Shkruan Marc Barkowski
Unë dhe Ndoc M Shaben kemi një bisedë mjaft të pazakontë:
Facebook Messenger lidhet dy botët tona përmes video thirrjes; përkthyesi pranë meje përkthen mes shqipes dhe gjermani. Unë shoh një person të sjellshëm përpara meje që ka një histori interesante për të treguar dhe iu përkushtua një detyre jetësore edhe më interesante.
Profesor Ndoc Shabe ka lindur në Shqipëri në vitin 1953. Rritet në Plezhë, vendbanim në të parën Bashkia e Bushatit në veri të Shqipërisë. Ai studion për gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Shkodrës.
Pasi kreu studimet e rregullta në vitin 1976, aty kreu edhe masterin dhe më pas dha mësim
në shkollën e mesme lokale.
Edhe para se të fillonte studimet, duhet të ketë qenë në vitin 1969, nëpërmjet një të njohuri ai hasi Marubin. Fotografi Pietro Marubi 1 bëri foton e parë në Shqipëri pak pas shpikjes së fotografisë në 1856. dhe e bëri Shkodrën djepin e fotografisë shqiptare. Arkivi Marubi, i cili daton në vitet 1960 ende mbi qindra mijëra negativë xhami të paparë ishte shkas i Ndoc Shabe për fotografim kthehet në I emocionuar nga kjo trashëgimi e jashtëzakonshme, ai merr hua një Praktica MTL 5B dhe e bën atë regjistrimet e tij të para.
Ndoc Shaben fotografon në kohët e vështira dhe të trazuara të komunizmit, që sundoi Shqipërinë deri në vitin 1990.
Ai udhëton shumë në vendlindje, duke fotografuar peizazhe, njerëz në jetën e përditshme dhe ato arkeologjike.
Vende dhe ngjarje të rëndësishme. Një moment i veçantë për aparatin e tij është vizita e Nënës Tereze në vitin 1993 në vendlindjen e tij në Bushat.
Pietro Marubi ishte një piktor, skulptor, arkitekt dhe fotograf italian. Ai themeloi studiot Marubi dhe shpenzoi më të mëdhatë.
Një pjesë e jetës së tij nëqytetin e Shkodrës, Shqipëria e sotme. (Burimi: Wikipedia)
Nënë Tereza e lindur Anjezë Gonxhe Bojaxhiu më 26 gusht 1910 në Üsküb, Perandoria Osmane (tani Shkup, Maqedonia e Veriut); † 5 shtator 1997 në Kalkuta, Indi) ishte një murgeshë dhe misionare shqiptare. Ajo u bë e njohur në mbarë botën për punën e saj me të varfërit, të pastrehët, të sëmurët dhe që vdesin, për të cilin ajo mori Çmimin Nobel për Paqe në 1979.
Një lidhje e veçantë me vendin e tij dhe traditat e tij është gjithmonë e rëndësishme për Ndoc Shabe, dhe me kalimin e viteve ai ka grumbulluar një arkiv të konsiderueshme fotografish në formën e rrotullave të panumërta filmash, duke filluar me
nga viti 1900. Ai mbledh dhe blen rrotulla filmash të vjetër e të pazhvilluar përtej kufijve kombëtarë.
Trashëgime të lëna nga fotografët që dokumentuan Shqipërinë. Mbi 100,000.
Imazhet tani janë në posedim të tij dhe të gjitha duan të dixhitalizohen. 20 mijë të shtëna, ai tashmë është transferuar në arkivin e tij dixhital vitet e fundit. Për ta bërë këtë, ai pret rrotullën e filmit shirita prej 6 dhe skanon filmat e vjetër celuloid me një skaner rrëshqitës. Me ambicie të vazhdueshme ai mbush foto për foto në arkivin e tij. Po flasim për një trashëgimi të çmendur fotografike të një vendi që është vetëm i drejtë u shkëput nga Perandoria Osmane në vitin 1912 dhe u bë i pavarur. Franz Nopcsa, Margaret Hasluck ose Friedrich Margrave janë vetëm tre nga autorët e shumtë të këtyre tablove të panumërta historike që Shqipëria dhe tregojnë kulturën e saj të shumanshme. Por tregojnë edhe se jeta nuk ishte e lehtë për njerëzit atje.
