Shkruan Perparim Beqiri
Drejtori i CIA-s, John Ratcliffe, u tha ligjvënësve amerikanë se sulmet e fundit ushtarake amerikane i dhanë një goditje të madhe programit bërthamor të Iranit duke shkatërruar të vetmin objekt të konvertimit të metaleve në vend, tha një zyrtar amerikan për Associated Press më 29 qershor.
Duke folur në kushte anonimiteti për shkak të ndjeshmërisë së inteligjencës, zyrtari shpjegoi se Ratcliffe përshkroi rëndësinë e sulmit gjatë një informimi të klasifikuar javën e kaluar, duke e quajtur atë një pengesë të madhe nga e cila Teheranit do t’i duheshin vite për t’u rikuperuar.
Ratcliffe u tha gjithashtu ligjvënësve se pjesa më e madhe e rezervave të uraniumit të pasuruar të Iranit ka të ngjarë të mbetet e varrosur nën rrënoja në vendet bërthamore të Isfahanit dhe Fordow, dy nga tre objektet kryesore të synuara nga sulmet amerikane.
Ndërsa uraniumi mund të jetë ende i paprekur, zyrtari theksoi se shkatërrimi i objektit të konvertimit të metaleve e ka lënë Iranin pa një komponent thelbësor të nevojshëm për të ndërtuar një armë bërthamore.
“Nuk mund të bësh një armë bërthamore pa një objekt konvertimi”, tha Sekretari i Shtetit Marco Rubio gjatë samitit të NATO-s.
“Nuk mund ta gjejmë as se ku është, ku ndodhej dikur në hartë. Nuk mund ta gjesh as se ku ndodhej dikur sepse e gjithë kjo është thjesht errësuar. Është zhdukur. Është zhdukur”.
Presidenti Donald Trump ka vazhduar ta mbrojë operacionin, i cili erdhi pak para se një armëpushim midis Izraelit dhe Iranit të hynte në fuqi të martën e kaluar.
“Ishte shkatërrimtare siç askush nuk e ka parë më parë”, tha Trump në një intervistë me Fox News.
“Dhe kjo do të thoshte fundi i ambicieve të tyre bërthamore, të paktën për një periudhë kohore”.
Sekretari i Mbrojtjes Pete Hegseth e përsëriti këtë vlerësim, duke deklaruar se vendet ishin “shkatërruar”.
Megjithatë, një raport paraprak nga Agjencia e Inteligjencës së Mbrojtjes e SHBA-ve arriti në përfundimin se sulmet shkaktuan dëme të konsiderueshme, por nuk i shkatërruan plotësisht objektet Fordow, Natanz dhe Isfahan.
Rafael Grossi, Drejtor i Përgjithshëm i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, tha në “Face the Nation” të CBS se tre vende të mëdha bërthamore iraniane me “aftësi në aspektin e trajtimit, konvertimit dhe pasurimit të uraniumit janë shkatërruar në një shkallë të rëndësishme”.
Megjithatë, ai paralajmëroi kundër ekzagjerimit të dëmit.
“Disa prej tyre janë ende në këmbë”, tha Grossi, duke shtuar, “nëse dëshirojnë, do të jenë në gjendje ta fillojnë përsëri këtë”.
Ai theksoi se inspektorëve duhet t’u lejohet hyrja për të vlerësuar plotësisht shkallën e shkatërrimit.
“Sinqerisht, nuk mund të pretendohet se gjithçka është zhdukur dhe se nuk ka asgjë atje”, tha ai.
Objekti i shkatërruar i konvertimit të metaleve, i vendosur në vendin bërthamor të Isfahanit, kishte luajtur një rol qendror në zhvillimin e armëve bërthamore të Iranit. Funksioni i objektit – për të shndërruar gazin e uraniumit të pasuruar në metal të dendur – është një hap kritik në prodhimin e bërthamës shpërthyese të një bombe bërthamore.
Ratcliffe e theksoi këtë pikë gjatë seancës së klasifikuar dëgjimore, duke e përshkruar eliminimin e objektit si një fitore strategjike që në mënyrë efektive minon aftësinë e Iranit për të armatosur uraniumin e tij.
Ratcliffe u tha gjithashtu ligjvënësve se sulmi 12-ditor i SHBA-së i dobësoi rëndë sistemet e mbrojtjes ajrore të Iranit.
Sipas zyrtarit amerikan, drejtori i CIA-s shpjegoi se Iranit tani i mungon aftësia për t’u mbrojtur kundër sulmeve ajrore izraelite në të ardhmen, duke e bërë çdo përpjekje për të rindërtuar programin e tij bërthamor shumë të cenueshme.
