Shkruan Abedin Kaja
Spanja ishte emri i dhënë nga romakët Gadishullit Iberik dhe pjesë e nomenklaturës zyrtare të tre provincave romake të krijuara atje: Hispania Ulterior Baetica, Hispania Citerior Tarraconensis dhe Hispania Ulior Lusitania. Provinca të tjera të formuara më vonë ishin Carthaginensis dhe Gallaecia. Më vonë koncepti evoluoi për të përfshirë, në kohët e vona të perandorisë, provincën e Balearikës dhe provincën e Mauritanisë Tingitana Emri i Spanjës rrjedh nga Spanja, emri me të cilin romakët caktuan të gjithë Gadishullin Iberik, një term alternativ për emri Iberia i preferuar nga autorët grekë për t’iu referuar të njëjtës hapësirë.
Termi spanjoll është latinisht, termi Iberia është ekskluzivisht grek. Të thuash spanjisht me iber ose me hispanus do të thotë të bësh mungesë përkatësie, sepse mbart me vete dallime kohore dhe mjedisore. Në tekstet që ruhen nga romakët, këta përdorin gjithmonë emrin e Spanjës (cituar për herë të parë rreth vitit 200 të e.s. nga poeti Quinto Ennio), ndërsa në tekstet e ruajtura të grekëve këta përdorin gjithmonë emrin Iberia. Pjesa më e madhe e konfliktit midis Kartagjenasve (Feniksëve) dhe Romakëve kishte si fazë tokat e Iberisë, gadishullin.
Konflikti u shfaq në të ashtuquajturat Luftërat Punike dhe përfundoi me triumfin e Romës. Më pas romakët lidhën kontakt me Iberinë, por për ta emërtuar zgjodhën emrin që dëgjuan nga Kartagjenasit, Spanjë, të cilës më vonë i shtuan një H, si dhe i shtuan një H Hiberia. Përveç h-së ata përdornin shumësin, hispanikët, ashtu si ata përdornin shumësin në Galët. Ishte provinca e parë në të cilën hynë romakët dhe e fundit e sapo dominuar nga Augusti.
Në vitet e fundit të Perandorisë Romake, ata supozuan shpërbërjen e tyre në konfrontime të vazhdueshme me shtetet romake. Në Spanjë, Maximus e shpalli veten perandor të Spanjës, duke e bërë atë të pavarur nga Ravena (duke formuar Perandorinë Spanjolle-Romake); me vdekjen e tij perandoria hispanike nuk u zhduk, ajo kaloi në duart e mbretit të Toulosa Eurico. Dhe me kalimin e kohës filloi të përdorej një formë dytësore e Spanjës:
Spanja dhe prej andej do të vinte emri që ne sot e njohim si Spanjë. Sipas San Isidoros, me dominimin e Visiperëndëve, nis të përkëdhelet ideja e unitetit gadishullor dhe për herë të parë flitet për “nënën Spanjë”. Deri më sot ata kishin përdorur emrin Spanjë për të përcaktuar të gjitha territoret e gadishullit. Në veprën e tij Historia Gothorum, Suintila shfaqet si mbreti i parë i Totius Spaniae. Kjo histori e gotëve, vandalëve dhe e tyre përfshin një lavdërim të çmuar të Spanjës Laus Spaniae dhe në të e trajton Spanjën si një komb gotik.
Shatërvani romak spanjoll
