai filloi të përdorte fuqinë dhe lidhjet e tij për të afruar investitorët e mundshëm, duke kërkuar miliarda dollarë për një fond të ri të kapitalit privat.
Suksesi në mbledhjen e fondeve
Affinity gjeti suksesin më të madh në mbledhjen e fondeve në Lindjen e Mesme.
Shumica e 3.1 miliardë dollarëve që ajo mblodhi erdhi nga fondet shtetërore në Emiratet e Bashkuara Arabe, Katar dhe Arabinë Saudite. Ai kultivoi marrëdhënie me udhëheqësit e vendeve kur negocioi marrëdhëniet e normalizuara midis Izraelit dhe Emiratet e Bashkuara Arabe dhe një shkrirje me sheikhdomet e tjera në 2020.
“Këta janë investitorët më të lakmuar në botë për momentin, kështu që ne ndihemi shumë me fat që i kemi ata”, tha Kushner.
Përdorimi i parave të Gjirit Arab ka gjithashtu përfitimin shtesë, tha ai, për të çuar përpara qëllimet e tij të politikës për rritjen e lidhjeve ekonomike midis atij rajoni dhe Izraelit, ku Affinity ka investuar në dy kompani.
Në fillim, Affinity zgjodhi investime që u shmangën kryesisht nga polemika, duke shkurtuar kontrollet për startup-et dhe kompanitë e teknologjisë si një faqe interneti me reklama të klasifikuara me bazë në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe një firmë fitnesi gjermane. Është investuar gjithashtu në disa kompani të tregtuara publikisht, si kompania e produkteve të ndërtimit QXO dhe firma e shërbimeve financiare me bazë në Izrael, Phoenix Holdings.
Kushner tha se Affinity deri më tani ka arritur marrëveshje për të shpenzuar rreth gjysmën e kapitalit të fondit. Ajo ka marrë mbi 150 milionë dollarë në tarifat e menaxhimit, sipas letrës së Wyden të shtatorit, me investitorët e saj që paguajnë tarifa të ngjashme me fondet e tjera të mëdha
Rikthimi në “rrënjët e tij”
Në fund të fundit, Kushner iu kthye rrënjëve të tij të pasurive të paluajtshme, por në një vend të papritur: Ballkani Perëndimor.
Këto shtete në Evropën Juglindore zakonisht luftojnë për të tërhequr investime të huaja, dhe investitorët amerikanë të pasurive të paluajtshme në veçanti janë praktikisht inekzistentë. Vendet jo anëtare të Bashkimit Evropian janë ndër më të varfrat e Evropës.
Investitorët kanë shprehur shqetësimin për korrupsionin në këto vende, një problem i përhershëm që ka nxitur kritika nga shumë administrata amerikane. Apartamentet luksoze përdoren shpesh si mjete për pastrim parash nga blerësit.
Megjithatë, Kushner pa një mundësi për investim. Çmimet e apartamenteve po lulëzojnë në Serbi, ndërkohë që së fundmi turistët kanë vërshuar masivisht në plazhet me kosto të ulët të Shqipërisë.
Affinity synon të krijojë mijëra njësi hotelesh dhe apartamentesh vetëm disa minuta nga një aeroport i ri ndërkombëtar që po ndërtohet pranë qytetit të Vlorës.
Plus, ai kishte një aleat me lidhje nga brenda. Grenell, i cili si i dërguari i Trump për Ballkanin ishte i afërt me presidentin serb, kishte parë prej kohësh objektin me dy ndërtesa, të ndërtesës së shtabit të përgjithshëm të ushtrisë jugosllave në qendrën historike të qytetit të Beogradit, të cilin qeveria ka kërkuar ta rizhvillojë.
Kjo ishte e ndërlikuar. Vendi u bombardua nga NATO në vitin 1999 në mes të një përpjekjeje për t’i dhënë fund fushatës së spastrimit etnik të presidentit jugosllav Slobodan Millosheviç në Kosovë. Mbetet një çift ndërtesash pothuajse të kalbura në qendër të qytetit, me armaturë çeliku të përdredhur që del nga një guaskë betoni.
Grenell, i etur për të sjellë investime amerikane në rajon, e thirri Kushnerin disa muaj pasi Trump la detyrën për t’u përpjekur ta shiste atë në faqen e Beogradit.
