Tre orë bisedime, por asnjë përparim në takimin e parë midis ministrave të Jashtëm të Francës, Gjermanisë dhe Mbretërisë së Bashkuar me Përfaqësuesen e Lartë të BE-së dhe Ministrin e Jashtëm Iranian, një javë pas fillimit të sulmeve ndaj vendeve bërthamore dhe ushtarake të Teheranit nga Izraeli, i cili dëshiron të parandalojë që Republika Islamike të afrohet pranë ndërtimit të një arme bërthamore.
Qëllimi i takimit, i mbajtur në një hotel në Gjenevë , ishte të bindej Iranin që të pranonte një kontroll më pushtues të IAEA-s mbi programin e tij bërthamor dhe aktivitetet e raketave balistike, me qëllim që të shmangej ndërhyrja e armatosur nga Shtetet e Bashkuara.
Presidenti francez Emmanuel Macron tha se vendet evropiane kishin përgatitur një “ofertë gjithëpërfshirëse negociuese” për Iranin për t’i dhënë fund armiqësive me Izraelin. Por para se të fillonin bisedimet, Ministri i Jashtëm iranian Abbas Araghchi tha në një intervistë me televizionin shtetëror iranian se “në situatën aktuale, ndërsa sulmet e regjimit sionist vazhdojnë”, ai nuk po kërkonte “negociata me askënd”.
Ai shtoi se nuk kishte “asgjë për të diskutuar me Shtetet e Bashkuara, të cilat janë bashkëpunëtore në këto krime”, ndërsa iu drejtua evropianëve: “Nëse ata kërkojnë dialog, jo negociata, të cilat nuk kanë kuptim për momentin, ne nuk kemi problem”, tha ai, duke specifikuar se diskutimi do të përqendrohej “ekskluzivisht në çështjen bërthamore dhe çështjet rajonale” dhe se Irani nuk do të zhvillojë bisedime për raketat e tij me askënd.
Evropianët duan të shmangin një përshkallëzim në rajon. Shefja e politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, tha se në takim ata “ranë dakord të diskutojnë çështjet bërthamore, por edhe çështje më të gjera, dhe t’i mbajnë diskutimet të hapura”. Ministri i Jashtëm francez, Jean-Nowl Barrot, tha se “ministri iranian ka shprehur gatishmërinë e tij për të vazhduar diskutimet mbi programin bërthamor dhe për të gjitha çështjet. Ne presim që Irani të angazhohet në diskutime, përfshirë me Shtetet e Bashkuara për një zgjidhje të negociuar të konfliktit”.
Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul i quajti bisedimet “shumë serioze” dhe përsëriti se “është me rëndësi themelore për Gjermaninë që interesat e sigurisë së Izraelit të mbrohen”. Homologu i tij britanik David Lammy , i cili u takua me Sekretarin e Shtetit të SHBA-së Rubio dhe të dërguarin e Presidentit Trump për Lindjen e Mesme Witkoff në Uashington të enjten, tha se evropianët e kishin bërë të qartë se Irani “nuk mund të ketë armë bërthamore” dhe i bëri thirrje “Iranit të vazhdojë bisedimet me Shtetet e Bashkuara”.
Dy ditë më parë, Rubio kishte dëgjuar edhe nga Ministri Tajani, si dhe nga Ministrat e Jashtëm të Francës, Gjermanisë dhe Mbretërisë së Bashkuar (formati E3 që luajti një rol udhëheqës me BE-në në negociatat për marrëveshjen bërthamore të vitit 2015).
Sipas burimeve diplomatike, Rubio tregoi se Uashingtoni është i hapur për bisedime të drejtpërdrejta edhe pse përgatitet për një ndërhyrje të mundshme ushtarake. CNN citoi një zyrtar amerikan të thoshte se Presidenti Trump mbështet diplomacinë evropiane.
Përpara sulmeve izraelite, Teherani dhe Uashingtoni po negocionin mundësinë e një marrëveshjeje të re diplomatike mbi programin e Iranit. Irani nuk është ende i gatshëm të ndalojë pasurimin e tij bërthamor, të cilin ai këmbëngul se është paqësor, edhe pse është i vetmi vend jo-bërthamor që pasuron uraniumin në 60 përqind, pak nën nivelin 90 përqind të nevojshëm për të prodhuar armë bërthamore.
“Ndoshta mund të jetë më e ulët, por ne nuk do ta ndalojmë”, tha për CNN Majid Farahani, një zyrtar i presidencës iraniane. Për agjencinë iraniane të lajmeve IRNA, bisedimet në Gjenevë ishin ” serioze dhe me një qasje respektuese”, u pezulluan “për konsultime të brendshme ” dhe “nuk shënojnë fundin e dialogut”.
