31 deputetë pa çerifikatë sigurie!

Çfarë është certifikata e sigurisë?

Certifikata e sigurisë është një dokument që lëshohet nga Drejtoria e Sigurisë së Informacionit të Klasifikuar dhe vërteton se personi nuk përbën rrezik për sigurinë kombëtare dhe mund të ketë akses në dokumente sekrete të nivelit:

– Konfidencial

– Sekret

– Tepër sekret

Deputetët kanë nevojë për këtë certifikatë sidomos kur punojnë në komisione që trajtojnë çështje të ndjeshme, si Komisioni i Sigurisë, Komisioni i Ligjeve, kontrollet mbi shërbimet inteligjente, apo dokumentet e NATO-s.

Pse një deputet nuk merr certifikatën?

Arsyet më të zakonshme për mospajisje janë:

* Probleme me ligjin, pra hetime, dënime të mëparshme, çështje të hapura në SPAK ose polici.

* Lidhje të dyshuara me persona të krimit ose struktura informale.

* Mospërputhje në vetëdeklarimin e pasurisë apo kontakte të pasqaruara.

* Çështje të sigurisë kombëtare, pra kontakte të padeklaruara me shtete të huaja, veprime të dyshimta etj.

* Refuzim për të dhënë informacion në procesin e verifikimit.

Çfarë ndodh kur një deputet nuk merr certifikatën?

Në këtë rast nuk i heqet mandati, sepse certifikata nuk është kusht për të qenë deputet. Por kjo sjell pasoja të rëndësishme sepse:

– Deputeti nuk ka akses në dokumente sekrete.

– Nuk mund të shohë dosje të klasifikuara të Ministrisë së Brendshme, të Mbrojtjes, të SHISH, të NATO-s, të Strukturave të sigurisë.

Pra, funksioni i tij parlamentar kufizohet.

– Mund të përjashtohet nga disa komisione parlamentare, psh nuk mund të jetë pjesë ose raportues në Komisionin e Sigurisë Kombëtare, në Nënkomisionin e Mbikëqyrjes së Shërbimeve Informative, në Komisionet hetimore që trajtojnë dokumente sekrete.

Ndërkohë, Parlamenti është i detyruar të riorganizojë përbërjet e komisioneve.

– Deputeti nuk merr informacion të klasifikuar, edhe nëse është pjesë e komisionit.

Edhe nëse rri fizikisht në mbledhje, dokumentet nuk i jepen.

Çfarë bëhet në raste të tilla?

Procedura që ndiqet është kjo:

– Autoriteti që lëshon çertifikatën e sigurisë njofton Kuvendin se deputeti nuk e ka kaluar verifikimin.

– Kuvendi e bën listën publike ose e përdor brenda për qëllime funksionale.

– Deputetët kanë të drejtë të ankimojnë vendimin brenda një afati ligjor.

– Nëse refuzimi mbetet në fuqi, deputetët shkarkohet nga çdo rol që kërkon certifikatë sigurie.

Ndërkohë, Grupi parlamentar duhet të propozojë zëvendësimin e tij nga këto detyra.

A është problem politik?

Sigurisht është shumë politik.

Praktikisht, një deputet pa certifikatë sigurie shihet me dyshim nga aleatët e NATO-s, dhe e vë në një pozitë të dobët Kuvendin shqiptar si institucion serioz për trajtimin e informacionit të klasifikuar.

Kjo është arsyeja pse kur shfaqen lista të tilla me 30+ emra, bëhet debat i madh politik, sepse tregon probleme të brendshme të filtrimit, lë hije dyshimi mbi integritetin e shumë deputetëve, paraqet rrezik institucional dhe reputacioni.