Në fund të fundit, Grennell fitoi Kushnerin. Kushner dërgoi një punonjës, i cili ishte “i mahnitur” nga gjallëria e Beogradit, tha Kushner, dhe ai u bind më tej pasi foli me investitorin legjendar të Emirateve Mohamed Alabbar, një investitor i madh në Beograd.
Në maj, Serbia tha se ra dakord për një qira afatgjatë për vendin me Kushner, i cili do të zhvillonte një përzierje prej 500 milionë dollarësh të dhomave të hoteleve të nivelit të lartë, apartamenteve dhe shitjeve me pakicë në tre kulla. Si pjesë e marrëveshjes, Kushner do të ndërtonte gjithashtu një kompleks përkujtimor të menaxhuar publikisht, për të cilin qeveria tha në një deklaratë për shtyp do t’i kushtohej viktimave të “agresionit të NATO-s”.
Qeveria serbe tha se marrëveshja do të ndihmojë në tërheqjen e më shumë investimeve të huaja në vend.
Në të njëjtën kohë që planet e Beogradit po ecnin përpara, Kushner po vështronte bregdetin shqiptar.
Pas pushimeve të tij në jaht në vitin 2021 dhe kafesë së tij në Davos me Ramën, kryeministrin e Shqipërisë, ai hodhi vështrimin e tij në dy pika ideale. Sazani – një ishull malor 3 milje i gjatë ku një perimetër shkëmbi i bardhë takohet me një det kaltërosh – dhe tokë private në gadishullin e Zvërnecit, një brez mahnitës plazhesh ku dynden flamingot e bardhë.
Kushner parashikon kthimin e të dy vendeve në një parajsë të nivelit të lartë.
Duke punuar me Ivanka Trump për projektin, ai i ka paraqitur plane qeverisë shqiptare për një sërë resortesh dhe vila të shtrira midis dunave dhe pyllit të gadishullit të Zvërnecit. Përfundimisht, ata shpresojnë për mijëra njësi hotelesh dhe apartamentesh, vetëm disa minuta nga një aeroport i ri ndërkombëtar që po ndërtohet pranë qytetit të Vlorës.
Sazani do të ishte më ekskluziv – një grup prej disa qindra vilash të izoluara të përziera në faqet e kodrave, të drejtuara nga marka e lartë e hoteleve Aman.
Ishte ideja e Ivanka Trump për të sjellë Aman në projekt, tha Kushner. Marka menaxhon resorte ultra-ekskluzive me dhoma që kanë tendencë të fillojnë mbi 1000 dollarë në natë. Vlad Doronin, një miliarder me origjinë sovjetike që drejton Aman, fillimisht u befasua nga ideja, por në fund u nënshkrua pasi dërgoi dikë për të vëzhguar vendndodhjen, tha Kushner.
Kushner dhe miqtë e tij do të ndërtonin pronat e tyre në ishull, gjithashtu, tha ai, për të “ndërtuar një komunitet atje”. Një mik i ngushtë, Jeff Zalaznick, i cili drejton Major Food Group nga Miami, planifikon një restorant Carbone në zonë.
Aktualisht qeveria shqiptare po rishikon planet, por Rama ka qenë mbështetës. Ai e quan Kushnerin mik dhe të dy shkëmbejnë mesazhe në WhatsApp.
Muaj pasi Kushner prezantoi zyrtarisht planet, Shqipëria ndryshoi një ligj për të lejuar hotelet në zona të mbrojtura mjedisore, për sa kohë që ato janë pesë yje ose më lart. Qeveria ka thënë se ligji nuk kishte lidhje me Kushnerin dhe kishte për qëllim turizmin në të gjithë vendin, por politikanët e opozitës dhe aktivistët e mjedisit kanë sulmuar legjislacionin dhe pretendojnë se një marrëveshje me Kushnerin ka për qëllim të fitojë favorin e Trump.
Rama tha se negociatat me Kushner nuk kanë të bëjnë fare me lidhjet e Kushnerit me Trump dhe përputhen me vizionin e tij për të ndërtuar bregdetin si një destinacion turistik i nivelit të lartë, duke u përmbajtur mbi tërheqjen masive të tij me të ardhura mesatare.
“Nëse kjo ndodh si siç plani e parashikon”, tha Rama, “do të jetë një xhevahir në kurorën e Mesdheut”.