Ndoc Shabe e vë në dispozicion të publikut këtë arkiv masiv imazhesh në profilin e tij në Facebook. Ai kujdeset trashëgiminë fotografike me përkushtim dhe e zgjeron vazhdimisht.
I kërkoj Ndoc Shabes një imazh të veçantë që mund t’i vijë spontanisht në mendje. Ndryshe nga pritshmëritë thotë se nuk ka asnjë foto që të ketë një domethënie të veçantë për të. Të gjitha fotot që ai ka parë deri tani kanë, kanë të njëjtin kuptim. Ato janë të gjitha shumë të rëndësishme – si pjesë e punës së përgjithshme dhe si një imazh i vetëm.
Ai e justifikon këtë duke thënë se është në mes të asaj që po ndodh, kështu që ndihet ndryshe nga një vëzhgues objektiv këto foto.
Gjatë bisedës më bie në sy buzëqeshja e Ndoc Shabes. Është shumë fituese. Unë buzëqesh gjithmonë, edhe pse e shoh nuk e kuptoj dhe duhet të presim që përkthyesi të përkthejë. Ai tregon për çështjen e tij të zemrës: një muze ku ai mund të linte koleksionet e tij për pasardhësit, sepse tani ai jo vetëm që zotëron një arkiv imazhesh, por edhe, ndër të tjera, një arkiv etnografik dhe një koleksion valixhesh plot me veshje e sende tradicionale,
Veshje shqiptare të renditura mjeshtërisht. Falë bisedës sonë video përmes Facebook Messenger profesori më tregoi një pjesë të thesarit të tij.
Dhe kështu shoh radio të vjetra, enë dhe gjëra të tjera të ndryshme nga e kaluara
Kohë që janë më të rëndësishme në sytë e profesorit janë pjesë e kulturës kombëtare dhe si dëshmitë shërbejnë.
Ai tund telefonin inteligjent edhe disa herë të tjera Mal, dhe kështu e shoh bibliotekën e tij të madhe.
Arkiv vërtet i madh i letërsisë nga shekullit të kaluar. Dëshira e tij më e madhe është për të krijuar një muze me të gjitha këto gjëra, që është e arritshme për të gjithë e kaluara, në asnjë mënyrë, nuk duhet harruar. Por edhe profesori është i vetëdijshëm se ai ka këtë dëshirë të zemrës mosha e tij ndoshta nuk do të plotësojë më te jete i afte. Pra, ai shtrihet në largpamësi të mençur dhe me përkushtimi dokumentar një gur themeli për nipërit e mbesat e tij, të cilët – ashtu do profesori – për të ndërtuar mbi këtë bazë dhe mund të përfundojë projektin nipërit dhe mbesat janë në Shqipëri në një fokus të ndryshëm nga fëmijët e tyre. Ju do te trashëgoni më shumë. Dhe të jetë janë detyrat e jetës së gjyshërve të tyre. A muze historik mbi themele të rëndësinë historike të një vendi të tërë ndërtimi është një trashëgimi e madhe.
Kur e pyeta se cilën moto preferon profesori në jetë, ai buzëqesh dhe thotë se motot janë të shumta.
Por një gjë është veçanërisht e rëndësishme për të: “Jeta është një luftë ku jemi të detyruar të luftojmë, por nëse e fitojmë, e ndjen fatin tënd.”
Ndoc Shabe, emri katolik i të cilit është Antonio, është besimtar. Unë e njoh në sfondin e videos edhe foto kishtare. Gjatë bisedës ai thekson se po lutet, jo për jetën, por për të përfunduar projektin e tij.
Me lejen dashamirëse të profesorit, po shfaqim regjistrime unike nga historia e atij Arkivi.
Ky është një shkrim i botuar në një reviste gjermane të Kelnit nga i apasionuari i fotografisë botërore Marc Barkowski të cilin e falenderoj shumë.
